Kontakt: Tatiana Kałużniacka, Public Relations Manager tatiana.kaluzniacka@colliers.com Kom.: 48 664 920 100 Tel.: 48 22 331 78 00 Rok 2011 będzie gorącym okresem na rynku gruntów inwestycyjnych w Polsce -- Dział Gruntów Inwestycyjnych Colliers International podsumowuje rok 2010 i przedstawia prognozę na rok 2011 -- Podsumowanie roku 2010 na rynku inwestycyjnych nieruchomości gruntowych Kwartał pierwszy Początek roku 2010 minął pod wpływem silnego oddziaływania kryzysu na światowym rynku i w gospodarkach wielu krajów, co miało wpływ na decyzje zakupowe funduszy inwestycyjnych oraz firm deweloperskich. Nie odnotowywano znaczących transakcji w tym okresie, niemniej coraz więcej gruntów zaczęło pojawiać się w ofercie sprzedaży. Równocześnie coraz większa liczba firm zarówno polskich jak i z kapitałem zagranicznym rozpoczęła realne poszukiwania terenów pod nowe inwestycje. Kwartał drugi Zauważono niewielkie ożywienie w transakcjach. Zawierane były głównie w sytuacji, gdy ceny transakcyjne znacznie odbiegały na korzyść kupujących od wywoławczych. Jeśli chodzi o transakcje powyżej 10 mln PLN, odnotowano np. sprzedaż gruntu z przeznaczeniem biurowym na Służewcu Przemysłowym w Warszawie, a w okolicach Torunia na potrzeby parku logistycznego. Trzeci kwartał Okres wakacyjny inaczej niż w latach ubiegłych pokazał chęć inwestorów do rozpoczęcia konkretnych zakupów. Pojawiło się więcej umów przedwstępnych potwierdzających rzeczywiste chęci nabywania terenów. Dodatkowo potencjalni kupujący zaczęli inwestować w proces weryfikacji stanu technicznego, urbanistycznego i prawnego gruntów. Stało się jasne, że przez najbliższe lata będziemy mieć do czynienia z rynkiem nastawionym na kupującego, a nie jak to było przed kryzysem na sprzedającego. Coraz częściej warunkiem zawieszającym transakcje stawała się konieczność uzyskania pozwolenia na budowę, uzyskania finansowania, a w przypadku nieruchomości komercyjnych zawarcia przedwstępnych umów najmu. W zasadzie ceny dla dużych miast oraz poszczególnych sektorów rynku zostały ustalone. Czwarty kwartał Wzrosła liczba firm przedstawiających konkretne plany inwestycyjne poparte posiadaniem gotówki oraz wstępnych promes finansowania inwestycji. Wrosła też liczba zamykanych transakcji, również tych największych związanych z wieloletnimi projektami inwestycyjnymi, które składać się będą z wielu faz. Okres ten uświadomił uczestnikom rynku nieruchomości kilka faktów:
w najbliższych latach ceny pozostaną na aktualnym poziomie z niewielkimi korektami; jeśli doświadczamy wzrostu cen, to jest to zdrowy, racjonalny wzrost, biorąc dla porównania dynamikę w latach przedkryzysowych, wiele firm zmieniło lub poszerzyło zakres swojego zainteresowania jeśli chodzi o typ inwestycji; wraca zainteresowanie gruntami pod cele mieszkaniowe; nieruchomości komercyjne, szczególnie te o przeznaczeniu handlowym staja się celem dla wielu inwestorów, którzy do tej pory budowali jedynie mieszkania, banki zaczynają szukać nabywców na nieruchomości gruntowe z tzw. złymi kredytami ; na szczęście w proces ten włączeni są ich klienci-kredytobiorcy, wspólne przedsięwzięcie (joint-venture) staje coraz bardziej atrakcyjną formułą inwestowania, czasami jedyną możliwą do zrealizowania założonego celu inwestycyjnego; pojawiają się nowi gracze na rynku (m.in. zagraniczne fundusze inwestycyjne) i pomału będzie ich przybywać. Ważniejsze transakcje w 2010 roku: LP Miasto Adres Grunt w ha inwestycyjny Przeznaczenie Cena w mln PLN 1 Kraków centrum miasta 4,85 70 000 mieszkaniowo biurowe 83 2 Warszawa Beethovena 4,4 60 000 mieszkaniowo biurowe 70 3 Gdańsk Angielska Grobla 2,7 45 000 mieszkaniowe 31 4 Warszawa Marynarska 1,8 45 000 biurowe 24 5 Gdynia Łużycka; Krzywoustego 1,44+2,25 30 000 biurowe i przemysłowe 17 6 Toruń obwodnica 3 10 000 przemysłowe 10 260 000 235
Umowy przedwstępne zawarte w 2010 z planowanym zamknięciem transakcji w 2011: LP Miasto Adres inwestycyjny Przeznaczenie 1 Warszawa - 20 000 handlowe 2 Szczecin Struga 14 000 handlowe 3 Warszawa Wola 15 000 mieszkaniowe (List Intencyjny) Projekty rozpoczęte w 2010 mające wysokie prawdopodobieństwo znalezienia inwestorów: LP Miasto Adres Inwestycyjny Przeznaczenie 1 Warszawa Koszykowa (Hala Koszyki) 20 000 biurowo handlowe 2 Warszawa Beethovena II 20 000 biurowo mieszkaniowe 3 Warszawa Łopuszańska 28 000 biurowe 4 Warszawa Włodarzewska(Al.. Jerozolimskie) 20 000 biurowe 5 Warszawa Łużycka; Krzywoustego 25 000 biurowe i przemysłowe 6 Warszawa Grzybowska 20 000 biurowe 7 Warszawa Bukowińska 22 000 mieszkaniowe 8 Warszawa Powstańców Śląskich 15 000 mieszkaniowe 9 Powsin Łukasza Drewny 8500 handlowe 10 Wrocław Rychtalska 200 000 mieszkaniowo biurowe 11 Kraków Św. Wawrzyńca 20 000 mieszkaniowo hotelowe 12 Poznań Polska/Dąbrowskiego 40 000 biurowo handlowe 13 Nadarzyn sąsiedztwo CH Maximus 60 000 handlowo przemysłowe 498 500
Projekty, dla których rozpocznie się poszukiwanie inwestora od stycznia 2011: LP Miasto Adres Inwestycyjny Przeznaczenie 1 Warszawa Centralny Dystrykt Biznesowy 35 000 biurowo handlowe 2 Gdańsk dawne tereny Stoczni Gdańskiej biurowo mieszkaniowe 200 000 usługowe 3 Lublin - 90 000 mieszkaniowe 4 Kraków Klimeckiego 20 000 biurowe 5 Włocławek centrum miasta 45 000 handlowe 6 Mysłowice - 35 000 handlowe Mix mieszkania biura 7 Gdańsk Stare Miasto 300 000 handel 725 000 Prognoza oraz trendy na rynku gruntów inwestycyjnych Druga połowa roku 2010, a zwłaszcza czwarty kwartał pokazał, że kryzys w tym sektorze jest za nami, a transakcji i inwestorów przybywa. Niektóre banki oferują finansowanie dla inwestycji na warunkach akceptowalnych dla inwestorów. Jeśli chodzi o rynek mieszkaniowy, to widać niewielką poprawę zdolności kredytowej nabywców mieszkań, która spowoduje, że fala zakupów jeszcze wzrośnie. Wszystko wskazuje na to, że rok 2011 będzie gorącym rokiem pod względem nowych transakcji gruntowych i inwestycyjnych, rozpoczynania nowych projektów mieszkaniowych, biurowych, handlowych a także magazynowych mówi Daniel Puchalski, Dyrektor w Dziale Gruntów Inwestycyjnych Colliers International Również nowe lokalizacje pod budowę hoteli znajdą swoich nabywców. Warszawa, Wrocław, Kraków oraz Poznań i Trójmiasto mogą liczyć na powstanie nowych biurowców. Wszystkie duże miasta ale również te średniej wielkości doczekają się rozpoczęcia wielu nowych projektów mieszkaniowych. Dobrze przygotowane grunty znajdują się już w posiadaniu deweloperów i na pewno od wiosny rozpocznie się ruch na placach budowy. Coraz więcej inwestorów chce inwestować w parki handlowe, dlatego wszystkie miasta powyżej 30 000 mieszkańców będę i w zasadzie już od kilkunastu miesięcy są oblegane i przeszukiwane pod kątem atrakcyjnej lokalizacji, dobrej ceny oraz małej konkurencji w danym mieście czy obszarze.
Niestety są również czynniki powstrzymujące lub opóźniające wiele inwestycji deweloperskich i komercyjnych: 1. W dalszym ciągu procesy administracyjne dotyczące uzyskiwania wszelkich pozwoleń, zamiast kilkunastu tygodni trwają kilkanaście miesięcy, a w skrajnych przypadkach 2-3 lata. 2. Kwestia użytkowania wieczystego nie pozostaje bez znaczenia, koszt z tym związany powstrzymuje niektóre firmy przed zakupami takich gruntów. 3. Wysokie ceny dla najatrakcyjniejszych lokalizacji banki kwestionują wyceny, co czasami powoduje brak finansowania 4. Brak dostępności mediów lub niska przepustowość; nie zawsze gmina jest zainteresowana partycypacją w kosztach, a wymagane wielomilionowe nakłady skutecznie odstraszają przed inwestowaniem. Zestawienie porównawcze cen dla 2009-2010 Ceny (w EUR) działek pod zabudowę mieszkaniową w głównych miastach Polski za mkw PUM II połowa 2009 II połowa 2010 Miasto/region Min Max Średnia Min Max Średnia Zmiana Warszawa- Centrum 225 650 437,5 300 900 600 37% Warszawa- Poza centrum 95 300 197,5 140 350 245 24% Kraków 150 300 225 150 410 280 24% Łódź 100 220 160 100 220 160 0% Poznań 120 300 210 120 350 235 11% Śląsk 70 200 135 70 200 135 0% Trójmiasto 100 300 200 100 300 200 0% Wrocław 150 300 225 150 380 265 17% Ceny (w EUR) działek pod zabudowę biurową w głównych miastach Polski za mkw. powierzchni najmu brutto (GLA) II połowa 2009 II połowa 2010 Zmiana Min Max Średnia Min Max Średnia Warszawa 220 700 460 220 950 585 27% Kraków 180 250 215 180 350 265 23% Łódź 100 200 150 100 200 150 0% Poznań 180 300 240 180 300 240 0% Katowice 100 220 160 100 220 160 0% Trójmiasto 130 350 240 130 350 240 0% Wrocław 160 350 255 160 450 305 19% # # #
O Colliers International Colliers International jest wiodącą firmą doradczą działającą w obszarze rynku nieruchomości, zatrudniającą ponad 15 000 pracowników w 481 biurach w 62 krajach. Jako część spółki giełdowej FirstService Corporation (notowanej na NASDAQ oraz TSX) Colliers oferuje z jednej strony stabilność silnego partnera finansowego, a z drugiej ogromne zaangażowanie w realizowane projekty wynikające z modelu własności partnerskiej. Colliers doradza najemcom komercyjnym, właścicielom nieruchomości oraz inwestorom. Zajmuje się pośrednictwem w zakresie wynajmu, sprzedaży i zarządzania nieruchomościami, a także doradztwem na rynku inwestycji hotelowych i rekreacyjnych, nadzorem budowlanym, wyceną oraz badaniami rynku. W Polsce firma działa od 1997 roku. Colliers International zdobył nagrodę Eurobuild Awards dla Najlepszego Zespołu Magazynowego Roku 2010, został uhonorowany tytułem Najlepsza Agencja 2009 w Regionie Europy Środkowowschodniej w kategoriach rynki kapitałowe oraz powierzchnie przemysłowe i magazynowe wg CEE Real Estate Quality Forum, Najlepsza Agencja roku 2010 oraz roku 2009 wg CiJ Journal a także Najlepszy Dział Zarządzania Nieruchomościami roku 2009 wg CiJ Journal. Firma zajęła również drugie miejsce w międzynarodowym rankingu firm z branży nieruchomości LIPSEY Company. Więcej na: www.colliers.com. W celu uzyskania dodatkowych informacji prosimy o kontakt: Tatiana Kałużniacka Public Relations Manager Colliers International Poland Sp. z o.o. Kom.: +48 664 920 100 Tel. +48 22 331 78 00 Email: tatiana.kaluzniacka@colliers.com koniec