RAPORT Z DIAGNOZY DOTYCZACEJ POZNANIA RODZAJU I STOPNIA ZAGROŻENIA UZALEŻNIENIEM OD ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. H.SIENKIEWICZA W BOBOLICACH Rok szkolny 2017/2018 15 lutego 2018 roku zespół ds. profilaktyki przeprowadził diagnozę wewnętrzną w związku ze zmianą Rozporządzenia MEN z dnia 22 stycznia 2018 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Zarówno wśród uczniów, jak i rodziców przeprowadzono ankietę. Celem ankiety przeprowadzonej wśród uczniów było poznanie rodzaju i stopnia zagrożenia uzależnieniem od środków psychoaktywnych. W badaniu wzięło udział 295 uczniów z klas V, VI, VII i klasach II i III gimnazjum, którym zadano 9 pytań, dotyczących alkoholu, papierosów, narkotyków i dopalaczy, napojów energetyzujących, tabletek, syropów, innych dla poprawy nastroju. Celem ankiety przeprowadzonej wśród rodziców było poznanie ich wiedzy i świadomości na temat uzależnień zagrażających ich dzieciom. W badaniu wzięło udział 183 rodziców uczniów z klas V, VI, II i II i III gimnazjum, którym zadano 10 pytań. UCZNIOWIE - 1. Czy kiedykolwiek miałeś kontakt z niebezpiecznymi dla zrowia substancjami? 53% 32% 17% a) nie b) tak c) czasami Bardzo duża grupa uczniów miała kontakt z niebezpiecznymi substancjami dla zdrowia.
8 Jeśli tak lub czasami to z jakimi? 75% 64% 58% 12% 14% 5% papierosy alkohol dopalacze narkotyki napoje ener. tabletki i inne Najwięcej uczniów miało kontakt z napojami energetyzującymi, papierosami i alkoholem. Są uczniowie którzy mieli kontakt z tabletkami, narkotykami i dopalaczami. - 2. Czy twoi koledzy ze szkoły mieli kontakt z niebezpiecznymi dla zdrowia substancjami 58% 11% 8% 26% a) tak b) nie c) czasami d) nie wiem Większość uczniów twierdzi, że ich koledzy mieli kontakt z substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia. Jeśli tak lub czasami to z jakimi? 10 87% 8 57% 62% 9% 18% 11% papierosy alkohol dopalacze narkotyki napoje ener. tabletki i inne
Najwięcej z nich miało kontakt z papierosami, napojami energetyzującymi i alkoholem. Niektórzy mieli kontakt z narkotykami, tabletkami, dopalaczami. 3. Czy ktoś częstował Cię lub namawiał do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia? 65% 24% 13% a) tak b) nie c) czasami Prawi połowa uczniów była częstowana niebezpiecznymi dla zdrowia substancjami. Zdecydowana większość twierdzi, że nie. 10 8 82% Jeśli tak lub czasami to podkleśl jakimi? 46% 43% 5% 14% 8% papierosy alkohol dopalacze narkotyki napoje ener. tabletki i inne Uczniowie częstowani byli papierosami, alkoholem, napojami energetyzującymi. Niektórych częstowano narkotykami, tabletkami, dopalaczami.
10 8 4. Czy umiałbyś odmówić, gdyby namawiano Cię do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia? 79% tak, nie sprawiłoby mi to problemu 9% 13% nie zależy, kto by mnie namawiał Zdecydowana większość uczniów twierdzi, że umiałaby odmówić zażywania środków psychoaktywnych. 10 8 5. Czy Twoim zdaniem od papierosów, alkoholu, doplaczy, narkotyków, leków, napoi energetycznych można się uzależnić? 84% 7% a) tak b) nie c) nie wiem Zdecydowana większość uczniów jest świadoma tego, że od wymienionych wyżej substancji można się uzależnić. Zadziwia fakt, że 17 % uczniów takiej świadomości nie ma. 8 6. Czy uważasz, że papierosy, alkohol, dopalacze, narkotyki, leki, napoje energetyczne są bezpieczne dla dla zdrowia? 66% 19% 15% a) tak b) nie c) trudno Większość uczniów wie, że od środków psychoaktywne mają negatywny wpływ na zdrowie człowieka, jednak 19 % procent uważa, że nie, zaś 15% uczniów nie jest tego pewna.
7. Co Twoim zdaniem skłania do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia? 47% 37% 32% 26% 22% 19% a b c d e f g h Legenda: a) to, że koledzy to robią b) chęć poprawienia sobie samopoczucia c) różne problemy i kłopoty d) moda na taki styl życia e) ciekawość f) chęć przypodobania się kolegom g) reakcja na nudę i samotność h) objaw buntu przeciwko dorosłym i wartościom Uczniowie wskazują, że do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia skłania ciekawość, różne problemy i kłopoty, to, że koledzy to robią, chęć przypodobania się kolegom, chęć poprawienia sobie samopoczucia oraz moda na taki styl życia, reakcja na nudę i samotność, objaw buntu przeciwko dorosłym i wartościom. 8. Skąd czerpiesz najwięcej wiadomości dotyczących szkodliwości zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia? 8 68% 57% 38% 41% 14% 15% a b c d e f g Legenda: a) z mediów (prasa, telewizja, radio) b) z zajęć szkolnych ( lekcje wychowawcze) c) ze spotkań ze specjalistami w szkole d) gazetki szkolne, ulotki e) od rodziców f) od kolegów i koleżanek
g) z Internetu Uczniowie najwięcej wiadomości dotyczących szkodliwości zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia czerpią z mediów, z zajęć szkolnych (lekcje wychowawcze), z Internetu, od rodziców, ze spotkań ze specjalistami w szkole, ale także z od kolegów i koleżanek oraz gazetek szkolnych, ulotek. 10 9. Gdybyś miał problem z zażywaniem substancji niebezpiecznych dla zdrowia do kogo zwróciłbyś się o pomoc? 9 8 68% 22% 47% 11% 14% a b c d e f Legenda: a) do rodziców b) do wychowawcy c) do nauczycieli d) do pedagoga szkolnego e) do dyrektora szkoły f) inne: rodzina, przyjaciel, lekarz, ciocia, kuzyn. Zdecydowana większość uczniów, gdyby miała problem z zażywaniem środków psychoaktywnych o pomoc zwróciłaby się do rodziców, do wychowawcy, do pedagoga szkolnego. Mniej uczniów pomocy szukałoby u nauczycieli, u lekarza, innych członków rodziny, u dyrektora szkoły, RODZICE 1. Czy Państwa dziecko miało kiedykolwiek kontakt z niebezpiecznymi dla zdrowia substancjami? 8 72% 16% 12% a) tak b) nie c) czasami Bardzo duża grupa rodziców uważa, że ich dzieci nie miały kontaktu z niebezpiecznymi substancjami dla zdrowia. Taką wiedzę ma tylko niewielka grupa rodziców.
Jeśli tak,to z jakimi? 8 71% 39% 63% 4% 4% Według rodziców ich dzieci miały najczęściej kontakt z papierosami, napojami energetyzującymi i alkoholem. 2. Czy koledzy Państwa dziecka ze szkoły mieli kontakt z niebezpiecznymi dla zdrowia substancjami? 32% 23% 4% a) tak b) nie c) czasami d) nie wiem Większość rodziców twierdzi, że nie ma wiedzy na temat kontaktu kolegów swoich dzieci z substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia. Jeśli tak lub czasami to z jakimi? 10 8 94% 46% 52% 6% 9% 3% papierosy alkohol dopalacze narkotyki napoje ener. tabletki i inne Rodzice, którzy mają taką wiedze wskazują, że koledzy ich dzieci najczęściej mieli kontakt z papierosami, napojami energetyzującymi i alkohole. Niektórzy ( pojedyncze przypadki) mieli kontakt z narkotykami, tabletkami, dopalaczami.
3. Czy ktoś częstował Państwa dziecko lub namawiał do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia? 14% 64% Zdecydowana większość rodziców stwierdza, że ich dzieci nie były namawiane do zażywania niebezpiecznych dla zdrowia substancji. 5% 15% a) tak b) nie c) czasami d) nie wiem Jeśli tak lub czasami to z jakimi? 1 10 8 97% 25% 42% 6% 3% 3% papierosy alkohol dopalacze narkotyki napoje ener. tabletki i inne Według rodziców ich dzieci najczęściej częstowane były papierosami, napojami energetyzującymi i alkoholem. Niektórych częstowano dopalaczami, narkotykami, tabletkami.
tak, nie sprawiłoy mu to problemu nie zależy kto by je namawiał trudno powiedzieć 8 4. Czy Państw dziecko umiałoby odmówić, gdyby namawiano je do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze, napoje energetyczne)? 69% 4% 9% 19% Zdecydowana większość rodziców podaje, że ich dzieci umiałyby odmówić zażywania środków psychoaktywnych. 5.Czy Państwa zdaniem od papierosów, alkoholu, dopalaczy, narkotyków, leków, napoi energetycznych można się uzależnić? 10 9 8 98% 1% 1% a) tak b) nie c) nie wiem Wszyscy rodzice mają świadomość tego, że od wymienionych wyżej substancji można się uzależnić.
6.Jakie zachowania Państwa dzieci powinny budzić niepokój, jeśli chodzi o kontakt z substancjami szkodliwymi dla zdrowia? (proszę zaznaczyć 4 odpowiedzi) 8 73% 49% 51% 52% 44% 26% 31% a b c d e f g h Legenda: a) spędza dużo czasu poza domem b) nie mówi w domu o swoich problemach c) nie mówi z kim się spotyka d) kłamie e) ma kłopoty w szkole f) zachowuje się agresywnie g) ma lekceważący stosunek do rodziców, dorosłych h) izoluje się od rodziny, środowiska Niepokój u rodziców, że ich dziecko może mieć kontakt z substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia budzi następujące zachowanie: kłamstwo, agresywne zachowanie, ukrywanie z kim się spotyka, nie mówi w domu o swoich problemach. 7.Co Państwa zdaniem skłania dzieci do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia? (proszę zaznaczyć 4 odpowiedzi) 10 8 8 72% 64% 43% 47% 37% 16% 21% a b c d e f g h Legenda: a) to, że koledzy to robią b) chęć poprawienia sobie samopoczucia c) różne problemy i kłopoty d) moda na taki styl życia e) ciekawość
f) chęć zaimponowania innym g) reakcja na nudę i samotność h) objaw buntu przeciwko dorosłym i wartościom Rodzice wskazują, że do zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia skłania ich dzieci : to, że koledzy to robią, ciekawość,, chęć przypodobania się kolegom oraz moda na taki styl życia. Legenda: 8. Skąd Państwo czerpiecie najwięcej wiadomości dotyczących szkodliwości zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia? (proszę zaznaczyć 3 10 odpowiedzi) 86% 8 45% 48% a) z mediów (prasa, telewizja, radio) b) poradników, ulotek, książek c) ze spotkań ze specjalistami w szkole d) z Internetu e) zebrania z rodzicami f) inne Rodzice najwięcej wiadomości dotyczących szkodliwości zażywania substancji niebezpiecznych dla zdrowia czerpią z mediów, z Internetu, ze spotkań ze specjalistami w szkole. 67% 27% a b c d e f 4% 9. Czy Państwa zdaniem w naszym środowisku występuje zagrożenie uzależnienia Waszych dzieci substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia ( dopalacze, narkotyki, leki uspokajające, itp)? 46% 17% 34% a) tak b) nie c) nie wiem
Prawie połowa rodziców uważa, że w środowisku występuje zagrożenie uzależnienia się dzieci od substancji niebezpiecznych dla zdrowia. Część rodziców nie wie czy takie zagrożenie istnieje. 10. Jakiej pomocy oczekują Państwo ze strony szkoły i nauczycieli? (proszę zaznaczyć 3 odpowiedzi) 10 8 77% 81% 63% 2% 1% a b c d e f Legenda: a) organizowanie dla dzieci i rodziców spotkań ze specjalistami, terapeutami, itp. b) organizowanie pogadanek na wywiadówkach, podczas spotkań plenarnych c) organizowanie dla dzieci czasu wolnego - kółka zainteresowań, wycieczki, zawody sportowe, festyny, itp. d) warsztatów profilaktycznych, lekcji wychowawczych Rodzice oczekują od szkoły następującej pomocy: organizowania dla dzieci czasu wolnego, spotkań ze specjalistami, terapeutami, warsztatów profilaktycznych i lekcji wychowawczych. WNIOSKI 1. Uczniowie i rodzice mają świadomość szkodliwości różnych używek dla zdrowia oraz że są one uzależniające. 2. Połowa naszych uczniów (49%) miała kontakt z substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia, co w ankietach potwierdzają uczniowie, mniej rodzice (28%). Substancjami tymi są przede wszystkim napoje energetyzujące, papierosy, alkohol. 3. Niepokojąca jest nieświadomość rodziców (), że ich dzieci miały kontakt z dopalaczami (5%). 4. Uczniowie nasi byli namawiani do palenia papierosów, napojów energetyzujących picia alkoholu, spożywania narkotyków, tabletek i dopalaczy. Zdecydowana większość uczniów umie odmówić (79%), lecz grupa 22% uczniów nie jest asertywna.
5. Uczniowie i rodzice mają świadomość co powoduje, że młodzi ludzie sięgają po środki psychoaktywne (ciekawość, to że koledzy to robią, różne problemy i kłopoty, chęć zaimponowania). 6. Najwięcej informacji nt. szkodliwości tych substancji dla zdrowia rodzice czerpią z mediów, Internetu, ze spotkań ze specjalistami w szkole, natomiast uczniowie z mediów, zajęć szkolnych lekcje wychowawcze, Internetu. 7. Uczniowie wiedzą do kogo zwrócić się o pomoc w przypadku pojawienia się problemu związanego z substancjami niebezpiecznymi. Cieszy fakt, iż największe zaufanie mają do rodziców, ale wskazują również wychowawców, pedagoga szkolnego. 8. Rodzice nie wiedzą o wszystkich zaistniałych sytuacjach w życiu ich dziecka, które im zagrażają. 9. Prawie połowa rodziców wskazuje, że w naszym środowisku występuje zagrożenie uzależnienia substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia, natomiast duża grupa (35%) nie wie czy są takie zagrożenia. 10. W celu uniknięcia zagrożeń rodzice oczekują od szkoły organizacji czasu wolnego poprzez zajęcia dodatkowe oraz spotkań ze specjalistami i warsztatów profilaktycznych. 11. Z obserwacji i list obecności wynika, że większość rodziców lekceważy udział w spotkaniach ze specjalistami. Wielu rodziców stoi na korytarzu szkolnym podczas spotkania. Nie reagują na zaproszenie. REKOMENDACJE 1. Na zebraniach z rodzicami ( 9, 10 maja 2018r.) wychowawcy klas przedstawią rodzicom wnioski z analizy przeprowadzonej ankiety i uświadomią rodzicom, jak ważne jest uczestnictwo w organizowanych przez szkołę spotkaniach ze specjalistami. 2. Wychowawcy w każdym roku szkolnym przeprowadzą lekcję wychowawczą na temat szkodliwości różnych substancji niebezpiecznych dla zdrowia ze szczególnym uwzględnieniem napojów energetyzujących.
3. W dalszym ciągu planować w każdym roku szkolnym tematy lekcji wychowawczych związanych z budowaniem własnej wartości, asertywnością, umiejętnością odmawiania spożywania substancji szkodliwych dla zdrowia. Opracował zespół w składzie: 1. Bartczak Monika 2. Jasińska Anita 3. Karwowska Danuta 4. Krauze Małgorzata 5. Malinowska Elżbieta 6. Michalak Małgorzata Bobolice, dn. 20.03.2018r.