Raport z ewaluacji wewnętrznej w Szkole Specjalnej Przysposabiającej do Pracy Przedmiot ewaluacji Rodzice są partnerami szkoły. Cele ewaluacji /obszar ewaluacji 1. Określenie zakresu współpracy rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami. 2. Poznanie przebiegu i efektów współpracy rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami wynikających ze wspólnie podejmowanych działań z uwzględnieniem specyfiki szkoły specjalnej. Pytania badawcze/kluczowe 1. Jakie są formy współpracy rodziców z nauczycielami? 2. Jaki jest poziom i zakres zaangażowania rodziców w działania prowadzone przez szkołę? 3. Jakie efekty wynikają z działań opierających się o współpracę rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami? efektywność, powszechność, systematyczność, różnorodność Kryteria ewaluacji 1
Małgorzata Nowak Marek Stokłosa Liderzy Grupa badawcza rodzice/opiekunowie prawni uczniów Gimnazjum ( 18 osoby i 12 osoby)*, wychowawcy klas oraz reprezentatywna grupa nauczycieli i rewalidantów ( 11 osoby), dokumentacja szkolna. 2
Lp. DOBÓR ŹRÓDEŁ I METOD BADAWCZYCH Pytania badawcze Respondenci Metoda Polecenia 1 Jakie są formy współpracy rodziców z nauczycielami? 2 Jaki jest poziom i zakres zaangażowania rodziców w działania prowadzone przez szkołę? Rodzice Ankieta Rodzice/opiekunowie prawni uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy podczas Zebrania Rodziców na arkuszu odpowiedzi zamkniętych udzielą informacji na pytania: 1. Skąd pochodzi Państwa wiedza na temat różnorakich działań podejmowanych w placówce? 2. Z jakich form współpracy ze szkołą Pan/Pani korzysta? Nauczyciele Ankieta Nauczyciele na arkuszu odpowiedzi zamkniętych udzielą informacji na pytania: 1. W jaki sposób informuje Pan /Pani rodziców o podejmowanych działaniach w szkole? 2. Z jakich form współpracy ze szkołą według Pana/Pani korzystają rodzice? Rodzice Sortowanie Rodzice/opiekunowie prawni uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy podczas Zebrania Rodziców otrzymają zbiór kart ze stwierdzeniami określającymi: 1. W jaki sposób rodzice angażują się w życie szkoły? Ich zadaniem będzie powrzucać otrzymane karty do pudełek z etykietami : Zawsze - Często - Czasami - Nigdy. Ankieta Rodzice/opiekunowie prawni uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy podczas Zebrania Rodziców na arkuszu odpowiedzi zamkniętych udzielą informacji na pytanie: 1. Z kim w szkole kontaktuje się Pan/Pani najczęściej? Nauczyciele Sortowanie Nauczyciele otrzymają zbiór kart ze stwierdzeniami określającymi: 3
3 Jakie efekty wynikają z działań opierających się o współpracę rodziców/opiekunów prawnych uczniów z nauczycielami? Ankieta Analiza dokumentacji szkolnej 1. W jakim zakresie w opinii nauczycieli rodzice angażują się w życie szkoły? Ich zadaniem będzie powrzucać otrzymane karty do pudełek z etykietami : Zawsze - Często - Czasami - Nigdy. Nauczyciele na arkuszu odpowiedzi zamkniętych udzielą informacji na pytanie: 1. Z kim według Pana/Pani rodzice kontaktują się najczęściej Określenie stopnia zaangażowania rodziców w zebrania klasowe i konsultacje poprzez analizę danych zawartych w: - dziennikach lekcyjnych, - teczkach zebrań z rodzicami, w oparciu o frekwencję Rodzice Ankieta Rodzice/opiekunowie prawni uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy podczas Zebrania Rodziców na arkuszu odpowiedzi zamkniętych udzielą informacji na pytania: 1. Jakie obserwuje Pan/Pani efekty wynikające ze wzajemnej współpracy rodziców i nauczycieli? 2. Czy czuje się Pan/Pani partnerem szkoły/ośrodka? Gadająca ściana Zadanie rodziców polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na karteczkach samoprzylepnych na pytanie umieszczone na arkuszu szarego papieru. Każdy z rodziców może udzielić dowolnej ilości odpowiedzi na następujące pytanie: 1. Prosimy podzielić się pomysłami, co i w jaki sposób zmieniłby Pan /Pani w zakresie współpracy nauczycieli z rodzicami? Nauczyciele Ankieta Nauczyciele na arkuszu odpowiedzi zamkniętych udzielą informacji na pytania: 1. Jakie efekty obserwuje Pan/Pani ze wzajemnej współpracy 4
Gadająca ściana rodziców i nauczycieli? 2. Czy według Pana/Pani opinii rodzice są partnerem szkoły/ośrodka? Zadanie nauczycieli polegać będzie na udzieleniu odpowiedzi na karteczkach samoprzylepnych na pytanie umieszczone na arkuszu szarego papieru. Każdy z nauczycieli może udzielić dowolnej ilości odpowiedzi na następujące pytanie: 3. Jakie działania zainicjowane przez rodziców realizował/a Pan/Pani? 5
Lp Pytania. badawcze 1 Jakie są formy współpracy rodziców z nauczycielami? WNIOSKI I REKOMENDACJE Kryterium Wnioski Rekomendacje Różnorodność 1. Analizując zebrane dane wnioskuje się, że informacje rodziców/opiekunów prawnych na temat różnorodnych działań podejmowanych w placówce pochodzą przede wszystkim od ich dziecka (76,6 % badanych osób). Jest to przekaz pisemny w formie wiadomości zamieszczanej w zeszycie korespondencji ucznia lub przekaz słowny. Większość rodziców ( 76,6 %) ) informuje osobiście zainteresowane strony o propozycjach współpracy i wspólnie podejmowanych działaniach. Ma to odzwierciedlenie w wynikach badań prowadzonych w gronie nauczycieli, którzy wskazali ucznia (100 % badanych osób) oraz samych siebie (81% badanych osób) jako główne osoby informujące o podejmowanych działaniach w szkole podczas zebrań i konsultacji. Tylko nieliczni rodzice/opiekunowie prawni wykorzystują inne źródła informacji np. 20% rodziców/opiekunów prawnych i 15 % nauczycieli i rewalidantów wskazało rozmowy telefoniczne jako źródło wiedzy, natomiast 23 % nauczycieli informuje społeczność rodzicielską o podejmowanych działaniach poprzez stronę internetową szkoły. Podsumowując rodzice/opiekunowie prawni najczęściej kontaktują się z wychowawcą klasy i to od niego pozyskują wiadomości na temat działań podejmowanych w placówce, a inne źródła wiedzy wykorzystują indywidualnie, w przypadku gdy dostęp do nadawcy przekazu jest ograniczony. 2.Rodzice/opiekunowie prawni najczęściej wybierają Zebrania Rodziców jako formę współpracy, z której korzystają - deklaruje to aż 93 % badanej grupy. Informacje te potwierdzają nauczyciele i rewalidanci- 88 %. Natomiast 73% rodziców/opiekunów prawnych deklaruje, że do współpracy wykorzystuje zeszyty Zalecana jest kontynuacja dobrych praktyk związanych z: utrzymaniem dobrej współpracy na linii wychowawca rodzic/opiekun prawny, bieżącym aktualizowaniem informacji zamieszczanych na stronie internetowej szkoły, angażowaniem rodziców/ opiekunów w życie szkoły PP. Badani respondenci ( rodzice/ opiekunowie prawni, nauczyciele i rewalidanci ) Szkoły Przysposabiającej do Pracy stosują systematycznie różnorodne formy współpracy pomiędzy sobą, które dają pozytywne efekty w pracy wychowawczej i edukacyjnej. Nie zachodzi potrzeba modyfikacji oraz konieczności wprowadzania innych sposobów współpracy. 6
korespondencji, 70% z nich korzysta z kontaktu telefonicznego, a 66 % wykorzystuje spotkania z nauczycielami i rewalidantami podczas konsultacji indywidualnych. Nauczyciele natomiast wskazują analogicznie do grupy badawczej rodziców/ prawnych opiekunów, że do współpracy wykorzystują: Zebrania dla Rodziców- 88%, zeszyty korespondencji- 81%, Z kontaktu telefonicznego korzysta 73%, natomiast 65% z konsultacji indywidualnych. Obie grupy badawcze potwierdzają, iż tylko nieliczna grupa rodziców/opiekunów prawnych korzysta z zajęć otwartych, warsztatów, z punktów konsultacyjnych lub grup wsparcia. Reasumując z różnorodnej oferty form współpracy ze szkołą rodzice/opiekunowie prawni najczęściej wybierają te, które są dla nich obligatoryjne czyli Zebrania Rodziców. Na uwagę zasługuje fakt, że w opinii badanych nauczycieli/ rewalidantów aż 50 % rodziców korzysta z pedagogizacji. Ponad połowa badanych respondentów wykorzystuje również indywidualne rozmowy poza wyznaczonymi godzinami spotkań dla rodziców ( 15 nauczycieli- 58 % oraz spotkania przy okazji uroczystości i imprez szkolnych/ klasowych ( 15 nauczycieli- 58%. Bardzo podobnie twierdzą rodzice, ze nauczyciele korzystają z tych samych form współpracy: Z indywidualnych rozmów poza wyznaczonymi godzinami spotkań dla rodziców- 53 %, ze spotkań przy okazji uroczystości i imprez szkolnych/klasowych- 53 %. Reasumując rodzice z różnorodnej oferty form współpracy najczęściej korzystają z Zebrań dla Rodziców, być może jest to dla nich forma zobowiązująca. Zebrana dokumentacja pozwala na wyciągnięcie wniosków, że rodzice / prawni opiekunowie najczęściej kontaktują się z wychowawcą klasy. Takiej odpowiedzi udzieliło 80% badanych rodziców i 100% ankietowanych z grona pedagogicznego. W opinii 67% rodziców / prawnych opiekunów często również przekazują oni informacje miedzy sobą. Zdaniem respondentów obydwu grup badawczych mała grupa badanych kontaktuje się z rewalidantami ( np. rehabilitant, terapeuta si, terapeuta wzroku, logopeda) Taką opinię wyraziło 17 % czyli 5 rodziców i 15% czyli 4 przedstawicieli 7
2 Jaki jest poziom i zakres zaangażowania rodziców w działania prowadzone przez szkołę? Powszechność Systematyczność grona pedagogicznego. Z tych danych wynika, że wychowawca klasy jest powszechnie odbierany jako główny przedstawiciel szkoły w relacjach z rodzicami/opiekunami prawnymi. 3.Z zebranego materiału badawczego wynika, że 60% rodziców/opiekunów prawnych uczniów najbardziej angażowało się w życie szkoły poprzez udział w Zebraniach Rodziców i/lub konsultacjach. Zdaniem 77% nauczycieli i rewalidantów w Zebraniach Rodziców i/lub konsultacjach uczestniczy większość rodziców. Natomiast z analizy danych zawartych w dziennikach lekcyjnych w okresie do marca 2018r. dotyczących frekwencji rodziców/prawnych opiekunów uczniów na Zebraniach Rodziców wynika, że na wszystkich pięciu zebraniach średnia frekwencja wyniosła 60 %. Najwięcej rodziców/opiekunów prawnych uczestniczyło w zebraniu informacyjnym we wrześniu 25 osób (83 %), a najmniej w listopadzie- 18 osób (60%). 100% obecności rodziców na wszystkich zebraniach odnotowano w czterech klasach. Według zapisów z dzienników szkolnych 11 rodziców/opiekunów prawnych (37% badanej grupy) skorzystało z konsultacji indywidualnych z 26 nauczycielami i rewalidantami. Podsumowując, duża część rodziców/opiekunów prawnych systematycznie uczestniczy w Zebraniach Rodziców. Z grupy 30 rodziców/opiekunów prawnych którzy skorzystali z możliwości indywidualnych konsultacji, tylko 11 osób odbyło konsultację z różnymi specjalistami. Największym zainteresowaniem cieszyły się konsultacje logopedyczne, najmniejszym rehabilitacyjne. Można wnioskować, że bezpośredni kontakt podczas konsultacji indywidualnych nie jest powszechny wśród rodziców. 4.Analizując deklarowane zaangażowanie rodziców /opiekunów prawnych w życie w szkoły, badani rodzice / prawni opiekunowie twierdzą, że 60 %- tach wszyscy osobiście uczestniczą w uroczystościach klasowych, w 53 % - tach wszyscy pomagają w organizacji uroczystości klasowych, imprezach szkolnych i plenerowych, w 43 %- tach wszyscy uczestniczą aktywnie w posiedzeniach Rady Pedagogicznej oraz pomagają w organizacji imprez szkolnych, Wszyscy badani rodzice/ opiekunowie prawni Kontynuacja dobrych praktyk w zakresie powszechnego i systematycznego prowadzenia przez nauczycieli i rewalidantów działań w które mogą się zaangażować rodzice/opiekunowie prawni uczniów. Propagować i aranżować spotkania z przedstawicielami rewalidacji na pierwszym, informacyjnym Zebraniu z Rodzicami ( wrzesień) w celu tłumaczenia konieczności i ważności konsultacji indywidualnych. Zaplanować strukturę konsultacji indywidualnych tak aby poza bazą informacyjną dotyczącą indywidualnych uczniów zawierały one metodyczne - nowoczesne, atrakcyjne i realne propozycje redukcji trudności uczniów Zorganizować w trakcie konsultacji indywidualnych dla chętnych rodziców grupowych warsztatów ukazujących ciekawe rozwiązania rewalidacyjne oraz wykaz pomocy terapeutycznych Zwiększyć poziom i zakres zaangażowania rodziców w działania prowadzone przez szkołę poprzez: edukowanie rodziców na temat możliwości i potrzeby współdecydowania o działaniach szkoły na rzecz ich dzieci, 8
3 Jakie efekty wynikają z działań opierających się o współpracę rodziców/opiekun ów prawnych uczniów z uważają, że nie ma osób, które nie angażują się w życie szkoły. Według rodziców większość przekazuje darowizny na rzecz klasy/ szkoły( 47% głosów), W opinii 43% w większości pomagają w organizacji imprez szkolnych i wyjść poza szkołę oraz uczestniczą w warsztatach organizowanych przez szkołę oraz wykonują pracę użyteczne na rzecz szkoły. 5.Zdaniem większości rodziców tylko 3% badanych nie angażuje się w życie szkoły. Według opinii rodziców w małym stopniu uczestniczą w grupach wsparcia dla rodziców lub punktach konsultacyjnych prowadzonych na terenie ośrodka ( 17%), 13% nie angażuje się w życie szkoły. Natomiast nauczyciele/ rewalidanci uważają, że w większości ( 69%) rodziców pomaga w organizacji uroczystości klasowych, natomiast 35% rodziców/ prawnych opiekunów uczestniczy osobiście w imprezach szkolnych. Zdaniem badanych respondentów 27% rodziców nie angażuje się w życie szkoły. W opinii grona pedagogicznego w małym stopniu rodzice wykonują prace użyteczne na rzecz klasy lub szkoły/ ośrodka, przekazują darowizny ( materialne, gotówkowe) na rzecz klasy, szkoły, pomagają w organizacji wyjść poza szkołę( np. poszukują sponsorów), uczestniczą osobiście w imprezach szkolnych lub plenerowych, uczestniczą w warsztatach prowadzonych przez szkołę. Reasumując rodzice/ prawni opiekunowie uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy angażują się w różnorodne formy działalności szkolnej, ale nie są to działania powszechne, z udziałem wszystkich. Efektywność 5.Rodzice/ prawni opiekunowie uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy w efekcie wzajemnej współpracy z nauczycielami uzyskują wiedzę na temat postępów w nauce ( 28 93% odpowiedzi), uzyskują wiedzę na temat zachowania swojego dziecka ( 27-90% odpowiedzi). Ponadto 60% badanych respondentów twierdzi, ze uzyskuję wsparcie i pomoc ze strony grona pedagogicznego w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych. Ponad połowa ( 53%) rodziców uzyskuje od nauczycieli/ rewalidantów informację o ośrodku/ szkole/ zespole klasowym. 50% Badanej grupy uzyskuje wsparcie i pomoc w 9 - motywowanie rodziców/opiekunów prawnych do systematycznego wyrażania swoich opinii i pomysłów na temat funkcjonowania szkoły, - zachęcanie do zgłaszania wniosków i projektów do wspólnego realizowania w obrębie klasy lub szkoły, angażowanie rodziców do działań na rzecz klasy lub szkoły poprzez przydzielanie rodzicom/opiekunom prawnym konkretnych zadań do realizacji. Należy razem zaplanować i jasno określić harmonogram zadań do wspólnej realizacji dla nauczycieli/ rewalidantów i rodziców/ prawnych opiekunów na pierwszym Zebraniu z Rodzicami w nowym roku szkolnym Zachęcić rodziców/ prawnych opiekunów uczniów z poszczególnych klas do współpracy z rewalidantami i nauczycielami ( nowe ciekawe,
nauczycielami? zakresie rozwiązywania problemów edukacyjnych 6.W podobny sposób rozkładają się wyniki w grupie nauczycieli i rewalidantów: 92% badanych uzyskuje od rodziców/opiekunów prawnych informacje na temat zachowania" uczniów w domu i ewentualnych problemach wychowawczych, 81% uzyskuje wsparcie i pomoc od rodziców/ prawnych opiekunów w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych, a 69% wiedzę na temat postępów w nauce uczniów. Ponadto 62% przedstawicieli grona pedagogicznego uzyskuje od rodziców/ prawnych opiekunów wsparcie i pomoc w zakresie rozwiązywania problemów edukacyjnych swoich uczniów. 85% twierdzi, że dochodzi do wymiany doświadczeń pomiędzy rodzicami i nauczycielami. Podsumowując uzyskane wyniki można stwierdzić, że wzajemna współpraca rodziców/opiekunów prawnych z gronem pedagogicznym jest efektywna, co zauważają obie strony. Efekty dotyczą zarówno aspektów związanych z wynikami edukacyjnymi uczniów oraz ich zachowaniem, a także uzyskiwania wsparcia, wymiany doświadczeń. W obustronnej opinii najsłabiej efektywna jest wspólna organizacja działań na rzecz dzieci. 7.W opinii 93% rodziców/opiekunów prawnych czują się oni partnerami szkoły/ośrodka, a tylko 7% rodziców nie określiło swojego zdania na to stwierdzenie. Żaden z rodziców nie odpowiedział przecząco. Analogicznie wygląda to w opinii nauczycieli i rewalidantów, którzy w 65% stwierdzili, że rodzice są partnerami szkoły, a 35 % z nich uznało, że nie potrafi stwierdzić czy rodzice czują się partnerami szkoły. Reasumując, prowadzi to do wniosku że należy pracować nad świadomością rodziców na temat znaczenia partnerstwa w życiu społeczności szkolnej, której stanowią integralną część. 8.W zakresie wspólnej realizacji działań zainicjowanych zarówno przez nauczycieli jak i rodziców, aż 80 %rodziców/ prawnych opiekunów i 77 %przedstawicieli grona pedagogicznego nie udzieliło odpowiedzi. Tylko 7% rodziców / prawnych opiekunów proponowane również przez rodziców formy zajęć z uczniami i z udziałem rodziców, co powinno zaaktywizować uczniów do działania, a rodzicom uzmysłowić i pokazać możliwości niedostrzegane przez nich do tej pory), pobudzić zarówno uczniów jak i ich rodziców do większego wysiłku w celu polepszenia możliwości rozwojowych podopiecznych poprzez wspólną, naukę, rehabilitację i zabawę 10
realizowało konkursy i udział w uroczystościach przygotowanych przez grono pedagogiczne. Natomiast 12 % nauczycieli przygotowywało z rodzicami urodziny uczniów oraz 8 % poczęstunek z okazji różnych okoliczności. Można wywnioskować, że zarówno rodzice/ prawni opiekunowie jak i nauczyciele/ rewalidanci nie odczuwają potrzeby wspólnej organizacji działań na rzecz uczniów. Proponowane działania są i tak powszechnie realizowane w placówce mimo braku zaangażowania w nie rodziców/opiekunów prawnych. 11