Przedsiębiorczość i Podejmowanie Ryzyka. Zajęcia 1

Transkrypt

1 Przedsiębiorczość i Podejmowanie Ryzyka Zajęcia 1

2 Zaliczenie Obecność Reguły gry: - Obecność obowiązkowa - kartkówki tylko w nagłych wypadkach (w wypadku niepożądanej aktywności) - Prace domowe (oddawane w terminie) - Kolokwium z ćwiczeń (ostatnie zajęcia)

3 Indywidualne podejmowanie decyzji w warunkach ryzyka Kiedy mówimy o decyzjach w warunkach ryzyka?

4 Jaka reguła? Hazardzista Chevalier de Me re Gry modelowy przykład decyzji ryzykownych Gra (loteria) : n wyników o wartościach i prawdopodobieństwach wyników x 1, x2,..., x n p 1, p2,..., p n gdzie n i 1 p i 1 i 0 p i Pascal i Fermat Koncepcja matematycznego oczekiwania

5 Zasada maksymalizacji oczekiwanej wartości O wartości oczekiwanej można powiedzieć, że jest to średnia wartość, którą możemy wygrać grając w daną grę wielokrotnie EV i n 1 p i x i Zasada maksymalizacji oczekiwanej wartości mówi, że gdy podejmujemy decyzje w warunkach ryzyka powinniśmy wybrać to działanie (alternatywę), które daje największą oczekiwaną wartość

6 Drzewa Decyzyjne Wykorzystanie koncepcji oczekiwanej wartości w analizie decyzyjnej

7 MODEL ANALIZY DCYZYJNEJ reprezentacja sytuacji dokonywania wyboru w pewnym abstrakcyjnym systemie pojęć czyli sztuka wykroju Umiejętność wyodrębniania z otaczającej nas złożonej rzeczywistości tego jej fragmentu, który jest modelowany.

8 Po co są drzewa decyzyjne? Rozpoznanie wariantów decyzyjnych i ich skutków w celu uproszczenia oceny sytuacji decyzyjnej Jest to przedstawienie graficzne sytuacji decyzyjnej ułatwiające nam spojrzenie na poszczególne elementy decyzji i uświadomienie, które z nich są najważniejsze Jest to narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji w fazie budowy wariantów decyzyjnych i kryteriów ich oceny

9 Drzewa decyzyjne Wprowadzając mierniki liczbowe do drzewa, podporządkowujemy analizę decyzyjną racjonalności optymalizacyjnej Scenariusz decyzyjny przewiduje automatyczne podjęcie decyzji optymalizującej oczekiwaną wartość W trakcie budowy drzewa uwzględniane są warunki sztywne i elastyczne (ale nie ma ich tu w jawnej postaci) rysując gałąź drzewa (alternatywę) zakładamy, że decyzja taka jest dopuszczalna

10 Przykład drzewa dla decyzji w warunkach pewności Decyzja o otwarciu restauracji = węzeł decyzyjny: punkt, w którym ma byś podjęte działanie (wychodzą z niego możliwe alternatywy) Decyzja wejściowa $120,000 $150,000 $0 Kolejna decyzja tu wybór lokalizacji

11 Jakie są szanse powodzenia? Decyzja o otwarciu restauracji = Węzeł losowego zdarzenia: punkt, w którym Natura sama podejmuje akcję; wystąpienie stanów (które wychodzą z kółeczka) są niezależne od decydenta

12 Dylemat Pana X Pan X jest posiadaczem małej firmy elektronicznej. Otrzymał propozycję zaopatrzenia w elektroniczny system pomiaru czasu zawodów na Olimpiadzie w roku YYYY. Przez kilka lat firma Pana X rozwijała nowy mikroprocesor, krytyczny składnik w systemie mierzącym czas, taki że system ten byłby pierwszorzędny, najlepszy w porównaniu z innymi produktami na rynku. Postęp toczył się wolno i Pan X nie był pewny czy produkt ten będzie gotowy na czas. Jeżeli badania (R&D) powiodą się, wówczas powstanie wspaniała szansa na to że firma wygra kontrakt Olimpijski na 1 mln $, przyznany wyłącznie na podstawie jakości ich produktu. Jeżeli badania (R&D) nie powiodą się, firma dalej może wygrać kontrakt z ich oryginalnym produktem, ale podrzędnym systemem dla którego istnieją bliskie substytuty. Koszt kontynuacji badań wynosi $. Szansa na zakończenie badań sukcesem wynosi 50%. Jeżeli tak się stanie wówczas firma ma wysokie szanse na wygranie kontraktu 90%. Jeżeli firma zrezygnuje z badań lub badania nie powiodą się, to może ona dopracować produkt na własną rękę i będzie to kosztować ją $. Szansa na wygranie kontraktu tak dopracowanym produktem wynosi 5%. \ Koszt wytworzenia produktu jeżeli firma wygra kontrakt wyniesie $. Czy firma Pana X powinna kontynuować R&D czy nie?

13 Krok I. Sformułowanie problemu decyzyjnego Decyzja Pana X jest pomiędzy dwiema alternatywami - kontynuacja R&D lub rezygnacja z projektu Kontynuacja Podjęcie ryzyka rozwoju nowej technologii z dodatkowymi kosztami $ i rozpatrzenie propozycji Rezygnacja Może wykonanie projektu z wewnętrzną technologią z kosztami w wysokości $

14 Krok II Kontynuacja Porzucenie Opracowanie samemu Nie Wydać $ i może wygrać 0$

15 Dochodzi ryzyko w w drzewie decyzyjnym Załóżmy że szansa na wygranie kontraktu ze starym produktem wynosi 5% Co oznacza, że szansa przegrania go wynosi 95%

16 Krok III Kontynuacja Wygrana 0.05 Porzucenie Przyjęcie propozycji i opracowanie samemu Przegrana 0.95 Nie 0$

17 Krok IV Duża szansa wygrania kontraktu Kontynuacja Porzucenie Sukces Niepowodzenie Opracowanie samemu Nie Wydanie dodatkowo $ i być może wygranie kontraktu Wygrana 0$ Przegrana $ $

18 Krok V

19 Rozwiązanie drzewa - rada Gdy budujemy drzewo idziemy do przodu dodając gałęzie sposób na rozwiązanie jego jest zaczęcie od końca i cofanie się do początku

20 Rozwiązanie drzewa EV = 0.05 ($800,000) (-$50,000) = - $7,500 Kontynuacja? Wygrana 0.05 $800,000 Rezygnacja Propozycja Przegrana $50,000 Nie $0

21 Rozwiązanie drzewa Wybierz gałąź z najlepszą wypłatą Kontynuacja? Propozycja -$7,500 Rezygnacja Nie $0

22 Rozwiązanie drzewa c.d. Propozycja W 0.9 $650,000 Kontynuacja Sukces Niepowodzenie NIE Propozycja NIE P -$200,000 W P -$200, $200,000 $600,000 -$250,000 Rezygnacja $0

23 Propozycja W 0.9 $600,000 Sukces 0.5 NIE P -$200, $250,000 Kontynuacja niepowodzenie 0.5 Propozycja -$207,500 NIE -$200,000 Rezygnacja $0

24 Propozycja $565,000 Sukces 0.5 NIE -$200,000 Kontynuacja niepowodzenie 0.5 -$200,000 Rezygnacja $0

25 $565,000 Sukces 0.5 Kontynuacja 0.5 niepowodzenie -$200,000 Rezygnacja $0

26 Kontynuacja $182,500 Wnioski Nie startuj w przetargu jeżeli nie masz nowej technologii Wybierz podjęcie ryzyka i kontynuację R&D Rezygnacja $0

27 Praca w grupach Zadanie 1. Wartość oczekiwana Zadanie 2. Drzewo decyzyjne

28 Literatura T. Tyszka Analiza decyzyjna i psychologia decyzji [rozdz. 4] T. Tyszka, T. Zaleśkiewicz Racjonalność decyzji [rozdz.2] Ewentualnie T.Tyszka Psychologia ekonomiczna