Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa produkcyjnego

Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa 137 Dorota WIĘCEK, Gabriela KALINOWSKA Akademia Techniczno- Humanistyczna Bielsko- Biała E- mail: gkalinowska@ath.bielsko.pl, dwiecek@ath.bielsko.pl Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa produkcyjnego Streszczenie: Praca ta ukazuje sposób postępowania w przypadku oceny efektywności przyszłych inwestycji realizowanych w przedsiębiorstwie. Głównym celem inwestycji jest uzyskanie korzyści finansowych dlatego, aby uniknąć niepowodzenia należy przeprowadzić dokładną analizę jej efektywności. Realizacja inwestycji związana jest z następującymi czynnikami: nakładami jakie musi ponieść przedsiębiorstwo na realizację inwestycji, kosztami, które będzie generować ta inwestycja - np. zwiększenie zużycia materiałów, oraz dodatkowymi przychodami uzyskanymi w efekcie inwestycji. 1. Wstęp Czy to się opłaca? Jest to kluczowe pytanie, jakie zadają sobie małe firmy oraz ogromne przedsiębiorstwa, kiedy decydują się na realizację jakiejkolwiek inwestycji. Możliwość niepowodzenia, utraty zainwestowanych środków pieniężnych, a nawet widmo bankructwa, stanowi główny powód przeprowadzania różnego rodzaju badań, ocen oraz analiz. Jedną z ważniejszych analiz jest analiza efektywności inwestycji, która jest głównym wyznacznikiem przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnej. Pierwsze, a zarazem najważniejsze pytanie jakie trzeba sobie zadać to: co można nazwać inwestycją? oraz jak właściwie analizować jej efektywność? 2. Analiza literatury 2.1. Pojęcie inwestycji Inwestycja to szerokie pojęcie. Wyróżniamy kilka rodzajów inwestycji. Ogólną definicję inwestycji można przedstawić jako aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści. Inwestycją może

138 Dorota Więcek, Gabriela Kalinowska także być, w sensie ekonomicznym, z góry poniesiony nakład na źródło wielokrotnych korzyści materialnych w przyszłości. Inwestowanie w finansowy majątek trwały to wyprowadzenie kapitału na zewnątrz przedsiębiorstwa, które powinno przynieść przychody w postaci dywidendy lub odsetek od kapitału. Natomiast inwestowanie w rzeczowy majątek trwały, a także wartości niematerialne i prawne to zabezpieczenie utrzymania i powiększenie potencjału produkcyjnego pozwalającego na prowadzenie zyskownej działalności. 2.2. Etapy inwestycji Wyróżniamy 3 etapy inwestycji: ETAP 1 faza przedrealizacyjna okres przygotowania inwestycji, precyzowanie celu inwestycji i określanie możliwości rynkowych, technicznych, lokalizacyjnych i finansowych oraz przygotowanie dokumentacji, składa się z następujących elementów: pomysł na projekt, czyli sprawdzenie możliwości jego realizacji (identyfikacji możliwości inwestycyjnych), początkowa selekcja, sporządzenie techniczno-ekonomicznej wersji projektu (formułowania projektu), przygotowanie raportu oceniającego zawierającego ocenę projektu oraz decyzje o jego realizacji. ETAP 2 faza realizacyjna przedstawienie harmonogramu prac i określenie w dokumentacji rzeczowego zakresu inwestycji. W tej fazie duże znaczenie ma czas, dlatego każde opóźnienie w rozpoczęciu produkcji, dostawach materiałów czy zła synchronizacja to zwiększenie kosztów inwestycji, a także zmiana opłacalności projektu. Dzieje się tak dlatego, że zaciągane są duże zobowiązania finansowe, a każda zmiana projektu powoduje następstwa finansowe. ETAP 3 faza operacyjna wykorzystanie eksploatacyjne stworzonego potencjału produkcyjnego, które powinno przynieść spodziewane dochody. 2.3. Ryzyko w działalności inwestycyjnej Ryzyko ma istotne znaczenie dla eliminowania sytuacji, które w przyszłości mogą być źródłem zagrożeń oraz wpływać niekorzystnie na opłacalność inwestycji. Rozpoznanie zagrożeń dla projektu to nie tylko określenie typu ryzyka, obszarów występowania, jego źródeł, ale także udokumentowanie cech każdego z nich. Dobrze wykonany proces rozpoznania przynosi korzystne efekty i ustala: obszar, źródło, rodzaj ryzyka dla inwestycji, potencjalne przejawy zagrożenia, zdarzenia wyjątkowe, a także potwierdza konieczność wykonania dalszych analiz. Zagadnienie dotyczące klasyfikacji ryzyka jest bardzo złożone i rozległe, więc można je rozpatrywać w kilku wariantach i płaszczyznach. Jeden z nich to ujęcie czasowe, czyli według faz cyklu projektu inwestycyjnego. Wyróżniamy: ryzyko fazy projektowej (przedrealizacyjnej), ryzyko związane z pozyskaniem i strukturyzacją źródeł finansowania, ryzyko realizacyjne (konstrukcyjne i rozruchowe),

Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa 139 ryzyko eksploatacyjne, ryzyko likwidacyjne (dezinwestycyjne). Ogólna grupowanie rodzajów ryzyka to podział na ryzyko: wyłączne (projektu), firmy, właścicieli, wierzycieli, uczestników procesu inwestycyjnego wykonawców, dostawców. Ten sposób klasyfikacji ryzyka przedstawia je z punktu widzenia osoby na niego narażonej. Jest to tzw. podejście podmiotowe. 2.4. Analiza efektywności inwestycji Na analizę efektywności inwestycji składa się kilka etapów. ETAP 1 polega określeniu budżetu inwestycji. Określenie przyszłych wydatków i przepływów finansowych jest sprawą kluczową dla projektów inwestycyjnych. Poprawne określenie poszczególnych wartości projektu inwestycyjnego, daje możliwość dokładniejszej oceny opłacalności czy dany projekt ma szansę powodzenia. Głównymi wielkościami potrzebnymi do oceny efektywności inwestycji są: nakłady inwestycyjne (N), to wszelkie poniesione wydatki konieczne do realizacji projektu inwestycyjnego. Określając wydatki, nie należy do nich zaliczać tzw. wydatków utopionych, czyli takich które zostały poniesione przed rozpoczęciem realizacji inwestycji, okres życia inwestycji (n), jest to przedział czasu od chwili poniesienia pierwszych nakładów finansowych jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji do chwili uzyskania ostatnich korzyści finansowych po zakończeniu inwestycji, koszt kapitału (i), tzw. stopa procentowa, ustalana na różnym poziomie w zależności od inwestycji. Wyróżnimy dwa rodzaje kapitału: koszt własny kapitału (wolny od ryzyka), oraz koszt obcy (związany z ryzykiem). ETAP 2 to sporządzenie cash flow dla inwestycji. Prawidłowe przewidywanie przyszłych kosztów i korzyści finansowych potrzebnych do określenia efektywności inwestycji, sporządzonych w formie prognoz sald finansowych, zwane jest również cash flow inwestycji, czyli określaniem strumieni pieniężnych dla projektu inwestycyjnego. Aby wykonać inwestycję, należy ponieść pewne koszty, które ujmuje się w planie przepływu pieniądza. Są to między innymi koszty dotyczące okresu przygotowania inwestycji (badania), budowy właściwych przedmiotów inwestycji (budynków), utworzenia zapasu niezbędnego do rozruchu, czy też koszty dodatkowych szkoleń załogi. Przepływy pieniężne netto, szacuje się zazwyczaj tylko na początkowym etapie oceny projektu, korzystając z wieloletniej analizy wpływów prowadzonej zazwyczaj w każdym przedsiębiorstwie. Kierować się tutaj należy naczelną zasadą,

140 Dorota Więcek, Gabriela Kalinowska że aby osiągnąć korzyści finansowe (przychody) najpierw trzeba ponieść wydatki (koszty). ETAP 3 obejmuje analizę efektywności inwestycji za pomocą metod. Metody oceny efektywności inwestycji zasadniczo dzielimy na: proste i złożone. Metody proste Okres zwrotu inwestycji (PP, Payback Period), Określa po jakim czasie przychody uzyskane z realizowanej inwestycji przewyższą wydatki na nią poniesione. Im ten okres jest dłuższy, tym inwestycja jest mniej opłacalna, mniej atrakcyjna dla inwestorów. Czas zwrotu inwestycji można ustalić, wykorzystując wzór (1) (1) gdzie: OZ okres zwrotu, N nakłady inwestycyjne, Wr średnioroczne wpływy pieniężne netto. Księgowa stopa zwrotu (ARR, Accounting Rate of Return), Jest to stosunek przychodu osiągniętego przez realizowane inwestycje do kosztów na te inwestycje poniesionych. Można ją obliczać na różne sposoby w zależności od przyjmowanego do obliczeń zysku. Zysk przyjmowany do obliczeń może być zyskiem netto lub zyskiem brutto. Wzór do obliczania księgowej stopy zwrotu jest następujący: 100 (2) gdzie: ARR księgowa stopa zwrotu, Z N przeciętny roczny zysk netto, nakłady inwestycyjne. Ich główną wadą jest to, że nie uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie, dlatego stosuje się je do oceny niewielkich inwestycji o krótkim czasie trwania. Są najczęściej stosowane w początkowych etapach trwania inwestycji. Metody złożone: Wartość zaktualizowana netto (NPV, Net Present Value), W tej metodzie szacujemy stopę zyskowności zdyskontowanych kapitałów, przyszłych przychodów pieniężnych netto i porównujemy z oszacowanym kosztem realizacji całej inwestycji. Projekty z najwyższym współczynnikiem wartości zaktualizowanej netto mają największą szansę na realizację. Szacując wartość zaktualizowaną netto dla danej inwestycji, należy rozpatrzyć dwa elementy: sposób ustalania wpływów pieniężnych netto, koszt kapitału.

Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa 141 gdzie: (3) NCF t przewidywane przepływy pieniężne netto (przepływ netto = wpływ wydatek) związane z rozważaną inwestycją w kolejnych okresach, k stopa dyskontowa, n liczba okresów w danym horyzoncie. Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR, Internal rate of return). To taki poziom kosztu kapitału, dla którego wartość zaktualizowana netto jest równa zero. (4) gdzie: i A i B A B stopa dyskontowa (koszt kapitału), dla której NPV jest dodatnia, stopa dyskontowa (koszt kapitału), dla której NPV jest ujemna, NPV dodatnia, NPV ujemna. Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu (MIRR, Modified internal rate of return). Wartość bieżąca netto reinwestycji jest równa zero dla pewnej określonej stopie procentowej, czyli porównanie bieżącej wartości nakładów inwestycyjnych z bieżącą wartością reinwestowanych wpływów pieniężnych netto, pozyskanych podczas końcowego etapu trwania inwestycji. Przepływy pieniężne netto reinwestowane są po koszcie kapitału (po tej samej stopie co przy NPV), dlatego według tego założenia MIRR jest zmodyfikowaną wewnętrzną stopą zwrotu. (5) gdzie: i A i B Aa Bb stopa dyskontowa (koszt kapitału), dla której NPV jest dodatnia, stopa dyskontowa (koszt kapitału), dla której NPV jest ujemna, NPV wpływów pieniężnych netto reinwestowanych dodatnia, NPV wpływów pieniężnych netto reinwestowanych ujemna. Wskaźnik zyskowności inwestycji (PI, Profitability index) Wskaźnik zyskowności dla realizowanej inwestycji, to stosunek zdyskontowanych przepływów finansowych netto związanych z inwestycją do nakładów inwestycyjnych na nią poniesionych. gdzie: CF I zdyskontowane przepływy finansowe, nakłady inwestycyjne. (6)

142 Dorota Więcek, Gabriela Kalinowska Metody te są bardziej skomplikowane, wymagają dużej wiedzy teoretycznej i praktycznej. Główną ich zaletą, w przeciwieństwie do metod prostych, jest branie pod uwagę zmiany wartości pieniądza w czasie. Zwane są także metodami dyskontującymi, które łączą ze sobą czynnik czasu oraz przychody i koszty całej realizacji projektu inwestycyjnego. 3. Badania własne 3.1. Przykładowa analiza efektywności inwestycji dla przedsiębiorstwa produkcyjnego Zakład odzieżowy X przeprowadził coroczną analizę swojego przedsiębiorstwa. Wynikiem tej analizy było, między innymi, zauważenie sporego spadku wydajności działu produkcyjnego. W wyniku bardziej szczegółowej analizy samego działu produkcyjnego ustalono, że jest to spowodowane niską wydajnością maszyn, które są już przestarzałe i generują wysokie utrzymania i użytkowania. Aktualna, dobra sytuacja firmy, a także chęć maksymalizacji zysku spowodowały, że została podjęta decyzja o przeprowadzeniu inwestycji w dziale produkcyjnym. Zostały opracowane następujące warianty tej inwestycji: PROJEKT 1. Remont starych maszyn, tj. stębnówki oraz overlocka. PROJEKT 2. Kupno nowej maszyny uniwersalnej, która zastąpi stare. Przedsiębiorstwo odzieżowe aktualnie produkuje bluzki sportowe (tzw. T-shirty), bawełniane, o kroju podstawowym. Produkcja bluzki odbywa się na dwóch stanowiskach: stębnówce, na której obszywane są boki bluzki, oraz overlocku, na którym wykonywane jest obrzucanie ściegu. Do procesu produkcyjnego zalicza się także kontrolę bluzki: sprawdzenie równości ściegu, dokładności wykonania. Analiza efektywności inwestycji obejmuje kilka kroków: KROK 1. Polega na ogólnym zapoznaniu się z przedsiębiorstwem i warunkami produkcyjnymi w nim panujących Większy stopień mechanizacji procesu produkcyjnego oraz racjonalne, świadome podejście do podziału pracy, umożliwiło masowe i seryjne wytwarzanie odzieży tzw. produkcję przemysłową. Produkcja w przemyśle odzieżowym odbywa się w następujących komórkach: wzorcownia, dział przygotowania produkcji, przemierzalnia i przeglądalnia tkanin, krojownia, rozdzielnia, szwalnia, prasowalnia, wykończalnia. Rozwój technologiczny oraz większy popyt na odzież, spowodowały na rynku odzieżowym ogromną zmianę. Zaczęły powstawać nowoczesne maszyny, uniwersalnego przeznaczenia. Ponieważ czas ma największe znaczenie dla produkcji, wprowadzenie maszyn specjalnych, które eliminują pracę ręczną wykonywaną przez robotnika jest głównym priorytetem. KROK 2. Określenie dotychczasowych kosztów i przychodów osiąganych przez przedsiębiorstwo Określenie dotychczasowych kosztów generowanych przez maszyny polega na obliczeniu kosztu maszynogodziny. Aby wyliczyć koszt maszynogodziny pracy stębnówki, należy ustalić wartość poszczególnych części, wchodzących w skład maszynogodziny. Koszt maszynogodziny wylicza się na podstawie: rocznego funduszu pracy, rocznych

Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa 143 odpisów amortyzacyjnych, rocznych odsetek kalkulacyjnych, rocznych kosztów konserwacji, rocznych kosztów energii. Następnym krokiem będzie obliczenie kosztu stanowiskowego oraz kosztu roboczogodziny. Mając określone powyższe wartości można przystąpić do określenia kosztu własnego wyrobu, a także przychodów uzyskiwanych ze sprzedaży tego wyrobu tj. bluzki bawełnianej. KROK 3. Wstępne oszacowanie kosztów i przychodów generowanych przez poszczególne warianty inwestycji W tym kroku szacujemy jakie uzyskamy koszty, a jakie korzyści jeśli zdecydujemy się na realizację poszczególnych projektów inwestycyjnych. PROJEKT 1. Remont starych maszyn, tj. stębnówki oraz overlocka. Głównym celem modernizacji starych maszyn jest zwiększenie ich dotychczasowych wydajności. Przedsiębiorstwo to zwiększenie wydajności postanowiło osiągnąć poprzez ich remont: wymiana silnika na silnik o mniejszej mocy- bardziej energooszczędny, zamontowanie dodatkowego oprzyrządowania pozwalającego na zminimalizowanie pracy ręcznej wykonywanej przez pracownika oraz zwiększenie szybkości pracy, wymiana innych starych zużytych części maszyny. Tak więc określamy nakłady pieniężne, jakie poniesiemy na remont maszyn. Kolejnym krokiem będzie określenie kosztów generowanych przez maszyny, takim samym sposobem jak w kroku 2, ale z uwzględnieniem nakładów poniesionych na remont, a także nowymi lepszymi osiągami maszyn. Wyliczamy kolejno koszt maszynogodziny, koszt stanowiskowy oraz koszt roboczogodziny. Następnie koszt własny wyrobu i przychody uzyskiwane ze sprzedaży tego wyrobu. W tym etapie porównujemy koszty i przychody generowane przez maszyny dotychczasowo używane i maszyny wyremontowane. Efekty inwestycji, jaką jest zakup remont maszyn dotychczasowo używanych: zmniejszenie kosztów robocizny o 4180,00 zł, zmniejszenie kosztów stanowiskowych o 687,04 zł, zwiększenie kosztów stanowiskowych o 2964 zł (większa produkcja= większe koszty), przyrost produkcji o 20% spowodowany zwiększeniem wydajności tj. 1520 szt., większa amortyzacja spowodowana remontem. Dodatkowy zysk operacyjny ze sprzedaży większej ilości wyrobów, spowodowanej większą wydajnością wynosi 28226,40 zł. Natomiast przepływy pieniężne po opodatkowaniu podatkiem dochodowym 19% oraz doliczoną zwiększoną amortyzacją kształtuje się na poziomie 24490,45 zł. PROJEKT 2. Kupno nowej maszyny uniwersalnej, która zastąpi dwie dotychczasowo używane. Przedsiębiorstwo postanowiło zwiększyć wydajność działu produkcji poprzez kupno maszyny. Aby dobrze ocenić efektywność tej inwestycji należy nie tylko skupić się na korzyściach osiąganych w przyszłości z tego tytułu, ale trzeba oszacować zwiększenie kosztów, jakie będzie generować ten projekt. Korzyściami będzie przede wszystkim znaczna poprawa wydajności, a także mniejsze zużycie energii. Natomiast do kosztów należy zaliczyć nie tylko cenę maszyny, ale także dodatkowe oprzyrządowanie, transport maszyny, dodatkowe szkolenia pracowników, aby prawidłowo z niej korzysta-

144 Dorota Więcek, Gabriela Kalinowska li oraz przystosowanie samej maszyny do pracy na hali tj. jej instalacja, prawidłowe zamontowanie, wgranie odpowiednich programów pracy itp. Maszyny, które posiada przedsiębiorstwo charakteryzują się mniejszą wydajnością, lecz są jeszcze zdatne do użytku. Firma postanowiła je sprzedać, a przychody z tej sprzedaży przeznaczyć na kupno nowej maszyny. Kolejny krok jest identyczny jak w etapie 3, określamy koszty generowane przez nową maszynę uniwersalną z uwzględnieniem nakładów poniesionych na jej zakup, a także nowymi lepszymi osiągami tej maszyny. Na koniec porównujemy koszty i przychody generowane przez maszyny dotychczasowo używane i nową maszynę uniwersalną. Efekty inwestycji, jaką jest zakup nowej maszyny uniwersalnej: zmniejszenie kosztów robocizny o 6840,00 zł zmniejszenie kosztów stanowiskowych o 2055,04 zł zmniejszenie czasu trwania obróbki o 0,13 godz. zwiększenie kosztów stanowiskowych o 7372,00 zł (większa produkcja= większe koszty) przyrost produkcji o 25% spowodowany zwiększeniem wydajności tj. 1900 szt. KROK 4 Dokonanie oceny efektywności inwestycji za pomocą metod przedstawionych w literaturze. Szacowanie przepływów pieniężnych dla obu wariantów projektu inwestycyjnego. Przepływy szacuje się na podstawie określonego przyrostu produkcji oraz wartości produkcji. Ocena efektywności inwestycji. Jak zostało to przedstawione w literaturze okres zwrotu jest najprostszą metodą określania efektywności inwestycji. W przedsiębiorstwie odzieżowym, dla którego przeprowadzone jest to badanie okres zwrotu wynosi: - dla projektu 1 jest on równy 2 lata i 34 dni, co oznacza że po tym czasie zwrócą się wszystkie nakłady, które przedsiębiorstwo przeznaczyło na remont maszyn. Nastąpi zwrot zaangażowanego kapitału, obliczenia przedstawia rysunek 1, - dla projektu 2 okres ten jest o wiele dłuższy i wynosi 4 lata i 326 dni, a więc około 5 lat. Różnica pomiędzy projektami to aż około 3 lata, obliczenia przedstawia rysunek 2. Zatem znaczną przewagę uzyskuje projekt 1, którym jest remont starych maszyn. Jak na razie jest on korzystniejszy od zakupu nowej maszyny uniwersalnej, ponieważ nakłady poniesione na remont zwrócą się o około 3 lata szybciej, niż na kupno nowej maszyny.

Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa 145 25000 20000 15000 10000 5000 0-5000 1 2 3 4 5 6 7-10000 Rys. 1. Okres zwrotu inwestycji projektu 1 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0-20000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15-40000 Rys. 2. Okres zwrotu inwestycji projektu 2 Wartość zaktualizowana netto NPV Koszt własny przedsiębiorstwa to 600000 zł. Jego udział w kapitale ogółem wynosi 0,3, natomiast koszt tego kapitału kształtuje się na poziomie 17%. Tak więc średnioważony koszt kapitału to iloraz udziału kapitału własnego (0,3) koszt kapitału (17%), a więc 6%. Analogicznie wyliczono średnioważony koszt kapitału obcego. Koszt obcy wynosi

146 Dorota Więcek, Gabriela Kalinowska 1200000 zł, udział w kosztach ogółem to 0,7, a koszt tego kapitału to 12%. Tak więc 0,7 12% = 8%. Całkowity średnioważony koszt kapitału jest obliczony jako suma średnioważonego kosztu kapitału obcego oraz własnego. Średnioważony koszt kapitału: Tab. 1. Określenie kosztu kapitału Koszt Średnioważony Suma Udział kapitału koszt kapitału Koszt własny 600000 0,3 17% 6 Koszt obcy 1200000 0,7 12% 8 Koszt ogółem 1800000 14% Wartość NPV przy stopie dyskonta 14%, osiąga poziom 17239,20 zł. Rentowność inwestycji jest większa od przyjętej stopy dyskontowej, dlatego projekt 1 przy takiej zyskowności zapewnia pełny zwrot nakładów inwestycyjnych i może być realizowany. Dodatkowo obliczony wskaźnik efektywności inwestycji jest większy od zera, więc także stwierdza możliwość realizacji inwestycji. Opracowanie przedstawione w tabeli 2. Tab. 2. Określenie NPV dla projektu 1 ROK CF Współczynnik dyskontowy Zdyskontowane CF Skumulowane zdyskontowane CF 0-7300,00 1-7300,00-7300,00 1 2962,12 0,877192982 2598,35-4701,65 2 3388,15 0,769467528 2607,07-2094,58 3 3814,18 0,674971516 2574,46 479,89 4 4240,20 0,592080277 2510,54 2990,43 5 4666,23 0,519368664 2423,49 5413,92 6 5092,26 0,455586548 2319,97 7733,89 7 5518,29 0,399637323 2205,31 9939,20 Razem 17239,20 Dla projektu 2 wartość NPV przy stopie dyskonta 14%, osiąga poziom 53920,16 zł. Rentowność inwestycji jest większa od przyjętej stopy dyskontowej, dlatego projekt 2 przy takiej zyskowności, także zapewnia pełny zwrot nakładów inwestycyjnych i może być realizowany. Wskaźnik efektywności inwestycji to potwierdza i zakłada możliwość realizacji inwestycji. Opracowanie przedstawione w tabeli 3. Porównując oba projekty według metody NPV, przewagę ponownie uzyskuje kupno nowej maszyny, ponieważ NPV dla projektu 2 jest zdecydowanie większe. Decyzji tej niestety nie potwierdza wskaźnik efektywności inwestycji, który jest wyższy dla projektu 1. Jednak realizacja obu projektów jest możliwa, ponieważ oba projekty generują zyski dla przedsiębiorstwa.

Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa 147 Tab. 3. Określenie NPV dla projektu 1 ROK CF Współczynnik dyskontowy Zdyskontowane CF Skumulowane zdyskontowane CF 0-24534,99 1-24534,99-24534,99 1 4531,09 0,877192982 3974,64-20560,35 2 5435,02 0,769467528 4182,07-16378,27 3 6338,95 0,674971516 4278,61-12099,66 4 7242,88 0,592080277 4288,36-7811,30 5 8146,80 0,519368664 4231,19-3580,11 6 9050,73 0,455586548 4123,39 543,29 7 9954,66 0,399637323 3978,25 4521,54 8 10858,59 0,350559055 3806,58 8328,11 9 11762,51 0,307507943 3617,07 11945,18 10 12666,44 0,26974381 3416,69 15361,88 11 13570,37 0,236617377 3210,99 18572,86 12 14474,30 0,207559102 3004,27 21577,13 13 15378,22 0,182069388 2799,90 24377,04 14 16282,15 0,15970999 2600,42 26977,46 15 17186,08 0,140096482 2407,71 29385,17 Razem 53920,16 Porównując poszczególne wartości NPV wariantu 1 - remontu maszyn, oraz wariantu 2 - kupna nowej maszyny, można z niżej przedstawionego rysunku odczytać, który wariant należy wybrać (rysunek 3). Tab. 4. Wartości NPV dla poszczególnych wartości stopy dyskonta Stopa dyskonta NPV 1 NPV 2 0% 22381,43 138343,81 5% 16755,26 79704,01 10% 12558,29 46223,36 15% 9365,92 26088,55 20% 6894,14 13381,22 25% 4948,97 4997,42 30% 3395,25-761,98 35% 2137,17-4865,13 40% 1105,62-7884,73 45% 250,02-10171,66 50% -467,20-11947,97

148 Dorota Więcek, Gabriela Kalinowska 160000,00 NPV dla projektu I i II NPV 140000,00 120000,00 100000,00 80000,00 60000,00 40000,00 20000,00 NPV 1 NPV 2 0,00-20000,00 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Stopa dyskonta Rys. 3. NPV dla projektu 1 oraz 2 Z tabel 3 oraz 4 dowiadujemy się, że NPV projektu 2 jest większa niż NPV projektu 1. Takie same wyniki możemy odczytać z powyższego wykresu. Otóż na poziomie 14% stopy dyskontowej, NPV wariantu jest większe od NPV wariantu 1, zatem wariant 2 należy zrealizować, a wariant 1 odrzucić. KROK 5 Końcowy, analiza wyników oraz podjęcie decyzji inwestycyjnej - wybór korzystniejszego wariantu. Wynik analizy efektywności inwestycji jest jednoznaczny. Po przeprowadzeniu analizy wszystkimi metodami ujętymi w analizie literatury okazało się, że oba warianty projektu inwestycyjnego są korzystne, jednak atrakcyjniejszy pod względem realizacji jest projekt 1 i to on uzyskał zdecydowaną przewagę. Projekt pierwszy, jakim jest remont dotychczasowych maszyn, zostałby zrealizowany gdyby decyzję podejmowano na podstawie wyników OZ, IRR, MIRR oraz PI. Natomiast projekt drugi, którym był zakup nowej maszyny uniwersalnej, zostałby zrealizowany gdyby decyzję podejmowano na podstawie wyników ARR, NPV. Tak więc przedsiębiorstwo podjęło decyzję o realizacji projektu dotyczącego remontu maszyn, gdyż projekt ten charakteryzował się mniejszymi nakładami potrzebnymi do realizacji inwestycji oraz wydajnością na podobnym poziomie co kupno nowej maszyny.

Analiza efektywności inwestycji na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa 149 Literatura: 1. Branderburg H., Zarządzanie projektami, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, 2002. 2. Matuszek J., Inżynieria produkcji, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej Filii w Bielsku- Białej, Bielsko- Biała 2000. 3. Michalak A., Finansowanie inwestycji w teorii i praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. 4. Rogowski W., Zarządzanie ryzykiem w projektach inwestycyjnych, Walters Kluwer OFICYNA Polska, 2005. 5. Sojak S., Rachunkowość zarządcza, Dom organizatora, Toruń 2003. 6. http://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/429228 7. http://www.kfp.ue.poznan.pl Efficiency investment analysis based on selected production company Summary This elaboration presents the way of dealing with assessing the effectiveness of future investments in the company. The main objective of the investment is to obtain financial gain, therefore, to avoid failure we should carry out a detailed analysis of its effectiveness. The investment is linked to the following factors: effort which must be incurred by undertaking to carry out the investment costs, which will generate this investment such as: increasing of material consumption, and additional revenue generated as a result of the investment.