SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 IM. KORNELA MAKUSZYŃSKIEGO WE WRONKACH. Wronki, 2016 r. 1

Spis treści I Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki II Wstęp III Struktura oddziaływań profilaktycznych IV Główne cele V Diagnoza i kierunki oddziaływań profilaktycznych VI Planowane działania profilaktyczne i sposoby ich realizacji VII Ewaluacja Szkolnego Programu Wychowawczego VIII Sposoby ewaluacji 2

I PODSTAWY PRAWE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Szkolny Program Profilaktyczny tworzy się na podstawie: 1. Konstytucji RP, 2. Ustawy o Systemie Oświaty, 3. Konwencji o Prawach Dziecka, 4. Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego, 5. Ustawy o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi, 6. Ustawy o Postępowaniu w Sprawach Nieletnich, 7. Rozporządzenia MEN o pomocy psychologiczno pedagogicznej, 8. Rozporządzenia MEN w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii 9. Statutu Szkoły Podstawowej nr 2 im. Kornela Makuszyńskiego we Wronkach, 10. podstawy programowej II WSTĘP Szkolny program profilaktyki to projekt systemowych rozwiązań w środowisku szkolnym, który wraz z programem wychowawczym tworzy spójną całość. Profilaktyka jest zatem ochroną człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących. o przez czynniki chroniące należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny ucznia i zwiększa jego odporność na działanie czynników ryzyka, o przez czynniki ryzyka należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego. 3

Działalność profilaktyczna w szkole polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej. 1. w przypadku profilaktyki uniwersalnej wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych, 2. w przypadku profilaktyki selektywnej wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych, 3. w przypadku profilaktyki wskazującej wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji uzależniających lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Działania profilaktyczne w szkole obejmują w szczególności: 1. realizowanie wśród uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych oraz realizowanych celów profilaktycznych, 2. przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej, 3. kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji uzależniających przez uczniów, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych, 4. doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań ryzykownych, 5. włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny działań z zakresu przeciwdziałania używaniu środków i substancji uzależniających. Szkoła przy prowadzeniu działalności profilaktycznej współpracuje z jednostkami samorządu terytorialnego, poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami realizującymi świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, wojewódzkimi i powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, Policją, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, itp. 4

III STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1. Dyrektor szkoły: o monitoruje pracę wychowawców klas, nauczycieli i pedagoga / psychologa w zakresie profilaktyki, o diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki, o współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki, o wspiera oraz współorganizuje działania z zakresu profilaktyki szkolnej organizowane w ramach Szkolnego programu profilaktyki. 2. Rada Pedagogiczna: o określa zadania w zakresie profilaktyki, o określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych, o dokonuje analizy działalności profilaktycznej. 3. Nauczyciele: o współpracują z wychowawcami klas, pedagogiem / psychologiem szkolnym w realizacji zadań profilaktycznych, o wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach i opiniach wydanych przez PPP, o doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych, o wspierają rozwój uczniów poprzez np. organizowanie zajęć dla uczniów zdolnych, kółek zainteresowań itp. 4. Wychowawca klasy: o integruje zespół klasowy, o dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie, o wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, o realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów, innymi nauczycielami, pedagogiem / psychologiem szkolnym. 5. szkoły o rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych, o określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb, o organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli, 5

o podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli, o wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Szkolnego programu profilaktyki. 6. Rada Rodziców: o opiniuje Szkolny program profilaktyki, o analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki, o współpracuje z organami szkoły. IV GŁÓWNE CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFIKATYKI 1. rozwijanie umiejętności społecznych i psychologicznych, 2. kształtowanie u uczniów poczucia własnej wartości i wiary we własne możliwości, 3. podniesienie poczucia bezpieczeństwa, 4. przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń współczesnego świata i możliwości zapobiegania im niwelowanie zagrożeń, 5. promowanie zdrowego stylu życia, 6. podniesienie kompetencji nauczycieli w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami szkolnymi, 7. edukacja rodziców i wzrost ich kompetencji w zakresie opieki i wychowania, 8. wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych, 9. wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych, 10. wspieranie uczniów i wychowanków, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji uzależniających lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. V DIAGNOZA I KIERUNKI ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCNYCH: Prowadzenie działań profilaktycznych możliwe jest po dokonaniu diagnozy, czyli po rozpoznaniu stanu zagrożenia niepożądanymi zjawiskami, które zaburzają lub mogą zaburzyć prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny, społeczny, duchowy dziecka. Na podstawie analizy: o zachowań uczniów w czasie zajęć i przerw, o dokumentacji szkolnej (zeszyt uwag, dzienniki lekcyjne), o informacji nauczycieli, pedagoga i psychologa o problemach wychowawczych, 6

o rozmów z uczniami i rodzicami, o informacji z instytucji współpracujących ze szkołą (M-GOPS, PPP, kuratorzy sądowi) uzyskaliśmy wskazówki dotyczące kierunków wymagających oddziaływań profilaktycznych i są to: o obniżenie poziomu agresji wśród uczniów, o otoczenie opiekę wzrastającej liczby dzieci z zaburzeniami i deficytami rozwojowymi, o motywowanie uczniów do pracy i nauki, praca nad zmianą przekonań dotyczącą małej wartości nauki, wiedzy i umiejętności, o szerzenie wiedzy dotyczącej prawa i jego poszanowania, o edukacja rodziców i nauczycieli w radzeniu sobie z problemami wychowawczymi, o podniesienie świadomości zagrożeń wynikających z rozwoju nauki i cywilizacji, o podniesienie świadomości dotyczącej zagrożenia uzależnieniami chemicznymi (alkohol, narkotyki, dopalacze). 7

VI PLANOWANE DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE I SPOSOBY ICH REALIZACJI SFERY OBSZARY DZIAŁANIA ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMIN REALIZACJI 1.Kształtowanie umiejętności: rozwiązywania konfliktów, komunikacji, 1. Realizacja programów, radzenia sobie z warsztatów poświęconych zgodnie z naciskami rówieśników i tematyce ujętej w punktach: pedagog / psycholog harmonogramem I. ROZWIJANIE UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH I PSYCHOLOGICZNYCH mediów. 2. Poznanie siebie i swoich uczuć. 3. Uczenie empatii i zrozumienia innych. 1, 2, 3. 1. Organizacja zbiórek żywności, uczestnictwa w akcjach charytatywnych, wyjazdy do nauczyciele schronisk dla zwierząt. II. PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY I AGRESJI 1. Rozpoznawanie środowiska życia uczniów. 1. Rozmowy z rodzicami, opiekunami dzieci i samymi dziećmi. 2. Organizowanie pomocy i wsparcia w razie potrzeby (współpraca z MGOPS, Policją, pedagog / psycholog pedagog / psycholog kuratorami sądowymi, założenie 16

Niebieskiej Karty). 2. Kształtowanie postaw nieagresywnych. 3. Szkolenia nauczycieli z zakresu przeciwdziałania przemocy i agresji. 1. Zajęcia kształtujące umiejętność bycia asertywnym, radzenia sobie ze stresem, rozładowywania agresji i regulowania nastroju. nauczyciele pedagog / psycholog 1. Szkolenia dla nauczycieli. Dyrekcja wg planu 4. Kształtowanie u uczniów postawy tolerancji, szacunku dla innych. 1. Lekcje wychowawcze, pogadanki, postawy nauczycieli promujących te cechy. nauczyciele 5. Diagnoza problemu nasilenia i form agresji w szkole. 6. Kształtowanie 1. Prowadzenie obserwacji zachowań uczniów. pedagog / psycholog wg potrzeb poszanowania prawa. 1. Spotkania uczniów z policjantami, kuratorami, strażnikami miejskimi. Szkolny zespół 7. Działania interwencyjne. 2. Przygotowanie procedur profilaktyki i I półrocze postępowania w sytuacjach wychowania trudnych. 1. Dostarczenie wiedzy uczniom, rodzicom 1. Prowadzenie lekcji/zajęć poświęconych tematyce zdrowia higienistka, 17

dotyczącej zdrowia w (np. chorobom brudnych rąk, pedagog/psycholog aspekcie fizycznym i próchnicy zębów, otyłości, wad psychicznym. postawy itp.) 2. Realizacja programów i projektów prozdrowotnych. higienistka, pedagog/psycholog 3. Organizacja spotkań z przedstawicielami instytucji zajmujących się promocją zdrowia. higienistka, pedagog/psycholog wg planu 1. Prowadzenie przeglądów i badań III. PROMOCJA ZROWIA lub EDUKACJA ZDROWOTNA 2. Działania mające zapobiegać chorobom. przesiewowych np. pod kątem wad wzroku, postawy, rozwoju fizycznego, fluoryzacja itp. 2. Zapewnienie podstawowych środków higieny w toaletach. 3. Kontrola odpowiedniego ubioru dzieci na przerwach. higienistka Dyrekcja, obsługa nauczyciele 4. Lekcje, pogadanki dotyczące dbałości o higienę osobistą., higienistka 3. Promowanie racjonalnego odżywiania. 1. Zajęcia w ramach przyrody, techniki i godzin wychowawczych. nauczyciele przyrody, wg planu 18

2. Spotkania w ramach edukacji rodziców odpowiednie odżywianie dzieci warunkiem zdrowia i prawidłowego rozwoju, zagrożenia wynikające z nadwagi higienistka szkolna pedagog/psycholog wg planu i otyłości. 4. Promowanie wiedzy nt. wpływu środowiska na zdrowie i życie człowieka. 1. Udział uczniów w konkursach, quizach o tematyce ekologicznej. 2. Zbiórki surowców wtórnych. wg planu wg planu 1. Wyposażenie sal w dostosowane do wzrostu stoliki i krzesła. Dyrekcja 5. Dbałość o właściwy rozwój fizyczny i kondycję uczniów. 2. Ustalenie planu lekcji zgodnie z przepisami Sanepidu. 3. Uczestnictwo uczniów w wycieczkach krajoznawczych. Dyrekcja 4. Organizacja zajęć pozalekcyjnych i imprez szkolnych o charakterze sportowym. nauczyciele w-f 1. Zapoznanie uczniów z zasadami ruchu drogowego oraz 6. Promowanie bezpiecznych zachowań uczniów. bezpiecznej zabawy na świeżym powietrzu: lekcje wychowawcze, spotkania ze strażą miejską, karta rowerowa. 19

2. Zapoznanie uczniów z zasadami udzielania pomocy przedmedycznej spotkania z ratownikiem medycznym, higienistką. 3. Realizacja zajęć dotyczących zachowania się w różnych sytuacjach niebezpiecznych dla dzieci: Zaczepki przez nieznane osoby, Spotkanie a agresywnym psem, Pożar, Wypadek. 4. Pogadanki na temat zasad BHP obowiązujących w szkole, przeprowadzenie ewakuacji. 6. Stosowanie się do harmonogramu dyżurów nauczycieli w czasie przerw., higienistka, pedagog/psycholog Dyrekcja nauczyciele IV PROFILAKTYKA UZALEZNIEŃ 1. Dostarczanie, stosownie do wieku uczniów wiedzy nt. szkodliwości używania: alkoholu, narkotyków, para narkotyków, leków i nikotyny. 1. Lekcje, godziny, wychowawcze nt. używania nauczyciele przyrody, substancji szkodliwych dla pedagog/psycholog zdrowia. 2. Uczestnictwo uczniów w 20

profesjonalnych programach, Nauczyciele przyrody, warsztatach, przedstawieniach profilaktycznych uczących w szczególności umiejętności odmawiania. 3. Uczestnictwo nauczycieli w szkoleniach nt. uzależnień. Dyrekcja 1. Organizacja zajęć specjalistycznych i wyrównawczych dla uczniów, Dyrekcja 2. Kształtowanie pożądanych postaw, nawyków i zachowań, które chronią dzieci przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. którzy mają trudności w nauce. 2. Przygotowanie bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych. 3. Organizacja spotkań klasowych wspólnie z rodzicami (wzmacnianie więzi rodzinnych). Dyrekcja Wychowawcy 4. Stałe monitorowanie obecności uczniów w szkole. Dyrekcja, 3. Promowanie wśród rodziców wiedzy nt. używania, nadużywania, uzależnienia od substancji psychoaktywnych. 1. Pogadanki, prelekcje dla rodziców nt. uzależnień. 2. Pozyskiwanie materiałów inf., ulotek i rozdawanie ich rodzicom. 1. Stałe diagnozowanie sytuacji 21

rodzinnej uczniów. 4. Stała opieka nad uczniami z grupy ryzyka. 2. Współpraca z rodzicami /opiekunami prawnymi, kuratorami i odpowiednimi służbami. Dyrekcja, 3. Udzielanie pomocy p-p w formie: Zajęć specjalistycznych, Indywidualnego wsparcia, Dyrekcja, Porad i konsultacji. 1. Zapoznawanie uczniów na lekcjach z zasadami korzystania z komputerów, telefonów, TV, i Internetu. Nauczyciele, 2. Informowanie o 1. Promowanie właściwego sposobu korzystania z osiągnięć cywilizacji i nauki. konsekwencjach związanych z łamaniem prawa dot. korzystania z Internetu i telefonów komórkowych. Nauczyciele, V BEZPIECZNE MEDIA 3. Uczestnictwo uczniów w zajęciach, programach, konkursach promujących rzetelną wiedzę o skutkach Nauczyciele, korzystania z nowoczesnych 22

mediów. 2. Kształtowanie u uczniów 1. Popularyzacja filmów i programów promujących pozytywne wartości. Nauczyciele, umiejętnego odbioru 2.Uczestnictwo uczniów w informacji, reklam, nacisków mediów. zajęciach, pogadankach i programach ostrzegających przed manipulacją pojawiającą Nauczyciele, się w mediach. 3. Edukacja rodziców. 1. Warsztaty, prelekcje dla rodziców. 23

VII EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. W procesie ewaluacji Szkolnego programu profilaktyki udział biorą uczniowie, rodzice, nauczyciele. 2. Monitoring i ewaluację Szkolnego programu profilaktyki przeprowadza Szkolny zespół wychowawczy i profilaktyki ds. pomocy psychologiczno pedagogicznej, powołany przez Dyrektora Szkoły. 3. Po każdym zakończeniu roku szkolnego Szkolny program profilaktyki może być modyfikowany w zależności od wniosków wynikających z ewaluacji. 4. Zmiany w Szkolnym programie profilaktyki zatwierdzane są na posiedzeniach Rady Pedagogicznej. VIII SPOSOBY EWALUACJI 1. Obserwacje i oceny zachowania uczniów, 2. Analiza dokumentacji szkolnej, 3. Ankiety, 5. Rozmowy z rodzicami, wychowawcami, uczniami, 4. Analiza informacji z instytucji współpracujących ze szkołą (M-GOPS, PPP, kuratorzy 24