DiabetesMeter Instrukcja korzystania z aplikacji 1. INFORMACJE OGÓLNE DiabetesMeter jest aplikacją dla osób chorych na cukrzycę insulinozależną. Wspiera w podejmowaniu bieżących decyzji dotyczących spożywanych produktów, wysiłku fizycznego i przyjmowanej dawki insuliny. Została wyposażona w moduł raportowy, aby chory i lekarz prowadzący mogli monitorować skuteczność leczenia, a w razie potrzeby je optymalizować. 1
2. PODSTAWOWA FUNKCJONALNOŚĆ: WSPARCIE NA BIEŻĄCO ( START ) W pierwszym kroku, przed skorzystaniem z podstawowej funkcjonalności, należy określić typ użytkownika, metodę szacowania węglowodanów i metodę szacowania wymienników białkowo-tłuszczowych (patrz podpunkt 6.4). Ustawienie domyślne typu użytkownika to Leczony pompą insulinową. 2.1. Wybór momentu, wybór czynnika Użytkownik na ekranie początkowym wybiera przycisk Start, następnie moment odpowiadający porze doby, np. śniadanie, oraz opcjonalnie istotny czynnik lub czynniki, wpływające na glikemię. 2
Po określeniu momentu i wybraniu lub pominięciu czynników Użytkownik uaktywnia przycisk z białą strzałką na zielonym tle, oznaczający [Przejdź dalej]. 2.2. Tworzenie posiłku Dla każdego wybranego momentu można wprowadzić posiłek. Na nowym ekranie Użytkownik wybiera produkty i określa w oknie dialogowym ich ilość w gramach, sztukach, porcjach, opakowaniach, szklankach lub innych dostępnych miarach. 2.3. Uwzględnienie wysiłku, odpoczynku i poziomu glikemii Kolejny ekran pokazuje dane dotyczące ułożonego posiłku: wymienniki węglowodanowe (WW), wymienniki białkowo- 3
-tłuszczowe (WBT), sumę wymienników (SW = WW + WBT). Jeżeli Użytkownik zdecydował się podjąć wysiłek fizyczny, może to zbilansować poprzez dodatkowy wymiennik węglowodanowy lub zmniejszoną dawkę insuliny. W polu Rodzaj aktywności zaznacza się opcję WW lub Insulina, a we fioletowym okręgu do wprowadzania danych wpisuje się dodatnią wartość WW lub ujemną insuliny. Jeżeli Użytkownik zamierza odpocząć, we fioletowym okręgu do wprowadzania danych wpisuje się ujemną wartość WW lub dodatnią insuliny. Po wprowadzeniu danych dotyczących poziomu glikemii i ewentualnie insuliny korekcyjnej uaktywniamy przycisk [Przejdź dalej]. 4
2.4. Historyczna podpowiedź (wyszukiwanie analogicznego posiłku) Kolejny ekran prezentuje historyczne dane, posiłki o podobnym składzie. Użytkownik może przeanalizować, jakie były wtedy podejmowane decyzje w odniesieniu do dawki insuliny i jakie dawało to rezultaty, tj. poziomy cukru po posiłku. Następnie uaktywnia przycisk [Przejdź dalej]. 2.5. Uwzględnianie dawki insuliny Użytkownik ma już wiedzę o podobnych historycznych posiłkach, o wartościach WW, WBT, SW. Musi teraz, opierając się na wskazówkach lekarza prowadzącego i korzystając 5
z historycznych danych i podpowiedzi w ramach aplikacji, określić dawkę insuliny ( Insulina zwykła i Insulina przedłużona to opcje dostępne dla użytkowników pomp insulinowych). Jeżeli Użytkownik nie korzysta z pompy insulinowej, zamiast pola Insulina zwykła (IZ) wyświetla się pole Krótko działająca insulina (IK) bądź Krótko lub średnio działająca insulina (IK MIX), a zamiast pola Insulina przedłużona (IP) WBT insulina (WBTI). Insulina przedłużona lub WBT insulina (WBTI) ma na celu zbilansować spożywane białko i tłuszcz. Po wypełnieniu pól należy wcisnąć przycisk [Przejdź dalej]. 6
2.6. Sprawdzenie danych przed zapisem do bazy Użytkownik weryfikuje poprawność wprowadzanych do aplikacji danych oraz wybiera z listy godzinę. Aplikacja pozwala wprowadzać dane nie tylko na bieżąco, ale też np. na koniec dnia. 7
3. WGLĄD W ARCHIWUM ( HISTORIA ) Dostęp do historycznych danych daje nam przycisk Historia na ekranie startowym. Pojawia się okno dialogowe z listą momentów czasowych. Po wybraniu momentu aplikacja odnajduje historyczne wpisy. Jeżeli np. po posiłku wystąpił niski lub wysoki poziom cukru, Użytkownik może przeanalizować ten przypadek, korzystając ze szczegółowych informacji zawartych w historii posiłku. Do tych danych użytkownik może dodać notatkę. Dotykając ekranu, przechodzimy do wprowadzania notatki. Należy wpisać tekst i zatwierdzić go poprzez uaktywnienie przycisku z symbolem dyskietki. Powstaje raport Przypadki dla potrzeb konsultacji z lekarzem prowadzącym.. 8
4. KORZYSTANIE Z RAPORTÓW Aplikacja zawiera moduł raportowy, który pozwala lekarzowi prowadzącemu i pacjentowi ocenić sposób kontroli cukrzycy. 4.1. Raport Dieta Na ekranie startowym wybieramy przycisk Raporty, a następnie w oknie dialogowym należy wskazać «Raport Dieta», który przedstawia spożywane produkty i informację o częstotliwości ich spożywania (Ilość) oraz indeksie glikemicznym (IGG). 9
4.2. Raport Średnie i raport Hipo i hiper Na ekranie startowym wybieramy przycisk Raporty, a następnie w oknie dialogowym należy wskazać raport «Raport Średnie», który przedstawia średnie poziomy cukru dla danego momentu czasowego. Analogicznie wywołuje się «Raport Hipo i hiper», z informacjami o niskich i wysokich poziomach cukru, zdefiniowanych w konsultacji z lekarzem prowadzącym. Uwaga! Użytkownik sam wprowadza wartości progowe do aplikacji. W tym celu na ekranie startowym naciska Ustawienia, następnie Parametry i Próg niskich poziomów cukru i Próg wysokich poziomów cukru. 10
4.3. Raporty dzienne Na ekranie startowym wybieramy przycisk Raporty, a następnie w oknie dialogowym należy wskazać Raporty dzienne. Aplikacja wyświetla raporty za 28 ostatnich dni, które są pogrupowane tygodniami. Raport zawiera informacje o momencie czasowym i poziomie glikemii. Użytkownik wybiera raport na interesujący go dzień, naciskając datę. Po wybraniu odpowiedniej daty pojawia się raport. Jeżeli w raporcie Użytkownik kliknie na wybrany moment czasowy, np. śniadanie, to zostaną wyświetlone dodatkowe szczegółowe informacje: insulina w bazie, produkty w ramach posiłku, istotny czynnik, informacja o odpoczynku czy wysiłku fizycznym itd. 11
4.4. Raport Baza insulinowa Na ekranie startowym należy nacisnąć Raporty, a w oknie dialogowym Baza insulinowa. Raport zawiera informacje o poziomie glikemii i bazie insulinowej, tzw. podkładzie. Dane są prezentowane w porządku godzinowym. Jeżeli Użytkownik wprowadził dane w ramach podstawowej funkcjonalności uruchamianej przyciskiem Start (patrz punkt 2), to weszły one do tego raportu automatycznie. Ponadto Użytkownik może ręcznie wprowadzić do raportu poziomy cukru z innych godzin. W tym celu należy nacisnąć na dolnym pasku + cukier, a na nowym ekranie wybrać godzinę z listy wybieralnej i wpisać w niebieskim okręgu poziom glikemii. Jeżeli chcemy zachować raport, trzeba uaktywnić przycisk z symbolem dyskietki, a jeśli chcemy wczytać historyczny raport, trzeba uaktywnić przycisk z symbolem dyskietki i strzałki. 12
Użytkownik niekorzystający z pompy insulinowej otrzymuje raport o nazwie Dobowy profil glikemii. 4.5. Podsumowanie Na ekranie startowym należy wybrać Raporty, a następnie Podsumowanie. Zostają wyświetlone momenty czasowe, tj. w nocy, 2. pomiar w nocy, śniadanie, po śniadaniu, II śniadanie, po II śniadaniu, obiad, po obiedzie, kolacja, po kolacji, przed snem wraz z informacją, czy dla danego momentu zostały wprowadzone dane (haczyk) czy nie (krzyżyk). 13
14
5. PRZYPOMNIENIA Jeżeli Użytkownik korzysta z pompy insulinowej, aplikacja może wyświetlać przypomnienia o zbliżającym się terminie wymiany wkłucia. Na ekranie startowym należy wybrać Przypomnienia. Standardowo wymiany powinny następować co 48 lub 72 godziny. Użytkownik otrzymuje przypomnienie 2 godziny przed terminem zmiany wkłucia. Ta funkcjonalność wymaga, aby po wymianie wkłucia Użytkownik uaktywnił ikonę umieszczoną na dolnym pasku: Użytkownik nieleczony pompą insulinową może skorzystać z przypomnienia dotyczącego podawania insuliny o stałej porze. Aplikacja codziennie o tej samej porze (ustawianej w panelu Przypomnienia ) będzie przypominać o obowiązku podania leku. 15
6. USTAWIENIA 6.1. Informacje ogólne o ustawieniach W tym module Użytkownik w porozumieniu z lekarzem ustawia kluczowe wskaźniki. Przycisk Wskaźniki pozwala określić wskaźnik insulinowrażliwości, wskaźnik Insulina/WW (określający, ile jednostek insuliny kompensuje jeden wymiennik węglowodanowy) i wskaźnik Insulina/WBT, (określający, ile jednostek insuliny kompensuje jeden wymiennik białkowotłuszczowy). Ilość insuliny w bazie określa się, korzystając z przycisku Baza insulinowa. Ponadto Użytkownik określa pory posiłków, edytuje produkty i posiłki, decyduje, które produkty mają być widoczne w aplikacji, korzysta z funkcjonalności importu danych. Poniżej przykładowy ekran do wprowadzania nowego produktu, dostępny po wybraniu na ekranie startowym Ustawienia, na następnym ekranie Produkty, a na kolejnym + produkt. 16
6.2. Tworzenie i edytowanie posiłku Użytkownik może dodawać własne posiłki, złożone maksymalnie z 7 produktów. Zaleca się korzystanie z tej opcji zwłaszcza w sytuacji, gdy Użytkownik ma takie dania, po które sięga często. Na ekranie startowym wybieramy Ustawienia, a na następnym ekranie Posiłki. Potem naciskamy + posiłek na dolnym pasku. Poniżej ekran służący do definiowania posiłku. Użytkownik może tu wpisać nazwę nowej potrawy, przypisać ją do odpowiedniej kategorii z listy rozwijanej ( Wybierz grupę ) i zestawić składniki ( + produkt na dolnym pasku zadań). 6.3. Wyłączanie produktu z aktywnej listy Część produktów może być niedostępna, nielubiana lub ze względu na zalecenia lekarza, niewskazana. W takich 17
przypadkach warto skorzystać z funkcjonalności Selekcja produktów, pozwalającej określić, które produkty mają być widoczne w aplikacji, a które pominięte (co ułatwi korzystanie z aplikacji). Użytkownik na ekranie startowym wybiera Ustawienia, na następnym ekranie Baza danych, a na kolejnym Selekcja produktów. Pojawia się ekran z listą wszystkich produktów. Użytkownik usuwa daną pozycję z aktywnej listy lub ją przywraca, naciskając pole z haczykiem (prawy kafelek). Jeśli haczyk jest widoczny, produkt jest na aktywnej liście i pojawia się na innych ekranach aplikacji. 18
Użytkownik ma do dyspozycji 250 podstawowych produktów. Ponadto może wprowadzić ręcznie kolejne pozycje (patrz punkt 6.1) lub pobrać kolejne 540 produktów po zakupie i instalacji aplikacji DietMeter. W tym celu należy na ekranie startowym wybrać przycisk Ustawienia, a następnie Pobierz produkty po zainstalowaniu aplikacji DietMeter. 6.4. Parametry W tym module określa się typ użytkownika. W tym celu na ekranie startowym należy wybrać przycisk Ustawienia, a następnie Parametry i Typ użytkownika. 19
Poszczególnym opcjom odpowiadają takie funkcjonalności: Leczony pompą insulinową Leczony szybko działającymi analogami insuliny (wstrzyknięcie insuliny z reguły przed każdym posiłkiem) Leczony insuliną krótko działającą lub insuliną mieszaną (bez wstrzyknięcia insuliny przed niektórymi posiłkami, np. drugim śniadaniem) kalkulator wymienników, analiza historycznych posiłków, podpowiedzi dotyczące dawkowania, raporty (w tym raport Baza insulinowa ), przypomnienie dotyczące wymiany wkucia kalkulator wymienników, analiza historycznych posiłków, podpowiedzi dotyczące dawkowania, raporty, przypomnienia dotyczące podawania insuliny o stałej porze kalkulator wymienników, analiza historycznych posiłków, raporty, przypomnienia dotyczące podawania insuliny o stałej porze 20
W Parametrach ustawia się także metodę szacowania wymienników białkowo-tłuszczowych. Przycisk WBT uruchamia wybór między metodą WBT (uwzględnianie wszystkich produktów) i WBT50 (uwzględnianie tylko produktów, przy których ponad 50% energii pochodzi z białka i tłuszczów np. wędlin, mięsa, olejów, ryb i nabiału, z pominięciem np. pieczywa i owoców). Metoda WBT50 jest metodą domyślnie stosowaną. Ponadto Użytkownik może określić, czy w aplikacji mają być prezentowane wymienniki węglowodanowe czy węglowodany w gramach. Te kwestie należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Przycisk Parametry pozwala Użytkownikowi określić również rodzaj wkłuć, liczbę podpowiedzi (podobne posiłki), próg niskich poziomów cukru (hipoglikemia) i próg wysokich poziomów cukru (hiperglikemia). 21