Kod przedmiotu: PLPILA02-IEEKO-L-5s1-2012ZMIP Pozycja planu: D1 C1 C2 C INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane 1 Nazwa przedmiotu Ubezpieczenia i ryzyko gospodarcze 2 Rodzaj przedmiotu pecjalnościowy/obowiązkowy Kierunek studiów Ekonomia 4 Poziom studiów I stopnia (lic.) 5 Forma studiów tudia stacjonarne 6 Profil studiów ogólnoakademicki 7 Rok studiów trzeci 8 pecjalność Zarządzanie Małymi i Średnimi Przedsiębiorstwami 9 Jednostka prowadząca kierunek studiów Instytut Ekonomiczny 10 Liczba punktów ECT 11 Imię i nazwisko nauczyciela (li), stopień lub tytuł naukowy, adres e-mail 12 Język wykładowy polski 1 Przedmioty wprowadzające Nie dotyczy 14 Wymagania wstępne Nie dotyczy 15 Cele przedmiotu: dr Małgorzata Czerny wykład dr Małgorzata Czerny ćwiczenia audytoryjne malgorzata.czerny@pwsz.pila.pl Przekazanie podstawowego zasobu wiedzy o przebiegu procesu zarządzania ryzykiem w kontekście ubezpieczenia; metodach identyfikacji i oceny ryzyka; umowie ubezpieczenia, specyfice poszczególnych rodzajów ubezpieczenia, pojęciach i rozwiązaniach kształtujących zakres ochrony, możliwości obniżenia kosztu ubezpieczenia Nabycie i rozwinięcie umiejętności wykorzystania wiedzy w dziedzinie analizy ryzyka w działalności gospodarcze dla oceny oferty ubezpieczenia, oceny a następnie wyboru zakładu ubezpieczeń. i uzyskania optymalnej ceny za pozyskaną ochronę ubezpieczeniową Rozwinięcie umiejętności odpowiedzialnego współdziałania i komunikacji w grupie B. emestralny/tygodniowy rozkład zajęć według planu studiów Ćwiczenia Ćwiczenia Ćwiczenia Zajęcia Wykłady eminaria emestr audytoryjne laboratoryjne projektowe terenowe (W) (Ć) (L) (P/) () (T) V 0 15 - - - - 58
PRZEDMIOTOWE EFEKTY KZTAŁCENIA (wg KRK) Efekt EP2 Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student: Rozumie i wyjaśnia różnice pomiędzy poszczególnymi metodami manipulowania ryzykiem, pojęcia faktorów ryzyka, wypadku ubezpieczeniowego i zdarzeń losowych, zasady którym podlega instrument ubezpieczenia gospodarczego Potrafi określić rodzaj faktorów i rodzajów ryzyka zagrażających konkretnemu przedsiębiorstwu, możliwość ograniczenia ubezpieczeniowej w danym wypadku, prawdopodobną wysokość składki ubezpieczeniowej, sumy ubezpieczenia, Odniesienie przedmiotowych efektów kształcenia do celów C1, C2 C1, C2 efektów kształcenia dla kierunku K_W0 K_W K_U1 K_W1 K_U2 K_U obszaru IA_W06, IA_W07, IA_U01, IA_U0, IA_U08 IA_W0, IA_W07 IA_U02, IA_U07 IA_U02, IA_U05, IA_U07 EP EP4 Dobiera właściwe techniki risk management i metody handling risk tak by zapewnić pożądaną ochronę przed zdarzeniami losowymi Wyszukuje informacje odnośnie sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń pod kątem zapewnienia realności ochrony ubezpieczeniowej, wariantów oferty zakładów ubezpieczeń (pod kątem pełności ochrony) Obiektywnie ocenia wkład pracy własnej i innych studentów w pracy zespołowej w ramach wspólnie wykonywanych zadań (identyfikacja i kwantyfikacja ryzyk, kalkulacja składki w oparciu o rozmiary ryzyka, kalkulacja wariantów możliwego do uzyskania) C2 C1, C2 C K_U2 K_K21 K_K19 K_K2 K_U5 K_K19 IA_U02, IA_U07 IA_K04, IA_K05, IA_K07 IA_K02 IA_K05, IA_K06 IA_U10, IA_U11 IA_K02 59
TREŚCI PROGRAMOWE ODNIEIONE DO EFEKTÓW KZTAŁCENIA T Treści programowe Forma: wykład Definicje ryzyka niebezpieczeństwo, prawdopodobieństwo nastąpienia szkody, możliwość, dyspersja rezultatów rzeczywistych i oczekiwanych, niepewność T1W (definicja Knighta). Niepewność niemierzalna i mierzalna; postawy wobec ryzyka. Ryzyko obiektywne i subiektywne, czyste i spekulatywne. T2W Faktory (czynniki) ryzyka i ich znaczenie dla pomiaru ryzyka. Hazard moralny i motywacyjny. Faktory fizyczne ryzyka. Hazard legislacyjny. TW Klasyfikacja ryzyka. Ryzyko w działalności gospodarczej i jego hierarchia. Definicja zdarzeń losowych i ich cechy (mierzalność, nadzwyczajność, niezależność od woli poszkodowanego, prawidłowość statystyczna). Zdefiniowanie losowości. T4W Walka ze zdarzeniami losowymi prewencja, represja, kompensacja. Definicja wypadku ubezpieczeniowego, jego cechy. Próba klasyfikacji zdarzeń losowych i wypadków ubezpieczeniowych. T5W Definicje ubezpieczeń prawne i ekonomiczne. Istota techniczna ubezpieczeń repartycja/dyspersja ryzyka na wspólnotę niebezpieczeństwa. Różnice pomiędzy samoubezpieczeniem a ubezpieczeniem. T6W Funkcje społeczne i gospodarcze ubezpieczeń. Zasady ubezpieczeń realność, powszechność, pełność ochrony ubezpieczeniowej. T7W Regulacja prawna umowy ubezpieczenia i wynikający z niej zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. T8W kładka jako cena ochrony ubezpieczeniowej. Zasady kalkulacji składek w ubezpieczeniach w zależności od ich rodzajów. Zależność pomiędzy zakresem ochrony a ceną umowy ubezpieczenia. Niebezpieczeństwa wynikające z cen dumpingowych negatywna selekcja ryzyka. Forma: ćwiczenia audytoryjne T1C Proces risk management, jego etapy (identyfikacja, ocena, selekcja i kontrola ryzyka, wdrożenie metody i ocena jej efektywności). Znaczenie risk management dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dobór metod zarządzania ryzykiem przez przedsiębiorstwo. T2C Wybrane elementy regulacji prawnej ubezpieczeń i gospodarki zakładu ubezpieczeń jako ilustracja zarazem konieczności przestrzegania zasad ubezpieczeniowych jak i możliwości odstępstw (nad - i niedoubezpieczenie, systemy odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, udział własny, franszyza integralna i redukcyjna jako formy ograniczeń technicznych odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń TC Ubezpieczenie jako jedna z metod. Charakterystyka tej metody na tle alternatywnych. Przesłanki wyboru ubezpieczenia jako metody risk management identyfikacja i kwantyfikacja ryzyk, które mają być objęte ubezpieczeniem T4C. Rynek ubezpieczeniowy w Polsce możliwości pozyskania ochrony ubezpieczeniowej i jej opcje T5C.Optymalny program ubezpieczeniowy kryteria wyboru oferty zakładu ubezpieczeń jako konsekwencja decyzji o ubezpieczeniu. Ocena sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń (ilościowa, jakościowa). liczba godzin EP 4, EP2 4 4 5, EP EP2, EP 4 EP2, EP EP2, EP, EP4 EP, EP4, EP, EP4 EP4, EP, EP4, LITERATURA Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca J. MONKIEWICZ, B. HADYNIAK: Ubezpieczenia w zarządzaniu ryzykiem przedsiębiorstwa. Podstawy, wyd. Poltext, Warszawa 2010. J. MONKIEWICZ, L. GĄIORKOWICZ: Ubezpieczenia w zarządzaniu ryzykiem przedsiębiorstwa. Zastosowania, wyd. Poltext, Warszawa 2010. I. KWIECIEŃ: Ubezpieczenia w zarządzaniu ryzykiem działalności gospodarczej. Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2010. W. RONKA-CHMIELOWIEC (red.): Ubezpieczenia. Rynek i ryzyko, PWE Warszawa 2002. 60
METODY DYDAKTYCZNE Forma kształcenia wykład ćwiczenia audytoryjne Metody dydaktyczne Wykład informacyjny, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, pokaz Pokaz, metoda przypadków, symulacja, metoda sytuacyjna METODY WERYFIKACJI PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KZTAŁCENIA Przedmiotowy efekt kształcenia Forma oceny E E T P U K W U P R O D x EP2 x x EP x x x x EP4 x x x x x E P K I EP egzamin pisemny EU egzamin ustny T test K kolokwium W sprawdzian wiedzy U sprawdzenie umiejętności praktycznych P prezentacja R raport/referat O obserwacja w czasie zajęć D dyskusja E seminarium P prace samokształceniowe studentów KI konsultacje indywidualne 61
KRYTERIA OCENY OIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KZTAŁCENIA Efekt kształcenia EP2 EP EP4 Kryteria oceny 2 -,5 4 4,5 5 tudent nie potrafi objaśnić pojęcia faktorów ryzyka, wypadku ubezpieczeniowego i zdarzeń losowych, zasad którym podlega instrument ubezpieczenia gospodarczego ani wskazać różnic pomiędzy poszczególnymi metodami manipulowania ryzykiem Nie potrafi określić rodzaju faktorów i rodzajów ryzyka zagrażających konkretnemu przedsiębiorstwu, wskazać na możliwość ograniczenia ubezpieczeniowej w danym wypadku, nie umie określić prawdopodobnej wysokości składki ubezpieczeniowej, sumy ubezpieczenia, Nie umie dobrać techniki risk management i metody handling risk tak by zapewnić pożądaną ochronę przed zdarzeniami losowymi Nie potrafi wyszukać informacji odnośnie sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń pod kątem zapewnienia realności ochrony ubezpieczeniowej, wariantów oferty zakładów ubezpieczeń (pod kątem pełności ochrony) tudent nie potrafi ocenić obiektywnie wkładu pracy własnej i innych studentów w pracy zespołowej w ramach wspólnie wykonywanych zadań tudent wyjaśnia pojęcia faktorów ryzyka, wypadku ubezpieczeniowego i zdarzeń losowych, zasady którym podlega instrument ubezpieczenia gospodarczego, ale ma z tym trudności, potrafi wskazać różnice pomiędzy poszczególnymi metodami manipulowania ryzykiem ale ich w pełni nie rozumie potrafi określić zadowalająco rodzaj faktorów i rodzajów ryzyka zagrażających konkretnemu przedsiębiorstwu, wskazać na możliwość ograniczenia ubezpieczeniowej w danym wypadku, nie umie jednak prawidłowo określić prawdopodobnej wysokości składki ubezpieczeniowej, sumy ubezpieczenia, Dobiera właściwe techniki risk management i metody handling risk tak by zadowalająco zapewnić pożądaną ochronę przed zdarzeniami losowymi Potrafi zadowalająco wyszukać niezbędne mu informacje odnośnie sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń pod kątem zapewnienia realności ochrony ubezpieczeniowej, wariantów oferty zakładów ubezpieczeń (pod kątem pełności ochrony) Obiektywnie ocenia wkład pracy własnej i innych studentów w pracy zespołowej w ramach wspólnie wykonywanych zadań jest zadowalająca tudent wyjaśnia pojęcia faktorów ryzyka, wypadku ubezpieczeniowego i zdarzeń losowych, zasady którym podlega instrument ubezpieczenia gospodarczego oraz rozumie i wyjaśnia różnice pomiędzy poszczególnymi metodami manipulowania ryzykiem potrafi wyczerpująco określić rodzaj faktorów i rodzajów ryzyka zagrażających konkretnemu przedsiębiorstwu, potrafi wskazać na możliwość ograniczenia ubezpieczeniowej w danym wypadku, umie podać z małą granicą błędu prawdopodobną wysokoścćskładki ubezpieczeniowej, sumy ubezpieczenia, Dobiera właściwe techniki risk management i metody handling risk tak by zapewnić pożądaną ochronę przed zdarzeniami losowymi nie potrafiąc ustosunkować się krytycznie do niektórych rozwiązań Potrafi prawidłowo wyszukać informacje odnośnie sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń pod kątem zapewnienia realności ochrony ubezpieczeniowej, wariantów oferty zakładów ubezpieczeń (pod kątem pełności ochrony); w niektórych przypadkach ma problem z ich selekcją Obiektywnie ocenia wkład pracy własnej i innych studentów w pracy zespołowej w ramach wspólnie wykonywanych zadań jest wyczerpująca tudent bezbłędnie wyjaśnia pojęcia faktorów ryzyka, wypadku ubezpieczeniowego i zdarzeń losowych, zasady którym podlega instrument ubezpieczenia gospodarczego oraz rozumie i bezbłędnie wyjaśnia różnice pomiędzy poszczególnymi metodami manipulowania ryzykiem Potrafi bezbłędnie i wyczerpująco określić rodzaj faktorów i rodzajów ryzyka zagrażających konkretnemu przedsiębiorstwu, możliwość ograniczenia ubezpieczeniowej w danym wypadku, prawdopodobną wysokość składki ubezpieczeniowej, sumy ubezpieczenia, Dobiera właściwe techniki risk management i metody handling risk tak by zapewnić pożądaną ochronę przed zdarzeniami losowymi, poprzedzając je krytyczną analizą i wskazując na ich słabości czy nieadekwatność niektórych z możliwych do zastosowania technik Wyszukuje bezbłędnie informacje odnośnie sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń pod kątem zapewnienia realności ochrony ubezpieczeniowej, wariantów oferty zakładów ubezpieczeń (pod kątem pełności ochrony) Obiektywnie ocenia wkład pracy własnej i innych studentów w pracy zespołowej w ramach wspólnie wykonywanych zadań jest bezbłędna 62
POOBY OCENIANIA I WARUNKI ZALICZENIA W POZCZEGÓLNYCH FORMACH KZTAŁCENIA Wykład ocena podsumowująca w formie kolokwium po zakończeniu wykładów, weryfikujące osiągnięcie zakładanych podmiotowych efektów kształcenia, na podstawie reprezentatywnej próbki efektów, EP2, EP Ćwiczenia audytoryjne. bieżące ocenianie formujące, obejmujące aktywność indywidualną i zbiorową w trakcie zajęć, sprawdziany ustne wiedzy i sprawdziany praktyczne umiejętności, wykonane zadania (np. sporządzenie mapy ryzyka dla wskazanej firmy, obliczenie wysokości w oparciu o informacje o zakresie ochrony, systemie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, sumie ubezpieczenia i wysokości szkody). Ocena podsumowująca następuje na podstawie średniej arytmetycznej ocen uzyskanych w ramach oceniania formującego. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest wykonanie wszystkich zleconych zadań i obecność na zajęciach (nieobecność poświadczona zwolnieniem lekarskim). Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny w każdej z form kształcenia. OCENA KOŃCOWA PRZEDMIOTU kładowa oceny końcowej: Procentowy udział składowej w ocenie końcowej: Zaliczenie z wykładu 50% Zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych 50% RAZEM 100 % Lp. NAKŁAD PRACY TUDENTA BILAN GODZIN I PUNKTÓW ECT Aktywność studenta Obciążenie studenta Liczba godzin 1 Udział w zajęciach dydaktycznych (w: 0 godz., ćw.: 15 godz.) 45 2 Przygotowanie do zajęć (studiowanie literatury): Wykład: Ćwiczenia audytoryjne : 7 Łączny nakład pracy studenta 80 8 Punkty ECT za przedmiot ECT 9 Nakład pracy studenta związany z zajęciami o charakterze praktycznym 10 Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich ZATWIERDZENIE YLABUA: 17 18 5 1 ECT 45 2 ECT Opracował prawdził pod względem formalnym Zatwierdził tanowisko Tytuł/stopień naukowy, imię nazwisko dr Małgorzata Czerny Kierownik Zakładu Zarządzania Małymi i Średnimi Przedsiębiorstwami Dyrektor Instytutu Ekonomicznego Podpis 6