S Y L A B U S. Druk DNiSS nr 11D

Transkrypt

1 S Y L A B U S Druk DNiSS nr 11D NAZWA PRZEDMIOTU: Pojęcia i systemy pedagogiczne Kod przedmiotu:. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Wydział: Humanistyczno- Społeczny Kierunek: Pedagogika Specjalność: - Specjalizacja (w przypadku kierunku: filologia): Poziom studiów: pierwszego stopnia System studiów: stacjonarne Rok: 1 Semestr: 1 i 2 Formy zajęć i liczba godzin: wykłady 30 godzin ćwiczenia 15 godzin Język/i, w którym/ch realizowane są zajęcia: polski Liczba punktów ECTS: Osoby prowadzące zajęcia: Wykład- dr Jadwiga Lach-Rosocha Ćwiczenia mgr Joanna Lorenc * pozostawić właściwą nazwę 1. Założenia i cele przedmiotu, w tym zakładane efekty kształcenia zdefiniowane w kategoriach wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: Założenia i cele: Celem prowadzonego przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi systemami pedagogicznymi w kontekście historycznym i współczesnym, ze szczególnym uwzględnieniem opanowania przez nich kategorii i pojęć pedagogicznych. Ponadto założeniem zajęć jest nabycie przez studentów umiejętności wykorzystania w praktyce zawodowej zdobytej na wykładach wiedzy. Zajęcia dotyczą najbardziej charakterystycznych kierunków i prądów pedagogicznych, podstawowych przesłanek teoretycznych i praktycznych rozwiązań edukacyjnych wypływających z danego systemu. Celem ćwiczeń jest z kolei zapoznanie studentów z wybranymi systemami, nurtami pedagogicznymi, nabycie umiejętności posługiwania się pojęciami pedagogicznymi oraz kształtowanie świadomości

2 roli systemów pedagogicznych w praktyce wychowawczej. Celem jest również ukazanie znaczenia systemów pedagogicznych dla współczesnej refleksji o wychowaniu. Efekty kształcenia: Student orientuje się w podstawowych paradygmatach i metodach badawczych preferowanych w poszczególnych systemach pedagogicznych, rozumie i umie wyjaśniać występujące pomiędzy nimi różnice, posiada umiejętność właściwego posługiwania się kategoriami i pojęciami pedagogicznymi, umie analizować i porównywać efekty edukacyjne uzyskiwane w ramach poszczególnych systemów wychowania oraz stosować zdobytą wiedzę w rozwiązywaniu problemów edukacyjnej praktyki. Student zna wybrane systemy, nurty pedagogiczne, nabył umiejętności posługiwania się pojęciami pedagogicznymi oraz świadomość roli systemów pedagogicznych w praktyce wychowawczej. Rozumie i umie wyjaśniać występujące pomiędzy nimi różnice, student orientuje się w znaczeniu systemów pedagogicznych dla współczesnej refleksji o wychowaniu. 2. Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: brak wymagań 3. Opis form zajęć a) Wykłady Treści programowe (tematyka zajęć): Pedagogika pozytywistyczna 1. Doktryna, orientacje i program badawczy pedagogiki pozytywistycznej (A. Comte, M. Schlick, R. Carnap i in.) 2. Podstawowe pojęcia pedagogiki pozytywistycznej (psychologizm, socjologizm, pedagogizm) 3. Herbartowski system nauczania wychowującego 4. Pedagogika pozytywistyczna w Polsce (K. Twardowski) 5. Model badawczy w pedagogice pozytywistycznej Pedagogika marksistowska 6. Podstawy teoretyczne pedagogiki marksistowskiej (antropologia marksistowska - materializm historyczny i materializm dialektyczny) 7. Podstawowe pojęcia (byt, świadomość, walka klas, sprawiedliwość społeczna) 8. Ideologizacja i upraktycznienie nauk pedagogicznych 9. Paradygmat pedagogiki marksistowskiej w Polsce ( H. Muszyński, K. Kotłowski) 10. Krytyka pedagogiki marksistowskiej (walka z uprzedmiotowieniem podmiotów wychowania i instrumentalizacja pedagogicznej wiedzy) Pedagogika kultury

3 11. Pedagogika kultury jako nauka o ludzkiej duchowości ( antynaturalizm) 12. Podstawy filozoficzne pedagogiki kultury (R.D.E. Schleiermacher, W. Dilthey, G. W. Hegel) 13. Pedagogika kultury w poglądach autorów Europy Zachodniej (E.Spranger, G. Kerschensteiner,Th. Litt) 14. Polscy przedstawiciele pedagogiki kultury (Z. Mysłakowski, S. Hessen, B. Nawroczyński, B. Suchodolski) 15. Rola mitu, obrzędu i symbolu w wychowaniu Pedagogika personalistyczna 16. Podstawowe pojęcia, kategorie i kryteria badawcze pedagogiki personalistycznej 17. Orientacje i odmiany pedagogiki personalistycznej: metafizyczna ( W. Stern); etyczna (I. Kant, N. Hartmann); społeczno moralna (E. Mounier, E.Maritain, religijna (M. Scheler, R. Guardini), filozoficzna (M. Buber, G. Marcel); teologiczna (K. Rahner), egzystencjalna( M. Heidegger, E. Levinas, J. Tischner) 18. Antropologiczne podstawy pedagogiki pedagogicznej ( rozumność, wolność, intra i interpersonalność, dialogiczność, autentyczność, transcendencja) 19. Relacje osobowe w wychowaniu personalistycznym (rodzic dziecko, wychowawca wychowanek, nauczyciel uczeń) Pedagogika laicka (Nowe Wychowanie) 20. Progresywizm i pragmatyzm Nowego Wychowania - (C. Peirce, W. James, J. Dewey wymiar obiektywistyczny; F. Nietzsche, H. Bergson wymiar subiektywistyczny) 21. Główne idee wychowania laickiego aktywizm, swoboda twórcza, samodzielność, podmiotowość 22. Eksperyment pedagogiczny jako źródło wiedzy i podstawa unowocześniania praktyki pedagogicznej 23. Wychowanie i samowychowanie w koncepcjach pedagogicznych J. Dewey a, M. Montessorii i R. Rorty ego, J. Korczaka, P. Petersena,C. Freineta 24. Problem etyki i wolności w Nowym Wychowaniu Pedagogika waldorfska 25. Antropozoficzna koncepcja człowieka i świata w teorii R. Steinera 26. Eurytmia jako sposób logicznego wiązania zewnętrznego i wewnętrznego świata 27. Rola zmysłów, psychiki, woli i ducha w procesie samowychowania 28. Proces poznawczy w pedagogice waldorfskiej (zdumienie, uwielbienie, współbrzmienie ze światem, mądrość) 29. Kształcenie w szkołach waldorfskich Pedagogika krytyczna 30.Teoretyczne założenia pedagogiki krytycznej zbliżenie realnego i idealnego świata (J. Habermas, C. Popper) 31.Idee pedagogiki krytycznej wyzwolenie z symbolicznego przymusu, odrzucenie praktyki reprodukcji kulturowej walka z ukrytymi programami szkolnymi i depersonalizującymi strategiami szkoły 32.Wychowanie według pedagogiki krytycznej (P. Bourdieu, T. Szkudlarek, Z. Melosik) 33.Znaczenie diagnozy w zmienianiu rzeczywistości wychowawczej i uprawomocnieniu interwencji pedagogicznej

4 34.Warunki skuteczności oddziaływania pedagogicznego szacunek dla odmiennych poglądów, negocjacje, zespołowe zmienianie rzeczywistości Pedagogika emancypacyjna 35.Geneza i istota pedagogiki emancypacyjnej zwrot ku człowiekowi, krytyka konsumpcjonizmu i cywilizacyjnych uzależnień człowieka (Th. Adorno, E. Fromm) 36.Podstawowe idee pedagogiki emancypacyjnej (prawo do podmiotowości i działania we własnym imieniu). 37.Koncepcje edukacyjne P, Freire go (pedagogia uciśnionych), I. Illicha (minimalizacja wpływów instytucjonalnych), N. Chomsky ego ( walka z edukacją oswajającą) 38.Polscy przedstawiciele pedagogiki emancypacyjnej (Z. Kwieciński, L. Witkowski) 39.Racjonalność emancypacyjna równoprawność idei i prawd zawartych w różnych poglądach na świat i ludzkie życie Antypedagogika ( pedagogika negatywna) 40.Teoretyczne założenia antypedagogiki idea wzajemnego wspomagania się w samowychowaniu (A. Gruschka) 41.Krytyka teorii i praktyki edukacyjnej w poglądach antypedagogów (A. Miller, H. Kupfer, W. Hinte, E. von Braunmuhl, H. von Schoenebeck, R. Farson, J. Holt) 42.Zadania antypedagogiki tworzenie cywilizacji bez przemocy. 43.Samowychowanie jako proces wartościowego stawania się sobą we wspólnocie osób. 44.Wychowanie jako spotkanie osób. Pedagogika postmodernizmu 45.Postmodernistyczna teoria społeczna krytyka wielkich narracji ( J. Baudrillard, J- F.Loytard, S. Seidman) 46.Racjonalność uniwersalna - społeczna logika wytwarzania, symbolicznego oznaczania i praktycznego użytkowania wiedzy 47.Lingwistyczne i kontekstualne teorie rzeczywistości 48.Podmiotowość zdecentrowana 49.Koncepcja człowieka transwersalnego W. Welscha b) Ćwiczenia Pedagogika personalistyczna Pedagogika egzystencjalna Chrześcijańska pedagogika personalno-egzystencjalna Pedagogika społeczno-personalistyczna Pedagogika Marii Montessori Pedagogika Janusza Korczaka Pedagogika serca Pedagogika nieautorytarna

5 Metody dydaktyczne: wykład: wykład informacyjny, objaśnianie pojęć w oparciu o słowniki i teksty źródłowe, dyskusja dydaktyczna w oparciu o wykład i przygotowane przez studentów opracowania; ćwiczenia: dyskusja, metoda zajęć praktycznych, praca z książką Metody ewaluacji wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: wykład: test pisemny po I semestrze, skala ocen: punktów dst., dst. plus, db, db plus, bdb; egzamin ustny po II semestrze ćwiczenia: -aktywna postawa na zajęciach 20 pkt -kolokwium zaliczeniowe 40 pkt. (skala ocen: punktów dst., dst. plus, db, db plus, bdb) Forma i warunki zaliczenia: wykład: sem. I zaliczenie, test pisemny sprawdzający ogólną znajomość systemów pedagogicznych (założenia, cele, przedstawiciele), sem II egzamin ustny sprawdzający poziom opanowania wiedzy i rozumienia zagadnień szczegółowych ćwiczenia: aktywny udział w zajęciach, opracowanie i prezentacja na zajęciach wybranego zagadnienia, kolokwium Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura podstawowa: 1. Pedagogika, podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Tom1 i 2, Warszawa Chmaj L., Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa Szkudlarek T., B. Śliwerski, Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Kraków Edukacja alternatywna nowe teorie, modele badań i reformy, red. J. Piekarski, B. Śliwerski, Kraków Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa Pedagogika, t. I-III, red. B. Śliwerski, Gdańsk Literatura uzupełniająca: 1. Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, T.III, Myśl pedagogiczna w XX stuleciu, Kielce Hejnicka-Bezwińska T., Edukacja kształcenie - pedagogika. Fenomen pewnego stereotypu, Kraków 1995

6 3. Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, Wyd. Żak, Tom I i dalsze, Warszawa 2002 i nast. 4. Andragogiczne problemy współczesności, red. T. Aleksander, Kraków Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży, Kraków Fundamenty edukacyjnej wspólnoty, red. J. Danilewska, Kraków Teoretyczne i praktyczne aspekty edukacji kulturalnej oraz oświaty dorosłych, red. T. Aleksander Kraków Stan i perspektywy rozwoju refleksji nad edukacją dorosłych, red. T. Aleksander, i D. Barwińska, Kraków Radom Leksykon PWN. Pedagogika., red. B. Milerski i B. Śliwerski, Warszawa Gajda J. Pedagogika kultury, Lublin Pedagogika kultury. Wychowanie do wyboru wartości, red. B. Żurakowski, Kraków 2003