OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim Edukacja polonistyczna z metodyką 2. Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim Methodology of Polish Language and Its Education 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Przedszkolnej 4. Kod przedmiotu / modułu 5. Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Obowiązkowy 6. Kierunek studiów Pedagogika Wychowanie przedszkolne i edukacja wczesnoszkolna 7. Poziom studiów II stopień 8. Rok studiów II rok 9. Semestr (zimowy lub letni) Semestr zimowy. Forma zajęć i liczba godzin godzin wykład, godzin ćwiczeń 11. Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Dr Anna Jurek 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Brak wymagań 13. Cele przedmiotu: C-1 Wprowadzenie podstawowych pojęć z zakresu edukacji literackiej i językowej. C-2 Zapoznanie studentów z polskim systemem językowym i jego podsystemami. C-3 Przygotowanie studentów do kształcenia umiejętności mówienia i słuchania ze zrozumieniem. C-4 Przedstawienie przebiegu rozwoju umiejętności czytania i pisania w świetle najnowszych badań. C-5 Zaprezentowanie metod początkowej nauki czytania i pisania. Analiza ich przeznaczenia oraz wad i zalet. Zaprezentowanie współczesnych koncepcji nauczania czytania i pisania. C-6 Zapoznanie z metodami kształcenia umiejętności ortograficznych. C-7 Omówienie metod kształcenia sprawności czytania ze zrozumieniem oraz tworzenia tekstów. C-8 Przygotowanie studentów do kształcenia umiejętności dzieci do odbioru oraz interpretacji dzieł literackich oraz innych wytworów sztuki. C-9 Prezentacja i omówienie środków dydaktycznych wykorzystywanych w edukacji polonistycznej. 14. EK_03 Zakładane efekty kształcenia: potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę Symbole kierunkowych efektów kształcenia: K_U04
EK_04 EK_05 EK_06 EK_07 i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności związane z działalnością pedagogiczną (dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą), korzystając z różnych źródeł i nowoczesnych technologii, potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych związanych z odpowiednimi etapami edukacyjnymi, potrafi pracować z uczniami, indywidualizować zadania i dostosowywać metody i treści do potrzeb i możliwości uczniów (w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) oraz zmian zachodzących w świecie i w nauce, ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ma przekonanie o wadze zachowania się w sposób profesjonalny, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej, wykazuje cechy refleksyjnego praktyka K_U05 K_U07 K_U14 K_K03 15. Treści programowe: Znaczenie sprawnego posługiwania się językiem w mowie i piśmie w rozwoju każdej jednostki. Podstawowe pojęcia z zakresu wczesnoszkolnej edukacji literackiej i językowej. Struktura systemu językowego. Metody kształcenia u dzieci umiejętności mówienia i słuchania ze zrozumieniem. Przebieg rozwoju umiejętności czytania i pisania w świetle najnowszych badań. Przygotowanie dzieci do nauki czytania i pisania. Metody początkowej nauki czytania i pisania podział, charakterystyka, wady, zalety, przeznaczenie. Współczesne koncepcje nauczania czytania i pisania. Kształcenie sprawności systemowej: fonologicznej, leksykalnej, morfologicznej oraz składniowej. Kształcenie rozumienia związków logiczno-gramatycznych między wyrazami w zdaniu. Kształcenie sprawności czytania i pisania (w tym pisowni). Przykłady ćwiczeń w czytaniu analitycznym i syntetycznym. Ćwiczenia w czytaniu twórczym i krytycznym. Pisanie jako środek pomocny w utrwalaniu materiału leksykalnego i strukturalnego. Realizacja pisemna analitycznych i syntetycznych ćwiczeń w czytaniu. Pisanie jako sprawność prowadząca do samodzielnego tworzenia tekstu. Sprawdzanie i poprawa prac pisemnych. Wczesnoszkolna edukacja literacka. Kształcenie umiejętności odbioru przez dzieci dzieł literackich oraz innych wytworów sztuki. Przygotowanie uczniów do interpretacji tekstów literackich. Rozbudzanie wrażliwości estetycznej uczniów i zachęcanie ich do twórczej ekspresji wyrażanej za pomocą środków językowych oraz pozajęzykowych (ekspresji ruchowej, plastycznej, muzycznej). Różnorodność potrzeb edukacyjnych rozwijanie uzdolnień indywidualnych dziecka. Środki dydaktyczne wykorzystywane w edukacji polonistycznej. 16. Zalecana literatura (podręczniki)
Literatura podstawowa: Dymara B. (red.), Wczesnoszkolna edukacja literacka, Kraków 1996. Jurek A., Rozwój dziecka a metody nauczania czytania i pisania, Gdańsk 2012. Klus-Stańska D., Dagiel M. (red.), Edukacja polonistyczna na rozdrożach. Spotkania z językiem polskim w klasach I-III, Olsztyn 1999. Lenartowska K., Świętek W., Praca z tekstem w klasach I-III, Warszawa 1982. Malmquist E., Nauka czytania w szkole podstawowej, Warszawa 1987. Maurer A. (red.), Dźwięki mowy. Program kształtowania świadomości fonologicznej dla dzieci przedszkolnych i szkolnych, Kraków 2003. Mikołajczuk A., Puzynina J. (red.), Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole, Warszawa 2004. Więckowski R., Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne i syntaktyczne w klasach początkowych, Warszawa 1985. Literatura uzupełniająca: Awramiuk E., Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok 2006. Bałachowicz J., Kształtowanie umiejętności czytania ze zrozumieniem, Warszawa 1988. Berthet D., Wprowadzenie do nauki pisania, Warszawa 2002. Bober-Pełzowska M., Rozwijanie mowy uczniów klas niższych, Warszawa 1983. Bokus B., Shugar G. (red.), Psychologia języka dziecka. Osiągnięcia, nowe perspektywy, Gdańsk 2007. Brzezińska A., Czub T., Lutomski G., Smykowski B. (red.), Dziecko w zabawie i świecie języka, Poznań 1995. Crombie M., Różnorodność potrzeb edukacyjnych uczniów jako wyzwanie dla nauczyciela kształcenia początkowego, w: G. Reid, J. Wearmouth (red.), Dysleksja. Teoria i praktyka, Gdańsk 2008. Dudzik M. (red.), Kształcenie językowe w szkole. T. 5, Wrocław 1988. Frankiewicz W., Technika swobodnych tekstów jako metoda kształcenia myślenia twórczego, Warszawa 1983. Krasowicz-Kupis G., Rozwój świadomości językowej dziecka. Teoria i praktyka, Lublin 2004. Kujawski J. (red.), Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych, Warszawa 1990. Kuliczkowska K., W świecie prozy dla dzieci, Warszawa 1983. Kulpa J., Więckowski R., Metodyka nauczania języka polskiego w klasach początkowych, Warszawa, 1983. Kurczab H., Nauczanie integrujące języka polskiego w szkole ogólnokształcącej, Rzeszów 1979. Lenartowska K., Świętek W., Inspirowanie wypowiedzi pisemnych w klasach I-III, Warszawa 1989. Lenartowska K., Świętek W., Lektura w klasach I-III, Warszawa 1987. Małkowska-Zegadło H., Rozwój języka mówionego i pisanego uczniów w wieku 8-11 lat, Warszawa 1983. Michalewska M.T., Kisiel M. (red.), Problemy edukacji lingwistycznej. T. 1. Kształcenie języka ojczystego dziecka, Kraków 2002. Mnich M., Sprawność językowa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Kraków 2002. Mórawska Z., Wilkowa A., Kształcenie języka dziecka w klasach I-IV, Warszawa 1975. Patzerowa M., Lektura uczy, bawi, wychowuje. Poradnik dla nauczycieli kl. I-IV, Warszawa 1973. Pawłowska R., Metodyka ćwiczeń w czytaniu, Gdańsk 2002. Rocławska-Daniluk M., Rozwój sprawności syntetyzowania wyrazów z fonemów w grupie dzieci 6- letnich. Studium językoznawcze, Gdańsk 2007. Sochacka K., Rozwój umiejętności czytania, Białystok 2004. Szempruch J., Umiejętność czytania a osiągnięcia szkolne uczniów klas początkowych, Rzeszów 1997. Torneus M., Hedstrom G.-B., Lundberg I., Rozmowy o języku. Zabawy i ćwiczenia, Gdańsk 1991. Wierzbicki P., Ćwiczenia stylistyczne, Warszawa 1977. Więckowski R., Zapobieganie opóźnieniom w nauczaniu początkowym, Warszawa 1968. Winninger M.-L., Wprowadzenie do nauki czytania litery i dźwięki, Warszawa 2001. Wolny H., Zasada indywidualizacji w nauczaniu języka polskiego, Warszawa 1979. Wójtowiczowa J., O wychowaniu językowym. Zbiór artykułów dla rodziców i nauczycieli, Warszawa
1997. Żuchowska W., Oswajanie ze sztuką słowa. Początki edukacji literackiej, Warszawa 1992. Żurakowski B., W świecie poezji dla dzieci, Warszawa 1981. Żytko M. (red.), Kształcenie zintegrowane. Problemy teorii i praktyki, Warszawa 2002. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: ćwiczenia: praca kontrolna, kolokwium na ocenę. Praca kontrolna Ocena umiejętności tworzenia tekstu pisanego na wybrany temat z zakresu wczesnoszkolnej edukacji językowo-kulturowej lub literacko-kulturowej z wykorzystaniem literatury naukowej. Kryteria oceny: - ocena bardzo dobra student potrafi napisać oryginalną, samodzielną, starannie przemyślaną, spójną i całkowicie poprawną pod względem merytorycznym, językowym i formalnym pracę z zakresu wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej, wykazując się znajomością różnorodnych kontekstów, samodzielnością i dojrzałością sądów oceniających i wartościujących oraz umiejętnością świadomego wyboru literatury naukowej, dokonywania zestawień i porównań, wnioskowania, uogólniania, selekcjonowania, przetwarzania i syntetyzowania wiedzy; - ocena dobra student potrafi napisać samodzielną, spójną i zasadniczo poprawną pod względem merytorycznym, językowym i formalnym pracę z zakresu wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej, wykazując się umiejętnością celowego wyboru literatury naukowej, dokonywania zestawień i porównań, wnioskowania, selekcjonowania, przetwarzania i syntetyzowania wiedzy; - ocena dostateczna - student potrafi napisać pracę na wybrany temat, choć w sposób niepełny, schematyczny, uproszczony i ubogi, wykazując się umiejętnością odwoływania się do wskazanej literatury naukowej, komentowania (a nie tylko streszczania) oraz wyciągania wniosków; - ocena niedostateczna student nie potrafi napisać spójnej pracy na wybrany temat na podstawie wskazanej literatury. Kolokwium: Ocena nabytej przez studenta wiedzy z zakresu wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej z metodyką. Kryteria oceny: - ocena bardzo dobra student ma ugruntowaną wiedzę z zakresu wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej z metodyką, opanował umiejętność planowania, organizowania, realizacji i modyfikacji procesu edukacji językowo-kulturowej oraz literacko-kulturowej, potrafi dokonywać świadomych wyborów odpowiednich metod kształcenia z uwzględnieniem różnic indywidualnych między uczniami; - ocena dobra student ma wystarczającą wiedzę z zakresu z zakresu wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej z metodyką, opanował umiejętność planowania, organizowania, realizacji i modyfikacji procesu edukacji językowo-kulturowej oraz literacko-kulturowej, potrafi dokonywać świadomych wyborów odpowiednich metod kształcenia z uwzględnieniem różnic indywidualnych między uczniami; - ocena dostateczna - student ma podstawową wiedzę z zakresu z zakresu wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej z metodyką, opanował na dostatecznym poziomie umiejętność planowania, organizowania, realizacji i modyfikacji procesu edukacji językowo-kulturowej oraz literacko-kulturowej, zna podstawowe metody kształcenia, ich przeznaczenie oraz wady i zalety; - ocena niedostateczna - student nie opanował podstawowej wiedzy z zakresu wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej z metodyką, by poprawnie planować, organizować, realizować i modyfikować proces kształcenia. 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem: - ćwiczenia - wykład Praca własna studenta - przygotowanie do zajęć - czytanie wskazanej literatury - przygotowanie do kolokwium - przygotowanie pracy kontrolnej 15 20 Suma godzin 75 Liczba punktów ECTS 3 Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności