Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa w Lechowie Lechów Kuratorium Oświaty w Kielcach
Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie, czy szkoła spełnia badane wymagania zawarte w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6.08.2015 r. Szkoła może spełniać wymagania na poziomie podstawowym i podejmować działania z wysokiego poziomu wymagania. Szkoła Podstawowa w Lechowie 2/34
Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 02-12-2015-16-12-2015 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Małgorzata Skrzypczak, Anna Słoczyńska. Badaniem objęto 53 uczniów (ankieta), 49 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 10 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, a także obserwacje lekcji, szkoły i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Akusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Szkoła Podstawowa w Lechowie 3/34
Obraz placówki Szkoła Podstawowa w Lechowie jest szkołą obwodową, leżącą w gminie Bieliny, przy drodze krajowej 74, w odległości 30 km na wschód od Kielc. Ewaluację zewnętrzną problemową w przeprowadzono w zakresie wymagań: W3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. W6. Szkoła wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. W11. Szkoła, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, ( ) oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Szkoła tworząc ofertę bierze pod uwagę potrzeby psychofizyczne i rozwojowe oraz zainteresowania uczniów, ich zdolności, deficyty, braki w wiadomościach i umiejętnościach oraz możliwości placówki. Ponadto uwzględnia się wnioski z analiz wyników sprawdzianów zewnętrznych, testów kompetencji, ewaluacji wewnętrznej, opinii poradni, badań zewnętrznych oraz innych badań (kartkówki, testy, sprawdziany, wewnątrzszkolne badania edukacyjne). Diagnozując potrzeby organizacji poszczególnych zajęć obok analizy dokumentacji szkoły bierze się pod uwagę ankiety i rozmowy przeprowadzane z uczniami oraz rodzicami. Nauczyciele Szkoły Podstawowej w Lechowie indywidualizują proces edukacyjny poprzez: różnicowanie stopnia trudności zadań, przygotowywanie dodatkowych materiałów (na pracę domową, zadań dla uczniów uczestniczących w kołach zainteresowań i chętnych), częstsze kontrolowanie wykonywania poleceń, różnicowanie prac indywidualnych i grupowych, udzielanie wskazówek, zadawanie pytań naprowadzających, pomoc indywidualną nauczyciela dla uczniów wymagających wsparcia, stosowanie pochwał i zachęt, organizacje pracy w grupach. Budynek szkoły obecnie jest modernizowany: powstało boisko Orlik 2012, plac zabaw, wymieniono więźbę i pokrycie dachu. Na bieżąco wzbogacane jest wyposażenie placówki w pomoce, sprzęty, urządzenia multimedialne, w tym tablice interaktywne. Uczniowie lubią swoją szkołę, sami podejmują liczne inicjatywy, które są realizowane przez szkołę. Zajmują wysokie lokaty w konkursach wiedzy i zawodach sportowych, osiągają coraz lepsze wyniki ze sprawdzianów zewnętrznych. Szczegółowy opis wymagań, w których przeprowadzono badanie znajduje się w dalszej części raportu. Szkoła Podstawowa w Lechowie 4/34
Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 66 Szkoła Podstawowa w Lechowie Szkoła podstawowa Lechów Kod pocztowy 26-004 Urząd pocztowy Bieliny Telefon 0413025369 Fax 0413025369 Www www.lechow.pl Regon 00117415600000 Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 99 Oddziały 6 Nauczyciele pełnozatrudnieni 7.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 4.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 1.67 Średnia liczba uczących się w oddziale 16.5 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki 14.14 ŚWIĘTOKRZYSKIE kielecki Bieliny gmina wiejska Szkoła Podstawowa w Lechowie 5/34
Obszary badawcze umożliwiające opisanie działań szkoły w zakresie wymagań Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Poziom podstawowy: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej i wykorzystują je podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. Poziom wysoki: Wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Poziom podstawowy: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia. Poziom wysoki: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia. Szkoła pomaga przezwyciężyć trudności uczniów wynikające z ich sytuacji społecznej. W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Poziom podstawowy: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania. Działania podejmowane na podstawie wniosków ze sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych oraz wniosków z ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej są przez szkołę lub placówkę monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Poziom wysoki: W szkole lub placówce nauczyciele znają wyniki badań zewnętrznych. W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych. Szkoła Podstawowa w Lechowie 6/34
Wnioski 1. Nauczyciele Szkoły Podstawowej w Lechowie prowadzą diagnozy osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego i na tej podstawie planują i realizacją działania adekwatne do potrzeb i możliwości uczniów, co przyczynia się do wzrostu wyników ze sprawdzianu w klasie szóstej. 2. Nauczyciele realizują podstawę programową, jednakże kształtowanie kompetencji kluczowych odbywa się w sposób nierównomierny. Wszyscy nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność komunikowania się w języku ojczystym. Z nieco mniejszą częstotliwością kształtują umiejętność uczenia się oraz czytania - umiejętność rozumienia, wykorzystania i przetwarzania tekstów oraz myślenia naukowego. Rzadziej kształtują umiejętność pracy zespołowej, wyszukiwania informacji oraz myślenia matematycznego. Umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi kształtowana jest na mniej niż połowie zajęć. 3. Nauczyciele analizują, monitorują osiągnięcia uczniów oraz formułują i wdrażają wnioski a także podejmują skuteczne działania, co wpływa na odnoszenie różnorodnych sukcesów przez uczniów. 4. Powszechne stosowanie w procesie dydaktyczno- wychowawczym indywidualizacji wpływa na zaangażowanie uczniów. Organizacja zajęć specjalistycznych pozwala uczniom przezwyciężać trudności w nauce, a szkole realizować zalecenia poradni psychologiczno-pedagogicznej. 5. Nauczyciele wykorzystują wnioski ze sprawdzianów zewnętrznych, ewaluacji wewnętrznej oraz różnorodnych badań zewnętrznych. Posługując się nimi planują, realizują i monitorują działania dotyczących procesu uczenia się, organizują akcje i konkursy szkolne, co przyczynia się do wzrostu efektów kształcenia i wychowania. 6. Zwiększenie wsparcia rodziców przez nauczycieli wpłynie korzystnie na wyniki nauczania i relacje rodzic- szkoła. Szkoła Podstawowa w Lechowie 7/34
Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Uczniowie Szkoły Podstawowej w Lechowie uzyskują wysokie wyniki ze sprawdzianu zewnętrznego w klasie szóstej. Nauczyciele prowadzą diagnozy osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego i na tej podstawie planują realizacją działania adekwatne do ich potrzeb. W procesie lekcyjnym uwzględniają zalecane warunki i sposób jej realizacji. Wszyscy nauczyciele monitorują nabywaną przez uczniów wiedzę i umiejętności. Wnioski z monitorowania wykorzystują do planowania pracy dydaktycznej. Służą im one również do przygotowania uczniów do udziału w konkursach przedmiotowych, artystycznych, sportowych i innych umożliwiających im osiągnięcie sukcesów. Wszyscy nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność komunikowania się w języku ojczystym. Z nieco mniejszą częstotliwością kształtują umiejętność uczenia się oraz czytania - umiejętność rozumienia, wykorzystania i przetwarzania tekstów oraz myślenia naukowego. Rzadziej kształtują umiejętność pracy zespołowej, wyszukiwania informacji oraz myślenia matematycznego. Umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi kształtowana jest na mniej niż połowie zajęć. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Nauczyciele Szkoły Podstawowej w Lechowie prowadzą celowe diagnozy osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego i na tej podstawie planują działania adekwatne do ich potrzeb i możliwości. Nauczyciele podczas wywiadu podali, że diagnozy osiągnięć z poprzedniego etapu edukacyjnego, dotyczące wiadomości i umiejętności nowych uczniów, prowadzą poprzez: rozmowę z nauczycielem uczącym w poprzednim etapie edukacyjnym, uzyskanie informacji od wychowawcy o osiągnięciach i problemach edukacyjnych dzieci, zapoznanie się z wynikami sprawdzianu po I etapie edukacyjnym, diagnozę wstępna uczniów kl. I i kl. IV (testy: język polski, matematyka, język angielski, historia, przyroda, sprawnościowe - wychowanie fizyczne), obserwacje dzieci, analizę opinii z poradni psychologiczno- pedgogicznej, Szkoła Podstawowa w Lechowie 8/34
rozmowy z uczniami i ich rodzicami. Zarówno dyrektor jak i nauczyciele uczący w klasie piątej podczas wywiadów podali działania wynikające z analizy przeprowadzonych diagnoz osiągnięć uczniów (Tab. 1, 2). Dyrektor podał również przykłady świadczące o skuteczności podejmowanych działań. Uczniowie najbardziej zadowoleni są z zdobycia lub podniesienia umiejętności oraz poszerzenia swoich wiadomości (Wykres 1o). Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Lechowie 9/34
Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Proszę podać przykład podejmowanych działań dydaktycznych lub wychowawczych wynikających z analiz osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Które z nich były Pana/i zdaniem skuteczne? Co o tym świadczy? [WD] (7659) Tab.1 Numer Analiza 1 Nauczyciele indywidualizują wymagania wobec uczniów: różnicują pracę podczas zajęć edukacyjnych, przygotowują materiały dodatkowe dla uczniów zdolnych i pomocnicze dla uczniów mających problemy edukacyjne, opracowują sprawdziany i prace klasowe, dostosowując formy lub poziom wymagań, metody pracy do możliwości i predyspozycji uczniów, w ocenie uwzględniają wkład pracy ucznia. W latach 2011-2013 w klasach I-III realizowany był projekt systemowy "Indywidualizacja procesu nauczania". W ramach projektu organizowane były zajęcia dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu, w tym także zagrożonych ryzykiem dysleksji, zajęcia dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w zdobywaniu umiejętności matematycznych, zajęcia logopedyczne dla dzieci z zaburzeniami mowy, zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów uzdolnionych ze szczególnym uwzględnieniem nauk matematyczno przyrodniczych. Szkoła proponuje dzieciom ciekawe sposoby spędzania wolnego czasu. Bogata oferta zajęć pozalekcyjnych: zajęcia sportowo-rekreacyjne, koło matematyczne, koło przyrodnicze, koło religijne, koło teatralne, koło j. angielskiego. Dla uczniów z trudnościami w nauce lub ze specyficznymi potrzebami organizowane są zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze. Organizowane są również zajęcia przygotowujące uczniów do konkursów. Cytaty "Dzięki temu uczniowie chętniej uczestniczą w konkursach szkolnych i międzyszkolnych. Zmniejszyła się liczba niepowodzeń szkolnych, uczniowie nabrali pewności siebie. W klasie VI organizowane są zajęcia przygotowujące do sprawdzianu po kl. VI (corocznie), co daje wymierny efekt w postaci wzrostu wyników. O skuteczności powyższych działań świadczą także wyniki edukacyjne i sportowe uczniów. Najważniejszymi w ostatnich 3 latach były: - w roku 2015 jeden z uczniów był finalistą konkursu matematyczno -przyrodniczego, - w latach 2013-2015 drużyna minipiłki nożnej dziewcząt zajmowała wysokie lokaty w województwie (Igrzyska Młodzieży Szkolnej oraz "Puchar Premiera Donalda Tuska"), - w 2014 r. 3 dziewczynki uplasowały się na pierwszych miejscach konkurencji biegowych (300m i 600m) oraz były 6 w sztafecie 4x100m w trakcie Świętokrzyskich Igrzysk Młodzieży Szkolnej, - w 2015 r. uczennica szkoły była 8 w skoku wzwyż podczas tej samej imprezy. Ponadto regularnie uczniowie zajmują wysokie lokaty w turniejach i konkursach gminnych o charakterze sportowym, przedmiotowym, plastyczno-technicznym." Szkoła Podstawowa w Lechowie 10/34
Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Proszę wymienić działania wynikające z diagnoz. [WNO] (10599) Tab.2 Numer Treść odpowiedzi 1 organizacja zajęć dodatkowych 2 dostosowanie zajęć dodatkowych do zainteresowań uczniów, np. sportowo- rekreacyjnych, koła zainteresowań (matematyka, język angielski, przyroda, religia) 3 wyrównywanie braków poprzez organizację zajęć niwelujących trudności np. język polski, matematyka 4 indywidualizacja 5 przekazywanie informacji zwrotnej uczniowi na temat jego mocnych i słabych stron 6 umożliwienie uczniom przygotowanie zajęć teatralnych 7 organizowanie klasowych konkursów np. plastycznych, wiedzy 8 organizowanie imprez klasowych, wycieczek, wyjazdy edukacyjne np. Centrum Edukacji w Leonardo Davinci w Kielcach, lekcje muzealne Obszar badania: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej i wykorzystują je podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów. Nauczyciele stwarzają uczniom sytuacje sprzyjające zastosowaniu umiejętności i pojęć, doskonaleniu zapamiętywania faktów, definicji, wykonywanie powtarzalnych procedur oraz stwarzają sytuacje sprzyjające doskonaleniu rozumowania, używania dowodów, argumentowania na podstawie analizy faktów. Bardzo rzadko służące rozwijaniu umiejętności rozwiązywania zadań w których miało zastosowanie złożone rozumowanie, dokonywanie analizy struktury ze wskazaniem na związki pomiędzy jej poszczególnymi elementami. Wszyscy nauczyciele podczas obserwowanych zajęć (8) tworzyli sytuacje, w których uczniowie mieli możliwość zastosowania umiejętności i pojęć (np. wyjaśnianie własnymi słowami omawianych pojęć, porównywanie i wnioskowanie na bazie zapamiętywanych informacji, stosowanie wiedzy w sytuacjach typowych). Prawie na wszystkich zajęciach dało się zaobserwować jak nauczyciele doskonalili wśród uczniów zapamiętywanie faktów, definicji, wykonywanie powtarzalnych procedur (np. demonstrowanie nabytej wiedzy, przywoływanie z pamięci pojęć, faktów, terminów, metod, modeli). Natomiast większość nauczycieli stwarzała sytuacje sprzyjające doskonaleniu rozumowania, używania dowodów, argumentowania na podstawie analizy faktów (np. rozwiązywanie problemów, dokonywanie uogólnień, rozwiązywanie problemów). Podczas jednej obserwacji uczniowie mieli możliwość rozwiązywania zadań w których miało zastosowanie złożone rozumowanie, dokonywanie analizy struktury ze wskazaniem na związki pomiędzy jej poszczególnymi elementami (np. stosowanie wiedzy i umiejętności w sytuacjach nietypowych, budowanie teorii, formułowanie sądów i opinii wraz z uzasadnieniem odnoszący). Uczniowie w ankiecie wskazali, że na lekcjach wykorzystują to czego nauczyli się wcześniej (Wykres 1j). Szkoła Podstawowa w Lechowie 11/34
Wykres 1j Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. W procesie lekcyjnym uwzględnia się zalecane warunki i sposób realizacji podstawy programowej z danego przedmiotu. Wszyscy nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność komunikowania się w języku ojczystym. Z nieco mniejszą częstotliwością kształtują umiejętność uczenia się oraz czytania - umiejętność rozumienia, wykorzystania i przetwarzania tekstów oraz myślenia naukowego. Rzadziej kształtują umiejętność pracy zespołowej, wyszukiwania informacji oraz myślenia matematycznego. Umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi kształtowana jest na mniej niż połowie zajęć. Wszyscy ankietowani nauczyciele (10) zadeklarowali, że na wszystkich zajęciach stwarzają uczniom możliwość kształtowania umiejętności komunikowania się uczniów w języku ojczystym (Wykres 1j). Również wszyscy wskazali, że na wszystkich i na większości zajęć kształtują umiejętność uczenia się (Wykres 2j). Prawie wszyscy na wszystkich i większości zajęć kształtują czytania - umiejętność rozumienia, wykorzystania i przetwarzania tekstów (Wykres 3j). Prawie wszyscy zadeklarowali, że na większości zajęć kształtują myślenie naukowe umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa (Wykres 4j). Rzadziej kształtują umiejętność pracy zespołowej, myślenia matematycznego umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym a także umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji (Wykres 5j, 6j, 7j). Ze wskazań nauczycieli wynika, że kształtowanie umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi nie jest zjawiskiem powszechnym, co znalazło również odzwierciedlenie podczas obserwowanych zajęć (Wykres 8j). Podczas wszystkich obserwowanych lekcji (8) można było zauważyć jak nauczyciele kształtują wśród uczniów
umiejętność czytania oraz komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, zarówno w mowie, jak i piśmie. Na nieco ponad połowie obserwowanych lekcji nauczyciele kształtowali umiejętność pracy zespołowej myślenia matematycznego, wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji oraz umiejętność uczenia się i myślenia matematycznego. Rzadziej obserwowano stwarzanie sytuacji sprzyjających kształtowaniu umiejętność myślenia naukowego oraz umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji. W toku obserwowanych lekcji nauczyciele uwzględniali zalecane warunkami i sposoby realizacji podstawy programowej i wykorzystywali je celowo i świadomie. Wykres 1j Wykres 2j Szkoła Podstawowa w Lechowie 13/34
Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j Szkoła Podstawowa w Lechowie 14/34
Wykres 7j Wykres 8j Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. Wszyscy nauczyciele monitorują nabywaną przez uczniów wiedzę i umiejętności. Wnioski z monitorowania wykorzystują do planowania oferty zajęć oraz planowania pracy dydaktycznej. Wszyscy ankietowani nauczyciele wskazali, że monitorują osiągnięcia uczniów np. poprzez ocenianie bieżące oraz podsumowujące. Stwarzają uczniom możliwości zadawania pytań. Zbierają informacje zwrotne od uczniów oraz proszą ich o podsumowanie ćwiczeń (Wykres 1w). Nauczyciele wykorzystują w swojej pracy wnioski z analizy osiągnięć uczniów. Znajdują one zastosowanie m. in. w indywidualizacji nauczania. Także do poszerzenia oferty edukacyjnej (np. koła zainteresowań, zajęcia wyrównawcze, zajęcia sportowe), planowania współpracy z rodzicami w zakresie udzielania ich dzieciom pomocy psychologicznej (Wykres 1o). Również nauczyciele uczący w klasie piątej podali przykłady wykorzystania wniosków z analizy osiągnięć uczniów (Tab. 1). Podczas obserwacji lekcji (8) można było zauważyć, że wszyscy nauczyciele sprawdzali, czy uczniowie właściwie zrozumieli omawiane treści, w jaki sposób wykonują zadania oraz zadawali im pytania. Prawie wszyscy sprawdzali uczniom możliwość zadawania pytań. Na ponad połowie wykorzystywali techniki badawcze oraz prosili uczniów o podsumowanie. Rzadziej pytali, co uczniowie sądzą o ich sposobie przekazywania wiedzy. Szkoła Podstawowa w Lechowie 15/34
Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Lechowie 16/34
Wykres 1w Szkoła Podstawowa w Lechowie 17/34
Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: W jaki sposób wykorzystują Państwo w swojej pracy wnioski z analizy osiągnięć uczniów? [WNO] (9904) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 dostosowanie metod i form pracy 2 dostosowanie wymagań do możliwości uczniów 3 wskazywanie rodzicom potrzeby przebadania dziecka w poradni psychologiczno - pedagogicznej 4 organizacja zajęć wyrównawczych 5 organizacja kół zainteresowań (matematyczne, przyrodnicze, języka angielskiego, religii, sportowe) 6 zachęcanie uczniów do udziału w konkursach, akcjach charytatywnych, uroczystości artystycznych 7 organizacja wyjazdów edukacyjnych, np: Teatr St. Żeromskiego w Kielcach, Muzeum zegarów w Jędrzejowie, Koncert w Filharmonii w Kielcach W wymaganiu "Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej " w odniesieniu do poziomu wysokiego zebrano następujące dane świadczące o działaniach szkoły/placówki: Obszar badania: Wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Lechowie uzyskują wysokie wyniki na sprawdzianie zewnętrznym w klasie szóstej, oraz wysokie lokaty w konkursach i zawodach sportowych na szczeblu gminy, powiatu, województwa. Świadczy to o skuteczności wdrażanych działań podejmowanych na podstawie wniosków. Z analizy dokumentacji szkolnej wynika, że wyniki staninowe uzyskiwane przez szkołę w ostatnich trzech latach kształtują się następująco: rok szkolny 2012/2013 - stanin niżej średni, rok szkolny 2013/2014 - stanin średni, rok szkolny 2014/2015 - stanin wysoki. Nauczyciele podczas wywiadu podali obszary, w których ich zadaniem widoczny jest wzrost wyników sprawdzianu w ostatnich trzech latach (Tab. 1). Wypowiedzi nauczycieli znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji szkolnej. Ponadto uczniowie zajmują wysokie lokaty na szczeblu gminny, powiatu Szkoła Podstawowa w Lechowie 18/34
i województwa. Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Czy w świetle wyników egzaminów lub sprawdzianów w ostatnich trzech latach jest widoczny wzrost efektów kształcenia? W jakich obszarach można to zauważyć? [WN] (10629) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 2012/13 i 13/14 rozumowanie, wykorzystanie wiedzy w praktyce, korzystanie z informacji, pisanie 2 w ostatnich trzech latach widoczny jest wzrost średniej ze sprawdzianu 21,7 (2013 r.); 25,7 (2014 r.); 29,8 (2015 r.) 3 wzrosła łatwość testu 2013 i 2014-umiarkowanie trudny, w 2015 - łatwy 4 dostrzega się wzrost w staninach 2013 r.- stanin 4; 2014 r. -stanin 5; 2015 r. - stanin 7 ; 5 w 2015 r. szkoła miała wyższą średnią od średniej gminy, powiatu i kraju (z obu części) 6 na tle kraju 2015 r. - 3 uczniów w staninie 9 - najwyższym (na 14 uczniów) Szkoła Podstawowa w Lechowie 19/34
Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Szkoła rozpoznaje możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia. Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia. Placówka prowadzi działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji w odniesieniu do każdego ucznia oraz pomaga przezwyciężyć trudności ucznia wynikające z jego sytuacji społecznej. W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom. Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia Nauczyciele diagnozują potrzeby i możliwości uczniów, a także podejmują stosowne działania, które mają charakter systematyczny i systemowy. Nauczyciele rozpoznają możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe uczniów poprzez: informacje uzyskane od nauczyciela z poprzedniego etapu edukacyjnego, obserwacje, rozmowę z uczniami i rodzicami, analizę osiągnięć uczniów, zasięgnięcie opinii wychowawcy klasy, porównywanie osiągnięć z poszczególnych przedmiotów, obserwację i analizę pracy w grupach na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych, analizę opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, wymianę opinii z innymi nauczycielami. W szkole rozpoznano i uruchomiono program wspierania dla 71 uczniów. Uczniowie wymagają wsparcia ze względu na: trudności w nauce, problemy emocjonalne i społeczne, trudności materialne, niedojrzałość szkolną, opóźnienia wynikające z zaniedbań środowiskowych, Szkoła Podstawowa w Lechowie 20/34
wady wymowy, powody zdrowotne, zdolności indywidualne. Najważniejsze potrzeby rozwojowe uczniów to potrzeba : akceptacji, współdziałania w grupie, przynależności do grupy i poczucia więzi, pomocy koleżeńskiej, bycia potrzebnym, posiadania wzorców, prezentowania swoich umiejętności, rozwijania zainteresowań, samodzielnego działania, samorozwoju, posługiwania się technologią informacyjną, poczucie bezpieczeństwa, współdecydowania o tematyce godziny wychowawczej, realizacji pasji i zainteresowań, współzawodnictwa, uznania i odnoszenia sukcesów. Ankietowani rodzice deklarują, że nauczyciele rozmawiają z nimi o możliwościach i potrzebach ich dziecka ( Wykres 1 j). Szkoła Podstawowa w Lechowie 21/34
Wykres 1j Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia. Nauczyciele podejmują adekwatne działania do rozpoznanych potrzeb uczniów. Tworząc ofertę szkoły dyrekcja i nauczyciele biorą pod uwagę potrzeby psychofizyczne i rozwojowe oraz zainteresowania uczniów, ich zdolności, deficyty, braki w wiadomościach i umiejętnościach oraz możliwości placówki. Ponad to bierze się pod uwagę wnioski z przeprowadzonych analiz wyników sprawdzianów zewnętrznych, testów kompetencji, ewaluacji wewnętrznej, opinii poradni, badań zewnętrznych oraz innych badań ( kartkówki, testy, sprawdziany, wewnątrzszkolne badania edukacyjne). Diagnozując potrzeby organizacji poszczególnych zajęć obok analizy dokumentacji szkoły bierze się pod uwagę ankiety i rozmowy przeprowadzane z uczniami oraz rodzicami. W wyniku tych diagnoz nauczyciele formułują wnioski i podejmują działania : Uczniowie wykazują zainteresowanie matematyką, przyrodą, angielskim, sportem i religiąorganizacja kół zainteresowań. Uczniowie pasjonują się czytelnictwem- motywowanie uczniów do udziału w konkursach. Uczniowie interesują się sztuką- organizacja warsztatów plastycznych w Muzeum Narodowym w Kielcach, Wycieczki do Fabryki bombek w Nowej Dębie, organizacja spotkań z lokalnymi artystami, spotkań z filharmonią, organizacja przez uczniów widowisk teatralnych. W ramach wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi szkoła podejmuje następujące działania Szkoła Podstawowa w Lechowie 22/34
w celu niwelowania ich: organizuje zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, indywidualizuje proces nauczania, współpracuje z rodzicami i poradnią psychologiczno-pedagogiczną, współpracuje z GOPS-em w Bielinach, odracza obowiązek szkolny na podstawie opinii poradni, współpracuje z kuratorem sądowym, organizuje badania logopedyczne, organizuje koła zainteresowań, integruje pracę wychowawczą dotyczącą całej klasy, organizuje zajęcia sportowo rekreacyjne. W obecnym roku szkolnym 22 uczniów kl. I-III oraz 3 uczniów IV-VI nie uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych, są oni jednak zaangażowani w inne aspekty życia szkoły m.in. wyjazdy edukacyjne, uroczystości szkolne i gminne, różnego rodzaju konkursy. Większość ankietowanych rodziców i uczniów deklaruje, że zajęcia pozalekcyjne są dostosowane do potrzeb ich dzieci ( Wykres 1 j i 2 j). Wykres 1j Wykres 2j Szkoła Podstawowa w Lechowie 23/34
W wymaganiu "Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji " w odniesieniu do poziomu wysokiego zebrano następujące dane świadczące o działaniach szkoły/placówki: Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia. Nauczyciele podejmują adekwatne działania do potrzeb uczniów. Nauczyciele indywidualizują proces edukacyjny poprzez: różnicowanie stopnia trudności zadań, przygotowywanie dodatkowych materiałów ( na pracę domową, zadań dla uczniów uczestniczących w kołach zainteresowań i chętnych), częstsze kontrolowanie wykonywania poleceń, różnicowanie prac indywidualnych i grupowych, udzielanie wskazówek, zadawanie pytań naprowadzających, pomoc indywidualną nauczyciela dla uczniów wymagających wsparcia, stosowanie pochwał i zachęt, organizacje pracy w grupach. Ankietowani uczniowie deklaruje, że : mogą uczestniczyć we wszystkich zajęciach, na których chce być ( Wykres 1 j), nauczyciele rozmawiają z nim, jak ma radzić sobie z trudnościami w nauce ( Wykres 2 j), nauczyciele upewniają się, czy zrozumiałem to o czym była mowa na lekcji (Wykres 3 j). Szkoła Podstawowa w Lechowie 24/34
Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Szkoła Podstawowa w Lechowie 25/34
Obszar badania: Szkoła pomaga przezwyciężyć trudności uczniów wynikające z ich sytuacji społecznej. Szkoła podejmuje adekwatne działania służące przezwyciężaniu trudności wynikających ze społecznej sytuacji uczniów. W opinii rodziców i nauczycieli szkoła bierze pod uwagę zróżnicowanie dzieci gdyż : refunduje podręczników i obiadów, organizuje mleko, owoce, typuje uczniów do stypendiów, organizuje zajęcia dodatkowe- wyrównawcze i koła zainteresowań, przygotowuje indywidualnie dzieci do konkursów i olimpiad, indywidualizuje proces nauczania, kieruje dzieci do specjalistów, organizuje spotkania z psychologiem, w klasie V na propozycje dzieci, organizowane są raz w miesiącu wycieczki, konkursy, organizuje pomoc koleżeńską. Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom. Wszyscy uczniowie deklarują, że wsparcie otrzymywane w szkole odpowiada ich potrzebom, natomiast opinia rodziców na ten temat nie jest jednomyślna. Ankietowani uczniowie i rodzice deklarują, że : nauczyciele dają im do zrozumienia, że wierzą w ich możliwości Wykres 1 j), nauczyciele wierzą w ich możliwości ( Wykres 2 j), nauczyciele mówią im, że mogą się nauczyć nawet trudnych rzeczy ( Wykres 3 j), nauczyciele uczący ich dziecko dziecko, służą im radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla ich dziecka ( Wykres 4 j), wychowawca służy im radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla ich dzieci (Wykres 5 j). Szkoła Podstawowa w Lechowie 26/34
Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Szkoła Podstawowa w Lechowie 27/34
Wykres 5j Szkoła Podstawowa w Lechowie 28/34
Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Nauczyciele wykorzystują wnioski ze sprawdzianów zewnętrznych, ewaluacji wewnętrznej oraz różnorodnych badań zewnętrznych. Na ich podstawie planują i realizują działania dotyczących procesu uczenia się. Organizują akcje i konkursy szkolne. Ponadto systematycznie monitorują podejmowane działania i wprowadzają ich modyfikacje. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania. Nauczyciele wykorzystują wnioski ze sprawdzianów zewnętrznych, ewaluacji wewnętrznej do podejmowania działań związanych z procesem uczenia się. Dyrektor i nauczyciele wymieniają spójne wnioski związane z procesem uczenia się sformułowane na podstawie analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego, ewaluacji wewnętrznej, co potwierdza dokumentacja szkolna. Na podstawie tych wniosków nauczyciele podejmują następujące działania : wprowadzają więcej ćwiczeń doskonalących umiejętności pisemne pod względem językowym, systematycznie zwracają uwagę na ortografię, interpunkcje i styl, zwiększają liczbę ćwiczeń na obliczanie pól figur, ćwiczeń na sprawność rachunkową na ułamkach dziesiętnych, rozwiązują zadania osadzone w kontekście praktycznym, stosują korelację międzyprzedmiotową, na lekcjach języka angielskiego zwiększono liczbę ćwiczeń nad wyszukiwaniem informacji w tekście słuchanym, na wszystkich przedmiotach w klasach I- VI ćwiczone są zadania typu prawda fałsz, większą uwagę zwraca się na uważne czytanie poleceń. Działania wynikające z wniosków z analiz sprawdzianów zewnętrznych, ewaluacji wewnętrznej uzgadnia się : na radach pedagogicznych, w trakcie szkoleń ŚCDN, Szkoła Podstawowa w Lechowie 29/34
w trakcie rozmów nauczycieli w ramach zespołów (edukacji wczesnoszkolnej, matematyczno-przyrodniczego i humanistycznego). Obszar badania: Działania podejmowane na podstawie wniosków ze sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych oraz wniosków z ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej są przez szkołę lub placówkę monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Szkoła systematycznie monitoruje działania wynikające z wniosków i analiz i podejmuje adekwatne działania. W opinii nauczycieli i dyrektora działania wynikające z wniosków ewaluacji wewnętrznej i egzaminów zewnętrznych monitorowane są poprzez: analizę bieżących osiągnięć uczniów, analizę prac domowych, ewaluacje zajęć, analizę ilościową i jakościową realizacji podstawy programowej, obserwację zachowania dzieci (również podczas wycieczek i innych wyjazdów), analizę wyników sprawdzianów próbnych, obserwacje koleżeńskie lekcji, analizę wyników wewnątrzszkolnych badań edukacyjnych, obserwacje przez dyrektora lekcji prowadzonych przez różnych nauczycieli pod kątem spójności z tymi wnioskami, ankietowanie i rozmowy z rodzicami i uczniami, analizę wpisów w dziennikach lekcyjnych, analizę osiągnięć uczniów w konkursach, analizę obecności uczniów na zajęciach obowiązkowych i dodatkowych (ankietowanie systematycznie). Analiza monitorowania działań wprowadzonych na podstawie wyników sprawdzianu po kl VI oraz sprawdzianów próbnych wykorzystywana jest do : tworzenia, kontynuacji i modyfikacji oferty zajęć pozalekcyjnych ( w obecnym roku szkolnym zlikwidowano w klasie V zajęcia wyrównawcze), zintensyfikowania pracy z uczniem zdolnym ( zorganizowano koła zainteresowań), wyrównywania szans edukacyjnych uczniów z problemami edukacyjnymi, analizy wyników bieżących, które mają wpływ na systematyczność pracy uczniów, propagowania osiągnięć uczniów na łamach prasy lokalnej, ściennych gazetek szkolnych i strony internetowej szkoły, modyfikacji samych wnioskach z ewaluacji wewnętrznej i analizy sprawdzianów oraz podejmowanie określonych działań ( zwiększono liczbę ćwiczeń słuchowych z języka angielskiego). Szkoła Podstawowa w Lechowie 30/34
diagnozowania problemów emocjonalnych i społecznych uczniów, ewentualnym sugestiom przebadania w poradni psychologiczno-pedagogicznej, organizacji konkursów klasowych przedmiotowych. W wymaganiu "Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych " w odniesieniu do poziomu wysokiego zebrano następujące dane świadczące o działaniach szkoły/placówki: Obszar badania: W szkole lub placówce nauczyciele znają wyniki badań zewnętrznych. Nauczyciele deklarują, że znają wyniki badań zewnętrznych. Prawie wszyscy ankietowani nauczyciele (10) wskazali, że w ciągu dwóch ostatnich lat zapoznawali się z wynikami badań zewnętrznych (Wykres 1j). Dodatkowo podali przykłady tych badań (Wykres 1o). Ponadto dyrektor w ankiecie podał, że "podstawową formą zapoznawania się nauczycieli z wynikami badań zewnętrznych jest samokształcenie się poprzez różne źródła informacji, głównie publikacje w literaturze fachowej i Internecie. Zazwyczaj jest to inicjatywa własna pracowników pedagogicznych szkoły, czasami zdarza się jednak, że wskazywana przez dyrektora". Wykres 1j Szkoła Podstawowa w Lechowie 31/34
Wykres 1o Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych. Nauczyciele znają wyniki różnorodnych badań zewnętrznych i wykorzystują je w planowaniu i realizacji działań dotyczących procesu lekcyjnego a także akcji i konkursów szkolnych. Wszyscy ankietowani nauczyciele podali konkretne działania, które podejmują indywidualnie lub zespołowo w wyniku refleksji związanej z wynikami badań zewnętrznych (Wykres 1o). Wypowiedzi dyrektora podczas wywiadu i nauczycieli w czasie ankietowania są spójne. Szkoła Podstawowa w Lechowie 32/34
Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Lechowie 33/34
Raport sporządzili Małgorzata Skrzypczak Anna Słoczyńska Kurator Oświaty:... Data sporządzenia raportu: 18.12.2015 Szkoła Podstawowa w Lechowie 34/34