PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 123 Transport 2018 Marek Drobny, Aleksander Sobota, W Transportu TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO, 2018 Streszczenie: transportowej portu lotniczego centralnym obszarem aglomeracji miejskiej. Autorzy przedstawili poszczególne etapy metody oraz sposób doboru kryteriów, które w istotnie na uzyskany wynik analizy. W artykule zamieszcz dzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach z Katowicami. Analizowane warianty ami transportowymi oraz przebiegiem trasy. wielokryterialne wspomaganie decyzji, portu lotniczego, organizacja transportu w aglomeracji miejskiej 1. Rynek lotniczy w Europie i stannie wzrasta. w zakresie transportu osób [12] oraz przewozów cargo [13]. Trend ten wymusza koniecz- portami lotniczymi. wych dla rozpatrywanych systemów transportowych implikuje zastosowania odpowiednich metod badawczych. W problemach decyzyjnych w a a kolejnych [1, 4, 5, 9]. transportowa lub jej brak roz-. Analiza wielokryterialna na podejmowanie de-
22 [2, 3, 6, 7, 8, 14, 15]. W artykule przedstawiono metod bazuj, obszarem aglomeracji miejskiej transportowej -Za-. 2. OPIS METODY TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO 2.1. OGÓLNY SCHEMAT METODY Na rysunku 1 przedstawiono ogólny transportowej portu lotniczego. Rys. 1. Ogólny schemat metody transportowej portu lotniczego lotniczego z centralnym obszarem aglomeracji miejskiej.
lotniczego 23 2.2. KRYTERIA OCENY GI TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO oceny: ocena finansowa koszty infrastruktury wybrane koszty budowy oraz modernizacji koszty taboru zarówno z zakupem taboru kole- z pojazdów po okre-, koszty eksploatacji, e stawkami przez organizatorów transportu, ocena techniczna taboru, z wykorzystaniem taboru kolejowego, autobusowego i tramwajowego, parametry pojaz-,, okres eksploatacji, czas przejazdu ków sieci transportowej dla poszczególnych wariantów oraz dopasowanie kurso-, a, i, transportowej portu lotniczego lizowanego wariantu, ocena ryzyka y: wstrzymanie eksploatacji, niami losowymi,,,,
24 2.3. PRZEBIEG PROCESU OCENY TRANSPORTOWEJ PORTU LOTNICZEGO diagnoza badanego problemu i rianty, które poddane Zbiór numerów wariant jako = {1,,,,, } (1) gdzie: jistotniejsze transportowej portu lotniczego. Aspekty te przedstawiono w postaci wektora gdzie: AF - aspekty finansowe, ATT - aspekty techniczne taboru, AD - AS - AR- aspekty ryzyka. = AF, ATT, AD, AS, AR (2) analizo-. W zbiór wszystkich kryteriów ob- portu lotniczego w postaci wektora jako =,,,, AF, ATT, AD, AS, AR (3) gdzie: - oceny finansowej, - oceny technicznej taboru, -, - -. = : = 1,,, (4) = : = 1,,, (5) = : = 1,,, (6) = : = 1,,, (7)
lotniczego 25 = : = 1,,, (8) przy czym,,,, Dla uproszczenia zapisu k gólniony (tzn. dla ) zapisano jako ( ). ( ) nadano wagi malnej liczbie punktów uzyskanych w ramach tego kryterium, ów. z przyznano ich (AF), (ATT), (AD), (AS), (AR) ma oceny punktowej wadze (AF) + (ATT) + (AD) + (AS) + (AR) = 100 (9) ( ) oceny punktowej wadze ( ) - aspektu analizy gólniony warunek ( ) ( ) = ( ), ( ) (10) przy czym ( ) oznacza uproszczony zapis, natomiast ( ) oznacza uproszczony zapis ocen punktowych dla poszczególnych aspektów ana-. portowej portu lotniczego ( ) = ( ),, ( ) ( ) ( ) (11) przy czym ( ),, ( ) ma portu lotniczego ( ), wyznaczonej z wykorzystaniem wagi ( ). i p. bór najkorzystniejszego z nich. Przy czym naj
26 3. STUDIUM PRZYPADKU DLA MPL KATOWICE otniczy (MPL) centralnej od Katowic. - y rocznie cztery na podstawie danych statystycznych przedstawio- [11, 12]. Port - biowskiej Metropolii MPL Istot wymi sieciami komunikacyjnymi do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T. J rozwoju jest rozbudowa i integracja systemu transportowego, ze szc transportowej o znaczeniu europejskim [10]. jest a czenia. P a w ramach publicznego komercyjne linie autobusowe. 3.1. KOMUNIKACYJNYCH W analizie rozpatrywano - czenia kolejowego, autobusowego i tramwajowego. ów. Warianty oznaczono odpowiednio kolorami: czarny kolejowy 1, kolejowy 2, czerwony tramwajowy 1, zielony tramwajowy 2, fioletowy autobusowy 1, niebieski autobusowy 2. dla naj- 182 z Tarnowskich Gór do Zawiercia przez MPL Katowice. Warianty przebiegó dynie zatrzymania na przyst
lotniczego 27 natomiast przebieg z przysta kolejowej i tramwajowej. ej Lotnisko Centrum Katowic Rys. 2. Trasy m wariantom W tablicach 1 i 2 przedstawiono trasy przebiegów dla poszczególnych wariantów. Tablica 1 Wykaz tras przebiegów dla poszczególnych wariantów MPL Katowice Wariant Wariant 1 Kolejowy 1 Wariant 2 Kolejowy 2 Trasa przebiegu, wykaz stacji/przystanków Katowice Chorzów Batory Chorzów Miasto Chorzów Stary Bytom Rozbark Bytom Siemianowicka MPL Katowice Katowice Chorzów Batory Chorzów Miasto Chorzów Stary Bytom Bytom Karb Radzionków Rojca Radzionków Tarnowskie Góry MPL Katowice
28 Wariant Wariant 3 Tramwajowy 1 Wariant 4 Tramwajowy 2 Wariant 5 Autobusowy 1 Wariant 6 Autobusowy 2 cd. Tablicy 1 Trasa przebiegu, wykaz stacji/przystanków Katowice Dworzec Katowice Rynek Wojkowice Park Myszkowice MPL Katowice Katowice Dworzec Zawodzie Uniwersytet Ekonomiczny Milowice Centrum Handlowe Myszkowice MPL Katowice Katowice Dworzec Katowice Sokolska Milowice Centrum Handlowe MPL Katowice Katowice Dworzec Katowice Sokolska Siemianowice Dobies Myszkowice MPL Katowice W tablicy 2 -eksploatacyj- transportowych. Tablica 2 Wykaz parametrów MPL Katowice Wariant Czas przejazdu [ min.] [km] Liczba planowanych stacji/przystanków [-] Kolejowy 1 56 36,7 8 Kolejowy 2 76 52,0 15 Tramwajowy 1 84 29,0 10 Tramwajowy 2 76 32,4 8 Autobusowy 1 54 40,6 8 Autobusowy 2 56 29,0 8 3.2. OCENA WIELOKRYTERIALNA Wyboru racji dokonano z wykorzystaniem oceny oraz przypi- odpowiednie wagi w postaci oceny punktowej. W tablicy 3 przedstawiono aspekty oceny wraz z kryteriami oraz. Aspekty oceny Ocena punktowa ( ) Ocena finansowa 45 Ocena parametrów taboru 10 ( ) Tablica 3 Ocena punktowa ( ) Koszt inwestycji infrastruktura 25 Koszt inwestycji zakup taboru 15 5 Liczba 5 Liczba 3 Okres eksploatacji 2
lotniczego 29 Aspekty oceny Ocena punktowa ( ) ( ) cd. Tablicy 3 Ocena punktowa ( ) 15 Czasy przejazdu 9 6 20 13 7 Wstrzymanie eksploatacji 5 Ocena ryzyka 10 2 3 RAZEM 100 RAZEM 100. ocen wszystkich wariantów ariantu Tablica 4 Kryterium oceny ( ) ( ),, ( ) Autob. Kolej. 1 Kolej. 2 Tram. 1 Tram. 2 Autob. 1 2 Koszt infrastruktury 1,32 4,42 2,84 2,34 25,00 11,31 Koszt zakupu taboru 6,49 6,49 15,00 15,00 10,38 10,38 1,77 1,24 2,15 2,32 3,60 5,00 5,00 5,00 2,40 2,40 2,64 2,64 3,00 3,00 0,62 0,62 1,18 1,18 Okres eksploatacji pojazdów 2,00 2,00 2,00 2,00 0,67 0,67 Czasy przejazdów 8,68 6,39 5,79 6,39 9,00 8,68 stacji/przyst. 3,20 6,00 4,00 3,20 3,20 3,20 13,00 13,00 13,00 13,00 13,00 13,00 3,50 3,50 5,25 5,25 7,00 7,00 1,75 1,75 3,25 3,25 5,00 5,00 0,60 0,60 1,40 1,40 2,00 2,00 0,75 0,75 1,80 1,80 3,00 3,00 Suma punktów 51,06 54,14 59,50 58,97 85,67 73,06 riów za wybrano wariant moderni-
30 4. PODSUMOWANIE Wielokryterialna oc ustalenie czynników w w Planowany jest dalszy rozwój przedstawionej metody. Bibliografia 1. Chamier- N.: Koszalin 2017. 2. Ergun M., Iyinam S., Iyinam A.: An assessment of transportation alternatives for Instabul Metropolitan City for year 2000. Proceedings of the 8 th Meeting of the Euro Working Group Transportation, pp. 183 190. Rome 2000. 3. Gercek H., Karpak B., Kilincaslan T.: A multiple criteria approach for the evaluation of the rail transi networks in Istambul. 8 th in World Conference on Transportation Research, Working paper, Antwerp 1998. 4. Jacyna M.: Modelowanie i ocena systemów transportowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009. 5. Jacyna M.: Wybrane zagadnienia modelowania systemów transportowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009. 6. Merkisz-Guranowska A.: Modelowanie lokalizacji podmiotów sieci recyklingu pojazdów samochodo- 7. Pyza D.: Multicriteria evaluation of designing transportation system within distribution sub-systems. Logistics and Transport. Vol. 10, Nr. 1, s. 25-34, 2010. 8. Saaty T.: Transport planning with multiple criteria. The analytic hierarchy proces. Applications and progres review. Journal of Advanced Transportaion, vol. 29. 1995. 9. etapie projektowania. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, s. Transport z. 98, s. 595-613, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2013. 10. zakresie wspierania rozwoju sieci lotnisk lokalnych, Katowice, marzec 2012 r. 11. https://www.katowice- 0.2018 r.). 12. http://www.ulc.gov.pl/_download/regulacja_rynku/statystyki/2018/ wg_portow_lotniczych_1kw2018.pdf. 13. http://www.ulc.gov.pl/_download/regulacja_rynku/statystyki/2018/ wg_org_cargo_1kw2018.pdf. 14. skiej. s. Transport, z. 99. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2013. 15. tymczasowej organizacji ruchu w sieci miejskiej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2015.
lotniczego 31 MULTICRITERIA ASSESSMENT OF THE TRANSPORTATION SERVICE OF THE AIRPORT Summary: The method of multicriteria assessment of the transportation service of the airport has been presented in the article. The several stages of the method have also been presented. The method of selection of criteria is one of the most important step in the process. The article describes the most important criteria, according to the authors, which have been took into account. The article contains the case study for the assessment of transportation service between Katowice Airport and the Katowice city. The selection of transportation means and course of the route have been the main difference between analysed variants. Keywords: multicriteria decision making, transportation service of the airport, organization of transport in the urban agglomeration