Dokumentacja. Hestona i modeli pokrewnych. Mikołaj Bińkowski Wiktor Gromniak Karol Klimas Łukasz Rajkowski dodatki AP
|
|
- Ewa Szewczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dokumentacja Wycena opcji za pomoca uogólnionego modelu Hestona i modeli pokrewnych Mikołaj Bińkowski Wiktor Gromniak Karol Klimas Łukasz Rajkowski dodatki AP
2 Spis treści 1 Wstęp teoretyczny Rozpatrywane modele stochastycznej zmienności Model Hestona Model Stein&Stein Model SABR Model Hull&White Uogólniony model Hestona Model CEV Symulacja Monte Carlo Parametry greckie Zależności 5 3 Inicjalizacja - zmienne globalne Paramety kalendarzowe, parametry wypłaty Parametry opcji Parametry modelu Funkcje SV_MC_price getassetprice_sv calculate_sv_mc calculate_sv_mc_ LaguerrePolyMatrix forwardstep Przykład 11 Literatura 13 1
3 1 Wstęp teoretyczny Program implementuje symulacje Monte-Carlo dla szeregu modeli Stochastic Volatility. We wszystkich modelach współczynnik dryfu aktywa bazowego modelowany jest za pomocą rzeczywistych krzywych dyskontowych; stąd parametr dryfu nie jest wprowadzany bezpośrednio przez użytkownika, lecz wyprowadzany jest z danych rynkowych z użyciem istniejących modułów projektu. 1.1 Rozpatrywane modele stochastycznej zmienności Model Hestona Model Hestona zadany jest przez układ stochastycznych równań różniczkowych ds t = r(t)s t dt + V t S t dw S t, (1) dv t = κ(θ V t )dt + ω V t dw V t, (2) gdzie W S, W V są standardowymi procesami Wienera o współczynniku korelacji ρ [ 1, 1], tj. d W S, W V t = ρdt Model Stein&Stein Model Stein&Stein [6] zadany jest przez układ stochastycznych równań różniczkowych ds t = r(t)s t dt + V t S t dw S t, (3) dv t = κ(θ V t )dt + ωdw V t, (4) gdzie W σ, W V są standardowymi procesami Wienera o współczynniku korelacji ρ Model SABR Model SABR zadany jest przez układ stochastycznych równań różniczkowych ds t = r(t)s t dt + V t S β t dwt S, (5) dv t = κ(θ V t )dt + ωv t dwt V, (6) gdzie W S, W σ są standardowymi procesami Wienera o współczynniku korelacji ρ Model Hull&White Model Hull&White [3] zadany jest przez układ stochastycznych równań różniczkowych ds t = r(t)s t dt + V t S t dwt S, (7) dv t = κ(θ V t )dt + ωvt α dwt V, (8) gdzie W S, W V są standardowymi procesami Wienera o współczynniku korelacji ρ. 2
4 1.1.5 Uogólniony model Hestona Uogólniony model Hestona zadany jest przez układ stochastycznych równań różniczkowych ds t = r(t)s t dt + λ V t S β t dwt S, (9) dv t = κ(θ V t )dt + ωvt α dwt V, (10) gdzie W S, W V są standardowymi procesami Wienera o wpółczynniku korelacji ρ. W szczególności model Hull&White może być traktowany jako wariant uogólnionego modelu Hestona Model CEV Model CEV jest modelem lokalnej stochastycznej zmienności. Model jest opisany przez jedno stochastyczne równanie różniczkowe ds t = r t S t dt + σ 0 S β t dw t, (11) gdzie W t jest standardowym procesem Wienera. W modelu CEV stochastyczna zmienność zależy od ceny aktywa i wynosi σ 0 S β 1 t. 1.2 Symulacja Monte Carlo Symulacji ścieżek zmienności dokonano z wykorzystaniem Implicit Milstein Method, która wykazuje się przewagą pod względem szybkości zbieżności, co zbadano w [5]. W przypadku ceny instrumentu bazowego dokonano symulacji z wykorzystaniem metody Eulera zastosowanej do logarytmu ceny instrumentu (patrz [5] wzór (22)), za wyjątkiem przypadku modelu Hestona, gdzie zastosowano efektywniejszy IJK scheme pochodzący z pracy [4] z modyfikacjami zaproponowanymi w [1]. Pierwszy z poniższych wzorów przedstawia schemat losowania wartości procesu zmienności V t : 1 ( V t+1 = V t + κθd t + ωvt α dw V,t + 1 ) 1 + κd t 2 ω2 αvt 2α 1 (dwv,t 2 d t ) (12) Drugi wzór odpowiada generowaniu procesu cen S t wyłącznie dla modelu Hestona. lns t+1 =lns t + ln f,t 1 t 4 λ2 d t (V t + V t+1 ) + ρλ V t dw V,t ( V t + V t+1 )(dw S,t ρdw V,t ) + 1 ) 4 λωρ α 1 2 V t (dw V,t 2 d t Ostatnie równanie opisuje pozostałe przypadki generowania procesu cen. lns t+1 = lns t + ln f,t t (13) 1 2 λ2 S 2β 1 t V t ss+1 d t + λ V t ss+1 2 S β 1 t dw S,t (14) W symulacjach zastosowano metodę zmiennych antytetycznych, co pozwala na zmniejszenie wariancji (por. [13]). 3
5 Celem obliczenia ceny opcji amerykańskiej, zastosowano metodę Longstaffa Schwarza (LSM). Tę samą metodę wykorzystywano również do obliczeń ceny opcji amerykańskich w modelu Blacka-Scholesa (por. [8]), w tej samej dokumentacji można znaleźć dokładny opis algorytmu. Poniżej wymieniono tylko różnice, które wynikają ze specyfiki modeli SV oraz zastosowanych metod symulacji trajektorii. 1. Proces X t = (S t, V t ) jest procesem wielowymiarowym, dlatego konieczne było wykorzystanie wielomianów wielu (dwóch) zmiennych. Wybrano standardową bazę, czyli wielomiany postaci n k=1 C kx n k y k, tak jak zaproponowano w pracy [2]. 2. Wybrane kroki schematów różnicowych jako funkcje X t+1 zmiennej X t nie są odwracalne (poza niektórymi przypadkami). Oznacza to, że przy generowaniu ścieżek algorytm LSM zachowanie tylko wartości procesu w ostatnim kroku czasowym T wymagałoby generowanie kroków wczeniejszych T 1, T 2,... od wartości początkowych. Wydłużyłoby to znacznie czas działania algorytmu. Z drugiej strony zapamiętywanie całe macierzy procesu X (wszystkich scieżek) powoduje ograniczenia pamięciowe (opisane w [8]). Wybrano kompromis pomiędzy złożonocią obliczeniową implikującą czas obliczeń, a liczbą symulacji, która wpływa na dokładność oszacowań. Zamiast całych ścieżek zapamiętywane są wygenerowane wartości wygenerowanego procesu tylko dla części indeksów czasowych, co pozwala na odtworzenie symulacji dla dowolnego indeksu czasowego. Precyzyjniej rzecz ujmując, tworzone są specjalne tablice ColsToRemS i ColsToRemV, przechowujące kolumny S i blockw idth+1, V i blockw idth+1 odpowiednio dla i = 0, 1,..., (nofblocks 1). Dzielimy w ten sposób uzyskane wartości wektora symulacji (S, V ) w kolejnych krokach czasowych na bloki, w których wartości możemy odtworzyć posługując się początkową wartością S i blockw idth+1, V i blockw idth+1. W tej sytuacji, celem wykonania kroku wstecz przy stosowaniu metody Longstaffa Schwarza, odtwarzamy najpierw ostatni blok (i obliczamy wartości opcji w obejmowanych przez ów blok krokach czasowych), następnie przedostatni i procedurę tę kontynuujemy aż do uzyskania wartości w pierwszym bloku, więc również w pierwszym kroku czasowym. Warto zwrócić uwagę że, ze względu na odtwarzanie całych bloków symulacji, obliczenia potrzebne do uzyskania wykorzystanych wcześniej wartości symulacji (S, V ) wykonywane są tylko raz, zatem w tym względzie zaproponowane rozwiązanie nie ustępuje metodologii wykorzystanej w modelu Blacka Scholesa. Należy jednak zaznaczyć, że problem wykorzystanej pamięci nie zostaje w ten sposób zupełnie rozwiązany z jednej strony potrzebujemy pamięci na zapamiętanie kolumn tabeli ColsToRem, z drugiej strony potrzebujemy zapamiętać odtwarzane bloki. Musi więc zatem zachodzić ln(#symulacji #zapamietanych + #symulacji szerbloku) = = ln(#symulacji) + ln(#zapamietanych + szerbloku) ln(ogrp amieci) (15) Iloczyn liczby zapamiętanych kroków oraz szerokości bloku odpowiada liczbie kroków czasowych; nietrudno przekonać się, że jeśli spełniona jest nierówność ln(#symulacji) + 1 ln(#krokowczasowych) ln(ogrp amieci), (16) 2 4
6 można w taki sposób dobrać parametry #zapamietanych oraz szerbloku, aby spełniona była nierówność (15). Opisywany program dobiera te parametry w taki sposób, aby minimalizować szerokość otrzymywanych bloków. 1.3 Parametry greckie W programie są wyznaczane także parametry greckie. Ogólna metoda ich obliczania (metoda różnic skończonych) obarczona jest dużym błędęm (por. [13]. Do zastosowania innych metod konieczna jest przynajmniej częściowa znajomość wzorów na cenę instrumentu bazowego, konkretnie zależności ceny od analizowanych parametrów modelu. Dlatego parametry greckie wyliczane są tylko dla modelu Hestona. Zastosowane zostały wzory z pracy [12]. czyli pochodna ceny opcji po cenie instrumentu podstawowego S 0. Zasosowano estymator metody różniczkowania po trajektoriach (PW): Π 0 = Ee rτ f(s τ ) S τ = Ee rτ f(s τ ) S τ S 0 S τ S 0 S τ S 0 Zastosowanie metody (PW) oznacza, że może ona być stosowana tylko do ciągłych wypłat. ρ czyli pochodna ceny opcji po stopie procentowej. Oznacza to równoległe przesunięcie krzywej stóp procentowych w górę lub w dół. Ponownie zastosowano estymator (PW) postaci: Π 0 r = f(s Ee rτ τ ) S ( τ S τ r = f(sτ ) ) Ee rτ τ S τ f(s τ ) S τ Γ czyli druga pochodna ceny opcji po cenie instrumentu podstawowego S 0. Niemożliwe było zastosowanie estymatora metody różniczkowania po trajektoriach (PW), ponieważ pochodna wypłaty nie jest ciągła, dlatego zastosowano mieszany estymator (LR-PW). Metoda ilorazu wiarygodności zakłada różniczkowanie gęstości S τ po wybranym parametrze. W praktyce oznacza to mnożenie wypłaty przez pochodną logarytmu gęstości po wybranym parametrze. 2 Π 0 S 2 0 = Ee rτ 1 S 0 Z S 0 σ τ ( f(sτ ) S τ S τ f(s τ ) Z jest zmienną losową o standardowym rozkładzie normalnym, która służyła do wygenerowania trajektorii S τ, σ jest natomiast wartością średnią z procesu zmienności V na przedziale (0, τ). 2 Zależności Program korzysta z funkcji kalendarzowych [11] oraz funkcji tworzących krzywe dyskontowe [10]. Poza tym program korzysta z zaimplementowanych dla ustalonej opcji funkcji dyskontowych oraz funkcji stóp procentowych a także funkcji wypłaty zdefiniowanych w pliku pomocniczym calculate_functions.m. Ich dokumentacja znajduje się w [7] ) 5
7 3 Inicjalizacja - zmienne globalne Parametry instrumentów będących przedmiotem wyceny, modeli wyceniających oraz metody Monte Carlo są zapisane w programie w postaci zmiennych globalnych. Część zmiennych globalnych nie dotyczy wyceny opcji metodą Monte Carlo w modelu stochastycznej zmienności. Nie opisujemy tych zmiennych, nawet jeśli są one w obliczeniach wykorzystywane. Poniżej opisane są tylko zmienne specyficzne dla danych modeli oraz metody numerycznej. 3.1 Paramety kalendarzowe, parametry wypłaty Podane parametry są identyczne jak w module wyceny opcji w modelu Blacka-Scholes metodą Monte Carlo [8]. issue_date data podpisania kontraktu opcyjnego, string o formacie ddmm-yyyy. expire_date data wygaśnięcia kontraktu opcyjnego, string o formacie ddmmm- yyy. Mt ilość kroków czasowy ch w ciągu życia opcji, integer (to jest wartość przybliżona, patrz [7]). Mx ilość ścieżek instrumentu bazowego w symulacji Monte Carlo, integer. DDC string, typ konwencji liczenia czasu dla opcji (wartość identyczna jak VOL_DCC). FC_DOM string, nazwa giełdy na której wyceniamy opcję. DFQ_type_opt string, rodzaj czynnika dyskontowego dla waluty kwotowania, może być Ask, Bid lub Mean. DFB_type_opt string, rodzaj czynnika dyskontowego dla waluty bazowej (dotyczy tylko rynku FX), może być Ask, Bid lub Mean. checkworkday 1 - realizujemy opcję tylko w dni robocze, 0 realizujemy opcje również w dni nierobocze (dotyczy wyłącznie opcji amerykańskich). 3.2 Parametry opcji S0 - cena początkowa aktywa bazowego. K - cena wykonania. B - bariera (dotyczy europejskich opcji barierowych) name - string, nazwa opcji (definiuje funkcję wypłaty), np. call, put, straddle, riskrev, butterfly itp. (patrz [7]). 6
8 3.3 Parametry modelu Dla ustalonego modelu istotne są tylko parametry jego dotyczące. 1. Model Hestona - κ, θ, ω, ρ, V Model Stein&Stein - κ, θ, ω, ρ, V Model SABR - β, κ, θ, ω, ρ, V Model Hull&White - κ, θ, ω, ρ, α, V Uogólniony model Hestona - λ, β, κ, θ, ω, ρ, α, V Model CEV - σ 0, β. Ten model nie jest zaimplementowany w ramach funkcji obliczających ceny opcji w modelu stochastycznej zmienności. Jest on zaimplementowany w ramach modelu lokalnej zmienności. Powyższym parametrom odpowiadają następujące zmienne globalne: sv_model - indentyfikator modelu, string; przyjmuje następujące wartości: "Heston", "SteinStein", "SABR". Jeśli string sv_model ma inna wartość jest to interpretowane jako model "geralizedheston" (w szczególności model Hull-White jest traktowany jako szczególny przypadek generalized Heston). V0 - V 0, początkowa wartość wariancji (kwadratu zmienności) dotyczy modelu Hestona, Hull&White oraz uogólnionego modelu Hestona, lub zmienności dotyczy modeli Stein&Stein oraz SABR. alpha - parametr α, wykładnik w modelu generalized Heston. Beta - parametr β, wykładnik w modelach SABR i generalized Heston. rho - parametr ρ, korelacja procesów Wienera. Dotyczy modeli Hestona, Stein&Stein, SABR, Hull&White oraz uogólnionego modelu Hestona. lambda - parametr λ. Dotyczy uogólnionego modelu Hestona. kappa - parametr κ, szybkość powrotu zmienności (wariancji) do średniej. theta - parametr θ, długoterminowa średnia zmienności (wariancji). omega - parametr ω, "zmienność zmienności". 7
9 4 Funkcje 4.1 SV_MC_price Główna funkcja obliczająca cenę opcji. Argumenty funkcji: S0, K, B, name, issue_date, expire_date, sv_model opisane wcześniej, grid - integer, rzeczywista liczba kroków czasowych symulacji, discountcurve - wektor czynników dyskontowych dla narastających delt czasu (waluta kwotowania), discountdelta - wektor czynników dyskontowych dla delt czasu (waluta kwotowania), discountcurvef - wektor czynników dyskontowych dla narastających delt czasu (waluta bazowa), discountdeltaf - wektor czynników dyskontowych dla delt czasu (waluta bazowa), tgrid - wektor delt czasu narastająco, dt - delta czasu między kolejnymi krokami czasowymi, jako ułamek roku, discountoso - wektor czynników dyskontowych dla delt czasu między datą realizacji opcji a datą wypłaty świadczenia, discountppo - czynnik dyskontowy dla delty czasu między datą wystawienia opcji a datą płatności premii opcyjnej. Wynik funkcji: EurOptionPrice cena opcji europejskiej, AmOptionPrice cena opcji amerykańskiej, eurgreeksvalue wektor [, Γ, ρ] współczynników greckich dla opcji europejskiej, amgreeksvalue wektor [, Γ, ρ] współczynników greckich dla opcji amerykańskiej, greeksnames wektor nazw obliczonych współczynników greckich Komentarz: Dla name Heston wektory eurgreeksvalue i amgreeksvalue są wektorami zerowymi. 8
10 4.2 getassetprice_sv Funkcja pomocnicza obliczająca ścieżki wartości instrumentu bazowego oraz jego zmienności. Argumenty funkcji: S0, grid, discountdelta, discountdeltaf, dt, Mx opisane wcześniej, ss zmienna pomocnicza zależna od wybranego modelu ( 0 modele symulujące stochastyczną wariancję, 1 modele symulujące stochastyczną volatility). Wynik funkcji: assetprice wektor 2Mx 1 zawierający symulacje S T. volatility wektor 2Mx 1 zawierający symulacje V T, myseeds macierz 625 grid, której kolumnami są ziarna użyte do symulacji W S i W V w kolejnych krokach czasowych, colstorem_v macierz 2Mx nofblocks, której i-ta kolumna zawiera symulacje S t(i 1)blockWidth+1, colstorem_s macierz 2Mx nofblocks, której i-ta kolumna zawiera symulacje V t(i 1)blockWidth+1, int_v_eur wektor 2Mx 1 symulacji zmiennej T 0 V tdt. Komentarz: Parametr nofblocks ustalany jest w funkcji na 10 6 /(2Mx) jest to możliwie duża wartość, pozwalająca na zapamiętanie tablicy 2Mx nofblocks. Parametr blockwidth wynosi grid/nofblocks. 4.3 calculate_sv_mc Jedyna funkcja wywoływana przez końcowego użytkownika programu. Argumenty funkcji: name, issue_date, expire_date, SV_model opisane wcześniej, DF_QUOT tablica czynników dyskontowych dla waluty kwotowania, DF_BASE tablica czynników dyskontowych dla waluty bazowej, Wynik funkcji: y macierz 4 2, której kolumny zawierają cenę i wartości współczynników, Γ, ρ odpowiednio opcji europejskiej i amerykańskiej. Komentarz: Funkcja zamienia obliczanie portfeli opcji waniliowych na kombinację opcji call oraz put oraz wywołuje właściwą funkcje realizującą obliczenia calculate_sv_mc_. 9
11 4.4 calculate_sv_mc_ Funkcja pomocnicza wywołująca funkcje realizujące obliczenia. Argumenty funkcji: argumenty funkcji calculate_sv_mc opisane wcześniej, K - cena realizacji (wektor dla portfeli opcji waniliowych), B - bariera (może być wektor dla opcji dwu-barierowych), Wynik funkcji: y macierz 4 2, której kolumny zawierają cenę i wartości współczynników, Γ, ρ odpowiednio opcji europejskiej i amerykańskiej. 4.5 LaguerrePolyMatrix Funkcja pomocnicza, tworząca macierz wartości wielomianów dwóch zmiennych na współczynnikach zadanych wektorów. Nazwę zachowano z modelu BS w celu zachowania zgodności. Argumenty funkcji: X, Y wektory o tej samej długości n, order stopień najwyższego zastosowanego wielomianu. Wynik funkcji: PolyMatrix macierz n (order + 1), w której na miejscu (i, j) znajduje się j ( n ) x k i yn k i k=0 k 4.6 forwardstep k!. Funkcja pomocnicza, obliczająca (V tj+1, S tj+1 ) w zależności od (V tj, S tj ), t = t j+1 t j oraz parametrów modelu. Dodatkowo zapamiętywana jest wartość ziarna użytego do zasymulowania Wt S j i Wt V j. Wartość tego ziarna można również wymusić przy użyciu parametru forcedseed dzięki temu możemy odtwarzać bloki symulacji S t oraz V t. Argumenty funkcji: V wektor 2Mx 1 zawierający symulacje V tj, S wektor 2Mx 1 zawierający symulacje S tj, Mx liczba symulacji, dt_j różnica między rozpatrywanymi krokami czasowymi, t j+1 t j, 10
12 discountdelta_j czynnik dyskontowy dla delt czasu między datą realizacji opcji a datą wypłaty świadczenia w punkcie t j, discountdeltaf_j czynnik dyskontowy dla delty czasu między datą wystawienia opcji a datą płatności premii opcyjnej w punkcie t j, ss opisane wcześniej, forcedseed domyślnie ustawiony na false i wówczas funkcja sama wybiera sobie ziarno. Jeśli parametr zostanie ustawiony na wektor długości 625, funkcja posłuży się nim jako ziarnem do zasymulowania W S t j i W V t j. Wynik funkcji: V2 wektor 2Mx 1 zawierający symulacje V tj+1 (V tj, S tj ), S2 wektor 2Mx 1 zawierający symulacje S tj+1 (V tj, S tj ), myseed wektor 625 1, będący ziarnem użytym do symulacji W S t j i W V t j. 5 Przykład Wyniki symulacji dla następującej zawartości pliku fx_terminal.m Depo_EMA = "+1"; monitoring_type = "Window"; FOR_DCC = "ACT/360"; sigma0 = 0.3; numerical_scheme = "Implicit"; IsBarrierAsian = 0; Depo_DCC = "ACT/360"; VOL_EMA = "+1"; broad_model = Stochastic Volatility ; issue_date = "24-aug-2009"; sigma_init = 0; CALIBR_DCC = "@"; calc_method = Monte Carlo ; FOR_EMA = "+1"; BAS_CURR = "EUR"; vol_start_date = "24-aug-2009"; FRA_ref_ind = "EURIBOR"; CURR_DOM = "EUR"; name = put ; FRA_DCC = "ACT/360"; rho_init = 0; Depo_BDA = "mfbd"; CURR_FRAFUT = "FRA"; OSO = 2; 11
13 theta = 0.04; CALIBR_EMA = "@"; barrier = 1.3; barrier_up = 1.6; barrier_start_date = "24-aug-2009"; Mv = 200; monitoring_freq = 7; Mx = 1000; RR_delta_val = 0.25; Mt = 100; V0_init = 0; FRA_day_to_spot = 2; number_of_paths = 0; kappa_init = 0; Depo_day_to_spot = 2; lambda = 1; time_interp = "linear on variance"; FX_rate = [1.4105, ]; DF_QUOT_type = "Mean"; DFQ_type_opt = "Mean"; DFB_type_opt = "Mean"; interp_method = "linear on df"; QUO_CURR = "USD"; vol_fx_rate_type = "Mean"; CURR_PAIR = "1"; FOR_BDA = "mfbd"; Beta = 0.7; pip_val = ; strike = 1.60; start_date = "24-aug-2009"; CURR_FOR = "USD"; IRS_day_to_spot = 2; smile_interp = "vanna-volga"; PDR = 1; IRS_DCC = "30/360"; strike_2 = 1.45; VOL_DCC = "ACT/360"; barrier_end_date = "24-jan-2010"; kappa = 1.5; premium_curr = "USD"; IRS_EMA = "+1"; dsigma = ; CALIBR_BDA = "@"; %exercise_type = "American"; exercise_type = "European"; FC_FOR = {"newyork", "NYMEX"}; 12
14 FRA_BDA = "mfbd"; DF_BASE_type = "Mean"; sv_model = "Heston"; lv_model = "CEV"; VOL_BDA = "mfbd"; FC_DOM = {"frankfurt", "TARGET"}; PPO = 2; V0 = 0.05; expire_date = "24-may-2010"; FRA_EMA = "+1"; Depo_ref_ind = "EURIBOR"; IRS_cf = 1; IRS_BDA = "mfbd"; FOR_day_to_spot = 2; rho = -0.9; alpha = 5; day_hat = 5; omega = 0.3; ST_BAS_QUO = "true"; strike_3 = 1.5; theta_init = 0; S0 = 1.45; order = 5; przedstawiono poniżej (M x jest liczbą symulacji, pozostałe wartości są natomiast agregatami obliczonymi na podstawie dziesięciu uruchomień programu z ustalonym parametrem M x ) M x V V max V min max min elapsed time Literatura [1] L. Andersen Simple and efficient simulation of the Heston stochastic volatility model, Journal of Computational Finance, Vol. 11, No 3, 2008, [2] Y. Hiplish Fast Monte Carlo Valuation of American Options under Stochastic Volatility and Interest Rates, August [3] J. Hull, A. White The Pricing of Options on Assets with Stochastic Volatilities, The Journal of Finance, Vol. 42, Issue 2, 1987, [4] C. Kahl, P. Jackel Fast strong approximation Monte-Carlo schemes for stochastic volatility models,
15 [5] R. Lord, R. Koekkoek, D. van Dijk Comparison of biased simulation schemes for stochastic volatility models, [6] E.M. Stein, J.C. Stein Stock Price Distributions with Stochastic Volatility: An Analytic Approach, The review of Financial Studies Vol. 4 No. 4, [7] Many authors Dokumentacja Funkcje pomocnicze w pliku calculate_functions, [8] D. Toczydłowska, P. Kosewski, K. Mioduszewska, P. Garbuliński, B. Głowinkowski, A. Palczewski Dokumentacja - Wycena opcji amerykańskich na rynku equity metoda Longstaffa-Schwartza, [9] B. Wróblewski, A. Palczewski Dokumentacja - Obliczanie cen i parametrów greckich. [10] A. Ryterski, M. Sosnowski, B. Milczarek, A. Palczewski Dokumentacja - Struktura terminowa stóp procentowych. [11] M. Jabłoński, A. Kaszkowiak, K. Aródź, A. Palczewski Dokumentacja - Funkcje kalendarzowe, wersja 2. [12] M. Broadie, O. Kaya Exact simulation of option greeks under stochastic volatility and jump diffusion models, Proceedings of the 2004 Winter Simulation Conference, 2006 [13] P. Glasserman Monte carlo methods in Financial Engineering, 2003, Stochastic Modeling and Applied Probability, Springer 14
Dokumentacja. Hestona i modeli pokrewnych. Mikołaj Bińkowski Wiktor Gromniak
Dokumentacja Wycena opcji za pomoca uogólnionego modelu Hestona i modeli pokrewnych Mikołaj Bińkowski Wiktor Gromniak Spis treści 1 Wstęp teoretyczny 3 1.1 Rozpatrywane modele stochastycznej zmienności...........
Dokumentacja. Kalibracja parametrów modelu Hestona za rozszerzonego filtra Kalmana. Mikołaj Bińkowski Wiktor Gromniak
Dokumentacja Kalibracja parametrów modelu Hestona za pomoca rozszerzonego filtra Kalmana Mikołaj Bińkowski Wiktor Gromniak Spis treści 1 Wstęp 2 2 Struktura katalogów 2 3 Zależności 2 4 Funkcje 3 4.1 heston_calibr_kalman..........................
Dokumentacja. Portal Mathfinance Wycena opcji paryskich metoda. Wiktor Madejski
Dokumentacja Portal Mathfinance Wycena opcji paryskich metoda PDE Wiktor Madejski Spis treści 1 Wstęp 2 2 Opcje paryskie 2 2.1 Układ PDE dla opcji paryskich..................... 2 2.2 Schemat numeryczny..........................
Dokumentacja. Portal Mathfinance Wycena skomplikowanych opcji barierowych. Piotr Bochnia, Paweł Marcinkowski
Dokumentacja Portal Mathfinance Wycena skomplikowanych opcji barierowych metoda PDE Piotr Bochnia, Paweł Marcinkowski Spis treści 1 Wstęp 2 2 Wyceniane instrumenty 2 2.1 Opcje z barierą monitorowaną dyskretnie...............
Dokumentacja. Wycena opcji amerykańskich na rynku equity Longstaffa-Schwartza. Dorota Toczydłowska Piotr Kosewski
Dokumentacja Wycena opcji amerykańskich na rynku equity metoda Longstaffa-Schwartza Dorota Toczydłowska Piotr Kosewski Spis treści 1 Wstęp teoretyczny 2 1.1 Opis algorytmu.............................
Dokumentacja. Opcje europejskie PDE. Zbigniew Matczak
Dokumentacja Opcje europejskie PDE Zbigniew Matczak Spis treści 1 Model CEV 2 1.1 Cena opcji w modelu CEV...................... 2 1.2 Poprawność funkcji "option value" na podstawie funkcji delta oraz symulacji
Dokumentacja. Opcje europejskie PDE. Michał Grzelak
Dokumentacja Opcje europejskie PDE Michał Grzelak Spis treści 1 Ceny opcji z local volatility 2 1.1 Opcje plain vanilla z local volatility................. 2 1.2 Parametry greckie..........................
Dokumentacja. Wycena opcji europejskich. w modelu Hestona
Dokumentacja Wycena opcji europejskich w modelu Hestona Konrad Stawski Spis treści 1 Opis problemu 2 2 Opis dyskretyzacji problemu 3 3 Zmienne wykorzystywane w programie 6 4 Spis wykorzystywanych funkcji
Metody redukcji wariancji
Metody redukcji wariancji Michał Kołodziejczyk 26 maja 2009 Spis treści 1 Przedstawienie problemu 1 2 Metody redukcji - opis teoretyczny 2 2.1 Metoda Antithetic Variates...............................
Estymacja parametrów modelu Hestona - dokumentacja implementacji
Estymacja parametrów modelu Hestona - dokumentacja implementacji Maciej Kołodziejczyk, Michał Kowalski 8 maja 2009 Spis treści 1 Opis problemu 1 2 Opis algorytmu 2 2.1 Algorytm minimalizacji funkcji celu.................
Dokumentacja. równań różniczkowych czastkowych
Dokumentacja Wycena opcji za pomoca równań różniczkowych czastkowych Maria Pawłowska Mikołaj Stelmach Piotr Sulewski Spis treści 1 Opcje europejskie 2 1.1 Opis problemu..............................................
Stochastyczne równania różniczkowe, model Blacka-Scholesa
Stochastyczne równania różniczkowe, model Blacka-Scholesa Marcin Orchel Spis treści 1 Wstęp 1 1.1 Błądzenie losowe................................ 1 1. Proces Wienera................................. 1.3
Konstrukcja uśmiechu zmienności. Dr Piotr Zasępa
Konstrukcja uśmiechu zmienności Dr Piotr Zasępa Rynek opcji FX Rynek Międzybankowy Market Makerów Klientowski (bank/klient) (bank makler/bank user) Rynek opcji waniliowych Opcje egzotyczne I generacji
Rynek opcji walutowych. dr Piotr Mielus
Rynek opcji walutowych dr Piotr Mielus Rynek walutowy a rynek opcji Geneza rynku opcji walutowych Charakterystyka rynku opcji Specyfika rynku polskiego jako rynku wschodzącego 2 Geneza rynku opcji walutowych
Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym
Ćwiczenia ZPI 1 Współczynniki greckie Odpowiadają na pytanie o ile zmieni się wartość opcji w wyniku: Współczynnik Delta (Δ) - zmiany wartości instrumentu bazowego Współczynnik Theta (Θ) - upływu czasu
Obliczanie cen i parametrów greckich opcji walutowych w modelu Blacka-Scholesa
Bogusław Wróblewski Obliczanie cen i parametrów greckich opcji walutowych w modelu Blacka-Scholesa Raport i dokumentacja 06.06.0 Spis treści. Opis problemu.......................................................
Wstęp do analitycznych i numerycznych metod wyceny opcji
Wstęp do analitycznych i numerycznych metod wyceny opcji Jan Palczewski Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytet Warszawski Warszawa, 16 maja 2008 Jan Palczewski Wycena opcji Warszawa, 2008
Rozdział 2: Metoda największej wiarygodności i nieliniowa metoda najmniejszych kwadratów
Rozdział : Metoda największej wiarygodności i nieliniowa metoda najmniejszych kwadratów W tym rozdziale omówione zostaną dwie najpopularniejsze metody estymacji parametrów w ekonometrycznych modelach nieliniowych,
Matematyka finansowa w pakiecie Matlab
Matematyka finansowa w pakiecie Matlab Wykład 6. Wycena opcji modele ciągłe, metoda Monte Carlo Bartosz Ziemkiewicz Wydział Matematyki i Informatyki UMK Kurs letni dla studentów studiów zamawianych na
Czy opcje walutowe mogą być toksyczne?
Katedra Matematyki Finansowej Wydział Matematyki Stosowanej AGH 11 maja 2012 Kurs walutowy Kurs walutowy cena danej waluty wyrażona w innej walucie np. 1 USD = 3,21 PLN; USD/PLN = 3,21 Rodzaje kursów walutowych:
Spis treści. Przedmowa 11
Przedmowa 11 1. Wprowadzenie 15 1.1. Początki rynków finansowych 15 1.2. Konferencja w Bretton Woods 17 1.3. Początki matematyki finansowej 19 1.4. Inżynieria finansowa 23 1.5. Nobel'97 z ekonomii 26 1.6.
Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI Kwantowa wariacyjna metoda Monte Carlo. Problem własny dla stanu podstawowego układu N cząstek
Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI 1 Rozdział 20 KWANTOWE METODY MONTE CARLO 20.1 Kwantowa wariacyjna metoda Monte Carlo Problem własny dla stanu podstawowego układu N cząstek (H E 0 )ψ 0 (r)
Opcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH,
Opcje - wprowadzenie Mała powtórka: instrumenty liniowe Punkt odniesienia dla rozliczania transakcji terminowej forward: ustalony wcześniej kurs terminowy. W dniu rozliczenia transakcji terminowej forward:
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 689 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 50 2012 ANALIZA WŁASNOŚCI OPCJI SUPERSHARE
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 689 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 5 212 EWA DZIAWGO ANALIZA WŁASNOŚCI OPCJI SUPERSHARE Wprowadzenie Proces globalizacji rynków finansowych stwarza
Inżynieria Finansowa: 9. Wartość opcji i model Blacka-Scholesa w praktyce
Inżynieria Finansowa: 9. Wartość opcji i model Blacka-Scholesa w praktyce Piotr Bańbuła atedra Ekonomii Ilościowej, AE Czerwiec 2017 r. Warszawa, Szkoła Główna Handlowa Wypłata Wypłata Opcja binarna 0
Wycena opcji. Dr inż. Bożena Mielczarek
Wycena opcji Dr inż. Bożena Mielczarek Stock Price Wahania ceny akcji Cena jednostki podlega niewielkim wahaniom dziennym (miesięcznym) wykazując jednak stały trend wznoszący. Cena może się doraźnie obniżać,
Dokumentacja. Wycena opcji amerykańskich Longstaffa-Schwartza
Dokumentacja Wycena opcji amerykańskich metoda Longstaffa-Schwartza Dorota Toczydłowska Piotr Kosewski Katarzyna Mioduszewska Piotr Garbuliński Bartosz Głowinkowski Katarzyna Kańska Sonia Stroka Kinga
Dokumentacja. Portal Mathfinance Wycena opcji barierowych. Katarzyna Kańska Sonia Stroka Kinga Trychta
Dokumentacja Portal Mathfinance Wycena opcji barierowych metoda Monte Carlo Katarzyna Kańska Sonia Stroka Kinga Trychta Spis treści 1 Opis zadania 2 2 Wycenione instrumenty 2 3 Opcje barierowe (barrier
Model Blacka-Scholesa
WYCENA OPCJI EUROPEJSKIEJ I AMERYKAŃSKIEJ W MODELACH DWUMIANOWYCH I TRÓJMIANOWYCH COXA-ROSSA-RUBINSTEINA I JARROWA-RUDDA Joanna Karska W modelach dyskretnych wyceny opcji losowość wyrażana jest poprzez
ZWIĄZKI MIĘDZY WSPÓŁCZYNNIKAMI WRAŻLIWOŚCI W MODELU WYCENY OPCJI GARMANA-KOHLHAGENA
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR Beata Bieszk-Stolorz Uniwersytet Szczeciński ZWIĄZKI MIĘDZY WSPÓŁCZYNNIKAMI WRAŻLIWOŚCI W MODELU WYCENY OPCJI GARMANA-KOHLHAGENA Streszczenie
Dokumentacja. Struktura terminowa stóp procentowych. Adam Ryterski
Dokumentacja Struktura terminowa stóp procentowych Adam Ryterski Spis treści 1 Wstęp 2 2 Opis danych rynkowych 2 2.1 Dane określające waluty i rynki.................... 2 2.2 Kwotowania i konwencje rynkowe
Dokumentacja. Struktura terminowa stóp procentowych. Adam Ryterski Marcin Sosnowski
Dokumentacja Struktura terminowa stóp procentowych Adam Ryterski Marcin Sosnowski Spis treści 1 Wstęp 3 2 Opis danych rynkowych 3 2.1 Dane określające waluty i rynki.................... 3 2.2 Kwotowania
Dokumentacja Analityczna wycena instrumentów pochodnych na stopę procentową
Dokumentacja Analityczna wycena instrumentów pochodnych na stopę procentową Tomasz Romanowski Opis wycenianych instrumentów Caplet / Floorlet Jest to pojedyncza opcja kupna/sprzedaży stopy rynkowej L(T,
2. Wykaż, że moment pierwszego skoku w procesie Poissona. S 1 := inf{t : N t > 0} jest zmienną losową o rozkładzie wykładniczym z parametrem λ.
Zadania z Procesów Stochastycznych 1 1. Udowodnij, że z prawdopodobieństwem 1 trajektorie procesu Poissona są niemalejące, przyjmują wartości z Z +, mają wszystkie skoki równe 1 oraz dążą do nieskończoności.
Wycena opcji parabolicznych przy wykorzystaniu transformaty Fouriera
## Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr /18 (9) DOI: 1.1876/frfu.18.9-6 s. 31 31 Wycena opcji parabolicznych przy wykorzystaniu transformaty Fouriera Arkadiusz Orzechowski * Streszczenie: Cel Analiza
Wycena egzotycznego instrumentu pochodnego stopy procentowej
Wycena egzotycznego instrumentu pochodnego stopy procentowej Trigger Swap Andrzej Konieczek BRE Bank 16 maja 2008 Wstęp Trigger Swap charakterystyka instrumentu Model Brace-Gątarek-Musiela Implementacja
Rynek, opcje i równania SDE
Rynek, opcje i równania SDE Adam Majewski Uniwersytet Gdański kwiecień 2009 Adam Majewski (Uniwersytet Gdański) Rynek, opcje i równania SDE kwiecień 2009 1 / 16 1 Rynek, portfel inwestycyjny, arbitraż
Rynkowa wycena egzotycznych instrumentów pochodnych kursów walutowych { opcje barierowe
Rynkowa wycena egzotycznych instrumentów pochodnych kursów walutowych { opcje barierowe Ewa Kijewska BRE Bank 16 maja 2008 Ewa Kijewska (BRE Bank) Rynkowa wycena egzotycznych instrumentów pochodnych kursów
XI Konferencja Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych
Rafał M. Łochowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie O górnym ograniczeniu zysku ze strategii handlowej opartej na kointegracji XI Konferencja Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych Zależność kointegracyjna
Raport: Wycena opcji metodą Quasi Monte Carlo
Raport: Wycena opcji metodą Quasi Monte Carlo Autor: Dominik Winnicki Spis treści Opis problemu... 2 Wstęp teoretyczny... 2 Liczby Haltona... 4 Liczby Sobol a... 4 Ocena uzyskanych ciągów Haltona i Sobol
Wycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne
Matematyka finansowa - 8 Wycena papierów wartościowych - instrumenty pochodne W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Dystrybucje, wiadomości wstępne (I)
Temat 8 Dystrybucje, wiadomości wstępne (I) Wielkości fizyczne opisujemy najczęściej przyporządkowując im funkcje (np. zależne od czasu). Inną drogą opisu tych wielkości jest przyporządkowanie im funkcjonałów
Ważne rozkłady i twierdzenia c.d.
Ważne rozkłady i twierdzenia c.d. Funkcja charakterystyczna rozkładu Wielowymiarowy rozkład normalny Elipsa kowariacji Sploty rozkładów Rozkłady jednostajne Sploty z rozkładem normalnym Pobieranie próby
Quantile hedging. czyli jak tanio i dobrze zabezpieczyć opcję. Michał Krawiec, Piotr Piestrzyński
czyli jak tanio i dobrze zabezpieczyć opcję Michał Krawiec Piotr Piestrzyński Koło Naukowe Probabilistyki i Statystyki Matematycznej Uniwersytet Wrocławski Niedziela, 19 kwietnia 2015 Przykład (opis problemu)
ANALIZA OPCJI ANALIZA OPCJI - WYCENA. Krzysztof Jajuga Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Krzysztof Jajuga Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Podstawowe pojęcia Opcja: in-the-money (ITM call: wartość instrumentu podstawowego > cena wykonania
System prognozowania rynków energii
System prognozowania rynków energii STERMEDIA Sp. z o. o. Software Development Grupa IT Kontrakt ul. Ostrowskiego13 Wrocław Poland tel.: 0 71 723 43 22 fax: 0 71 733 64 66 http://www.stermedia.eu Piotr
Redukcja wariancji w metodach Monte-Carlo
14.02.2006 Seminarium szkoleniowe 14 lutego 2006 Plan prezentacji Wprowadzenie Metoda losowania warstwowego Metoda próbkowania ważonego Metoda zmiennych kontrolnych Metoda zmiennych antytetycznych Metoda
Beata Stolorz. Słowa kluczowe: opcje, miary wrażliwości, gamma, zomma, model wyceny opcji Blacka Scholesa.
Zomma współczynnik wrażliwości opcji Beata Stolorz Zomma współczynnik wrażliwości opcji Streszczenie: Jednym z najlepszych narzędzi pomiaru ryzyka opcji są miary wrażliwości. Odzwierciedlają one wpływ
Rozdziaª 9: Wycena opcji
Rozdziaª 9: Wycena opcji MODELOWANIE POLSKIEJ GOSPODARKI z R MPGzR (rozdz. 9) Wycena opcji 1 / 23 Denicja opcji. Opcja nansowa:. Warunkowy kontrakt terminowy na sprzeda» lub kupno instrumentu bazowego,
Ekonometryczne modele nieliniowe
Ekonometryczne modele nieliniowe Wykład 10 Modele przełącznikowe Markowa Literatura P.H.Franses, D. van Dijk (2000) Non-linear time series models in empirical finance, Cambridge University Press. R. Breuning,
Obliczenia iteracyjne
Lekcja Strona z Obliczenia iteracyjne Zmienne iteracyjne (wyliczeniowe) Obliczenia iteracyjne wymagają zdefiniowania specjalnej zmiennej nazywanej iteracyjną lub wyliczeniową. Zmienną iteracyjną od zwykłej
Dokumentacja. Uśmiech zmienności implikowanej. na rynku walutowym.
Dokumentacja Uśmiech zmienności implikowanej na rynku walutowym. Joanna Pieniak 1 Opis problemu Celem mojej pracy jest napisanie funkcji, która zwraca wartość zmienności implikowanej dla danych startowych:
ANALIZA WRAŻLIWOŚCI CENY OPCJI O UWARUNKOWANEJ PREMII
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 31 Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu ANALIZA WRAŻLIWOŚCI CENY OPCJI O UWARUNKOWANEJ PREMII Streszczenie W artykule przedstawiono
2. Wykaż, że moment pierwszego skoku w procesie Poissona. S 1 := inf{t : N t > 0} jest zmienną losową o rozkładzie wykładniczym z parametrem λ.
Zadania z Procesów Stochastycznych 1 1. Udowodnij, że z prawdopodobieństwem 1 trajektorie procesu Poissona są niemalejące, przyjmują wartości z Z +, mają wszystkie skoki równe 1 oraz dążą do nieskończoności.
Raport i dokumentacja Obliczanie Value-at-Risk portfela metodą Monte Carlo
Raport i dokumentacja Obliczanie Value-at-Risk portfela metodą Monte Carlo 1. Opis problemu Celem pracy jest policzenie jednodniowej wartości narażonej na ryzyko (Value-at- Risk) portfela składającego
Symulacyjne metody wyceny opcji amerykańskich
Metody wyceny Piotr Małecki promotor: dr hab. Rafał Weron Instytut Matematyki i Informatyki Politechniki Wrocławskiej Wrocław, 0 lipca 009 Metody wyceny Drzewko S 0 S t S t S 3 t S t St St 3 S t St St
SIMR 2016/2017, Analiza 2, wykład 1, Przestrzeń wektorowa
SIMR 06/07, Analiza, wykład, 07-0- Przestrzeń wektorowa Przestrzeń wektorowa (liniowa) - przestrzeń (zbiór) w której określone są działania (funkcje) dodawania elementów i mnożenia elementów przez liczbę
STATYSTYKA MAŁYCH OBSZARÓW IV. EMPIRYCZNY NAJLEPSZY PREDYKTOR
1 STATYSTYKA MAŁYCH OBSZARÓW IV. EMPIRYCZNY NAJLEPSZY PREDYKTOR 3.1 Najlepszy predyktor i empiryczny najlepszy predyktor 3.1.1 Najlepszy predyktor i empiryczny najlepszy predyktor Ogólny mieszany model
Modele zapisane w przestrzeni stanów
Modele zapisane w przestrzeni stanów Modele Przestrzeni Stanów (State Space Models) sa to modele, w których część parametrów jest nieobserwowalna i losowa. Zachowanie wielowymiarowej zmiennej y t zależy
Mikroekonometria 3. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński
Mikroekonometria 3 Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Zadanie 1. Wykorzystując dane me.hedonic.dta przygotuj model oszacowujący wartość kosztów zewnętrznych rolnictwa 1. Przeprowadź regresję objaśniającą
Komputerowa Analiza Danych Doświadczalnych
Komputerowa Analiza Danych Doświadczalnych dr inż. Adam Kisiel kisiel@if.pw.edu.pl pokój 117b (12b) 1 Materiały do wykładu Transparencje do wykładów: http://www.if.pw.edu.pl/~kisiel/kadd/kadd.html Literatura
21 maja, Mocna własność Markowa procesu Wienera. Procesy Stochastyczne, wykład 13, T. Byczkowski, Procesy Stochastyczne, PPT, Matematyka MAP1126
Mocna własność Markowa procesu Wienera Procesy Stochastyczne, wykład 13, T. Byczkowski, Procesy Stochastyczne, PPT, Matematyka MAP1126 21 maja, 2012 Mocna własność Markowa W = (W 1,..., W d ) oznaczać
3. Optymalizacja portfela inwestycyjnego Model Markowitza Model jednowskaźnikowy Sharpe a Model wyceny aktywów kapitałowych CAPM
3. Optymalizacja portfela inwestycyjnego Model Markowitza Model jednowskaźnikowy Sharpe a Model wyceny aktywów kapitałowych CAPM Oczekiwana stopa zwrotu portfela dwóch akcji: E(r p ) = w 1 E(R 1 ) + w
Ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym. Opcje Strategie opcyjne
Ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym Opcje Strategie opcyjne 1 Współczynniki greckie Współczynniki greckie określają o ile zmieni się kurs opcji w wyniku zmiany wartości poszczególnych
Wstęp do metod numerycznych Zadania numeryczne 2016/17 1
Wstęp do metod numerycznych Zadania numeryczne /7 Warunkiem koniecznym (nie wystarczającym) uzyskania zaliczenia jest rozwiązanie co najmniej 3 z poniższych zadań, przy czym zadania oznaczone literą O
Stochastyczne równania różniczkowe, studia II stopnia
Stochastyczne równania różniczkowe, studia II stopnia Niech W t (ewentualnie W, W (t)), t oznacza proces Wienera oraz niech W = Niech W = (W, W 2,, W n ) oznacza n-wymiarowy proces Wienera Pokazać, że
HANDEL OPCJAMI W PLATFORMIE DEALBOOK 360
Otwórz konto opcyjne w GFT lub dodaj możliwość inwestowania w opcje do istniejącego konta forex lub CFD, dzięki czemu będziesz mógł monitorować rynek 24 godziny na dobę, 5 dni w tygodniu. Nowy panel opcyjny
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXII Egzamin dla Aktuariuszy z 7 czerwca 2004 r. Część I. Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXII Egzamin dla Aktuariuszy z 7 czerwca 2004 r. Część I Matematyka finansowa Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minut 1 1. Trzy osoby biorą
Prawdopodobieństwo i statystyka
Wykład XIV: Metody Monte Carlo 19 stycznia 2016 Przybliżone obliczanie całki oznaczonej Rozważmy całkowalną funkcję f : [0, 1] R. Chcemy znaleźć przybliżoną wartość liczbową całki 1 f (x) dx. 0 Jeden ze
Matematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych
Matematyka finansowa i ubezpieczeniowa - 8 Wycena papierów wartościowych W ujęciu probabilistycznym cena akcji w momencie t jest zmienną losową P t o pewnym (zwykle nieznanym) rozkładzie prawdopodobieństwa,
Zmienność implikowana instrumentów finansowych - wprowadzenie
Krzysztof Piontek Katedra Inwestycji Finansowych i Ubezpieczeń Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Zmienność implikowana instrumentów finansowych - wprowadzenie Wstęp Ostatnia dekada zaowocowała dynamicznym
Weryfikacja hipotez statystycznych
Weryfikacja hipotez statystycznych Hipoteza Test statystyczny Poziom istotności Testy jednostronne i dwustronne Testowanie równości wariancji test F-Fishera Testowanie równości wartości średnich test t-studenta
Spis treści 3 SPIS TREŚCI
Spis treści 3 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 1. WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE JAKO DYSCYPLINA MATEMATYCZNA... Metody statystyczne w analizie i prognozowaniu zjawisk ekonomicznych... Badania statystyczne podstawowe
Modele DSGE. Jerzy Mycielski. Maj Jerzy Mycielski () Modele DSGE Maj / 11
Modele DSGE Jerzy Mycielski Maj 2008 Jerzy Mycielski () Modele DSGE Maj 2008 1 / 11 Modele DSGE DSGE - Dynamiczne, stochastyczne modele równowagi ogólnej (Dynamic Stochastic General Equilibrium Model)
Teoria ze Wstępu do analizy stochastycznej
eoria ze Wstępu do analizy stochastycznej Marcin Szumski 22 czerwca 21 1 Definicje 1. proces stochastyczny - rodzina zmiennych losowych X = (X t ) t 2. trajektoria - funkcja (losowa) t X t (ω) f : E 3.
Metody numeryczne. Janusz Szwabiński. Metody numeryczne I (C) 2004 Janusz Szwabiński p.1/50
Metody numeryczne Układy równań liniowych, część II Janusz Szwabiński szwabin@ift.uni.wroc.pl Metody numeryczne I (C) 2004 Janusz Szwabiński p.1/50 Układy równań liniowych, część II 1. Iteracyjne poprawianie
Metoda największej wiarygodności
Metoda największej wiarygodności Próbki w obecności tła Funkcja wiarygodności Iloraz wiarygodności Pomiary o różnej dokładności Obciążenie Informacja z próby i nierówność informacyjna Wariancja minimalna
Greckie współczynniki kalkulowane są po zamknięciu sesji na podstawie następujących danych:
Metodologia wyznaczania greckich współczynników. (1) Dane wejściowe. Greckie współczynniki kalkulowane są po zamknięciu sesji na podstawie następujących danych: S wartość zamknięcia indeksu WIG20 (pkt),
Inżynieria finansowa Wykład II Stopy Procentowe
Inżynieria finansowa Wykład II Stopy Procentowe Wydział Matematyki Informatyki i Mechaniki UW 11 października 2011 1 Rynkowe stopy procentowe Rodzaje stóp rynkowych Reguły rachunku stóp 2 3 Definicje stóp
Instrumenty pochodne Instrumenty wbudowane
www.pwcacademy.pl Instrumenty pochodne Instrumenty wbudowane Jan Domanik Instrumenty pochodne ogólne zasady ujmowania i wyceny 2 Instrument pochodny definicja. to instrument finansowy: którego wartość
Oznacza to, że chcemy znaleźć minimum, a właściwie wartość najmniejszą funkcji
Wykład 11. Metoda najmniejszych kwadratów Szukamy zależności Dane są wyniki pomiarów dwóch wielkości x i y: (x 1, y 1 ), (x 2, y 2 ),..., (x n, y n ). Przypuśćmy, że nanieśliśmy je na wykres w układzie
Wycena equity derivatives notowanych na GPW w obliczu wysokiego ryzyka dywidendy
Instrumenty pochodne 2014 Wycena equity derivatives notowanych na GPW w obliczu wysokiego ryzyka dywidendy Jerzy Dzieża, WMS, AGH Kraków 28 maja 2014 (Instrumenty pochodne 2014 ) Wycena equity derivatives
Modelowanie rynków finansowych z wykorzystaniem pakietu R
Modelowanie rynków finansowych z wykorzystaniem pakietu R Metody numeryczne i symulacje stochastyczne Mateusz Topolewski woland@mat.umk.pl Wydział Matematyki i Informatyki UMK Plan działania 1 Całkowanie
Układy stochastyczne
Instytut Informatyki Uniwersytetu Śląskiego 21 stycznia 2009 Definicja Definicja Proces stochastyczny to funkcja losowa, czyli funkcja matematyczna, której wartości leżą w przestrzeni zdarzeń losowych.
Wycena opcji Dynamika cen akcji: ds(t) = as(t)dt + σs(t)dw (t)
Wycena opcji Dynamika cen akcji: ds(t) = as(t)dt + σs(t)dw (t) Wycena opcji Dynamika cen akcji: ds(t) = as(t)dt + σs(t)dw (t) Figure 1: Aproksymacja drzewem dwumianowym Wycena opcji Dynamika cen akcji:
Opcje koszykowe a lokaty strukturyzowane - wycena
Opcje koszykowe a lokaty strukturyzowane - wycena Basket options and structured deposits - pricing Janusz Gajda Promotor: dr hab. inz. Rafał Weron Politechnika Wrocławska Plan prezentacji Cel pracy Wprowadzenie
Modelowanie zależności. Matematyczne podstawy teorii ryzyka i ich zastosowanie R. Łochowski
Modelowanie zależności pomiędzy zmiennymi losowymi Matematyczne podstawy teorii ryzyka i ich zastosowanie R. Łochowski P Zmienne losowe niezależne - przypomnienie Dwie rzeczywiste zmienne losowe X i Y
Prawdopodobieństwo i statystyka
Wykład VII: Metody specjalne Monte Carlo 24 listopada 2014 Transformacje specjalne Przykład - symulacja rozkładu geometrycznego Niech X Ex(λ). Rozważmy zmienną losową [X ], która przyjmuje wartości naturalne.
Całkowanie metodą Monte Carlo
Całkowanie metodą Monte Carlo Plan wykładu: 1. Podstawowa metoda Monte Carlo 2. Metody MC o zwiększonej efektywności a) losowania ważonego b) zmiennej kontrolnej c) losowania warstwowego d) obniżania krotności
1) jednostka posiada wystarczające środki aby zakupić walutę w dniu podpisania kontraktu
Przykład 1 Przedsiębiorca będący importerem podpisał kontrakt na zakup materiałów (surowców) o wartości 1 000 000 euro z datą płatności za 3 miesiące. Bieżący kurs 3,7750. Pozostałe koszty produkcji (wynagrodzenia,
Generowanie ciągów pseudolosowych o zadanych rozkładach przykładowy raport
Generowanie ciągów pseudolosowych o zadanych rozkładach przykładowy raport Michał Krzemiński Streszczenie Projekt dotyczy metod generowania oraz badania własności statystycznych ciągów liczb pseudolosowych.
Opcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do:
Jesteś tu: Bossa.pl Opcje na WIG20 - wprowadzenie Opcja jest to prawo przysługujące nabywcy opcji wobec jej wystawcy do: żądania w ustalonym terminie dostawy instrumentu bazowego po określonej cenie wykonania
SPOTKANIE 6: Klasteryzacja: K-Means, Expectation Maximization
Wrocław University of Technology SPOTKANIE 6: Klasteryzacja: K-Means, Expectation Maximization Jakub M. Tomczak Studenckie Koło Naukowe Estymator jakub.tomczak@pwr.wroc.pl 4.1.213 Klasteryzacja Zmienne
Program MC. Obliczyć radialną funkcję korelacji. Zrobić jej wykres. Odczytać z wykresu wartość radialnej funkcji korelacji w punkcie r=
Program MC Napisać program symulujący twarde kule w zespole kanonicznym. Dla N > 100 twardych kul. Gęstość liczbowa 0.1 < N/V < 0.4. Zrobić obliczenia dla 2,3 różnych wartości gęstości. Obliczyć radialną
Wykład 1 Próba i populacja. Estymacja parametrów z wykorzystaniem metody bootstrap
Wykład 1 Próba i populacja. Estymacja parametrów z wykorzystaniem metody bootstrap Magdalena Frąszczak Wrocław, 21.02.2018r Tematyka Wykładów: Próba i populacja. Estymacja parametrów z wykorzystaniem metody
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXV Egzamin dla Aktuariuszy z 16 maja 2005 r. Część I Matematyka finansowa
Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXV Egzamin dla Aktuariuszy z 6 maja 005 r. Część I Matematyka finansowa Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... WERSJA TESTU A Czas egzaminu: 00 minut . Inwestorzy
Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1
Ćwiczenia ZPI 1 Kupno opcji Profil wypłaty dla nabywcy opcji kupna. Z/S Premia (P) np. 100 Kurs wykonania opcji (X) np. 2500 Punkt opłacalności X + P 2500+100=2600 WIG20 2 Kupno opcji Profil wypłaty dla
Metody eksploracji danych 2. Metody regresji. Piotr Szwed Katedra Informatyki Stosowanej AGH 2017
Metody eksploracji danych 2. Metody regresji Piotr Szwed Katedra Informatyki Stosowanej AGH 2017 Zagadnienie regresji Dane: Zbiór uczący: D = {(x i, y i )} i=1,m Obserwacje: (x i, y i ), wektor cech x
Instytut Fizyki Politechniki Łódzkiej Laboratorium Metod Analizy Danych Doświadczalnych Ćwiczenie 3 Generator liczb losowych o rozkładzie Rayleigha.
Instytut Fizyki Politechniki Łódzkiej Laboratorium Metod Analizy Danych Doświadczalnych Generator liczb losowych o rozkładzie Rayleigha. Generator liczb losowych o rozkładzie Rayleigha. 1. Cel ćwiczenia
INSTRUMENTY POCHODNE OPCJE EUROPEJSKIE OPCJE AMERYKAŃSKIE OPCJE EGZOTYCZNE
INSTRUMENTY POCHODNE OPCJE EUROPEJSKIE OPCJE AMERYKAŃSKIE OPCJE EGZOTYCZNE OPCJE / DEFINICJA Opcja jest prawem do zakupu lub sprzedaży określonej ilości wyspecyfikowanego przedmiotu (tzw. instrumentu bazowego)