Krakowskie Studia Małopolskie 2013, nr 18 Sebastian Tomczak ZINTEGROWANA OCENA KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA INTEGRATED EVALUATION OF THE FINANCIAL CONDITION OF THE COMPANY Wstęp W gospodarce rynkowej bardzo ważne staje się monitorowanie kondycji finansowej przedsiębiorstwa ze względu na ryzyko wystąpienia niewypłacalności. Rynek weryfikuje, czy przedsiębiorstwo będzie się w stanie utrzymać na nim. Kluczowe decyzje menedżerów zatem powinny uwzględniać ryzyko utraty zdolności przedsiębiorstwa do spłaty swoich zobowiązań. A w przypadku pogorszenia się kondycji finansowej podejmując działania zapobiegające jej dalszemu pogorszeniu. Jeśli przedsiębiorstwo nie będzie reagować na symptomy pogarszającej się kondycji to może pojawić się kryzys w przedsiębiorstwie, który może prowadzić nawet do upadku przedsiębiorstwa 1. W obecnych czasach występuje bardzo duża sieć powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami. Utrata zdolności płynności jednego z partnerów biznesowych może pociągnąć za sobą falę upadłości. Ważne jest aby nie tylko monitorować swoją kondycję finansową, ale również kondycję finansową swoich partnerów biznesowych 2. Wybrane obszary działalności przedsiębiorstwa można ocenić za pomocą analizy finansowej. Analiza ta bazuje na szerokim spektrum wskaźników fi- 1 B. Piasecki (red), Upadek małych firm. Symptomy i strategie wczesnego ostrzegania, Łódź 2012, s. 56. 2 E. Mączyńska, Ocena kondycji przedsiębiorstwa, Życie Gospodarcze, nr 38, 1994, nr 38, s. 13.
Zintegrowana ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa 267 nansowych. Niestety ocena poszczególnych obszarów działalności nie dostarcza całościowej oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Zintegrowana analiza finansowa jest rozwiązaniem tego problemu. W tej analizie konstruuje się syntetyczny wskaźnik, który wykorzystując wybrane wskaźniki finansowe, pozwala na jednoznaczną ocenę kondycji finansowej badanego przedsiębiorstwa. Głównym celem analizy zintegrowanej jest ocenienie przedsiębiorstwa jako całości. Modele zintegrowane pozwalają klasyfikować przedsiębiorstwo do jednej z wyszczególnionych klas. Najczęściej są to dwie klasy: pierwsza przedsiębiorstwo o dobrej kondycji finansowej; druga przedsiębiorstwo o złej kondycji finansowej (wartości wskaźnika poniżej wartości krytycznej). Niektórzy autorzy dodają jeszcze klasę, do której zaliczyć można przedsiębiorstwa, dla których nie da się określić kondycji finansowej. Ta klasa to tzw. szara strefa. Najczęściej wykorzystuje się modele: dyskryminacyjne, logitowe, drzewa decyzyjne oraz sieci neuronowe. Szacownie kondycji finansowej Permanentne monitorowanie zmian zachodzących w sprawozdaniu finansowym pozwala na rozpoznanie pogarszającej się kondycji finansowej przedsiębiorstwa, a niekiedy przesłanek przyszłej upadłości przedsiębiorstwa. Systematyczne sporządzanie analizy finansowej, a przede wszystkim zintegrowanej analizy finansowej pozwala na stałe i proste, a przede wszystkim niskokosztowe monitorowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Z dużym prawdopodobieństwem pozwala ona na jednoznaczne stwierdzenie zagrożenia upadłością 3. Analiza finansowa Podstawowym celem analizy sprawozdania finansowego jest wnioskowanie o przyszłości organizacji na podstawie przeszłych zdarzeń, które wciąż mogą mieć wpływ na wyniki działalności, jak również mogą powtórzyć się w kolejnych okresach. Podstawowymi metodami analitycznymi są obserwacje trendów, porównania między jednostkami, jak i przeciętnymi wielkościami w branży, określenie zjawisk, które wpływają przez dłuższy czas na organiza- 3 S. Morawska (red.), Ekonomia i prawo upadłości przedsiębiorstw. Zarządzanie przedsiębiorstwem w kryzysie, Warszawa 2012, s. 14.
268 Sebastian Tomczak cję, odróżnienie zjawisk powtarzalnych, jak również zdarzeń nadzwyczajnych, których stopień prawdopodobieństwa powtarzalności w przyszłości jest znikomy. Analiza sprawozdania finansowego stanowi główną część procesu oceny przyszłej sytuacji przedsiębiorstwa przede wszystkim dla osób bądź spółek zainteresowanych inwestowaniem w dane przedsiębiorstwo, dla których podstawowe informacje o działalności jednostki pochodzą właśnie ze sprawozdań finansowych, jak również z monitorowania rynku i branży. Osoby zarządzające jednostką mają pełny dostęp do informacji ekonomicznej i najczęściej same sporządzają sprawozdanie finansowe. Powinny się skupić na analizie sprawozdania z punktu widzenia polityki rachunkowości, a nie ze strony czysto formalnej poprawności wykonania 4. Analizę finansową można podzielić na analizę: wstępną, wskaźnikową oraz wielowskaźnikową. Ze względu na ograniczenie objętościowe publikacji autor przedstawi analizę wskaźnikową 5. Analiza wskaźnikowa Rozwinięciem wstępnej analizy poszczególnych dokumentów finansowych, dającej jednakże tylko ogólny wizerunek sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, jest analiza wskaźnikowa. Zadaniem tej analizy jest zbadanie relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi pozycjami bilansu, jak również rachunku wyników. W tym celu konstruuje się różnego rodzaju wskaźniki oparte na danych ze sprawozdań finansowych. Korzyści płynące z analizy wskaźnikowej to nie tylko ocena sytuacji finansowej, ale również badanie jej trendów, progresji oraz możliwość porównania przedsiębiorstwa do innego przedsiębiorstwa z danej branży. Umożliwia to wprowadzenie niezbędnych korekt w przypadku pogorszenia się efektywności finansowej jednostki, a także pozwala na zidentyfikowanie przyczyn spadku zysku i wskazuje na możliwości jego poprawy. 4 E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Warszawa 2008, s. 45; T. Cebrowska (red.), Rachunkowość finansowa i podatkowa, Warszawa 2006, s. 684 688. 5 Natomiast informacje na temat analizy wstępnej oraz wielowskaźnikowej można znaleźć w: M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Warszawa 2004; H. Buk, Nowoczesne zarządzanie finansami: Planowanie i kontrola, Studia Ekonomiczne, Warszawa 2006; A. Ćwiąkała-Małys, W. Nowak, Zarys metodologiczny analizy finansowej, Wrocław 2005; L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Warszawa 2007; E. Śnieżek, Jak korzystać z rachunku przepływów pieniężnych, Rachunkowość 2008, nr 1.
Zintegrowana ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa 269 Ogólnie rzecz biorąc wskaźniki można podzielić na wewnętrzne, do których dane pozyskane są ze sprawozdań finansowych, jak i zewnętrzne, opierające się na co najmniej jednym elemencie spoza sprawozdania finansowego, np. cena akcji jednostki. Wskaźniki wewnętrzne można podzielić na finansowe informujące o zdolności jednostki do sprostania krótkoterminowym (wskaźniki płynności) i długoterminowym (wskaźniki zadłużenia) zobowiązaniom, jak również na operacyjne mówiące o efektywności gospodarowania przedsiębiorstwem i efektywności zaangażowanego w nie kapitału. Wyróżnia się pięć kategorii wskaźników służących do oceny kondycji finansowej jednostki, wskaźniki: płynności, rentowności, zadłużenia, efektywności oraz rynku kapitałowego. Zazwyczaj za najistotniejsze uznaje się wskaźniki zyskowności kapitałów oraz zdolności płatniczej przedsiębiorstwa 6. Wskaźniki płynności Płynnością można nazwać zdolność organizacji do zapewnienia ciągłości spłat swoich zobowiązań. Utrata płynności może grozić bardzo poważnymi konsekwencjami, nawet niekiedy może prowadzić do upadłości przedsiębiorstwa, dlatego bardzo ważne jest aby przedsiębiorstwo zachowało ciągłość spłat swoich zobowiązań. Płynność podmiotów rynkowych monitoruje się najczęściej za pomocą niżej zestawionych w tabeli 1 wskaźników. Tabela 1. Wskaźniki płynności Nazwa wskaźnika Wskaźnik płynności bieżącej Wskaźnik płynności szybkiej Wskaźnik płynności natychmiastowej Wielkość kapitału pracującego (obrotowego) Wskaźnik poziomu kapitału pracującego Formuła obliczeniowa aktywa obrotowe zobowiązania bieżące (aktywa obrotowe zapasy) zobowiązania bieżące (gotówka + pozostałe krótkoterminowe aktywa finansowe) zobowiązania bieżące aktywa obrotowe zobowiązania bieżące kapitał pracujący aktywa ogółem Źródło: opracowanie własne na podstawie: A. Kusak, Płynność finansowa Analiza i sterowanie, Warszawa 2006, s. 43 47. 6 W. Pluta (red.), Finanse małych i średnich przedsiębiorstw, Warszawa 2004, s. 116; M. Wasilewski, Wybrane zagadnienia z finansów, Warszawa 2006, s. 179 185.
270 Sebastian Tomczak Wartości wskaźniki płynności przedsiębiorstwa należy porównać ze średnią branżową, gdyż w zależności od branży wartości tych wskaźników mogą być wyższe bądź niższe od wartości literaturowych. Należy jeszcze dodać, iż wymieniowe wyżej wskaźniki są przygotowane na podstawie bilansu, który prezentuje sytuację płatniczą przedsiębiorstwa w konkretnym dniu 7. Wskaźniki rentowności Ocena rentowności bazuje na analizie osiągniętego przez przedsiębiorstwo wyniku finansowego w badanym okresie. Sam jednak wynik finansowy nie stanowi wystarczającej podstawy do stwierdzenia pełnej oceny efektywności gospodarczej. Gdy przedsiębiorstwo nie uzyska wymaganej rentowności, jakiej spodziewają się inwestorzy, a zwłaszcza stopy zwrotu, wówczas to przedsiębiorstwo nie znajdzie ich uznania i dobrej oceny. Powszechnie stosuje się kilka rodzajów wskaźników rentowności, które pokazane zostały w tabeli 2. Tabela 2. Wskaźniki rentowności Nazwa wskaźnika Wskaźnik marży brutto Wskaźnik zyskowności operacyjnej (Rop) Wskaźnik zyskowności brutto (Rbr) Wielkość zyskowności netto (ROS) Wskaźnik zyskowności aktywów (ROA) Wskaźnik zyskowności kapitałów (ROE) Formuła obliczeniowa koszty sprzedanych wyrobów Zysk operacyjny Zysk brutto Zysk netto Zysk netto Aktywa ogółem Zysk netto Kapitał własny Źródło: J. Kowalczyk, A. Kusak, Decyzje finansowe firmy: Metody analizy, Warszawa 2006, s. 3 4. Wskaźniki rentowności zwane są również wskaźnikami zyskowności. Gdy wynik finansowy jest zyskiem, a nie stratą, mierzą efektywność działalności jednostki poprzez odniesienie osiągniętego zysku do wartości sprzedaży, majątku przedsiębiorstwa oraz wkładu kapitałowego właścicieli. 7 Z. Dobrosiewicz, Wprowadzenie do finansów i bankowości, Warszawa 2005, s. 94 97.
Zintegrowana ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa 271 Wskaźniki zadłużenia Ocena zadłużenia przedsiębiorstwa może być przeprowadzona na podstawie wskaźników: ogólnego zadłużenia, zadłużenia długoterminowego oraz pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową przedstawionych w tabeli 3. Tabela 3. Wskaźniki zadłużenia Nazwa wskaźnika Wskaźnik ogólnego zadłużenia Wskaźnik zadłużenia długoterminowego Wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową Formuła obliczeniowa Zadłużenie ogółem Aktywa ogółem Zadłużenie długoterminowe Kapitał własny Zysk netto + amortyzacja Zadłużenie ogółem Źródło: opracowanie własne na podstawie: W. Bień, Ocena efektywności finansowej spółek kapitałowych, Warszawa 2005, s. 89 95. Wskaźniki sprawności Wskaźniki sprawności mają za zadanie ocenę zdolności przetwarzania aktywów na przychody ze sprzedaży. Ocena ta odnosi się zatem do poszczególnych rodzajów składników majątkowych, jak również do całości aktywów (patrz tabela 4). Tabela 4. Wskaźniki sprawności Nazwa wskaźnika Wskaźnik szybkości obrotu zapasów Wskaźnik szybkości realizacji należności Wskaźnik szybkości spłaty swoich zobowiązań Wskaźnik obrotu aktywów trwałych Wskaźnik obrotu aktywów ogółem Formuła obliczeniowa Zapasy 365 Należności 365 Zobowiązania krótkoterminowe 365 aktywa trwałe aktywa ogółem Źródło: opracowanie własne na podstawie: W. Gabrusiewicz, Podstawy analizy finansowe, Warszawa 2005 2005, s. 264 270.
272 Sebastian Tomczak Zarówno wskaźnik szybkości realizacji należności, jak i spłaty zobowiązań rozpatruje się razem, bowiem jeżeli występuje istotna niekorzystna różnica między okresem spływu należności krótkoterminowych, a okresem płatności zobowiązań krótkoterminowych, to może oznaczać trudniejsze warunki realizacji płatności 8. Wskaźniki rynku kapitałowego Uzupełnieniem analizy płynności, rentowności, zadłużenia oraz sprawności jest obliczenie wskaźników rynku kapitałowego 9. Wskaźniki te dotyczą większości przedsiębiorstw notowanych na giełdzie papierów wartościowych, gdyż oparte są na wycenie rynkowej jednostki (patrz: tabela 5). Tabela 5. Wskaźniki rynku kapitałowego Nazwa wskaźnika Wskaźnik produktywności jednej akcji (SPS) Zysk przypadający na jedną akcję (EPS) Wskaźnik ceny do zysku (C/Z) Wskaźnik stopy dywidendy (SD) Wskaźnik ceny rynkowej do wartości księgowej (C/WK) Formuła obliczeniowa Liczba wyemitowanych akcji Zysk netto Liczba wyemitowanych akcji Cena rynkowa Zysk na jedną akcję Dywidenda Wartość rynkowa akcji Cena rynkowa Wartość księgowa Źródło: opracowanie własne na podstawie: M. Walczak, Analiza finansowa w zarządzaniu współczesnym przedsiębiorstwem, Warszawa 2007, s. 378 379. Analiza wskaźnikowa, jak i każda inna nie jest pozbawiona wad. Zalety i wady przedstawiono w tabeli 6. 8 G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, Warszawa 2005, s. 4 5; A. Mohr, Zarządzanie finansami, co mówią liczby, Gliwice 2006, s. 48 52; T. Dudycz, M. Hamrol, W. Skoczylas, A. Niemiec, Finansowe wskaźniki sektorowe pomoc przy analizie finansowej i ocenie zdolności przedsiębiorstwa do kontynuacji działalności, Rachunkowość 2005, nr 3, s. 3. 9 R. Kowalak, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Gdańsk 2008, s. 81 85.
Zintegrowana ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa 273 Tabela 6. Zalety i wady analizy finansowej Zalety Wady Pozwala ocenić poszczególne obszary działalności Pełna analiza jest czasochłonna. przedsiębiorstwa. Nie ocenia przedsiębiorstwa jako całości. Wartości wskaźników można porównać z wartościami branżowymi. który prezentuje sytuację płatniczą przedsiębiorstwa Wskaźniki są przygotowane na podstawie bilansu, Benchmark wskaźników pozwala nadgonić przedsiębiorstwu w obszarze, w którym ma słabe wyniki. Wymaga bogatego zestawu informacji w konkretnym dniu. źródłowych. Źródło: opracowanie własne. Oprócz analizy wskaźnikowej do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa stosuje się zintegrowaną analizę finansową, która zostanie omówiona w dalszej części. Zintegrowana analiza finansowa Podmioty rynkowe są zdeterminowane, aby poznać sytuację finansową przedsiębiorstw, w które potencjalnie chcą zainwestować, z nimi współpracować bądź udzielić im pożyczki. W celu identyfikacji i ograniczenia ryzyka kluczową kwestią staje się wczesne zorientowanie się w sytuacji finansowej potencjalnego partnera biznesowego (monitorowanie jego kondycji finansowej). W sytuacji pogarszającej się kondycji finansowej potencjalnego partnera należy rozważyć możliwość skreślenia go z listy potencjalnych partnerów biznesowych. Ryzyko współpracy z takim partnerem jest zbyt wysokie. W całościowej ocenie sytuacji przedsiębiorstwa wykorzystuje się modele zintegrowane, pozwalające dosyć szybko i łatwo zdiagnozować daną organizację. Wspomniana wcześniej analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa umożliwia ocenę poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych. Wprawdzie ocenia się za jej pomocą poszczególne strefy działalności przedsiębiorstwa, aczkolwiek utrudnia to całościową ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Ponadto pełna analiza wymaga korzystania z bogatego zestawu informacji źródłowych, a przede wszystkim jest pracochłonna. Najczęściej wykorzystywaną metodą do prognozowania upadłości jest analiza dyskryminacyjna, następnie na drugim miejscu analiza logitowa, później drzewa decyzyjne oraz sieci neuronowe 10. 10 A. Hołda, B. Micherda, Kontynuacja działalności jednostki i modele ostrzegające przed upadłością, Warszawa 2007, s. 95.
274 Sebastian Tomczak W artykule skupiono się na zaprezentowaniu modeli analizy dyskryminacyjnej. Natomiast informacje na temat modeli analizy logitowej oraz metod drzew decyzyjnych można znaleźć w pracach B. Prusaka oraz T. Korola 11. Modele analizy dyskryminacyjnej Jak już wcześniej wspomniano, najpopularniejszą grupą metod prognozowania upadłości jest analiza dyskryminacyjna. Za pomocą tych metod rozdziela się zbiór zmiennych na dwie bądź więcej klas, i jak też jest możliwe wydzielenie tych zmiennych, które mają istotne znaczenie informacyjne dla badacza. Modele dyskryminacyjne są syntetyczną miarą oceny zagrożenia upadłością przedsiębiorstwa. Innymi słowy, te modele mają za zadanie wczesne rozpoznanie zagrożeń dotyczących efektywności działania jednostki. Przy ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa to właśnie systemy wczesnego ostrzegania mogą być jednym z jej głównych elementów oceny efektywności. Warto również zauważyć, iż nie powinny być one jedynym narzędziem analitycznym, na podstawie, którego będzie dokonywana ocena sytuacji finansowej jednostki 12. Tabela 7. Modele analizy dyskryminacyjnej Model Altmana a Appenzeller i Szarzec b Gajdki i Stosa c Hadasik d KP/AOG 1,52 1,59079 ZT/AOG 1,4 EBIT/AOG 3,3 RWKA/ZOG 0,6 PRZYCH/ AOG Hamrola, Czajki i Piechockiego e Hołdy f Janka i Żuchowskiego g 0,999-0,0856425 0,1 Mączyńskiej h Pogodzińskiej i Sojaka i AO/ZK 0,819 0,365424 0,681 0,4061 ZOP/PRZYCH 2,567 2,1754 Prusaka j 11 B. Prusak, Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Warszawa 2005, s. 53 62; T. Korol, Systemy ostrzegania przedsiębiorstw przed ryzykiem upadłości, Warszawa 2010, s. 98 108. 12 A. Adamska, E. Mączyńska (red.), Upadłości, bankructwa i naprawa przedsiębiorstwa, Warszawa 2013, s. 193 209.
Zintegrowana ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa 275 (ZAP*365)/ PRZYCH (ZOB/ ( [ZOP+ AMOR])* (12/365) ROT NAL + ROT ZAP (ZK*365)/ KWPS -0,005-0,0095 0,0006 0,0007747 0,000672 ZN/AOG 0,9220985 3,562 0,00969 ZB/PRZYCH 0,6535995 5 0,912304 ZOG/AOG -0,594687-2,40435-0,0196 (AO-ZAP)/ ZK PRZYCHÓD/ AOG PRZYCH/ NAL (ZAP*365)/ KWPS (ZB+AMOR)/ ZOG -0,765526 0,644741 0,0023058 0,0127826 0,157 AOG/ZOG 0,08 ZB/AOG 10 ZAP/ PRZYCH 1,5 2,778 0,3 ZOP/AOG 3,247 6,5245 KDP/ZK 0,148 (AO-ZAP)/ ZD 1,588 KS/AOG 4,288 ZS/PRZYCH 6,719 (ZOG-ŚP)/ PRZYCH PRZYCH/ PRZYCHn-1 stała -0,556 0,7732059 2,36261-2,368 0,605-1,5685 punkt krytyczny 1,834 2,141 1,81 0 0,45-0,374345 0 0-0,509 0 0-0,13 szara strefa 1,81 2,99-0,3;0,1 0;1-0,454;0,09 a E.I. Altman, Corporate financial distress. A complete guide to predicting, avoiding and dealing with bankruptcy, New York 1983. b D. Appenzeller, K. Szarzec, Prognozowanie zagrożenia upadłością polskich spółek publicznych, Rynek Terminowy 2004, nr 1. c M. Zaleska, Identyfikacja ryzyka upadłości przedsiębiorstwa i banku, Warszawa 2002. -0,13; 0,65
276 Sebastian Tomczak d D. Hadasik, Upadłość przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Seria II 1998, nr 153. e M. Hamrol (współautorzy: B. Czajka, M. Piechocki), Prognozowanie upadłości przedsiębiorstwa model poznańskiej analizy dyskryminacyjnej, Przegląd Organizacji 2004, nr 4. f A. Hołda, B. Micherda, Kontynuacja działalności jednostki i modele ostrzegające przed upadłością, Warszawa 2007. g B. Prusak, Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Warszawa 2005. h E. Mączyńska, Ocena kondycji przedsiębiorstwa, Życie Gospodarcze 1994, nr 38. i M. Pogodzińska, S. Sojak, Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w przewidywaniu bankructwa przedsiębiorstw, AUNC. Ekonomia XXV 1995, z. 299. j T. Korol, B. Prusak, Upadłość przedsiębiorstw a wykorzystanie sztucznej inteligencji, Warszawa 2005. Źródło: opracowanie własne. W tabeli 7 zestawiono 10 modeli analizy dyskryminacyjnej. Każdy zaprezentowany model składa się z kilku wskaźników oraz stałej (nie w każdym przypadku). Suma wartości poszczególnych wskaźników daje wartości wskaźnika głównego. W zależności od wartości krytycznej w danym modelu wartość może być postrzegana jako prawidłowa określająca przedsiębiorstwo jako dobre albo nieprawidłowa postrzegająca przedsiębiorstwa jako złe. Przykładowo: jeśli w modelu Altmana wartość wskaźnika będzie wynosić 1,50 to oznacza, że przedsiębiorstwo klasyfikuje się do upadłych niewypłacalnych. Należy zaznaczyć, że szara strefa oznacza niemożność określenia kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Analizując powyższą tabelę można zauważyć, że niektóre wskaźniki powtarzają się w modelach. Warto zbadać, czy wskaźniki częściej wybierane do modeli mają zdolności predykcyjne i czy to właśnie te należałoby wcielać do modelu oceniającego kondycję finansową przedsiębiorstwa. Zintegrowane modele oceny kondycji finansowej nie są pozbawione wad. Tabela przedstawia zalety i wady tych modeli (patrz: tabela 8). Tabela 8. Zalety i wady zintegrowanej analizy finansowej analiza dyskryminacyjna Zalety Pozwala ocenić przedsiębiorstwo jako całość. Bardzo szybko i łatwo można obliczyć wartość funkcji i zakwalifikować przedsiębiorstwo. Dobra skuteczność modeli. Wady Wskaźniki bazują na danych historycznych, nie uwzględniają zmian rynkowych oraz tzw. know-how przedsiębiorstwa. Potrzeba konstruowania modeli dla różnych branż.
Zintegrowana ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa 277 Niski koszt ciągłego monitorowania kondycji finansowej przy użyciu modeli. Niewielka liczba wskaźników opisujących obszary przedsiębiorstwa (wskaźniki posiadające zdolności predykcyjne). Źródło: opracowanie własne. Potrzeba konstruowania modeli uwzględniających uproszczoną sprawozdawczość (mikro, małe przedsiębiorstwa). Konieczność konstruowania modeli dla różnych krajów ze względu na odmienne warunki ekonomiczno-prawne. Sposób doboru wskaźników do modelu nie jest jednolity i zdarza się, że jest subiektywny. Założenie o normalności rozkładu zmiennych objaśniających. Ograniczony dostęp do sprawozdań upadłych przedsiębiorstw, co utrudnia budowę modeli. Największymi zaletami analizy zintegrowanej jest prostota, łatwość jej stosowania, a przede wszystkim jej niski koszt tworzenia. Aczkolwiek do wad należy zaliczyć potrzebę konstrukcji modeli dla poszczególnych branż, nie jest możliwe skonstruowanie jednego uniwersalnego modelu, który każdą branżę oceniłby z jednakowym niskim prawdopodobieństwem błędu. Modele są skonstruowane na podstawie historii, nieuwzględnianą zmian rynkowych. Podsumowanie W niniejszym artykule pokrótce omówiono analizę finansową oraz zintegrowaną analizę finansową, zaprezentowano ich zalety i wady. Za pomocą analizy finansowej, a zwłaszcza analizy wskaźnikowej przedsiębiorstwa można ocenić poszczególne obszary działalności przedsiębiorstwa. Niestety, ocena poszczególnych obszarów przedsiębiorstwa utrudnia jego całościową ocenę. Poza tym pełna analiza wymaga korzystania z bogatego zestawu informacji źródłowych, a przede wszystkim jest pracochłonna. Zintegrowana analiza finansowa pozwala ocenić przedsiębiorstwo jako całość. Niewątpliwie do zalet analizy zintegrowanej jest jej prostota, łatwość jej stosowania, a przede wszystkim jej niski koszt tworzenia. Nie ulega wątpliwości, że do wad należy zaliczyć konstrukcję modeli dla każdej branży oraz bazowanie modeli na podstawie historii, przez to nie uwzględniają zmian rynkowych. W artykule zaprezentowano 10 modeli analizy dyskryminacyjnej. Niektóre wskaźniki w poszczególnych modelach powtarzały się. Warto bliżej przyjrzeć się właśnie tym wskaźnikom częściej występującym w modelach. Możliwe że są one wybierane właśnie dlatego, że posiadają zdolności predykcyjne i za ich
278 Sebastian Tomczak pomocą będzie można prawidłowo sklasyfikować przedsiębiorstwo. Ponadto należałoby rozważyć możliwość wprowadzenia wskaźników uwzględniających zmiany rynkowe (wskaźniki makroekonomiczne) do modelu. Summary The paper presents the monitoring of the financial condition of the company as an auxiliary tool, based on which you will be able to assess the financial situation of the company. The purpose of this article is to show the advantages and disadvantages of each analysis of the company as well as the present concepts for future studies. Keywords: financial condition, financial analysis, integrated financial analysis