PROGRAM PROFILAKTYKI Liceum Ogólnokształcącego Mistrzostwa Sportowego w Krakowie
WSTĘP Program obejmuje treści i działania z zakresu profilaktyki skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i specyfiki naszej szkoły. Celem Szkolnego Programu Profilaktyki jest obniżenie występowania zachowań ryzykownych wśród młodzieży naszej szkoły oraz dostarczenie młodzieży wiedzy i umiejętności pozwalającej na dokonywanie właściwych wyborów. Szkolny program profilaktyki w LOMS opiera się na rozumieniu profilaktyki jako procesu zmierzającego do: wspierania pełnego rozwoju uczniów w zakresie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, wspomagania uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi jednostki, rozpoznania, ograniczania i eliminowania czynników zaburzających prawidłowy rozwój młodego człowieka. Budując i modyfikując program opieraliśmy się na systemowym modelu profilaktyki zakładającym, iż niewłaściwe zachowania ucznia są wypadkową zależności zachodzących w środowisku szkolnym i domowym. Realizacja programu spoczywa na wszystkich pracownikach szkoły adekwatnie do zajmowanego stanowiska, w tym przede wszystkim na: dyrekcji szkoły, nauczycielach, wychowawcach, trenerach, pedagogu, psychologu szkolnym, przy współpracy rodziców, Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, jak i innych instytucji działającymi na rzecz dzieci i rodziny. Działania przewidziane w programie dokonywać się będą na poziomie profilaktyki pierwszorzędowej mającej na celu promocję zdrowia i zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcyjnymi oraz na poziomie profilaktyki drugorzędowej, której celem jest ujawnianie uczniów zagrożonych uzależnieniami. 2
PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78, poz. 483 ze zm.). Konwencja Praw Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. USTAWY Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U nr 67 z późniejszymi zmianami) np. art. 1 i inne. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994 r. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 r. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24.04.1997 r. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 09.11.1995 r. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26.10.1982r. (z późniejszymi zmianami). ROZPORZĄDZENIA Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. 2009 nr 4, poz. 17). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. 2007 nr 83, poz. 562 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 lipca 2015r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124oraz z 2015 r. poz. 28 i 875). AKTY SZKOLNE Statut LOMS, Szkolny Program Wychowawczy LOMS. 3
I. Diagnozowanie środowiska: Narzędzia badawcze, dzięki którym dokonano diagnozy środowiska: - obserwacja zachowania uczniów, - rozmowy z rodzicami i uczniami, - wywiad z pedagogiem szkolnym, - wywiady z wychowawcami klas, nauczycielami i personelem szkoły, - analiza frekwencji w dziennikach lekcyjnych, - analiza dokumentacji indywidualnej uczniów. II. Zachowania ryzykowne: - absencja uczniów na zajęciach edukacyjnych, - zagrożenie szeroko rozumianym uzależnieniem, m. in. od tytoniu, alkoholu, substancji psychoaktywnych, środków odurzających, - zagrożenia wynikające z niewłaściwym korzystaniem z Internetu, w tym portali społecznościowych, - przedwczesna inicjacja seksualna. III. Cele ogólne: - promocja zdrowia, zdrowie jako najwyższa wartość, - wspomaganie ucznia w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej, dojrzałości w sferze fizycznej, psychicznej, społecznej i aksjologicznej, - profilaktyka uzależnień i innych zachowań ryzykownych, IV. Cele szczegółowe: - dostarczanie informacji na temat substancji psychoaktywnych oraz zagrożeń z nimi związanych, - dostarczanie informacji na temat konsekwencji podejmowania zachowań ryzykownych, - informowanie o konsekwencjach wynikających z łamania prawa oraz norm społecznych, - dostarczanie informacji na temat możliwości uzyskiwania pomocy w sytuacjach trudnych w placówkach i instytucjach specjalistycznych, - budowanie systemu wartości młodych ludzi, -rozwijanie umiejętności psychospołecznych umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie, - przeciwdziałanie przemocy i agresji w rodzinie oraz grupach rówieśniczych, a także ochrona przed negatywnym oddziaływaniem grup nieformalnych, - kształtowanie umiejętności właściwej komunikacji, asertywności, samokontroli, opierania się naciskom grupy rówieśniczej, - kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem i negatywnymi emocjami, - kształtowanie odpowiedzialności za siebie i konsekwencje własnego postępowania, - rozwijanie poczucia własnej wartości i tolerancji wobec innych, 4
- kształtowanie odpowiedzialności za podejmowanie przedwczesnej inicjacji seksualnej. V. Sposoby realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki - zajęcia edukacyjne z poszczególnych przedmiotów, - zajęcia z wychowawcami klas i trenerami, - zajęcia warsztatowe prowadzone przez pedagoga szkolnego oraz specjalistów z instytucji współpracujących ze szkołą, - rozmowy indywidualne, - pedagogizacja rodziców, - doskonalenie zawodowe nauczycieli. VI. Współpraca z Rodzicami. Szkoła: -współpracuje z rodzicami uczniów, organizuje zebrania, zgodnie z przyjętym Harmonogramem i indywidualne konsultacje, - organizuje szkolenia, warsztaty rozwijające umiejętności wychowawcze rodziców oraz podnoszące ich poziom wiedzy z zakresu profilaktyki (adekwatnie do potrzeb) - przekazuje informacje na temat zachowań i osiągnięć szkolnych dzieci, w tym, zgłasza niepokojące symptomy zaobserwowane w zachowaniu uczniów, - zapoznaje rodziców z obowiązującą dokumentacją szkolną Rodzice: - zgłaszają niepokojące symptomy zachowań dzieci - wyrażają własne opinie i spostrzeżenia na temat podejmowanych przez szkołę działań na rzecz dziecka, - Rada Rodziców opiniuje Szkolny Program Profilaktyki Działania interwencyjne w sytuacjach problemowych. 1. W przypadku wystąpienia zachowań ryzykownych działania interwencyjne, zgodne z obowiązującymi procedurami podejmowane są w pierwszej kolejności przez wychowawcę klasy. 2. Wychowawca klasy w zależności od rangi problemu, w celu jego skutecznego rozwiązania współpracuje z rodzicami uczniów, pedagogiem szkolnym, trenerami, wychowawcami internatu, dyrektorem ds. pedagogicznych. 3. Pedagog szkolny zapewnia współpracę z instytucjami i organizacjami wspierającymi szkołę w pracy opiekuńczej i wychowawczej. 4. O wszystkich, istotnych problemach i działaniach mających na celu ich rozwiązanie powiadamiany jest dyrektor szkoły ds. pedagogicznych, a w sytuacjach tego wymagających dyrektor ZSOMS. 5
VII. Oczekiwane efekty realizacji programu: - szkoła jest uważana za bezpieczną przez rodziców i uczniów, - biblioteka zaopatrzona jest w materiały dotyczące prowadzenia zajęć z zakresu profilaktyki, - uczniowie i ich rodzice wiedzą, w jaki sposób mogą skorzystać z pomocy profesjonalnych instytucji, - nauczyciele poszerzają swoją wiedze na temat problemów rozwojowych i zagrożeń dotyczących współczesnej młodzieży, - uczniowie biorą udział w codziennym życiu szkoły, angażują się w działania inicjowane na rzecz szkoły, klasy, grupy treningowej, - zjawisko wagarowania ulega ograniczeniu, - uczniowie wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki i są świadomi zagrożeń wynikających z sięgania po środki psychoaktywne, - uczniowie znają zasady zdrowego trybu życia, - w szkole panuje atmosfera zaufania oraz wzajemnej pomocy, - uczniowie mają możliwość rozwijać swoje umiejętności życiowe dotyczące konstruktywnego podejmowania decyzji w sytuacjach trudnych, - uczniowie są zmotywowani do rzetelnej pracy treningowej i uzyskiwania wysokich wyników sportowych. 6
Obszar działania: Promocja zdrowia, zdrowie jako najwyższa wartość. Zadania szczegółowe Dostarczenie uczniom wiedzy na temat różnych aspektów zdrowia. Zapoznanie uczniów z zasadami pierwszej pomocy przedmedycznej. Formy realizacji - Pogadanki i wykłady na lekcjach wychowawczych i przedmiotowych, - Warsztaty profilaktyczne, - Projekcje filmów, - Konkursy tematyczne. - Zajęcia dotyczące udzielania pierwszej pomocy w ramach lekcji edukacji dla bezpieczeństwa. Termin Osoby odpowiedzialne pedagog, trenerzy, pielęgniarka szkolna. Nauczyciel edukacji dla bezpieczeństwa. Promowanie zasad zdrowego żywienia wśród uczniów i ich rodziców. Eksponowanie znaczenia aktywności fizycznej. Sport jako alternatywa dla zachowań ryzykownych. Samokształcenie nauczycieli i trenerów w zakresie szeroko rozumianej promocji zdrowia. - Wykłady i pogadanki na lekcjach przedmiotowych i wychowawczych. - Profesjonalna opieka dietetyków. - Motywowanie uczniów zawodników do osiągania wysokich wyników w sporcie, - Eksponowanie dokonań, m.in. poprzez Szkolne radio i stronę internetową szkoły. - Aktualizowanie wiedzy z wykorzystaniem Internetu i literatury fachowej. - Udział w szkoleniach zewnętrznych i WDN. nauczyciel biologii, pielęgniarka szkolna, trenerzy, specjaliści. pedagog szkolny. pedagog wszyscy uczący trenerzy. 7
Obszar działania: Wspomaganie ucznia w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, psychicznej, społecznej i aksjologicznej. Zadania szczegółowe Rozwijanie zainteresowań uczniów i wyrabianie właściwych nawyków dotyczących spędzania wolnego czasu. Kształtowanie u uczniów poczucia własnej wartości, postawy asertywności, szacunku wobec siebie i innych. Zapoznanie uczniów z metodami radzenia sobie ze stresem w sytuacjach trudnych. Propagowanie skutecznych metod uczenia się. Motywowanie uczniów do systematycznego uczęszczania do szkoły. Samokształcenie nauczycieli i trenerów w zakresie profesjonalnego wspierania uczniów ich rodziców w dążeniu do osiągnięcia pełnej dojrzałości. Formy realizacji - Wspieranie uczniów w wyczynowym uprawianiu sportu. - Pogadanki i wykłady na lekcjach przedmiotowych oraz wychowawczych. - Organizowanie wyjść tematycznych. Termin Zgodnie z harmonogramem, Zgodnie z potrzebami - Pogadanki i wykłady na zajęciach z wychowawcą i lekcjach przedmiotowych. Warsztaty ze specjalistami. - Rozmowy indywidualne z wychowawcą, pedagogiem szkolnym i trenerem. - Zajęcia warsztatowe ze specjalistą. - Indywidualne rozmowy z wychowawcą, nauczycielem przedmiotu i pedagogiem szkolnym. - Zaproponowanie adekwatnej pozycji literaturowej i ćwiczeń. - Ścisła współpraca z rodzicami i trenerami. - Uświadamianie konsekwencji wysokiej absencji na zajęciach. - Eksponowanie znaczenia wykształcenia w życiu człowieka. - Aktualizowanie wiedzy z wykorzystaniem Internetu i literatury fachowej. - Udział w szkoleniach zewnętrznych i WDN. - Konsultacje z pedagogiem szkolnym. Osoby odpowiedzialne wychowawcy, opiekun SU, trenerzy. Wszyscy pracownicy szkoły adekwatnie do zajmowanego stanowiska, PPP nr1. Pedagog, wychowawcy, PPP nr1. nauczyciele, pedagog. pedagog, wszyscy uczący, trenerzy. pedagog, wszyscy uczący, trenerzy. 8
Obszar działania: Profilaktyka uzależnień i innych zachowań ryzykownych Zapoznanie uczniów, rodziców i nauczycieli z rodzajami uzależnień i ich skutkami ze szczególnym uwzględnieniem substancji psychoaktywnych. - Pogadanki i wykłady na lekcjach wychowawczych i przedmiotowych. - Informacje dla rodziców podczas zebrań z rodzicami, - Rozmowy indywidualne osób z pedagogiem. - Warsztaty tematyczne, zgodnie z potrzebami pedagog, MCPU w Krakowie, Policja Wydział ds. Nieletnich. Rozpoznawanie przez nauczycieli, trenerów i rodziców symptomów sięgania przez młodzież po środki psychoaktywne. Kształtowanie umiejętności segregowania i krytycznego odbioru informacji oraz wytworów kultury masowej. - Aktualizowanie wiedzy z wykorzystaniem Internetu i literatury fachowej. - Udział w szkoleniach zewnętrznych i WDN - Pedagogizacja rodziców. - Pogadanki i wykłady na lekcjach wychowawczych i przedmiotowych. - Organizowanie wyjść na imprezy kulturalne. Wszyscy pracownicy szkoły adekwatnie do zajmowanego stanowiska, MCPU w Krakowie. wychowawcy. Przeciwdziałanie uzależnieniom od Internetu, w tym portali społecznościowych i gier komputerowych. Przekazywanie informacji uczniom i ich rodzicom o sposobach i miejscach uzyskania pomocy w sytuacjach trudnych - Zajęcia z wychowawcą, pedagogiem szkolnym z wykorzystaniem materiałów dotyczących projektu Uzależnieniom behawioralnym mówię stop. - Rozmowy indywidualne z pedagogiem, - Informacja wizualna na terenie szkoły. Zgodnie z planem pracy wychowawców klasowych pedagog szkolny. pedagog, MCPU w Krakowie, 9
Obszar działania: Pomoc psychologiczno- pedagogiczna dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Przekazanie uczniom i ich rodzicom rzetelnych informacji dotyczących procedur obowiązujących w przypadku uczniów dysfunkcyjnych - Pierwsze zebranie z rodzicami. - Konsultacje z pedagogiem szkolnym. Wrzesień pedagog szkolny. Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb uczniów dysfunkcyjnych - Opracowanie przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów sposobów dostosowania wymagań edukacyjnych do możliwości i potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Początek roku szkolnego pedagog szkolny. - Możliwość korzystania z pomocy w formie zajęć korekcyjno kompensacyjnych oraz zajęć dydaktyczno - wyrównawczych Pedagog specjalny pani Teresa Miernik, nauczyciele poszczególnych przedmiotów. 10
Ewaluacja Programu Profilaktyki: Program profilaktyki służy zwiększeniu efektywności podejmowanych działań z zakresu profilaktyki i podlega ewaluacji. Ewaluacji programu dokonuje Rada Pedagogiczna w porozumieniu z rodzicami na podstawie: 1. Obserwacji zmian w zachowaniu, postawach i działaniu uczniów, prowadzonej przez nauczycieli, wychowawców i dyrekcję szkoły 2. Ankiet skierowanych do rodziców, nauczycieli, wychowawców, uczniów 3. Rozmów indywidualnych 4. Analizy osiągnięć szkolnych 5. Analizy dokumentacji szkolnej 6. Wyników klasyfikacji 7. Innych narzędzi, adekwatnie do badanego problemu Program profilaktyki został zatwierdzony na Radzie Pedagogicznej dnia: oraz na posiedzeniu Rady Rodziców dnia: Opracował zespół w składzie: Anna Koncewicz Alicja Nessler Wróbel Anna Wajman 11