Sławomr JUŚCIŃSKI Małgorzaa SZCZEPANIK PRZEGLĄDY GWARANCYJNE CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH JAKO ELEMENT LOGISTYKI DYSTRYBUCJI GUARANTEE SERVICE OF AGRICULTURAL TRACTORS AS AN ELEMENT OF DISTRIBUTION LOGISTICS W arykule przedsawono zagadnena logsycznej obsług klena oraz zdefnowano płaszczyzny, na kórych podlega ona realzacj. Wyjaśnono funkcje logsyk markengu w obszarze obsług nabywców wyrobów. Omówono charakerysyk przeglądów przed sprzedażą (P0) przeglądów gwarancyjnych (P1-P4). Analza obejmowała rozkłady lośc usług w laach 2003-2005 przeprowadzonych w Dzale Serwsu przedsęborswa handlowo usługowego będącego auoryzowanym dysrybuorem cągnków maszyn rolnczych, m.n. mark JOHN DEERE ZETOR. Przeprowadzono analzę saysyczną badanych usług serwsowych poprzez wyznaczene warośc ndeksów sezonowych dla badanego okresu. Usług serwsowe (P0) (P1-P4) analzowano w aspekce kalendarza zabegów agroechncznych. Słowa kluczowe: logsyka, sysemy logsyczne, obsługa serwsowa cągnków maszyn rolnczych. The arcle presens conceps of logsc servce for a clen and defnes he planes of s realzaons. I explans he funcons of logscs and markeng n he feld of purchaser servcng. The characerscs of pre-sale (PO) and guaranee (P1-P4) servce are dscussed. The analyss ncludes servce quany dsrbuon n 2003-2005 n he Servce Deparmen of an auhorzed dsrbuor of racors and agrculural machnes, among ohers of he JOHN DEERE and ZETOR producs. The sascal analyss has been carred ou of he esed servces by he deermnaon of season ndex values for he suded perod. The servces (PO) and (P1-P4) have been analyzed n vew of agrculural pracces calendar. Keywords: logscs, logsc sysems, servces for racors and agrculural machnes. 1. Wprowadzene Zarządzane logsyczne w podmoach gospodarczych pracujących na rzecz rynku rolnczego modelowane jes pod kąem specyfcznych porzeb oczekwań producenów żywnośc. Prowadzona w osanch laach resrukuryzacja krajowego sekora produkcj roślnnej zwerzęcej ma charaker dynamczny. Fnansowe programy operacyjne, preferencyjne kredyy, dopłay obszarowe oraz dopłay do poszczególnych produków, umożlwają wsparce ogromnej rzesz rolnków, w ym równeż prowadzących gospodarswa radycyjne, a en segmen rynku generuje najwększy popy na cągnk maszyny rolncze. Powoduje o unowocześnene parku maszynowego, a częso prowadz do całkowej zmany echnolog produkcj. Skala zachodzących procesów w produkcj rolnczej rodz porzebę badań analzy zjawsk logsycznych zachodzących na krajowym rynku pojazdów maszyn rolnczych. Wyroby oferowane poprzez dysrybucję selekywną wnny orzymać pełny pake usług realzowanych przez frmowe sacje serwsowe. Bardzo ważnym elemenem dzałalnośc dysrybucyjnej jes połączene rynku producenów maszyn z rynkem klenów w rolncwe. Auoryzowane frmy dealerske przyjmowane są do sec dysrybucj danego producena po zapewnenu określonych sandardów w konakach z klenam w ramach własnych sysemów organzacyjnych. Posępowane ake jes koneczne z uwag na zadana w dzedzne obsług echncznej ekonomcznej nabywców cągnków maszyn rolnczych. 1. Inroducon Logsc managemen n economc uns workng for he agrculural markes s modeled n vew of specfc needs and expecaons of food producers. The resrucurng of he naonal secor of plan and anmal producon, carred ou n recen years, has had a dynamc characer. Fnancal operaon programs, preferenal creds, area subvenons as well as subvenons o parcular arcles allow for a suppor of a grea number of farmers, ncludng hose runnng radonal farms, and hs marke area generaes he greaes demand for racors and agrculural machnes. Ths gves rse o he modernzaon of machne sock and ofen leads o fundamenal change n producon engneerng. The scale of he processes occurrng n agrculural producon makes necessary o sudy and analyze he logsc phenomena arsng on he naonal marke of agrculural vehcles and machnes. Arcles offered by selecve dsrbuon should oban a full range of servces realzed by company servce pons. A crucal elemen of dsrbuon acvy s he fuson of machne producers marke wh he marke of agrculural clens. Auhorzed dealers are acceped o he dsrbuon nework of a gven producer afer hey ensure ceran defned sandards n conacs wh clens whn her own organzaon sysems. Ths procedure s necessary n vew of he challenges n he feld of echncal and economc servces for he purchasers of racors and agrculural machnes. EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008 45
Obecne produkowane cągnk rolncze o pojazdy bardzo zaawansowane pod względem rozwązań konsrukcyjnych echnologcznych. Nowoczesne jednosk napędowe, wyposażone w mkroprocesorowe układy serujące monorujące paramery pracy, welozakresowe bezsopnowe przekładne, sysemy hydraulk, a akże kabny kerowcy z ergonomcznym wyposażenem kompuerem pokładowym, powodują obowązek zapewnena nezawodnej szybkej obsług serwsowej, zarówno gwarancyjnej jak pogwarancyjnej [14,16]. 2. Elemeny logsycznej obsług klena Zagadnene logsycznej obsług klena jes pojęcem welowymarowym częso jes posrzegane jako szeroke spekrum dzałań, kóre frma przy okazj zakupu zapewna nabywcom jej produków lub usług. Defnując obsługę klena z perspekywy czynnośc, można swerdzć, że jes o zdolność sysemu logsycznego przedsęborswa do zaspokojena porzeb klenów pod względem nasępujących czynnków [5,10,11]: - czasu długośc cyklu dosawy, - nezawodnośc bezpeczeńswa prawdłowośc wykonana zamówena, - komunkowana sę dwusronnych parnerskch relacj, - wygody elasyczność sysemu w dososowanu sę do porzeb klenów. W nowoczesnej sraeg dzałalnośc przedsęborswa, logsyczna obsługa klena realzowana jes na rzech płaszczyznach [8,9]: 1) Dzałana zwązane z cyklem zamawana produku realzowane na pozome zarządzana pozome wykonawczym: - przygoowane frmy do przyjęca realzacj zamówena, - konak z klenem obsługa nformacyjna, - obsługa wewnęrzna zamówena, - kompleacja produku, - dosawa do klena, - obsługa płanośc, - usług w zakrese nsalacj nezbędnego szkolena, - serws gwarancyjny pogwarancyjny, - przyjmowane ewenualnych reklamacj zwroów, - wymagana ochrony środowska (ekologsyka). 2) Zapewnena przez dosawcę określonych sandardów (jakośc) obsług lub dorzymana pozomu wykonana podsawowych jej elemenów. 3) Trakowana obsług klena jako głównej flozof zarządzana msj frmy. W procese zarządzana powyższe zagadnena wnny być rakowane kompleksowo, sąd obsługa klena jes najważnejszym zadanem całego sysemu logsycznego, a wszyske dzałana procesy logsyczne ukerunkowane są na spełnene oczekwań nabywców [12]. Nowoczesne przedsęborswa dbają o swój pozyywny wzerunek, sawając na warośc korzyśc osągnęe przez klena, jako efek sraegcznej dzałalnośc logsycznej, a o można ująć w formułę 7R : właścwy produk, właścwa lość, właścwa jakość, właścwe mejsce, właścwy czas, właścwy odborca, właścwa cena. Należy podkreślć, że w osąganu powyższych celów pomaga sraega bznesowa, kóra główną uwagę skupa na zarządzanu relacjam z klenem (CRM). Ta- The currenly produced agrculural racors are really advanced n her consruconal and echnologcal soluons. Modern drvng uns equpped wh mcroprocessor seerng sysems and monorng he work parameers, mul-range oohless gears, hydraulc sysems as well as he drver s cabns wh ergonomc desgn and on-board compuer, make he quck and relable servce asssance really ndspensable, boh n he guaranee and pos-guaranee perod [14,16]. 2. Elemens of a logsc servce for a clen The problem of logsc servce for a clen s a mul-dmensonal concep and s ofen seen as a wde range of acves ha a company ensures for purchasers of s arcles or servces. When we defne servcng a clen from he perspecve of an acvy, s possble o sae ha s an ably of a sysem of a logsc company o sasfy s clens needs as o he followng [5,10,11]: - me lengh of delvery cycle, - relably secury and correcness of order realzaon, - communcaon blaeral parnershp, - convenence - flexbly of he sysem n adapaon o he needs of a clen. In he modern sraegy of a company s work he logsc servce of a clen s realzed n hree planes [8,9]: 1) Acves relaed o he cycle of produc orderng realzed on he levels of managemen and execuon: - preparaon of a company for he recepon and realzaon of an order, - communcaon wh a clen and nformaon servce, - nner servcng of an order, - produc compleon, - delvery o he clen, - paymen servce, - servces concernng nsallaon and necessary ranng, - guaranee and pos-guaranee servce, - recepon of poenal complans and reurns, - envronmenal requremens (ecology), 2) Provson by he suppler of he defned sandards (qualy) of servce or manenance of he proper level of s basc elemens realzaon, 3) Treamen of servce for he clen as he man managemen phlosophy and msson of he company. In he managemen process he above-menoned ssues should be reaed n he complex way, so servce for he clen s he mos mporan ask of he whole logsc sysem and all he acves and logsc processes are dreced a he fulfllmen of purchasers expecaons [12]. Modern companes ake good care of her posve mage, nvesng n he values and benefs provded o he clen as he effec of her sraegc logsc acvy and hs can be expressed n he 7P formula: proper produc, proper quany, proper qualy, proper place, proper me, proper recever, proper prce. I should be sressed ha busness sraegy helps o acheve he above-menoned ams, and s man focus s placed on he managemen of relaonshps wh he clen (CRM). Acves lke hs enable o maxmally reduce he cos of keepng he curren clens and wnnng new ones [7,15]. 46 EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008
ke dzałana umożlwają mnmalzację koszów urzymana obecnych zdobywana nowych klenów [7,15]. Obsługa klenów podczas procesu dysrybucj jes obszarem współdzałana logsyk markengu. Głównym zadanem markengu jes wygenerowane popyu poprzez oddzaływane na rynek, a zadanem logsyk jes zagwaranowane, żeby en popy był zaspokojony. Obydwe koncepcje zarządzana kerunk dzałań pownny sę wzajemne uzupełnać [5,6]. Dla prawdłowego przebegu procesu obsług klena najlepej, gdy faza dysrybucj jes realzowana w rzech przedzałach czasowych, w kórych wypełnane są: - funkcje poprzedzające ransakcję, - funkcje zwązane z realzacją kupna sprzedaży wyrobu, - funkcje poransakcyjne. Sysemy logsyczne zapewnają koncepcyjną nsrumenalną rolę w budowanu saysfakcj współczesnego klena. Dosarczają do swojego produku podsawowego dodakowo warośc w posac auoryzowanego efekywnego serwsu obsługowego [4]. 3. Analza przeglądów przed sprzedażą przeglądów gwarancyjnych cągnków rolnczych w laach 2003-2005 Podczas rzylenego okresu badań poddano obserwacjom usług zrealzowane przez Dzał Serwsu przedsęborswa będącego auoryzowanym dysrybuorem cągnków maszyn, m.n. koncernu DEERE & COMPANY oraz fabryk ZETOR. Frma handlowo usługowa, będąca mejscem badań, pracuje od końca la 80-ych ubegłego weku w sekorze obsług rolncwa na erene wojewódzwa lubelskego. 3.1. Charakerysyka przeglądów przed sprzedażą (P0) w laach 2003-2005 W badanym okrese wykonano ogółem 406 przeglądów przed sprzedażą. Srukurę lośc przeglądów P0 cągnków w laach 2003-2005 przedsawa hsogram (rys. 1). Porównane srukury lośc usług wykonywanych przed sprzedażą wyrobu w kolejnych rzech laach powerdzło wspólne cechy, pommo wpływu różnych warunków zewnęrznych na popy w analzowanym okrese. Szczególny wpływ na srukurę rozkładu obsług serwsowej mała akcesja Polsk do Un Europejskej dna 01.05.2004 roku. Zauważa sę wysępowane prawdłowośc, polegającej na ścsłej zależnośc pozomu usług (P0) od lośc sprzedanych nowych cągnków. Zadana logsyczne zwązane z wykonanem ego ypu prac realzowane były równolegle z pracam Dzału Handlowego. W porównywanym okrese domnowała lość zleceń wykonanych w 2004 roku. Przewyższały one pozom w 2003 roku o 36,6%, a w 2005 roku o 46,1%. W ujęcu okresowym laa 2003 2005 powerdzły najnższy pozom usług w perwszym kwarale, odpowedno 18,7% 17,4% zaporzebowana rocznego. Szczególne nsk popy mał mejsce w sycznu luym. W mesącach wosennych dynamka wzrosu generowany pozom popyu na usług zależał od realzacj wosennych zabegów agroechncznych, z jednoczesnym ukerunkowanem na srukurę sprzedaży realzowaną przez Dzał Handlowy. Kolejne lokalne mnmum wysąpło w mesącach serpeń wrzeseń. Na przesrzen rzech la znalazła powerdzene endencja, że maksymalny pozom przeglądów (P0) przypadał na drug kwarał roku był równy w badanych laach odpowed- Clen servcng durng he dsrbuon process s he area of co-operaon beween logscs and markeng. The man arge of markeng s generaon of demand by mpac on he marke and he ask of logscs s o guaranee he sasfacon of ha demand. Boh he above managemen conceps and drecons of acves should complemen one anoher. [5,6]. For he correc course of he clen servcng process he opmum suaon s he one - when he dsrbuon phase s realzed n hree me nervals, n whch here are fulflled: - funcons precedng he ransacons, - funcons conneced wh he realzaon of purchase-sale of a produc, - pos-ransacon funcons. Logsc sysems ensure he concepual and nsrumenal role n he creaon of he modern clen s sasfacon. They provde, n addon o her basc produc, more values n he shape of an auhorzed and effecve servce [4]. 3. An analyss of pre-sale and guaranee servces of agrculural racors n 2003-2005 Durng he hree-year perod of research observaons were made of servces realzed by he Servce Deparmen of a company, whch was an auhorzed dsrbuor of racors and machnes of, among ohers, he concern DEERE&COMPANY and he facory ZETOR. The rade-servce company, where he research was conduced, has been acve snce he lae 80-es of he prevous cenury n he secor of servces for agrculure n he Lubln dsrc. 3.1. Characerscs of pre-sale servces (PO) n 2003-2005 In he sudy perod alogeher 406 pre-sale servces were performed. The srucure of he number of PO servces of racors n he years 2003-2005 s presened n he hsogram (Fg.1). Comparson of he srucure of a produc s pre-sale servces number n he consecuve hree years confrmed ceran common properes, despe an nfluence of dfferen exernal facors on he demand n he analyzed perod. A parcular effec on he srucure of servce dsrbuon resuled from Poland s accesson o he European Unon on January1, 2004. One can noce regulares such as a src dependency of he level of servces (PO) on he number of new racors sold. The logsc asks conneced wh he realzaon of hs ype of work were done smulaneously wh he works of he Sales Deparmen. In he compared perod a domnaon could be seen of he number of orders realzed n 2004. They exceeded he level from 2003 by 36. 6%, and ha from 2005 by 46.1%. In he perod classfcaon he years 2003 and 2005 confrmed he lowes level of servces n he frs quarer, respecvely 18.7% and 17.4% of yearly demand. In January and February he demand was parcularly low. In he sprng monhs he dynamcs of growh and generaed level of demand for servces depended on he realzaon of sprng agrculural pracces, and was smulaneously dreced a he sales srucure n he Sales Deparmen. The subsequen local mnmum occurred n Augus and Sepember. In he span of he hree years he endency was confrmed ha he maxmum level of servces (PO) fell no he second quarer of he year and was equal n he esed years o, EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008 47
no: 31,7%, 61,9% 31,3%. W rzecm kwarale zaporzebowane na przeglądy przed sprzedażą uległo obnżenu do pozomu: 21,1%, 10,7% 26,1%. Naomas osan kwarał roku charakeryzował sę zmennym zaporzebowanem na przeglądy (P0). W 2003 roku znacząco wzrosły przeglądy do 28,5% po zakończenu prac polowych. W 2004 roku, w zwązku z drasyczną redukcją sprzedaży w drugm półroczu, obnżyły sę zlecena do 7,2%, a rok późnej osągnęły średn pozom 17,2%. Sumaryczny rozkład lośc przeglądów przed sprzedażą (P0) cągnków rolnczych w laach 2003-2005, prezenuje wykres (rys. 2). respecvely: 31.7%, 61.9%, 31. 3%. In he hrd quarer he demand for pre-sale servces dropped o he level: 21.1%, 10.7% and 26.1%. However, he las quarer of he year was characerzed by a vared demand for servces (PO). In 2003 servces sgnfcanly rose up o 28% afer he culvaon works fnshed. In 2004, due o he drasc reducon of sales n he second half of he year, commssons dropped o 7.2%, and one year laer hey reached he average level of 17.2%. Toal dsrbuon of pre-sale servces (PO) of agrculural racors n he years 2003-2005 s presened n he char (Fg.2). Rys.1. Rozkład lośc przeglądów przed sprzedażą (P0) cągnków rolnczych w laach 2003-2005 [opracowane własne] Fg.1. Dsrbuon of pre-sale servces number (PO) of agrculural racors n he years 2003-2005 [he auhor s own work] Rys.2. Sumaryczny rozkład lośc przeglądów przed sprzedażą (P0) cągnków rolnczych w laach 2003-2005 [opracowane własne] Fg.2. Toal dsrbuon of pre-sale servces (PO) of agrculural racors n he years 2003-2005 [he auhor s own work] 3.2. Charakerysyka przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) w laach 2003-2005 W badanym okrese wykonano ogółem 675 przeglądów gwarancyjnych (P1-P4). Zaporzebowane na przeglądy gwarancyjne na przesrzen roku kalendarzowego zwązane było z pozomem wykorzysana cągnków rolnczych, jako źródła mocy napędowej energ rakcyjnej w czase zabegów agroechncznych. Przepracowane przez cągnk zalecanego przez producena pozomu moogodzn generowało zaporzebowane na usług serwsowe. Srukurę lośc usług przeglądów gwarancyjnych w laach 2003-2005 pogwarancyjnych w 2005 roku cągnków rolnczych, przedsawa hsogram (rys. 3). Analza porównawcza pozomu usług w badanym okrese dowodła domnacj lośc zrealzowanych zleceń przeglądów gwarancyjnych w 2004 roku nad pozosałym laam ak w porównanu do 2003 roku było ch węcej o 60,8%, a 2005 rok przewyższały o 129,4%. Mnmalny pozom przeglądów przypadł we wszyskch badanych laach na mesące syczeń luy. Perwsze kwarały z la 2003-2005 zamknęły sę usługam na pozome równym odpowedno: 7,8%, 9,5% 19,6% obrou rocznego. Począek wosennych zabegów agroechncznych powodował dynamczny wzros popyu na przeglądy. Wysoka lość akch usług zrealzowana zosała na przesrzen drugego kwarału, z mejscowym maksmum w kwenu. Uzyskały one pozom 28% w 2003 roku, 31,1% w 2004 roku 29,4% w 2005 roku. Najwyższą lość zleceń wykonano w rzecm kwarale roku we wszyskch analzowanych laach była równa: 35,3%, 36,3% 28,7%. Mesącem o szczyowym popyce na zlecena był serpeń, czyl czas nensywnych prac polowych przy zborze zbóż upraw pożnwnych. W osanm kwarale każdego z badanych la wysąpła wyraźna redukcja zaporzebowana na przeglądy gwarancyjne, kóre obnżyły sę odpowedno do 3. 2. Characerscs of guaranee servces (P1-P4) n 2003-2005 In he esed perod he oal number of 678 guaranee servces (P1-P4) was provded. Demand for guaranee servces durng a calendar year was relaed wh he nensy of agrculural racors exploaon as a source of drvng power and racon energy whle performng culvaon works. The demand was generaed afer he racors had worked for he recommended by he producer number of moo-hours. The hsogram (Fg. 3) presens he quany srucure of agrculural racors guaranee servces n 2003-2005 and pos-guaranee ones n 2005. A comparave analyss of servce nensy n he suded perod proved he prevalence of he ordered guaranee servces realzed n 2004 over he oher years and hus, n comparson wh 2003 here were 60.8% servces more and wh 2005 129.4% more. The mnmum servces nensy occurred n all he esed years n January and February. The frs quarers of he years 2003-2005 closed wh he servces nensy equal o, respecvely, 7.8%, 9.5%, and 19.6% of he annual urnover. The sar of sprng culvaon works resuled n he dynamc growh of demand for servces. A large number of such servces were realzed n he second quarers wh he local maxmum n Aprl. They reached he level of 28% n 2003, 31.1% n 2004 and 29.4% n 2005. The larges number of commssons was realzed n he hrd quarers of all he analyzed years and reached, respecvely: 35.3%, 36.3%, and 28.7%. The monh of he hghes demand for servces was Augus he monh of nensve agrculural works a harves and pos-harves culvaon. The las quarers of hose years were characerzed by an nensve reducon of demand for guaranee servces, whch dropped, respecvely, o 28.9%, 23.1% and 22.3%. An addonal elemen n he Servce Deparmen s work was an appearance of pos-guaranee servce offer (PP) n 2005, 48 EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008
pozomu: 28,9%, 23,1% 22,3%. Dodakowym elemenem w pracy Dzału Serwsu było pojawene sę usług przeglądów pogwarancyjnych (PP) w 2005 roku, kórej podlegały już cągnk zakupone na począku badanego okresu. Zachodzła ścsła zależność pomędzy pozomem przeglądów, a naężenem prac polowych zalecanych w kalendarzu zabegów agroechncznych [2,3]. Sumaryczny rozkład lośc usług przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) pogwarancyjnych (PP) cągnków rolnczych w badanym okrese, prezenuje wykres (rys. 4). whch nvolved he racors purchased a he begnnng of he suded perod. There was a src relaonshp beween he servces number and he nensy of culvaon works recommended by he calendar of agrculural pracces [2,3]. Toal dsrbuon of he provded guaranee servces (P1-P4) and of he pos-guaranee servces (PP) of agrculural racors n he suded perod s presened n he char (Fg.4). Rys.3. Rozkład lośc usług przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) w laach 2003-2005 przeglądów pogwarancyjnych (PP) w 2005 roku cągnków rolnczych [opracowane własne] Fg.3. Dsrbuon of he provded guaranee servces (P1-P4) n 2003-2005 and of he pos-guaranee servces (PP) n 2005 of agrculural racors [he auhor s own work] Rys.4. Sumaryczny rozkład lośc usług przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) w laach 2003-2005 przeglądów pogwarancyjnych (PP) w 2005 roku cągnków rolnczych [opracowane własne] Fg.4. Toal dsrbuon of he provded guaranee servces (P1-P4) n he years 2003-2005 and of he pos-guaranee servces (PP) n 2005 of agrculural racors [he auhor s own work] 4. Analza saysyczna usług serwsowych dla cągnków rolnczych w laach 2003-2005 W przypadku obserwacj mesęcznych szereg czasowe przyjmują częso formę wahań sezonowych. Wahana ake defnowane są jako powarzające sę w kolejnych laach w ych samych okresach, dość regularne zmany loścowe w kszałowanu sę danego zjawska. Wymuszają one odchylena od rymcznego przebegu procesów gospodarczych są przyczyną nadmernego wzrosu koszów. Sąd ego ypu zjawska mogą powodować zarówno nepełne wykorzysane poencjału frm, jak równeż przecążene dzałów handlowych obsług w poszczególnych okresach roku. Przeglądy gwarancyjne zrealzowane w badanym okrese przez sacje serwsowe przedsęborswa, mały charaker perodyczny. W nnejszej pracy rozparywano ch podobeńswo zależność od kalendarza zabegów agroechncznych, kóre mają przebeg cyklczny są ścśle zwązane z określonym sezonam na przesrzen roku. Do analzy badanych zjawsk wykorzysano model mulplkaywny składowych szeregu czasowego, kóry można przedsawć jako loczyn czerech składowych. Sezonowość określana jes wówczas za pomocą meody nazywanej meodą współczynnka do średnej ruchomej [1,17]: Y = T S C I (1) gdze: Y warość szeregu, T rend szeregu, S wahana sezonowe, C wahana cyklczne, I wahana przypadkowe. 4. A sascal analyss of servces offer for agrculural racors n 2003-2005 In case of monhly observaons he me seres ofen accep he shape of seasonal changes. They are defned as he recurren n consecuve years and durng he same me, farly regular, quanave changes n he shapng of a parcular phenomenon. They mpose devaons from a rhyhmcal course of economc processes and are he reason of an excessve cos growh. Hence such phenomena can cause boh an ncomplee exploaon of a company s poenal and an overloadng of he sales and servces deparmens wh work n ceran perods of a year. The guaranee servces realzed n he esed perod by he servcng uns of he company were of perodc characer. The presen arcle consders her smlary and dependency on he calendar of culvaon works, whch are cyclcal and closely relaed o parcular seasons of a year. The mulplcave model of me seres componens was appled o he analyss of he suded phenomena. I can be presened as he produc of four componens. Seasonal characer s hen descrbed by he mehod called he mehod of coeffcen o movable average [1,17]: Y = T S C I (1) where: Y - seres value, T - seres rend, S - seasonal changes, C - cyclcal changes, I - random changes. EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008 49
Do oblczeń ndeksów sezonowych przyjęo średną ruchomą oparą na 12 obserwacjach mesęcznych. Warość szeregu średnej ruchomej (MA) pozwolła na wyodrębnene z kolejnych orygnalnych obserwacj (Y ) wahań sezonowych (S ) wahań przypadkowych (I ) zgodne z zależnoścą: Y MA T S C I = = S I (2) T C Warość współczynnków w poszczególnych mesącach podlegała uśrednenu, aby wyelmnować wahana przypadkowe (I ) wyodrębnć wahana sezonowe szeregu (S ). Oblczene ndeksów sezonowych (S ) nasępowało w wynku sandaryzacj współczynnków mesęcznych, nazywanych surowym ndeksam sezonowośc: w d S = 100% d (3) w = 1 gdze: S ndeks sezonowy dla -ego podokresu (mesąca), w średna arymeyczna warośc współczynnka w kolejnych mesącach, d lczba mesęcy w roku. Proces korygowana surowych ndeksów sezonowośc przeprowadzono w celu osaecznej elmnacj wahań przypadkowych. Suma orzymanych ndeksów sezonowych mesęcznych w rozparywanym okrese rocznym, posada wówczas warość: określana jes manem oczyszczonych ndeksów sezonowych. Indeksy sezonowe opsują loścowo efeky sezonowe w szeregu czasowym dla lośc wykonanych usług. Przy analze grafcznej wpływu wahań sezonowych na rozkład zboru zmennych wykorzysano pojęce pozomu odnesena (pozomu przecęnego), kóry dla ndeksów sezonowych w poszczególnych mesącach ma warość równą 100%. 4.1. Analza saysyczna przeglądów przed sprzedażą (P0) Warość ndeksów sezonowych dla przeglądów przed sprzedażą (P0) cągnków rolnczych zrealzowanych w laach 2003-2005 pokazuje wykres (rys. 5). W wynku wahań sezonowych w kolejnych pęcu mesącach badanego okresu, ndeksy sezonowe dla przeglądów przed sprzedażą (P0) cągnków rolnczych, przekroczyły pozom odnesena, kóry ma warość 100%. Należy nadmenć, że począek roku charakeryzował sę ndeksam nższym o 60% w sycznu 22,8% w luym. Mesące wosenne generowały dynamczny wzros popyu na cągnk rolncze, a pozom en przekładał sę na lość przeglądów wykonanych przed sprzedażą nowych pojazdów. Najwyższy pozom ndeksów sezonowych przypadł na mesące kweceń maj, mające odpowedno lość zrealzowanych przeglądów wyższą o 154,4% 86% od pozomu odnesena. Druga połowa roku, na przesrzen czerech mesęcy od serpna do lsopada, posadała nsk popy na przeglądy, dla kórego ndeksy ne przekraczały warośc 50% pozomu odnesena w analzowanym okrese. Badane usług przeglądów przed sprzedażą (P0) cągnków rolnczych posadały zależność pomędzy waroścą ndeksów sezonowych, a wosennym pracam polowym [2,3]. (4) To calculae season ndexes a movable average was assumed based on 12 monhly observaons. The value of movable average seres (MA) allowed for a separaon from he consecuve orgnal observaons (Y ) of seasonal changes (S ) and random changes (I ) accordng o he dependency: Y MA T S C I = = S I (2) T C The values of coeffcens n parcular monhs were averaged n order o elmnae random changes (I ) and o separae seasonal changes of he seres (S ). The calculaon of season changes (S ) followed as a resul of he sandardzaon of monhly coeffcens, called he raw season ndexes: w d S = 100% d (3) w = 1 where: S - season ndex for he -h sub-perod (of he monh), w arhmecal mean of he coeffcen s value n consecuve monhs, d - number of monhs n a year. The process of raw season ndexes adjusmen was carred ou n order o fnally elmnae random changes. The oal sum of he obaned monhly season ndexes n he consdered annual perod has hen he followng value: and s called he purfed season ndexes. Season ndexes descrbe quanavely he season effecs n me seres for he number of he provded servces. Durng a graphcal analyss of seasonal changes nfluence on he dsrbuon of he se of varables he concep was used of he reference level (average level), whch for he season ndexes n parcular monhs has he value equal o 100%. 4.1. A sascal analyss of pre-sale servces (PO) The char n Fg. 5 presens values of season ndexes for pre-sale servces (PO) of agrculural racors performed n 2003-2005. Due o seasonal changes n fve consecuve monhs of he suded perod, he season ndexes for pre-sale servces (PO) of agrculural racors exceeded he reference level of he value 100%. I should be menoned ha he begnnng of he year was characerzed by 60% lower ndexes n January and 22.8% lower ones n February. The sprng monhs generaed a dynamc growh of demand for agrculural racors, whch resuled n he growng number of he provded pre-sale servces of he new vehcles. The hghes level of season ndexes was recorded n Aprl and May, when he number of he realzed servces was, respecvely, hgher by 154.4% and 86% han he reference level. Durng he second half of he year, n he span of four monhs from Augus o November, he demand for servces was low he ndexes dd no exceed 50% of he reference level. The esed pre-sale servces (PO) of agrculural racors were characerzed by he dependency beween he season ndexes values and sprng culvaon works [2,3]. (4) 50 EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008
Rys.5. Indeksy sezonowe dla przeglądów przed sprzedażą (P0) cągnków rolnczych w laach 2003-2005 [opracowane własne] Fg.5. Season ndexes for pre-sale servces (PO) of agrculural racors n 2003 2005 [he auhor s own work] 4.2. Analza saysyczna przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) Warość ndeksów sezonowych dla przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) cągnków rolnczych wykonanych w laach 2003-2005 przedsawa wykres (rys. 6). Z analzy danych wynka, że perwszy kwarał roku na skuek wahań sezonowych wykazał bardzo nske zaporzebowane na realzację przeglądów gwarancyjnych. W sycznu luym osągnął mnmalną warość, nższą odpowedno o 72,8% 82,2% od pozomu odnesena. W drugm kwarale nasąpł wzros lośc wykonanych przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) cągnków rolnczych o ponad 20% powyżej pozomu odnesena w zwązku z zakończenem wosennych prac polowych. Najwyższą lość przeglądów gwarancyjnych wykonano na przesrzen rzecego kwarału. W mesącu serpnu ndeks sezonowy przekroczył o 82,3% pozom odnesena było o maksmum w całym badanym okrese. Osane dwa mesące roku charakeryzował spadek lośc wykonanych zleceń ponżej pozomu przecęnego. Realzację przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) generowało przepracowane określonego pozomu moogodzn przez cągnk rolncze przy wykonywanu wosennych prac polowych sewu zbóż sadzena rośln okopowych oraz zborze plonów w mesącach lench wykonywanu zespołu zabegów pożnwnych [2,3]. 5. Podsumowane Logsyka dysrybucj, oferując pake przeglądów przed sprzedażą przeglądów gwarancyjnych, dąży do pozyskana zaufana klenów, a jednocześne zabezpeczena ch praw do nezawodnej eksploaacj zakuponych produków. Msją realzowaną przez producena jes ake wykonane wyrobów, aby przy prawdłowej eksploaacj zgodnym z przeznaczenem użykowanem pojazdów maszyn rolnczych posadały wysoką sprawność funkcjonalną. Sysemy zapewnena jakośc obeków echncznych, a w ym cągnków maszyn rolnczych, podczas wywarzana monażu pownny zapewnć elmnację błędów maerałowych wykonawczych, naomas okres gwarancyjny sanow uzupełnene ego procesu. Auoryzowane punky dealerske mają za zadane wykonać naprawę zgodne z warunkam gwarancj, a producen dysrybuor parycypują w zasnałych koszach. Warunkem sprawnego funkcjonowana sysemu przeglądów jes grunowna wedza na ema porzeb producenów rynku rolnczego. Rys. 6. Indeksy sezonowe dla przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) cągnków rolnczych w laach 2003-2005 [opracowane własne] Fg.6. Season ndexes for guaranee servces (P1-P4) of agrculural racors n he years 2003 2005 [he auhor s own work] 4.1. A sascal analyss of guaranee servces (P1-P4) The values of season ndexes for guaranee servces (P1-P4) of agrculural racors provded n 2003-2005 are presened n he char (Fg. 6.). The analyss of he daa shows ha he frs quarer of he year, as a resul of seasonal changes, showed a very low demand for he realzaon of guaranee servces. In January and February reached he mnmum value, lower respecvely by 72.8% and 82.2% han he reference level. The second quarer showed an ncrease of he number of provded guaranee servces (P1-P4) of agrculural racors by over 20% above he reference level, relaed o he end of sprng culvaon works. The hghes number of guaranee servces was provded n he hrd quarer. In Augus he season ndex exceeded he reference value by 82.3% and ha was he maxmum durng he whole esed perod. The las wo monhs of he year were characerzed by a drop n he number of he realzed commssons below he average level. The realzaon of guaranee servces (P1-P4) was generaed afer he agrculural racors had worked for he deermned number of moo-hours a sprng culvaon works such as whea sowng and roo crops planng or crop harvesng n he summer monhs as well as he compleon of pos-harves works [2,3]. 5. Concluson Dsrbuon logscs, by offerng a package of pre-sale and guaranee servces, ams a an achevemen of her clens rus as well as a he securng of her rgh o an effcen exploaon of he purchased producs. The arge, realzed by he producers, s he relably of her producs and her hgh funconal effcency - f pu o proper uses and exploed accordng o he user s manual. The sysems of echncal ems qualy proecon, ncludng agrculural racors and machnes, should ensure he elmnaon of maeral and assembly errors durng he producon phase and he guaranee perod helps o complee he process. The auhorzed dealer uns are oblged o provde repars accordng o he guaranee conrac condons. Boh he producer and dsrbuor parcpae n he generaed coss. An effcen funconng of he servce sysem s dependen on he well-grounded knowledge on he needs of producers for he agrculural marke. EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008 51
Badana rozkładu przeglądów gwarancyjnych cągnków rolnczych, zrealzowanych przez Dzał Serwsu w laach 2003-2005, pozwolły na sformułowane ezy o snenu przyporządkowana pozomu usług przed sprzedażą (P0) do lośc sprzedanych nowych cągnków. Pozom przeglądów gwarancyjnych (P1-P4) w poszczególnych mesącach zależał od lośc prac polowych zalecanych w kalendarzu zabegów agroechncznych. Przeprowadzona analza saysyczna, w oparcu o oblczoną warość ndeksów sezonowych dla rzylenego okresu badań, powerdzła zależność pozomu popyu na usług przeglądów cągnków rolnczych od rozkładu prac polowych realzowanych zgodne z sezonam zabegów agroechncznych. Research on he dsrbuon of guaranee servces of agrculural racors n 2003-005 allowed for an assumpon abou he relaonshp of pre-sale servces (PO) level o he number of he purchased new racors. The level of guaranee servces (P1-P4) n parcular monhs depended on he number of carred ou culvaon works, recommended by he calendar of agrculural pracces. The conduced sascal analyss, based on he calculaed values of season ndexes for he hree-year perod of sudy, confrmed he dependency of he demand level for agrculural racors servcng on he dsrbuon of culvaon works realzed accordng o agrculural seasons. 6. References [1] Aczel, A.D.: Complee Busness Sascs, 4h ed., Rchard D. Irwn/McGraw-Hll, Boson 1999. [2] Agroechnka rośln uprawnych, Praca zborowa pod redakcją S. Karczmarczyka, Wyd. Akadem Rolnczej w Szczecne, Szczecn 2005. [3] Agroechnologa, Praca zborowa pod redakcją J. Banasaka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Wrocław 1999. [4] Chaberek M.: Makro- mkroekonomczne aspeky wsparca logsycznego, Wyd. Unwersye Gdańsk, Gdańsk 2005. [5] Coyle J.J., Bard E.J., Langley C.J.: The Managemen of Busness Logscs, Wes Publshng Company, New York 1996. [6] Dembńska Cyran I.: Zarządzane logsyczne w warunkach polskch, Wyd. Dfn, Warszawa 2004. [7] Gołembska E.: Kompendum wedzy o logsyce, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Poznań 2004. [8] Kempny D.: Logsyczna obsługa klena, Polske Wydawncwo Ekonomczne, Warszawa 2001. [9] Krawczyk S.: Zarządzane procesam logsycznym, Polske Wydawncwo Ekonomczne, Warszawa 2001. [10] Logsyka dysrybucj, Praca zborowa pod redakcją K. Rukowskego, Wyd. Dfn, Warszawa 2002. [11] Lovelock Ch., Wrgh L.: Prncples of Servce Markeng and Managemen, Prence Hall Upper Saddle Rver, New York 1999. [12] Menzer, J.T., Fln, D.J., Hul G.T.M.: Logscs servce qualy as a segmen-cusomzed process, Journal of Markeng, Volume 65, Issue 4, 2001, pp. 82 104. [13] Pekarsk W.: Analza oddzaływana agregaów cągnkowych na środowsko przyrodncze, Rozprawa hablacyjna, Wyd. Akadema Rolncza, Lubln 1997. [14] Płock K.: Serws cągnków, Rolnczy Przegląd Technczny, sr. 6-8, nr 4/2005. [15] Pokusa T.: Logsyczna obsługa lojalność klena jako orenacje rynkowe, Wyd. Insyu Śląsk, Opole 2001. [16] Skroback A., Ekelsk A.: Pojazdy cągnk rolncze, Wyd. Weś Jura, Warszawa 2006. [17] Sobczyk M.: Saysyka aspeky prakyczne eoreyczne, Wyd. UMCS, Lubln 2006. [18] www.johndeere.pl [19] www.zeor.pl Dr nż. Sławomr JUŚCIŃSKI Akadema Rolncza w Lublne Wydzał Inżyner Produkcj Kaedra Energeyk Pojazdów ul. Głęboka 28 20-612 Lubln e-mal: slawomr.juscnsk@ar.lubln.pl Dr Małgorzaa SZCZEPANIK Akadema Rolncza w Lublne Wydzał Inżyner Produkcj Kaedra Zasosowań Maemayk ul. Akademcka 13 20-950 Lubln e-mal: malgorzaa.szczepank@ar.lubln.pl 52 EKSPLOATACJA I NIEZAWODNOŚĆ NR 2/2008