Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA. Wykład 3: (Nie)racjonalność wyborów

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ekonomia. Wykład dla studentów WPiA. Wykład 3: (Nie)racjonalność wyborów"

Daria Turek
7 lat temu
Przeglądów:

1 Ekonomia Wykład dla studentów WPiA Wykład 3: (Nie)racjonalność wyborów

2 Gospodarka z lotu ptaka. Dobra i usługi finalne Wydatki na dobra i usługi (konsumpcja, C) Gospodarstwa domowe: dysponują czynnikami produkcji Przedsiębiorstwa: dysponują technologią produkcji Wynagrodzenie za usługi czynników produkcji Usługi czynników produkcji

3 Kluczowe pytanie w ekonomii Co determinuje ludzkie wybory? Podstawowe wybory: Decyzja gospodarstw domowych o zakupach dóbr i usług (wielkość wydatków i struktura) Decyzja gospodarstw domowych o sprzedaży usług czynników produkcji (podaż pracy i oszczędności, czyli kapitału) Decyzja firm o produkcji dóbr i usług (wielkość i struktura produkcji) Decyzja firm o sposobie produkcji (zakup usług pracy i kapitału oraz decyzja o stosowanej technice/technologii)

4 Modelowanie wyborów w ekonomii Uproszczenia Założenia Zbiór aksjomatów, na których oparte są modele Homo oeconomics Fundamentalne założenie o racjonalności

5 Problem w teorii wyboru konsumenta Założenie - konsument woli mieć więcej niż mniej: więcej kanapek z szynką, biletów do kina, szybkich samochodów, wycieczek na Wysypy Kanaryjskie, więcej godzin spędzać w pubie i więcej żeglując po jeziorze Czyli nasze potrzeby są nieograniczone Żyjemy jednak w świecie ograniczeń (ograniczenia finansowe, ograniczenia czasowe) PROBLEM WYBORU Teoria wybory konsumenta opisuje problem tego wyboru posługując się czterema elementami: Informacją o preferencjach konsumenta Informacją o dochodzie konsumenta Informacją o cenach dóbr Założeniami o zachowaniu konsumenta (przede wszystkim założeniem o tym, że konsument dokonuje takiego wyboru, aby osiągnąć możliwie największą satysfakcję)

6 Problem w teorii konsumenta Każdy konsument ma jakieś preferencje dotyczące konsumpcji rozmaitych dóbr: woli szarlotkę od sernika, wczasy na Krecie od wczasów na Wyspach Kanaryjskich, bilet do kina od biletu do teatru Jak wybrać najlepszy spośród wszystkich dostępnych koszyków konsumpcyjnych (zestawów dóbr i usług)? I co znaczy najlepszy? Zakładamy, że wybór jest racjonalny!

7 Wybór konsumenta Dane: Potrzeby i preferencje konsumenta Dochód konsumenta Ceny dóbr Decyzja: Zachowanie nabywców: jakie ilości poszczególnych dóbr nabywają? W jaki sposób dzięki temu realizują swoje potrzeby? Jaką osiągają satysfakcję?

8 Racjonalność Eksperyment I: Racjonalność, jednostka i grupa Każdy z graczy wybiera liczbę od 0 do 100. Wygrywa ten z graczy, który podał liczbę najbliższą ¾ średniej wszystkich liczb

9 Racjonalność Eksperyment II : Decyzje w warunkach ryzyka Przypadek I. Załóżmy, że w pracy otrzymujesz zł. Musisz wybrać typ umowy, w którym dodatkowe dochody są następujące: A - pewna premia w wysokości zł. B - premia 2000 zł lub 0 z prawdopodobieństwem po 50% w zależności od wyników. Przypadek II. Załóżmy, że w pracy otrzymujesz wynagrodzenie stałe zł. Musisz wybrać typ umowy, w którym pokrywasz ewentualne dodatkowe koszty: C - pewne koszty w wysokości zł. D - koszty 2000 zł lub 0 z prawdopodobieństwem po 50%

10 Rozwiązanie

11 Wybór pomiędzy jest identyczny: USA Racjonalność Eksperyment II : Rozróżnianie alternatyw A = C pewnością dochodów zł B = D udział w loterii o równym prawdopodobieństwie wygrania lub % uczestników wybrało pewne zarobki w I przypadku (A preferowane w stosunku do B) Tylko 36% tych samych osób wybrało taką alternatywę w przypadku II (D preferowane w stosunku do C)

12 Racjonalność Eksperyment I Stopień 0 odpowiedź całkowicie losowa średnia 50 Stopień 1 oczekiwanie, iż inni gracze zachowują się w sposób całkowicie losowy ¾ *50 = 37,5 Stopień 2 oczekiwanie, iż inni gracze zakończą przeprowadzanie swojego rozumowania na etapie pierwszym ¾ *¾ *50 = 28,1... 0

Racjonalność Eksperyment I Grupy średnia sd stopnie game theorists 19 21.8 3.7 Caltech 23 11.1 3.0 newspaper 23 20.2 3.0 portfolio mgrs 24 16.1 2.

13 Racjonalność Eksperyment I Grupy średnia sd stopnie game theorists Caltech newspaper portfolio mgrs econ PhD class Caltech high school yr olds Germany CEOs Źródła: Camerer (2003)

14 Racjonalność w ekonomii i na co dzień Ekonomia stara się możliwie najdokładniej opisywać rzeczywistość Zrozumienie zachowań ludzkich pozwala na tworzenie lepszych modeli osiąganie skuteczniejszych prognoz Racjonalność na co dzień: Szeroko rozumiany marketing (promocje, strategie cenowe, bundling etc.) Projektowanie konkursów i loterii Np. lotto Projektowanie usług finansowych

15 Racjonalność w ekonomii model podstawowy Dobrze określone preferencje Zwrotność, przechodniość, symetryczność Maksymalizacja własnej użyteczności (zysku) Indywidualistyczna funkcja użyteczności: Więcej znaczy lepiej Wyłącznie poprawa własnej sytuacji sprawia więcej radości (zwiększa użyteczność)

16 Koniec wykładu 3

Podobne dokumenty

Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze. ćwiczenia 8

Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze ćwiczenia 8 SNA Tomasz Gajderowicz Agenda Racjonalność i dobór miar w ekonomii Mierniki wartości Dochodu Produktu Inflacji Rachunek dochodu narodowego Bilans płatniczy