I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W OPOCZNIE PROGRAM PROFILAKTYCZNY

I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W OPOCZNIE PROGRAM PROFILAKTYCZNY

Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu a także ograniczenie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl życia. Dlatego ważne jest wyodrębnienie działań profilaktycznych i budowanie szkolnego program profilaktyki. Istota działalności wychowawczej i działalności profilaktycznej wskazują, że są to odrębne procesy, różniące się głównie celem, do którego zmierzają. Są jednak ściśle ze sobą powiązane: z jednej strony bowiem wychowanie pełni rolę nadrzędną, nadającą profilaktyce sens; z drugiej zaś strony profilaktyka, poprzez swoje działania zapobiegawcze i korekcyjne, tworzy warunki do sprawnej realizacji procesu wychowawczego. Działania profilaktyczne prowadzone w I Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Żeromskiego w Opocznie obejmują przede wszystkim ochronę młodzieży przed różnymi zagrożeniami poprzez różnego rodzaju akcje wychowawczo profilaktyczne. Szkolny Program Profilaktyki opiera się na rozumieniu profilaktyki jako procesu zmierzającego do: wspierania pełnego rozwoju uczniów w zakresie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, wspomaganie uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, ograniczenia i likwidowania czynników zaburzających ten rozwój i zdrowe życie. Podstawą do opracowania Szkolnego Programu Profilaktyki jest diagnoza i ocena czynników ryzyka. Diagnozy potrzeb i problemów dokonano: analizując dokumenty szkolne( dzienniki lekcyjne, dziennik zajęć pedagoga, szkolnego, dzienniki zajęć pozalekcyjnych, protokoły Rad Pedagogicznych), Strona 2 z 21

analizując wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów i rodziców naszej szkoły, wyniki ogólnopolskiej diagnozy zawartej w Rządowym programie na lata 2014 2016 Bezpieczna Szkoła, prowadząc obserwację zachowania uczniów w szkole, monitorując frekwencję, podczas indywidualnych rozmów z uczniami i rodzicami, analizując uwagi rodziców pod adresem działalności szkoły zgłaszane na zebraniach z wychowawcami klas oraz na spotkaniach Rady Rodziców, analizując zaangażowanie rodziców w pracę szkoły. Czynniki ryzyka wynikające z przeprowadzonej diagnozy: 1. Wysoka, często nieusprawiedliwiona absencja uczniów na zajęciach szkolnych. 2. Zagrożenie związane z piciem alkoholu, paleniem papierosów, zażywaniem narkotyków i dopalaczy. 3. Problemy natury psychicznej: niska samoocena, problemy uczuciowe. 4. Brak motywacji do nauki. 5. Problemy z komunikacją interpersonalną, asertywnością. 6. Nieumiejętność radzenia sobie w sytuacjach trudnych i problemach, które mogą sprzyjać sięganiu po papierosa, alkohol, narkotyki i inne substancje szkodliwe dla zdrowa. 7. Nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, związanym z wypowiedziami ustnymi, sprawdzianami, kartkówkami. 8. Nieumiejętność organizacji efektywnego czasu pracy. 9. Postawa tolerancji wobec używek i ich rozpowszechniania. 10. Zbyt małe zaangażowanie rodziców w pracę szkoły. 11. Nieumiejętność odpierania presji w sytuacjach trudnych związanych z wyborem pomiędzy zdrowiem a wykluczeniem z grupy rówieśniczej. Strona 3 z 21

Wyróżnia się trzy kategorie profilaktyki: 1. Profilaktyka uniwersalna wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych. 2. Profilaktyka selektywna - to działania skierowane do grupy osób lub jednostek, które ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowaną biologicznie są w stopniu wyższym niż przeciętny narażone na rozwój problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych. 3. Profilaktyka wskazująca - to działania ukierunkowane na jednostkę szczególnie narażoną na rozwój problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych z powodu uwarunkowań biologicznych, psychologicznych i społecznych lub u których rozpoznano pierwsze objawy używania substancji odurzających. Cele Szkolnego Programu Profilaktyki: 1. Wspieranie wszystkich uczniów szkoły w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie, zapobieganie bądź zmniejszanie zachowań ryzykownych: działania systemowe o charakterze profilaktycznym, skierowane do wszystkich uczniów szkoły ( spójne z działaniami wychowawczymi) profilaktyka uniwersalna, wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną lub środowiskową są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych(profilaktyka selektywna), wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków psychoaktywnych ( profilaktyka wskazująca). Strona 4 z 21

2. Ograniczenie i eliminowanie zachowań problemowych występujących wśród młodzieży jak: wagary, agresja i przemoc, wykroczenia przeciw prawu: pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych, rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów, zmniejszanie agresywnych zachowań na terenie szkoły, umożliwienie uczniom udziału w zajęciach o tematyce profilaktycznej, popularyzowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego. 3. Kształtowanie osobowości ucznia w taki sposób, aby prawidłowo funkcjonował w środowisku szkolnym i pozaszkolnym: budowanie poczucia własnej wartości i zachowań asertywnych, kształtowanie umiejętności komunikacji interpersonalnej, wychowanie do wartości i podejmowania odpowiedzialnych decyzji, zaspokajanie potrzeb psychospołecznych ucznia, rozwijanie kompetencji społecznych ucznia, wspieranie go w działalności wolontarystycznej, rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych, społecznych wśród uczniów: samokontrola, radzenie sobie ze stresem, rozpoznawanie i wyrażanie własnych emocji, zwiększanie świadomości uczniów na temat powstawania, funkcjonowania, przejawów i skutków dyskryminacji oraz narzędzi ich zwalczania. 4. Wypracowanie właściwych form współpracy z rodzicami w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów młodzieży: pedagogizacja rodziców, porady i konsultacje, informowanie o możliwościach uzyskania pomocy specjalistycznej, Strona 5 z 21

zwiększenie zaangażowania rodziców w życie szkoły. 5. Promocja zdrowia i rozwijanie zdolności do prowadzenia zdrowego życia w różnych działaniach wychowawczych i profilaktycznych: zapewnienie przepływu informacji pomiędzy wszystkimi pracownikami szkoły, rozwijanie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców. 6. Kreowanie zdrowego, przyjaznego i bezpiecznego klimatu w szkole: kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji uczniów i nauczycieli, a także nauczycieli, rodziców i uczniów (jako jeden z najważniejszych czynników chroniących przed ryzykiem podejmowania przez uczniów zachowań nieakceptowanych), 7. Kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu. 8. Wspieranie i propagowanie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych. 9. Podnoszenie kompetencji nauczycieli, wychowawców oraz rodziców w zakresie przeciwdziałania narkomanii i zaburzeń psychicznych okresu dojrzewania. 10. Stwarzanie uczniom możliwości przynależności do pozytywnych organizacji i grup rówieśniczych, które zaspokajają potrzebę samoakceptacji, potrzebę samorealizacji, osiągnięcia sukcesu życiowego. Założenia Programu Profilaktyki: 1. Pogram jest skierowany do uczniów I Liceum Ogólnokształcącego im Stefana Żeromskiego w Opocznie, ich rodziców i nauczycieli. 2. Program Profilaktyczny jest realizowany przy współpracy z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, placówkami doskonalenia nauczycieli, Strona 6 z 21

Policją, powiatową stacją sanitarno epidemiologiczną, z podmiotami realizującymi świadczenia z zakresu leczenia uzależnień, wszystkimi podmiotami, które mogą wspierać szkołę w działalności związanej z profilaktyką. 3. Program Profilaktyczny tworzy spójną całość z Programem Wychowawczy. 4. Realizatorami Programu Profilaktycznego są wychowawcy klas, nauczyciele, osoby współpracujące (pielęgniarka szkolna), instytucje wspomagające wychowanie i profilaktykę. Treści Programu Profilaktycznego będą realizowane w trakcie: konsultacji indywidualnych z uczniami. godzin wychowawczych zajęć z pedagogiem szkolnym( warsztaty, prelekcje) zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Opocznie, lub przez specjalistów z innych placówek wsparcia dziecka i rodziny zajęć pozalekcyjnych kółek zainteresowań. SKS-ów, zajęć wyrównawczych, zajęciach rozwijających uzdolnienie, zajęć w ramach doradztwa zawodowego prelekcji informacyjno edukacyjnych dotyczących uzależnień wycieczek szkolnych, obozów naukowych, dyskotek Tygodnia Profilaktyki projektów, debat Dnia Sportu Szkolnego Strona 7 z 21

PROFILAKTYKA Eliminacja (lub redukcja) czynników ryzyka Wzmacnianie czynników chroniących Czynniki ryzyka: cechy sytuacje warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych Czynniki chroniące: cechy sytuacje warunki zwiększające odporność na działanie czynników ryzyka Najpoważniejsze zachowania ryzykowne: palenie tytoniu używanie alkoholu używanie innych środków psychoaktywnych (narkotyków, środków wziewnych, leków) wczesna aktywność seksualna zachowanie agresywne i przestępcze Najpoważniejsze czynniki chroniące: silna więź emocjonalna z rodzicami zainteresowanie nauką szkolną regularne praktyki religijne poszanowanie prawa, norm wartości i autorytetów społecznych przynależność do pozytywnej grupy Strona 8 z 21

PROFILAKTYKA W SZKOLE wychowywanie do wartości planowanie przyszłości tworzenie przekonań normatywnych pomoc w osiąganiu sukcesów informacja o zagrożeniach wspomaganie w rozwoju budowanie pozytywnego obrazu siebie umiejętności interpersonalne radzenie sobie ze stresem KADRA SZKOŁY RODZICE wspólny program wychowania (do czego wychowujemy, jakiego wychowanka chcemy ukształtować) jednolity system oddziaływań wychowawczych dbanie o poczucie bezpieczeństwa WYCHOWAWCA KLASY pomoc w integracji uczniów (skoncentrowanie się na zadaniach które mają wspólnie wykonać) wyposażenie uczniów w konkretne umiejętności dbanie o atmosferę w klasie UCZEŃ Wskazywanie na wagę więzi rodziców i dziecka pedagogizacja rodziców dowartościowanie dziecka oczach rodziców wskazywanie dróg wyjścia z trudnych sytuacji ŚRODOWISKO LOKALNE współpraca z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz młodzieży Strona 9 z 21

Kierunki i realizacja działań profilaktycznych Nauczyciele Zadania Formy realizacji Strategie 1.Systematyczne podnoszenie wiedzy nauczycieli na temat prawidłowości zdrowia psychicznego młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków odurzających, substancji psychotropowych. 2. Podejmowanie przez nauczycieli działań profilaktycznych w klasach i indywidualnej pracy z uczniami: - wspieranie wszystkich uczniów( profilaktyka uniwersalna). - wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną są w większym stopniu narażenie na rozwój zachowań ryzykownych szkolenia w ramach WDN studiowanie literatury własnej praca w zespole wychowawczym wychowawcze, realizacja programów profilaktycznych rozmowy indywidualne zajęcia w kołach zainteresowań i działalność w organizacjach uczniowskich zapoznanie się wychowawców z profilaktyczna alternatywna Strona 10 z 21

( profilaktyka sytuacją rodzinną selektywna), uczniów - wspieranie uczniów, u kierowanie na zajęcia których rozpoznano socjoterapeutyczne wczesne objawy uczniów z rodzin używania środków dysfunkcyjnych psychoaktywnych ( profilaktyka wskazująca). 3. Podejmowanie działań integracyjnych, w wychowawcze szczególności w klasach wycieczki klasowe pierwszych. zajęcia w kołach zainteresowań 4.Współpraca nauczycieli ze wychowawcze, specjalistami w spotkania interwencyjna zapobieganiu z przedstawicielami zachowaniom Policji, pracownikami ryzykownym wśród Poradni młodzieży. Psychologiczno Pedagogicznej w Opocznie. 5.Pomoc w pokonywaniu stosowanie trudności wzmacniania dydaktycznych. pozytywnego ocenianie kształtujące zajęcia wyrównawcze Strona 11 z 21

konsultacje indywidualne 6. Walka ze zjawiskiem rozpoznawanie i niskiej frekwencji w monitorowanie szkole uczniów z dużą absencją częste kontakty z rodzicami 7.Kształtowanie przez nauczycieli zachowań i wychowawcze postaw wśród uczniów: zajęcia przedmiotowe alternatywna - promujących zdrowy Dzień Sporu tryb życia i Szkolnego podejmowania zachowań maratony fitness prozdrowotnych, spektakle - otwartości w życiu profilaktyczne społecznym,w tym organizacja Tygodnia działalności Profilaktyki wolontarystycznej, - ukierunkowanych na zdobywanie stabilnego systemu wartości, - wzmacnianie więzi ze społecznością lokalną 8. Dbanie o prawidłowe relacje interpersonalne w wychowawcze kontaktach nauczyciel praca indywidualna uczeń, oparte na imprezy szkolne Strona 12 z 21

życzliwości, zaufaniu zajęcia integracyjne i porozumieniu 9. Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa. wychowawcze Reagowanie w dyżury nauczycieli sytuacjach zagrożenia przestrzegania uczniów procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych opieka nad uczniami w trakcie wycieczek, dyskotek, obozów naukowych 10.Systematyczne diagnozowanie sytuacji wychowawcze wychowawczej klasy i obserwacja uczniów wczesne rozpoznawanie rozmowy z rodzicami zagrożeń. Dokonywanie systematycznej oceny skuteczności prowadzonych działań wychowawczych i profilaktycznych. 11.Ukazywanie uczniom przyczyn i skutków wychowawcze palenia papierosów, spotkania profilaktyczna używania alkoholu i z przedstawicielami Strona 13 z 21

substancji Poradni psychoaktywnych Psychologiczno Pedagogicznej w Opocznie rozwijanie krytycznego myślenia celem nieulegania wpływom środowiska i środków masowego przekazu 12.Rozwijanie twórczego myślenia wśród uczniów wychowawcze zajęcia dydaktyczne alternatywna 13.Współpraca z instytucjami wychowawcze wspierającymi spotkania nauczycieli w zakresie z przedstawicielami działań profilaktycznych: poradni, policji poradnia psychologiczno pedagogiczną, policją, instytucjami wspierającymi profilaktykę 14.Realizacja tematów z zakresu profilaktyki wychowawcze antydyskryminacyjnej, organizowanie alternatywna otwarcie na odmienność wymian międzynarodowych Strona 14 z 21

15.Przygotowanie oferty zajęcia pozalekcyjne zajęć rozwijających koła zainteresowań zainteresowania uczniów alternatywna jako alternatywnej formy działalności zaspokajającej ważne potrzeby( potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, satysfakcji życiowej ) 16.Dostarczanie wywiadówki aktualnych informacji Dni Otwarte rodzicom i uczniom na spotkania temat: profilaktyczne - skutecznych sposobów z przedstawicielami prowadzenia działań policji, poradni, wychowawczych i instytucji profilaktycznych wspomagających - ofert pomocy wychowanie i zdrowie specjalistycznej dla uczniów używających środków odurzających i ich rodziców - konsekwencji prawnych zachowań ryzykownych młodzieży - promowanie zdrowego stylu życia Strona 15 z 21

17. Wspieranie uczniów kształtowanie w osiąganiu sukcesów pozytywnej samooceny uczniów alternatywna zachęcanie uczniów profilaktyczna do zdrowej rywalizacji promowanie uczniów odznaczających się dużą kulturą osobistą podtrzymywanie czynników chroniących 18.Zapobieganie organizowanie zajęć profilaktyczna występowaniu warsztatowych problemów natury dotyczących radzenia psychicznej: zaburzenia sobie ze stresem i nastroju, nerwice emocjami stwarzanie przyjaznych uczniowi warunków nauki w czasie lekcji dbanie o pozytywny klimat w szkole Rodzice 1. Rozwiązywanie wywiadówki kompetencji wychowawczych i spotkania profilaktyczne profilaktycznych Strona 16 z 21

rodziców. Przygotowanie z przedstawicielami do profilaktyki domowej policji konsultacje z pedagogiem 2.Wspólna z rodzicami spotkania z analiza problemów wychowawczych pedagogiem szkolnym kontakty uczniów, mająca na celu wychowawców eliminowanie zagrożeń i nauczycieli z oraz wzmacnianie rodzicami pozytywnych zachowań wspólny monitoring wśród uczniów frekwencji uczniów wywiadówki 3. Nastawienie na czynną powstanie i działalność współpracę rodziców ze Rady Rodziców szkołą,, włączanie inicjatywy rodziców na rodziców w życie szkoły rzecz środowiska szkolnego i klasowego wykorzystanie wiedzy i doświadczenia rodziców specjalistów prelekcje, spotkania z młodzieżą 4.Stałe podnoszenie jakości wzajemnych kontaktów z rodzicami. Współpraca rodziców i zebrania klasowe imprezy klasowe i szkolne interwencyjna Strona 17 z 21

nauczycieli w zakresie budowania postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia spotkania indywidualne z rodzicami rzetelna wymiana informacji pomiędzy rodzicami i nauczycielami na temat ucznia 5.Systematyczne zebrania klasowe informowanie rodziców o sukcesach ich dzieci spotkania indywidualne z rodzicami imprezy klasowe Uczniowie 1.Uświadamianie wychowawcze uczniom negatywnych indywidualna praca z skutków absencji na uczniem zajęciach lekcyjnych. rozmowy z pedagogiem szkolnym 2.Rozwijanie wychowawcze umiejętności lekcyjne profilaktyczna psychologicznych, warsztaty na temat społecznych i życiowych asertywności ( samokontrola, akcje profilaktyczne komunikacja działalność interpersonalna, wolontarystyczna Strona 18 z 21

rozwiązywanie spotkania konfliktów) ze specjalistami zajmującymi się profilaktyką 3.Realna i właściwa wychowawcze alternatywna samoocena uczniów: - zajęcia integrujące działalność w ramach Szkolnego Ośrodka profilaktyczna grupę kariery - stałe motywowania do wycieczki klasowe nauki - radzenie sobie z uczuciami - poradnictwo w wyborze ścieżki kariery zawodowej 4.Aktywizowanie wychowawcze uczniów na rzecz działań promujących zdrowy styl filmy edukacyjne koła zainteresowań życia w szkole i poza nią 5.Promowanie aktywnego wychowawcze spędzania czasu wolnego. Podnoszenie stanu zdrowia uczniów zajęcia lekcyjne koła zainteresowań zajęcia pozaszkolne alternatywna zajęcia sportowe 6.Zachęcania uczniów do koła przedmiotowe i rozwijania własnych zainteresowań i uzdolnień zainteresowań alternatywna Strona 19 z 21

działalność w organizacjach uczniowskich zajęcia pozaszkolne 7. Budowanie atmosfery analiza przepisów bezpieczeństwa w środowisku szkolnym. statutu indywidualna praca z interwencyjna 8.Zapobieganie uczniem zjawiskom dyskryminacji warsztaty na temat w szkole. dyskryminacji wymiany międzynarodowe 8. Wspieranie edukacji wykorzystywanie rówieśniczej i programów pozytywnych grup i ich rówieśniczych mających wpływu na pozytywne na celu modelowanie zachowania uczniów postaw prozdrowotnych i prospołecznych Strona 20 z 21

Szkolny Program Profilaktyki realizowany będzie przez trzy lata. Do całościowej oceny posłużą następujące wskaźniki skuteczność: 1. Wiedza, postawy i zachowania uczniów: czy uczniowie potrafią sobie radzić z trudnościami? czy potrafią współpracować w grupie? czy poznali podstawowe informacje dotyczące używania środków odurzających? czy potrafią się powstrzymać przed zażywaniem tych substancji? 2. Aktywność alternatywna uczniów: czy włączają się do różnorodnych działań i programów realizowanych na terenie szkoły? czy uczestniczą z zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych? czy podejmują działania o charakterze charytatywnym, wolontarystycznym? 3. Zmiany w funkcjonowaniu szkolnym: czy nastąpił wzrost osiągnięć szkolnych? czy poprawiła się frekwencja uczniów na zajęciach? czy zmniejszyła się liczba interwencji wychowawczych w związku z problemami wychowawczymi i dydaktycznymi? Strona 21 z 21