OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim Wspomaganie rozwoju dziecka z zaburzeniami zachowania 2. Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim Supporting development of children with conduct disorders 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Edukacji Osób z Niepełnosprawnością 4. Kod przedmiotu / modułu 5. Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Obowiązkowy 6. Kierunek studiów Pedagogika 7. Poziom studiów (I lub II stopień) II stopień 8. Rok studiów II rok 9. Semestr (zimowy lub letni) Semestr letni 10. Forma zajęć i liczba godzin Wykład 15 godzin, Ćwiczenia 15 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia dr Piotr Plichta 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Brak wymagań 13. Cele przedmiotu: C-1 Wyposażenie studentów w wiedzę dotyczącą klasyfikacji zaburzeń zachowania C-2 Kształtowanie umiejętności diagnostycznych dotyczących zaburzeń zachowania C-3 Przygotowanie studentów do budowania strategii profilaktycznych i zaradczych C-4 Kształtowanie umiejętności planowania, organizowania i realizacji indywidualnych programów postępowania z dziećmi z zaburzeniami zachowania
14. EK_01 C-5 Uwrażliwianie studentów na kwestie pomocy i wsparcia rodziny C-6 Wdrażanie studentów do samodoskonalenia się, samokształcenia, dokształcania zawodowego w przedmiotowym zakresie. C-7 Wyposażanie studentów w kompetencje terapeutyczne oraz umiejętność korzystania z istniejących przykładów tzw. dobrych praktyk Zakładane efekty kształcenia: Symbole kierunkowych efektów kształcenia: na poziomie rozszerzonym zna specjalistyczną terminologię dotyczącą zaburzeń zachowania, jego uwarunkowań i sposobów radzenia sobie z nimi K_W01 EK_02 EK_03 EK_04 EK_05 EK_06 EK_07 EK_08 EK_09 ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat pedagogiki specjalnej, szczególnie w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju, obejmującą terminologię, teorię i metodykę wspomagania dzieci z zaburzeniami zachowania ma pogłębioną wiedzę na temat rozwoju człowieka w aspekcie biologicznym, psychologicznym, społecznym i kulturowym, w odniesieniu do ryzyka powstawania zaburzeń w zachowaniu ma pogłębioną i rozszerzoną, w powiązaniu ze studiowaną specjalnością, wiedzę na temat wieloaspektowych uwarunkowań rozwoju człowieka, oraz występujących w nim zagrożeń stanowiących ryzyko powstawania dysharmonii i zaburzeń w zachowaniu ma uporządkowaną wiedzę o podmiotach działalności w obszarze wczesnego wspomagania rozwoju, szczególnie w obszarze profilaktyki i radzenia sobie z zaburzeniami w zachowaniu potrafi sprawnie porozumiewać się zarówno ze specjalistami, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów, np. z rodzinami dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, korzystając z nowoczesnych rozwiązań technologicznych np. nowych mediów; potrafi efektywnie rozwiązywać problemy prowadzące do ryzyka powstania zaburzeń w zachowaniu, potrafi identyfikować problemy dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji wychowawczych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich, w tym rodzinnych, zachowań w odniesieniu do ryzyka powstawania zaburzeń w zachowaniu; potrafi diagnozować sytuację rodzinną dziecka i podjąć działania wspierające potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów dotyczących powstawania zaburzeń w zachowaniu, prognozować przebieg ich rozwiązania oraz przewidywać skutki planowanych działań profilaktycznych i zaradczych potrafi wybrać i zastosować właściwy dla pracy z dziećmi z grupy ryzyka zaburzeń zachowania sposób postępowania, dobierać formy, środki i K_W05 K_W08 K_W013 K_W018 K_U04 K_U08 K_U10 K_U11
EK_10 EK_11 EK_12 efektywne metody pracy, potrafi wykorzystać wychowawcze aspekty promocji zdrowia i aktywności fizycznej w profilaktyce wykluczenia i niedostosowania społecznego potrafi twórczo animować prace nad własnym rozwojem osobistym i zawodowym oraz rozwojem uczestników procesu wczesnego wspomagania rozwoju i profilaktyki zaburzeń zachowania; potrafi indywidualizować zadania adekwatnie do możliwości dzieci z obszaru ryzyka zaburzeń w zachowaniu ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań profilaktycznych i zaradczych w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi utożsamia się z wartościami, celami i zadaniami realizowanymi w praktyce wczesnego wspomagania rozwoju, odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań profilaktycznych i terapeutycznych K_U13 K_K03 K_K05 odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy w EK_13 obszarze wczesnego wspomagania rozwoju, podejmowane decyzje i prowadzone działania (zapobiegawcze i zaradcze) oraz ich skutki dla dzieci i ich bliskich; czuje się odpowiedzialny wobec ludzi, dla których dobra stara się działać, wyraża taką postawę w środowisku specjalistów stanowiąc wzór osobowy 15. Treści programowe : K_K08 Klasyfikacja zaburzeń w zachowaniu. Studia przypadków Metody i techniki diagnozowania zaburzeń zachowania dzieci Rodzinny kontekst i uwarunkowania zaburzeń zachowania Placówki jako miejsce ujawniania się zaburzeń zachowania Grupa jako czynnik wzmacniający Doświadczenia korygujące jako metoda pracy z dzieckiem z zaburzeniami zachowania Konstruowanie strategii korygowania zaburzonych zachowań dziecka w domu i placówkach. Programowanie pracy o charakterze korekcyjnym Pomoc rodzicom wychowujący dzieci z zaburzeniami zachowania Umiejętności terapeutyczne w procesie przezwyciężania zaburzeń w zachowaniu Formy pomocy dziecku z zaburzeniami zachowania Interdyscyplinarne podejście do pracy z dzieckiem i jego środowiskiem Przykłady dobrych praktyk 16. Zalecana literatura (podręczniki) Literatura podstawowa: Haug-Schnabel G., Agresja w przedszkolu. Poradnik dla rodziców i wychowawców (01), Wydawnictwo Jedność Kielce Hillenbrand C. (07). Pedagogika Zaburzeń Zachowania, GWP Gdańsk Kołakowski A. (12) Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i praktyka, GWP Gdańsk Kościelska M. (1988) Studia z psychologii klinicznej dziecka,warszawa: WSiP
Lemper-Pychlau M. (04). Dzieci potrzebują dyscypliny, Wydawnictwo Jedność, Kielce Oszwa U. (03) Zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży, Remedium, 125-126 Piszczek M. (08), Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia, CMPPP, Warszawa Skowrońska M, Wolańczyk T., Kołakowski. (13). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Święcicka M., (02) Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi, CMPPP Warszawa Wolfram W. (02), Nadpobudliwe i niespokojne dzieci w przedszkolu. Poradnik dla wychowawców i rodziców, Wydawnictwo Jedność 02 Literatura uzupełniająca: Czapiga A., Psychologiczne wspomaganie rozwoju psychicznego dziecka, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 06. Kołakowski A., Pisula A. (11), Sposób na trudne dziecko. Przyjazna terapia behawioralna, Sopot Karasowska A., (06), Profilaktyka na co dzień. Jak wychowywać i uczyć dzieci z zaburzeniami zachowania., Warszawa: Wyd. Edukacyjne PARPA. Kozłowska A., (1984) Zaburzenia emocjonalne u dzieci w wieku przedszkolnym, WSiP Olechnowicz H.(1995). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa PWN. Olechnowicz H. (1999). Jaskiniowcy zagubieni w XXI wieku. Warszawa WSiP. Zimbardo P. (13) Nieśmiałość, PWN Warszawa Zubrzycka E. (11) Po co się złościć? Bezpieczne dziecko. Dręczyciel potrzebuje pomocy Wydawnictwo: GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: 1. Wykłady: - ocena nabytej przez studenta wiedzy EK_01- EK_02 - umiejętność analizy, interpretacji danych służących programowaniu pracy z dzieckiem i jego rodziną EK_03 - EK_05 Kryteria oceny: - ocena bardzo dobra praz kontrolna studenta wskazuje na pogłębioną i ugruntowaną wiedzę z zakresu pracy z małym dzieckiem z zaburzeniami zachowania. Analizuje, interpretuje i wnioskuje na podstawie danych wyjściowych; - ocena dobra student ma wystarczającą wiedzę z zakresu pracy z małym dzieckiem z zaburzeniami zachowania. Pozwala mu ona na dobrym poziomie analizować, interpretować i wnioskować na podstawie wskazanych danych; - ocena dostateczna student opanował podstawowy zakres wiedzy dotyczący pracy z małym dzieckiem z zaburzeniami zachowania. Poprawnie analizuje, interpretuje i wnioskuje na podstawie wskazanych problemowych sytuacji wychowawczych; - ocena niedostateczna student legitymuje się brakiem wystarczającej wiedzy dotyczącej pracy z małym dzieckiem z zaburzeniami zachowania. Wskutek tego nie potrafi właściwie analizować, interpretować i wnioskować na podstawie dostępnych danych.
2. Ćwiczenia: ocena nabytej przez studenta wiedzy z zakresu przedmiotu EK_01-05; - umiejętność planowania, organizowania, realizacji i modyfikacji procesu wsparcia małego dziecka z zaburzeniami zachowania EK_06; - umiejętność dokonywania analizy indywidualnej sytuacji dziecka i jego środowiska EK_07; - umiejętność doboru właściwych strategii, metod technik postępowania wychowawczego i terapeutycznego EK_08, EK_09; -umiejętność korzystania z istniejących podejść i przykładów dobrych praktyk. Krytycyzm w tym względzie EK_10-11; -świadomość konieczności podnoszenia własnych kompetencji i dążenia do samorozwoju EK_12-13 Kryteria oceny: - ocena bardzo dobra student ma ugruntowaną wiedzę z zakresu pracy z małym dzieckiem z zaburzeniami zachowania, opanował umiejętność planowania, organizowania, realizacji i modyfikacji procesu wsparcia, w sposób zasadny dobiera i wykorzystuje formy i metody pracy profilaktycznej i zaradczej; dokonuje właściwego pedagogicznego oglądu sytuacji wychowanka i jego środowiska. Potrafi analizować i poddawać refleksji własne oddziaływania, skutkujące diagnozą popełnianych błędów z jednoczesną umiejętnością planowania i gotowości do rozwoju zawodowego i osobistego; - ocena dobra student ma wystarczająca wiedzę z zakresu z zakresu pracy z małym dzieckiem z zaburzeniami zachowania. Opanował na dobrym poziomie umiejętność planowania, organizowania, realizacji i modyfikacji procesu wsparcia. Właściwie dobiera i wykorzystuje formy i metody pracy profilaktycznej i zaradczej. Potrafi dokonać pedagogicznego oglądu sytuacji dziecka i jego środowiska, potrafi analizować i oceniać własne oddziaływania wychowawcze, skutkujące diagnozą popełnianych błędów z jednoczesną świadomością konieczności podejmowania działań na rzecz rozwoju zawodowego i osobistego; - ocena dostateczna - student ma podstawową wiedzę z zakresu pracy z dzieckiem z zaburzeniami zachowania. Opanował na dostatecznym poziomie umiejętność planowania, organizowania, realizacji i modyfikacji procesu wspierania rozwoju w omawianym zakresie. W sposób poprawny dobiera i wykorzystuje formy i metody wspierania rozwoju małego dziecka z zaburzeniami zachowania. Na wystarczającym poziomie dokonuje pedagogicznego oglądu sytuacji wychowanka. Posiada świadomość popełnianych błędów oraz dostrzega konieczność rozwoju zawodowego i osobistego w przedmiotowym zakresie; - ocena niedostateczna - student nie posiada wystarczającej wiedzy by poprawnie planować, organizować, realizować i modyfikować proces diagnozy i pracy z dzieckiem z zaburzeniami zachowania oraz z jego rodziną i środowiskiem; nie potrafi dobrać stosownych form i metod pracy wychowawczej i korekcyjnej; student nie wykazuje świadomości popełnianych przez siebie błędów. Ocena pracy studenta z wykorzystaniem następujących metod weryfikacji osiągnięć studenta: - praca kontrolna wykłady - projekt - ćwiczenia
18. Język wykładowy Polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem: - wykłady - ćwiczenia Praca własna studenta: - przygotowanie do ćwiczeń - przygotowaniu projektu - praca kontrolna - lektura źródeł Suma godzin 110 Liczba punktów ECTS 4 Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30 15 15 *objaśnienie symboli: K (przed podkreśleniem) - kierunkowe efekty kształcenia W - kategoria wiedzy U - kategoria umiejętności K (po podkreśleniu) - kategoria kompetencji społecznych 01, 02, 03 i kolejne - numer efektu kształcenia