Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży: Handel hurtowy z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi Monika Świderska
Wstęp Planowanie ma na celu osiągnąć przyszły stan rzeczy. Przedsiębiorstwo stawia sobie cele, jakie chce osiągnąć w przyszłości. Do osiągnięcia celów niezbędny jest proces odpowiedniego planowania. Cele są elementami każdego przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwo często ma więcej niż jeden cel. Misją organizacji są aspiracje, czyli dążenia wyznaczające zakres działalności przedsiębiorstwa. Efektem planowania jest wizja, która wskazuje miejsce, jakie przedsiębiorstwo zajmie w przyszłości. W procesie planowania wyróżnia się planowanie bieżące i planowanie strategiczne. Planowanie strategiczne obejmuje długi okres czasu, jego zakres jest bardzo szeroki. Planowanie bieżące zajmuje się najkrótszym okresem, i ma wąski zakres. 1 1. Zarządzanie należnościami Prognoza przychodów ze sprzedaży CR= 398208,61 zł. Koszty zmienne stanowią 65 % przychodów ze sprzedaży. Koszt finansowania należności wynosi 25%, koszt alternatywny (równy kosztowi kapitału finansującego przedsiębiorstwo) to 10%, natomiast efektywna stopa podatkowa wynosi 20%. Obecnie klienci przedsiębiorstwa regulują płatności 38 dnia. Straty wynikające ze złych długów wynoszą 5% przychodów ze sprzedaży. Zespół zarządzający przedsiębiorstwem prowadzącym sprzedaż w takich warunkach rozważa dokonanie zmian w polityce kredytu kupieckiego dla odbiorców. Po odpowiednich rozmowach z licznymi obecnymi i potencjalnymi klientami oraz przeanalizowaniu zebranych wiadomości wyłoniły się następujące możliwości zmian: A. Wydłużenie okresu kredytowania do 45 dni. W wyniku tego przychody ze sprzedaży powinny wzrosnąć do 1200000 zł, a straty wynikające ze złych długów wzrosłyby do 4% przyrostu przychodów ze sprzedaży. B. Skrócenie okresu kredytowania do 25 dni. Skutkiem takiego posunięcia byłby spadek przychodów ze sprzedaży do poziomu 700 000 zł. rocznie a straty z tytułu długów utrzymałyby się na takim samym poziomie. C. Propozycja dla klientów, którzy płacą w ciągu 10 dni to 4% skonta. Przyczyniłoby się to do tego, że 50% klientów skorzystałoby ze skonta i płaciło w ciągu 10 dni, natomiast druga połowa klientów w dalszym ciągu mogłaby dokonać płatności do 40 dnia. Udział tzw. złych długów wynosiłby 2%. Wtedy sprzedaż wyniosłaby 80 000 zł. D. Warunki kredytowe w postaci 3/10, netto 50. W wynikach tych przychody ze sprzedaży odnotowałyby wzrost do 100 000 zł, a 45% klientów korzystałaby ze skonta czyli płacąc w terminie do 10 dni, natomiast pozostała część klientów dokonywałaby płatności do 60 dni, a złe długi to 6% całej sprzedaży. Ad. AW związku z tym, że oczekiwany jest wzrost przychodów ze sprzedaży do oszacowania przyrostu należności, a wynosi on 72888,50 zł. W wyniku wariantu A przeciętny stan należności wzrósłby o 72888,50 zł.następnie należy oszacować zmianę zysku przed odsetkami i opodatkowaniem, a zatem wynosi on 230333,21 zł.korzyści ze zmiany polityki kredytowej są znaczne i wynoszą 230333,21 zł. Następnie szacujemy wpływ tej zmiany na wartość przedsiębiorstwa 1769777,18 zł. Ad. B Skrócenie okresu kredytowania pociągnie za sobą obniżenie oczekiwanych przychodów ze sprzedaży, przyrostu należności wynosi - 4571,54 zł. Natomiast przyrost zysku przed odsetkami i opodatkowaniem wyniesie 121859,44 zł. W przypadku skrócenia okresu kredytowania zysk przed odsetkami i opodatkowaniem informuje o dodatnim spodziewanym przyroście. Zmiana wartości przedsiębiorstwach wyniku przyjęcia do realizacji projektu B wyniesie - 970303,98zł. 1 http://www.przedsiebiorstwo.bizneswokamgnieniu.pl/proces-planowania-w-przedsiebiorstwie
Jak widać nie tylko zmiana zysku przed odsetkami i opodatkowaniem informuje o tym, że skrócenie czasu kredytowania do 25 dni jest niekorzystne. Przyjęcie takiego rozwiązania spowodowałoby spadek wartości przedsiębiorstwa o 970303,98 zł. Ad. C Kredyt kupiecki 3/10 netto 40, okres spływu należności zmniejszyłby się o 25 dni.przyrost należności będzie wyglądał następująco: NAL C = 3756,66 zł EBIT C = - 99583,83zł. Przyrost zysku będzie ujemny i wyniesie - 99583,83 zł. Więc jest to operacja niekorzystna. Przyrost wartości przedsiębiorstwa ze zmiany błędu będzie wyglądał następująco: EV p.c = -752913,98 zł. Ad. D Skonto z wydłużonym terminem płatności do 50 dni, a w pozostałych przypadkach wynosiłby 60 dni. Oczekiany okres spływu należności: OSN 1. D = 37,5 dni. Oczekiwany przyrost poziomu należności: NAL D = -20744,28 zł Oczekiwany przyrost zysku przed odsetkami jak i oprocentowaniem: EBIT D = -123115,29 zł Oszacowanie oczekiwanego wzrostu wartości przedsiębiorstwa: EV p.d = -1005666,6zł. Analizując powyższe wyniki największy przyrost wartości przedsiębiorstwa uzyskał wariant A, czyli wydłużenie okresu kredytowania do 45 dni. 2. Zarządzanie środkami pieniężnymi Badane przedsiebiorstwo prowadzi swoją działalność od bardzo długiego czasu, a zatem zauważyć, że przez 10 miesięcy w roku (od maja do lutego) potrafi przewidzieć z bardzo dużą dokładnością wpływy i wypływy środków pieniężnych. Równocześnie można zobaczyć, że: od maja do października wypływy przeważają nad wpływami (miesięczne zapotrzebowanie nad środkami pieniężnymi wynosi 62 000 zł, od grudnia do lutego wpływy przeważają nad wypływami (miesięczna nadwyżka środków pieniężnych wynosi 45 000 zł Koszt kapitału (równoważny z kosztem alternatywnym), po którym przedsiębiorstwo zdobywa środki do finansowania swojego przedsiębiorstwa wynosi 28%, koszt jednego transferu środków pieniężnych (wynikający z kosztów bankowych i innych kosztów związanych z dokonaniem transakcji) wynosi 38 zł, efektywna stopa podatkowa to 45%. W okresie od maja do listopada, możliwe jest stosowanie modelu Baumola. Jest to model, którego stosowanie zalecić można w sytuacji, gdy przyszłe wpływy i wypływy środków pieniężnych związanych z działalnością operacyjną, są możliwe do przewidzenia, i równocześnie wypływy operacyjne przewyższają wpływy. A zatem, optymalna wielkość jednego transferu powinna wynosić 14 313 zł. Transfer taki powinien odbywac się 26 razy w ciągu 6 miesięcy występowania warunków do stosowania modelu Baumola. Wyk. 1 Kształtowania się środków pieniężnych w badanym przedsiębiorstwie.
W okresie od grudnia do lutego w badanym przedsiębiorstwie wpływy przeważają nad wypływami a miesięczna nadwyżka środków pieniężnych wynosi 45 000 zł. W związku z tym, optymalna wielkość jednego transferu powinna wynosić 12 194 zł Transfer taki powinien odbywać się 11 razy w ciągu 3 miesięcy występowania warunków do stosowania modelu Beranka. Od marca do kwietnia w badanym przedsiebiorstwie nie można przewidzieć wpływów i wypływów środków pieniężnych. W tych miesiącach zapotrzebowanie na produkty oferowane przez badane przedsiebiorstwo nie jest łatwe do określenia, natomiast od maja do października zapotrzebowanie na oferowane produkty znacznie wzrasta. A zatem można dla tego okresu zastosować model Millera- Orra. Dolna granica L jest na poziomie 1 900 zł.. Z notatek odnoszących się do lat poprzednich wynika, że miesięczna wariancja przepływów pieniężnych trzy lata temu, wynosiła w okresie od marca do kwietnia 8584900 zł. Badany będzie okres sprzed trzech lat, dlatego że z notatek wynika, iż w tamtym okresie zachowianie klientów było identyczne. Można, zatem wyznaczyć docelowy poziom środków pieniężnych 4657 zł Górna granica tego poziomu wynosi 10171 zł Załóżono, że 15 marca poziom środków pieniężnych wynosił 4657 zł, natomiast wpływy i wypływy środków pieniężnych w drugiej połowie marca kształtowały się tak jak w tabeli 1. Dzięki temu można zaobserwować, jakie decyzje w związku z nimi podejmowało przedsiebiorstwo. Tabela 1 Wpływy i wypływy środków pieniężnych w przedsiębiorstwie Pana Marka w drugiej połowie marca (w zł) Dzień Wpływy Wypływy Efekt netto Poziom środków Działania pieniężnych netto 16 4300 2400 +1900 4657+1900=6557 17 3250 2100 +1150 6557+1150=7707 Utworzenie lokaty bankowej na kwotę 3050 18 2200 1220 +980 4657+980=5637 19 4370 5800-1430 5637-1430=4207 20 5140 6900-1760 4207-1760=2447 Likwidacja lokaty
bankowej na kwotę 2210 21 1500 1900-400 4657-400=4257 22 1150 1500-350 4257-350=3907 23 2020 1590 +430 3907+430=4337 24 5400 3900 +1500 4337+1500=5837 25 6200 4050 +2150 5837+2150=7987 Utworzenie lokaty bankowej na kwotę 3330 26 1900 1000 +900 4657+900=5557 27 3200 1450 +1750 5557+1750=7307 28 4100 2220 +1880 7307+1880=9187 Utworzenie lokaty bankowej na kwotę 4530 29 1450 1930-480 4657-480=4177 30 3200 2000 +1200 4177+1200=5377 31 1000 900 +100 5377+100=5477 Wyk. 3 Poziom środków pieniężnych w przedsiębiorstwie w drugiej połowie marca. 3. Budżet środków pieniężnych Dla danego przedsiębiorstwa w tabeli 1 zamieszczonej poniżej znajduje się przykładowy budżet środków pieniężnych. Wielu odbiorców opóźnia uregulowanie należności aż do 75 dni. Z danych z przeszłości wynika, że aż 30% korzysta ze skonta w wysokości 6%, regulując należności w ciągu 4 dni od momentu zakupu, 15% pomiędzy 5 a 26 dniem, 25% pomiędzy 27 a 55 dniem, natomiast 12% klientów reguluje płatności pomiędzy 56 a 70 dniem od daty zakupu. Według prognoz miesięczne koszty stałe będą osiągały kwotę o wartości 400 000 zł, natomiast koszty zmienne obliczane będą jako 40% sprzedaży w danym miesiącu. Wydatki inwestycyjne (CAPEX) w lipcu wynosić będą 195 000 zł. Docelowy poziom środków pieniężnych C* określono na poziomie 280 000 zł. Natomiast oczekiwany poziom gotówki w miesiącu kwietniu wynosi 750 000 zł.
Tabela 2 Budżet środków pieniężnych WPŁYWY I WYDATKI MIESIĄC I II III IV V VI VII SPRZEDAŻ 518000 487000 349000 715000 683000 2510000 8650000 WPŁYWY OTRZYMANE 2. w ciągu 0-4dni 146076 137334 984180 201630 192606 707820 243930 3. w ciągu 5-26 dni 77700 73050 52350 107250 102450 376500 1297500 4. w ciągu 27-55 129500 121750 87250 178750 170750 627500 5. w ciągu 56-70 62160 58440 41880 85800 81960 6. Nal. ogółem 223776 339884 1220440 454570 515686 1340870 2250890 7. Zakup mat. i energii 312000 234000 123900 561000 248000 112000 175000 8. Wypływ wydatków 312000 234000 123900 561000 248000 112000 PRZYROST ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH 9. Nal. ogółem 223776 339884 1220440 454570 515686 1340870 2250890 10.Wypływy wydatków 312000 234000 123900 561000 248000 112000 za VC 11. Wydatki z FC 400000 400000 400000 400000 400000 400000 12. CAPEX 0 0 0 0 0 195000 13. Wydatki ogółem 712000 634000 523900 961000 648000 707000 14. Przyrost ubytku śr.pien. - 372116 586440-69330 -445314 692870 1543890 ZAPOTRZEBOWANIE NA KREDYT 15.Śr. na pocz.mies. 750000 1336440 1267110 821796 1514666 16.Śr.na koniec m. 1336440 1267110 821796 1514666 3058556 17. C * 280000 280000 280000 280000 280000 18.Nadwyżka/niedobór 1056440 987110 541796 1234666 2778556 Źródło: opracowane na podstawie ksiązki Michalski G. Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach Podsumowanie Głównym czynnikiem zapewniającym prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa jest krótkoterminowe planowanie finansowe oraz wybór odpowiedniej metody. Na wartość przedsiębiorstwa i wynik finansowy ma wpływ zarządzanie należnościami, natomiast budżetowanie środków pieniężnych pokzauje jak kształtowałby się poziom gotówki w niedalekiej przyszłości. Spis z literatury 1. Zarządzanie należnościami w małych i średnich przedsiębiorstwach z punktu widzenia wartości płynności finansowej, G. Michalski 2. Płynność finansowa małych i średnich przedsiębiorstw, G. Michalski, Warszawa 2005 3. Strategie finansowe przedsiębiorstw, G. Michalski, Gdańsk 2009 4. Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem : jak zachować płynność finansową?, W. Pluta, G. Michalski, C.H.Beck, Warszawa 2005. 5. www.przedsiebiorstwo.bizneswokamgnieniu.pl/proces-planowania-w-przedsiebiorstwie Spis tabel Tabela 1 Wpływy i wypływy środków pieniężnych w przedsiębiorstwie Pana Marka w drugiej połowie marca (w zł). Tabela 2 Budżet środków pieniężnych Spis wykresów Wyk. 1 Kształtowania się środków pieniężnych w badanym przedsiębiorstwie. Wyk. 2 Kształtowania się środków pieniężnych w przedsiębiorstwie.