Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7; Kossobudzkiego 12 FUNKCJE ODRUCHOWE W WIEKU NIEMOWLĘCYM W poprzednim numerze mogliście Państwo zapoznać się z najczęściej spotykanymi zaburzeniami mowy i ich krótką charakterystyką. W tym numerze chciałam wskazać, co leży u podstaw właściwie rozwijającej się mowy dziecka. Prawidłowe reakcje oralne są gwarantem prawidłowego rozwoju mowy po względem artykulacyjnym, a także dają możliwość wytworzenia się właściwego toru oddechowego i stabilizacji napięcia mięśniowego w obrębie twarzy. Oceniając przygotowanie i zdolność przyjmowania pokarmu możemy jednocześnie ocenić możliwości Mają Państwo przed sobą kolejny, już czwarty, numer naszego miesięcznika. Mamy nadzieję, że zainteresuje tematyka, którą proponujemy na mroźny luty. Zachęcamy, jak zwykle, do zapoznania się z artykułami i skorzystania z przykładów proponowanych ćwiczeń. Dzieciom życzymy powodzenia w rozwiązywaniu zadań umieszczonych w tym numerze. dziecka do rozwoju mowy. Dojrzałość do karmienia determinują odruchowe reakcje oralne: 1. ssania i połykania, 2. szukania, 3. kąsania, 4. wymiotna, 5. otwierania ust, 6. wysuwania języka,
7. wargowa, 8. żuchwowa. Większość z nich pojawia się zaraz po narodzeniu dziecka i wygasa około 4 miesiąca życia dziecka. Gwarantują przetrwanie małego osobnika. Mają bowiem charakter obronny, a także pełnią funkcje istotne przy karmieniu. Rozwój, czyli pojawianie się, wzmaganie i kolejno wygasanie odruchowych reakcji oralnych u dziecka jest wyznacznikiem dojrzałości ośrodkowego układu nerwowego. Odruchowe reakcje oralne muszą wygasnąć, by mogły pojawić się inne funkcje, np. po zaniknięciu kąsania powinno pojawić się żucie. Jeżeli niepokoi Państwa coś w sposobie spożywania pokarmów i płynów przez Wasze dzieci, np. podczas jedzenia pokarm wypada z ust, bądź żują z otwartą jamą ustną, warto udać się do logopedy, który oceni przebieg funkcji w obrębie narządu żucia i ewentualnie wskaże odpowiednie ćwiczenia. Podobnie, jeżeli jest coś, co Państwa niepokoi u niemowlaka, np. ma kłopoty ze ssaniem, można zasięgnąć porady logopedy, który oceni, czy rozwój odruchowych reakcji oralnych przebiega prawidłowo. mgr Agnieszka Kokoszczyńska-Rogalska - logopeda Zjedz serek Pamiętaj żuj z zamkniętą buzią!
Zabawy fundamentalne Zabawy fundamentalne to program wspomagania rozwoju dzieci w wieku od 0 do 6 lat. Zabawy są adresowane do rodziców i opiekunów, którzy chcą współpracować z dzieckiem w celu osiągnięcia jego harmonijnego i wszechstronnego rozwoju. Jedną z podwalin programu jest teoria H. Gardnera, według której człowiek posiada 8 rodzajów inteligencji: językową, logicznomatematyczną, muzyczną, przestrzenną, interpersonalną, intrapersonalną, ruchową i przyrodniczą. Każdą z nich można rozwinąć, nawet u najmłodszych dzieci. W ciągu pierwszych pięciu lat życia rozwija się ok. 50% zdolności do uczenia się. Następne 30% rozwija się do 8 roku życia. Cała wiedza zdobyta w późniejszym okresie życia dziecka jest oparta na fundamencie zbudowanym w pierwszych latach życia. Zabawy fundamentalne angażują wszystkie zmysły dziecka, wpływając na jego wszechstronny i harmonijny rozwój. Oto kilka przykładów : Przesypywanie ryżu, przelewanie wody Gdy dziecko skończy 18 miesięcy zachęcaj je do przesypywania ryż z jednego małego dzbanka do drugiego, a następnie do przesypywania piasku w ten sam sposób. Gdy dziecko potrafi to zrobić bez rozsypywania ryżu i piasku, pozwól mu przelewać wodę. Jak to pomaga w nauce To ćwiczenie to ważne kroki prowadzące do nauki pisania. Trzymanie uszka dzbanka pozwala rozwinąć umiejętności trzymania ołówka, zaś wsypywanie bez rozsypywania i przelewanie bez rozlewania jest ważną czynnością rozwijającą drobne ruchy mięśni niezbędnych przy pisaniu. Zacznij zabawę z ryżem, wstaw oba dzbanki do płaskiego naczynia. Możesz użyć tego samego naczynia później kiedy dziecko będzie przelewać wodę. Wlewanie wody do piasku i mieszanie ich razem jest idealnym sposobem na zachęcenie do fizycznych eksperymentów i tu rozlewanie nie ma znaczenia. Co przygotować
Plastelina, ciastolina, masa solna Pod koniec drugiego roku życia umiejętności manualne dziecka są już na tyle rozwinięte, że zaczyna ono radzić sobie z lepieniem, a na pewno chętnie zanurza dłonie w różnych substancjach. Przygotuj masę solną, ciastolinę lub plastelinę oraz jakieś drobne elementy - patyczki, koraliki, rodzynki itp. Zabezpiecz stół kartonem czy inną podkładką i lepcie razem z dzieckiem kulki, wałki, "placki" i różne proste formy. Można powtykać w nie np. rodzynki - będziecie mieć ciasteczka, patyczki - powstanie jeż itp. Jak to pomaga dziecku w uczeniu się? Lepienie świetnie trenuje sprawność rąk i kształtuje wyobraźnię przestrzenną. W ten sposób powstają oryginalne wytwory dziecka, co pozwala mu na przeżywanie dumy i satysfakcji ze swojej pracy. Zwracaj uwagę czy masa, której używacie nie jest zbyt twarda i za mało plastyczna - trzeba wówczas używać bardzo dużej siły i mogłoby to zniechęcić dziecko. I jeszcze jedno! Angażuj malucha do pomocy w ugniataniu mięsa mielonego i formowaniu pulpecików, do ugniatania ciasta i wycinania ciasteczek itp. Tak jak mama, tak jak tata Około drugiego roku życia najbardziej pasjonującym dzieci zajęciem jest robienie dokładnie tego, co dorośli. Dobrze byłoby zorganizować różne zabawki symbolizujące sprzęt, którego używają rodzice: dziecięcy odkurzacz, garnki i inne naczynia, kuchenkę, narzędzia do pracy w ogrodzie, narzędzia do majsterkowania itp. Czasami trudno znaleźć odpowiednio dużo czasu na zabawę z dzieckiem. Zachęcając je, aby nam pomagało w codziennych czynnościach, posługując się swoim sprzętem, sprawiamy mu radość, realizując jednocześnie różne inne zadania.
Jak to pomaga dziecku w uczeniu się? Dziecko uczy się w ten sposób wykonywania różnych prac, poznaje wiele czynności i zależności oraz może poczuć się ważne i pomocne. Kształtuje się jego poczucie obowiązku, a jednocześnie umiejętność współdziałania. Chwal dziecko za każdy przejaw obowiązkowości i chęć pomocy. Dobrze, aby od najmłodszych lat czuło, że taka postawa jest dobra i godna szacunku. Korale koloru... Przygotuj zapas korali i krążków, których będzie można użyć w zabawie w nawlekanie. Pamiętaj, że na początku dziecko powinno zacząć od bardzo dużych elementów - plastykowych, drewnianych lub gumowych, z otworem o minimalnej średnicy 1 cm. Do nawlekania najlepiej jest wykorzystać sznurówkę z twardą końcówką. Zawiąż na jednym końcu sznurówki spory węzeł, a następnie pokaż, jak należy nawlekać pojedyncze koraliki. Ćwiczenie to można zmodyfikować - dziecko może przeciągać kolorowe szaliki przez puste tekturowe rolki po papierze toaletowym, albo ciągnąć samochodzik na sznurku przez tunel, zrobiony z kartonowego pudła. Jak to pomaga dziecku w uczeniu się? Tak jak wbijanie kołków w dziurki w tablicy, nawlekanie koralików wspaniale rozwija wszystkie funkcje motoryczne i jest kolejnym krokiem w kierunku pisania i malowania. W tym samym okresie, dzieci powinny się nauczyć myć i wycierać ręce, obierać banana ze skórki (rozerwać skórkę musi osoba dorosła) i otwierać proste pudełka. Gry z woreczkami fasoli Co przygotować
Przygotuj jeden woreczek fasoli dla każdego członka rodziny, wsypując pół filiżanki nieugotowanej fasoli do małego woreczka. Wypuść z niego powietrze i zabezpiecz plastikową gumką, a następnie włóż woreczek do starej skarpetki, zaszyj i odetnij niepotrzebny materiał. W pierwszej grze rzuć jeden woreczek na ziemię w odległości około 2 metrów. Wszystkie grające osoby rzucają swoje woreczki tak blisko pierwszego woreczka, jak tylko się da. Jak to pomaga w nauce Bardzo dobre ćwiczenie kształtujące koordynacje między ręką a okiem. Dodatkowo jeśli będziecie liczyć woreczki podczas rzucania, gra stanie się lekcją matematyki! W wielu grach jest lepiej używać woreczków z fasolą niż piłek zwłaszcza przy pokonywaniu toru przeszkód z woreczkiem na głowie, co wspomaga równowagę. Literki do zabawy Około drugiego roku życia dziecko zaczyna interesować się słowem pisanym (ogląda książeczki, gazety, billboardy), warto więc zacząć wprowadzać je w świat liter. Rozpocznij od samogłosek, z czasem wprowadzaj spółgłoski. Wytnij literki z tektury i pokazuj je dziecku, jednocześnie nazywając. Jeśli ozdobicie litery w oryginalny sposób (poprzez pomalowanie, naklejenie ozdób lub przypraw kuchennych, skrawków materiałów) zabawa stanie się jeszcze bardziej pasjonująca! Jak to pomaga dziecku w uczeniu się? Takie zabawy wprowadzają dziecko w świat liter w sposób łagodny i "zabawowy". Symbole graficzne stają się dla malca czymś codziennym i naturalnym, kojarzącym się z czymś miłym i wesołym. Możliwość poznawania ich wszystkimi zmysłami jest atrakcyjna dla dziecka i zwiększa jednocześnie prawdopodobieństwo ich zapamiętania.
Podaj przykład rzeczy zaczynającej się na daną literkę, np. "b jak but". I jeszcze jedno! Pamiętaj, aby zabawa z literkami była przyjemnością. Nie chodzi bowiem o to, by dziecko nauczyło się od razu całego alfabetu, a jedynie o pokazanie świata pisanego. To ułatwia zapamiętywanie. mgr Renata Wierzchowska oligofrenopedagog