Zajęcia rewalidacyjne Oferta zajęć dla uczniów z niepełnoprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 1
Dobór zajęć rewalidacyjnych, w których uczestniczą uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną realizowany jest zgodnie z zaleceniami poradni psychologiczno- pedagogicznej zawartymi w Orzeczeniu o Potrzebie Kształcenia Specjalnego oraz diagnozą specjalistów i wychowawców prowadzących zajęcia z uczniami. Dla każdego ucznia, po dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania opracowuje się indywidualny program zajęć rewalidacyjnych uwzględniający w swych założeniach specyficzne potrzeby i możliwości uczniów.
Wszystkie zajęcia rewalidacyjne ukierunkowane są na wspomaganie rozwoju poznawczego, zmysłowego, emocjonalno-społecznego oraz ruchowego przez stwarzanie optymalnych okazji pozwalających na zdobywanie doświadczeń będących bazą do budowania wiedzy o swoim ciele i otaczającym świecie.
Celem wszystkich oddziaływań jest wyposażenie ucznia (w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości) w takie umiejętności i wiadomości aby: - mógł porozumiewać się z otoczeniem w jak najpełniejszy dla siebie sposób, werbalnie lub pozawerbalnie; - zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych; - był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz miał poczucie sprawczości; - mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, znając i przestrzegając ogólnie przyjęte normy, zachowując przy tym prawo do swojej inności.
W ramach 10 godzin rewalidacji przypadających na każdy oddział proponujemy następujące rodzaje zajęć: Usprawnianie zmysłowe Logopedia Usprawnianie widzenia Usprawnianie słuchu Terapia autyzmu Alternatywne metody komunikacji EEG Biofeedback Elementy orientacji przestrzennej Elementy Braille`a Dogoterapia Integracja sensoryczna Rehabilitacja
Głównym kierunkiem działań rewalidacyjnych jest wdrażanie aktywizujących metod i technik oraz w miarę potrzeb uzupełnienie braków w wiadomościach i umiejętnościach, a w szczególności: - rozwijanie i doskonalenie umiejętności komunikacyjnych, - doskonalenie umiejętności manualnych i grafomotorycznych, - rozwijanie umiejętności narracyjnych, - rozwijanie umiejętności samoobsługowych, - usprawnianie techniki czytania i pisania, - stymulowanie rozwoju myślenia logicznego, - rozwijanie zdolności myślenia przyczynowo skutkowego, - rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej oraz pamięci wzrokowej, - rozwijanie bezpośredniej pamięci słuchowej, - rozwijanie orientacji w przestrzeni, - usprawnianie percepcji i koordynacji wzrokowo ruchowej, - stymulowanie spostrzegawczości wzrokowej, - poszerzanie wiadomości o otaczającym świecie, - rozwijanie podstawowych kompetencji arytmetycznych, - kształcenie umiejętności społecznych i życiowych, właściwych relacji w kontaktach międzyludzkich, - wspomaganie stymulacji wielozmysłowej poprzez stosowanie multimedialnych programów terapeutyczno-edukacyjnych, - trening mieszkaniowy- doskonalenie zaradności w życiu codziennym.
W ramach zajęć rewalidacyjnych prowadzonych w klasach 1-7 zespół specjalistów proponuje szeroką ofertę różnorodnych metod i form pracy stymulujących rozwój ucznia z dysfunkcjami rozwojowymi Metoda M. CH Knillów Metoda ruchu rozwijającego V.Sherborne Poranny Krąg Metoda integracji sensorycznej Metoda Klanza Metoda niedyrektywnej zabawy Metoda Dobrego Startu Metoda Cieszyńskiej- nauka czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną Elementy terapii behawioralnej Metoda Tomatis Metoda RehaCom Metoda Biofeedback Stymulacja sensoryczna Metodą Carla Delacato Koloroterapia Terapia ręki Kinezjologia edukacyjna P.Denissona Metoda Felice Affolter Metoda praktycznego działania (nauka prostych czynności samoobsługi) Metoda zabawy, gry dydaktyczne Metoda instrumentalna (pozytywne wzmacnianie - nagradzanie, wyróżnianie poprawnych form zachowania i osiągnięć)
Wszystkie zajęcia rewalidacyjne prowadzone są w odpowiednio wyposażonych i przytulnych gabinetach rewalidacyjnych, dostosowanych do ograniczeń uczniów i specyfiki prowadzonych zajęć. Pomoce i sprzęt w salach oznakowany jest za pomocą symboli, co czyni przestrzeń terapeutyczną bardziej czytelną dla uczniów objętych komunikacją AAC.
Efektywność prowadzonych zajęć rewalidacyjnych w dużej mierze zależy od właściwej struktury zajęć: plan pracy na zajęciach ( skuteczna strategia wizualna, obniżenie lęku przed niewiadomą, wykorzystanie multimedialnych aplikacji); stały tryb zajęć; duży nacisk na materiały wizualne i dotykowe (konkretne przedmioty, obrazki, zdjęcia, symbole PECS, Makaton, etykiety z napisami, pismo i rysunki punktowe). W trakcie zajęć trudności są stopniowane z uwzględnieniem złożoności czynności i możliwości percepcyjnych ucznia, czyli: stopniowanie trudności w zakresie objętości i przystępności opracowywanego materiału, przechodzenie do zadań trudniejszych wtedy, gdy uczeń sprawnie opanuje wcześniejsze, łatwiejsze, brak czasowych rygorów ćwiczenia danej umiejętności, doprowadzania rozpoczętej pracy do końca, wdrażania do samokontroli, właściwego wzmacniania, nagrody.
Zajęcia logopedyczne- usprawnianie mowy. Terapeuci mowy obserwując uczniów określają sposób i poziom komunikacji, a także ich potrzeby w tym zakresie.
Alternatywne metody komunikacji. Uczniom niemówiącym- użytkownikom ACC - zapewniamy indywidualne zajęcia komunikacji wspomagającej i alternatywnej, podczas których: dobieramy odpowiedni system porozumiewania się, tworzymy indywidualne pomoce komunikacyjne, dbamy o rozwój języka ucznia, wdrażamy do wypowiedzi wieloznakowych.
Symbole używane w AMK są zróżnicowane, od najbardziej usystematyzowanych jak obrazki i symbole PECS czy obrazkowogestowy Makaton, do różnych formuł, wykorzystujących zdjęcia czy nawet obiekty przestrzenne, fragmenty przedmiotów itp.
Ważne, aby dla dziecka -użytkownika AAC - jasna była zasada zastępowania konkretu z rzeczywistości za pomocą symbolu: gestu, obrazka, zdjęcia, fragmentu obiektu. Przekaz musi być czytelny dla odbiorcy, wyrażany przez uniwersalny, łatwy do odczytania komunikat.
W ramach zajęć przygotowujemy również uczniów do korzystania z technologii komputerowej jako wspomagającej metody komunikacji, aranżujemy wiele sytuacji konwersacyjnych.
Metoda EEG BIOFEEDBACK. Za pomocą metody EEG BIOFEEDBACK pomagamy dziecku uczyć się, jak jego własny mózg powinien odpowiednio pracować przy minimalnym zużyciu energii. Stosowana metoda wpływa na poprawę koncentracji uwagi, na zwiększenie efektywności uczenia się usprawnia motorykę, koordynację wzrokowo ruchową oraz wpływa na rozwój mowy. Metoda ta przyczynia się do zmniejszenia napięcia emocjonalnego panowania nad emocjami, wpływa również na poprawę samooceny.
Terapia autyzmu to rozwijanie u ucznia z autyzmem autonomii, jego personalizacja i socjalizacja, a w szczególności: - rozwijanie prawidłowych umiejętności prospołecznych: prawidłowy dystans, postawa ciała; - rozwijanie umiejętności komunikacyjnych: słuchanie, reagowanie na wypowiedzi innych, inicjowanie kontaktów werbalnych i pozawerbalnych; - rozwijanie umiejętności rozpoznawania i nazywania własnych uczuć, stopniowania uczuć; - wygaszanie zachowań trudnych; - radzenie sobie w sytuacjach trudnych, poszukiwanie i proszenie o pomoc; - budowanie Tożsamości;
Zajęcia usprawniające funkcje analizatora wzrokowego uwzględniają wszystkie jego aspekty: spostrzegawczość, analizę, syntezę, kierunkowość i pamięć wzrokową.
Doskonalimy również umiejętności arytmetyczne i techniki czytania. Staramy się aby umiejętność szybkiego rozpoznawania obrazów wzrokowych była najistotniejszym elementem mającym wpływ na opanowanie umiejętności czytania i pisania.
Równocześnie tworzymy warunki do wielozmysłowego poznawania świata,
W ramach zajęć z zakresu usprawniania słuchu pracujemy nad rozwojem wrażliwości słuchowej, różnicowaniem dźwięków nie wchodzących w skład mowy ludzkiej, nad koncentracją uwagi na bodźcu słuchowym oraz pamięcią słuchową, a w szczególności rozwijamy umiejętności posługiwania się wspomagającymi i alternatywnymi metodami komunikacji.
Za pomocą metody RehaCom wpływamy na poprawę sprawności przy wszystkich rodzajach zaburzeń funkcji poznawczych mózgu (pamięć, koncentracja, uwaga, koordynacja psychoruchowa).
Rozwijanie zdolności samodzielnego funkcjonowania oraz orientacji przestrzennej i bezpiecznego, samodzielnego poruszania jest najbardziej znaczącym celem procesu rehabilitacji prowadzonej z dziećmi z uszkodzonym wzrokiem.
Stopniujemy trudności oraz łączymy zdobyte wiadomości i umiejętności z praktyką.
Osiągnięcie pozytywnych rezultatów w/w oddziaływań rewalidacyjnych możliwe jest jedynie dzięki przestrzeganiu jasno ustalonych zasad rewalidacyjnych: zawarcie umowy obowiązującej zarówno ucznia, jak i terapeutę oraz konsekwentne jej przestrzeganie, redukowanie poziomu stresu; zapewnienie stałości i przewidywalności: sporządzanie planów pracy podczas zajęć na poziomie zrozumiałym dla ucznia, uprzedzanie o zmianach w przebiegu zajęć(zastępstwa), określanie czasu trwania aktywności( określenie ilości zadań, sygnał dźwiękowy, gospodarka żetonowa); zadbanie o komfort sensoryczny ucznia z uwzględnieniem zaburzeń modulacji sensorycznej ( nadwrażliwości, podwrażliwości sensorycznej, poszukiwania wrażeń sensorycznych): odpowiednie miejsce w gabinecie (w oddaleniu od okna i przedmiotów rozpraszających uwagę), wydzielone miejsce do relaksu/wyciszenia się, wdrożenie diety sensorycznej; przekazywanie informacji w sposób wizualny: plany w postaci wizualnej zrozumiałej dla ucznia;
kontrolowanie swojego sposobu mówienia; dostosowanie materiału ćwiczeniowego, wspieranie w samodzielnej pracy: dzielenie zadań na mniejsze etapy, zmniejszenie trudności lub skrócenie zadania, jasne określenie kiedy nastąpi koniec zadania, odpowiednie wspomaganie cieniowanie ucznia w sytuacji gdy nie jest w stanie samodzielnie wykonać zadania; wzmacnianie motywacji w procesie uczenia się: wykorzystanie zainteresowań ucznia i ulubionych form pracy w uczeniu nowych umiejętności, opracowanie indywidualnego systemu wzmocnień pozytywnych lub żetonowych, stwarzanie sytuacji poczucia sukcesu; modyfikowanie lub zmiana określonych zachowań: zwiększanie zachowań deficytowych, redukowanie i eliminowanie zachowań niepożądanych/trudnych poprzez wygaszanie, modelowanie właściwego zachowania w różnych sytuacjach społecznych; rozwijanie kompetencji w coraz bardziej złożonych warunkach; rozwijanie inteligencji dynamicznej ( wypracowane umiejętności stają się funkcjonalne); planowanie terapii w porozumieniu z rodzicem ucznia, wskazówki dla rodziców.
Dziękuję za uwagę Opracowanie Magdalena Michałczyk