CZY ESEJ MATURALNY I WYPRACOWANIE 61,(=$67PIONE?

Transkrypt

1 EWA C+25)< OKE Jaworzno Ä'8)<.à2327=0$à<0 WYPRACOWANIEM CZY ESEJ MATURALNY I WYPRACOWANIE 61,(=$67PIONE? 3RQDGF]DVRZRü SHZQ\FK XPLHMWQRFL SRZRGXMH *H DQL ]PLHQLDMFH VL HSRNLDQLZSURZDG]DQHUHIRUP\QLHVZVWDQLHSRGZD*\üLFKZDUWRFL)\FLH i VWDZLDQHSU]H]QLHZ\PDJDQLD]DZV]HZHU\ILNXMFRMHVWQDSUDZGZD*QH 6]NRá\UHGQLRZLHF]QHUHDOL]RZDá\SURJUDPW]ZWULYLXPJUDPDW\NDGLalektyka i UHWRU\NDNWyU\R]QDF]DáNV]WDáFHQLHQDVWSXMF\FKXPLHMWQRFL F w przypadku dialektyki loglnur]xprzhgrfkrg]hqlhgrsudzg\ 1 ; F w przypadku retoryki V]WXN Z\PRZ\ NUDVRPyZVWZR QDXN ]DVDG sprawnego i SLNQHJR Z\VáDZLDQLD VL REHMPXMF SUDZLGáD GRERUX VáyZ konvwuxnfm]gdxplhmwqrüdujxphqwdfmllws 2. :QRZRF]HVQ\PSRGUF]QLNXGODJLPnazjalistów =DSODQXMNDULHU 3 czytamy:.d*ghjr GQLD EG]LHV] PXVLDá SU]HND]\ZDü QD SLPLH MDNLH ZLDGRPRFL i UR]XPLHüFRNWRQDSLVDá :RJáRV]HQLDFKRSUDF]QDMG]LHV]SUREDE\RGSRZLHG]LHüOLVWRZQLH7R MDNGREU]HSLV]HV]PR*H]DZD*\üQDW\PF]\SUDFRGDZFDXPyZLVL]7REQD rozprznzdolilndf\mq 8PLHMWQRüGREUHJRSLVDQLDPR*H&LSRPyFDZDQVRZDüZSUDF\ :SRGUF]QLNXW\P]QDMGXMHP\UyZQLH*ZVND]yZNLMDNSLVDü F %LHU]SRGXZDJRGELRUF SRP\OMDNLFKLQIRUPDFMLSRWU]HEXMF]\WHOQLF\ by]ur]xplhü7zrmz\srzlhg( F =DSODQXMFRFKFHV]SU]HND]Dü,QIRUPDFMDPXVLE\üMDVQDLSU]Hjrzysta áRZQLN M]\ND SROVNLHJR 3:1 :DUV]DZD W V >: VWDUR*\WQRFL GLDOHNW\ND R]QDF]DáD V]WXN G\VNXWRZDQLD]ZáDV]F]D XPLHMWQRü GRFKRG]HQLD GR SUDZG\ SU]H] XMDwnianie i przezwyci*dqlhvsu]hf]qrflzur]xprzdqlxsu]hflzqlnd@ Ibidem, t.3., s.48. Kelly-Plate J., Volz-Patton R., =DSODQXMNDULHU, Pelplin 1998, s

2 Ä'X*\NáRSRW]PDá\PZ\SUDFRZDQLHP czy esej maturalny i wypracowanie F =D]QDF]QDMZD*QLHMV]HU]HF]\ F 1LHUR]SLVXMVL3U]HFKRG(GRVHGQDVSUDZ\ F :\UD*DMVLMDVQR F %G(GRNáDGQ\ F]\SLV]HV]FLOHQDWHPDW"&]\PyZLV]WRFR zamierzaáh" F Pisz poprawnie. 8PLHMWQRü SLVDQLD PR*H SRPyF &L RGQLHü VXNFHV w szkole i w pracy. &HFK\ZVSyOQHF\WRZDQ\FKZ\SRZLHG]LGRW\F]MDNRFLLQIRUPDFML LV to : UHGQLRZLHF]H rozumowanie, logika, dochodzenie do prawdy, GREyUVáyZNRQVWUXNFMD]GDVSRVyEZ\VáDZLa- QLDVLXPLHMWQRüDUJXPHQWRZDQLD ZVSyáF]HVQRü 8PLHMWQRü NRQVWUXRZDQLD L SU]HND]\ZDQLD LQIRUPDFML PD FKDUDNWHU So- QDGF]DVRZ\MHMGRQLRVáRüMHVWX]DVDGQLRQDQLHW\ONRQDXNoZRDOHL*\FLRZR ZasadQRü MHM NV]WDáFHQLD MHVW ]DWHP RF]\ZLVWD $E\ E\ü VSUDZQ\P M]\NRZR QDOH*\XPLHü]QDMGRZDüRGELHUDüSU]\VZDMDüUR]XPLHüSU]HWZDU]DüLZ\No- U]\VW\ZDü SRWU]HEQH LQIRUPDFMH $EVRlZHQWVSUDZQ\M]\NRZR i to zarówno w roli nadawcy, jak odbiorcy informacji PR*HHIHNW\ZQLHXF]\üVLLUR]XPLHü ZLDW=GDQLHPZLHOXQLHW\ONRSRORQLVWyZRVRERZRüLGRMU]DáRüXF]QLDQDj- SHáQLHMLZV]HFKVWURQQLHVSUDZG]DZ\SUDFRZDQLH :\SUDFRZDQLH PDWXUDOQH SU]\ELHUD F]VWR IRUP UR]SUDZNL F]\OL WHNVWX RGZ]RURZXMFHJRUR]XPRZDQLH 0R*HRQDPLHüSRVWDü F SU]HGVWDZLDMF IDNW\ Z\GDU]HQLD SUREOHP\ Z MDNLP XSRU]GNRZDQLX dajf\psrgvwdzgrzqlrvnyzlxrjyoqlh F SROHPLF]Q XVWDODMFSUDZGOXEIDáV]MDNLHJRWZLHUG]HQLD F krytyczno-rfhqldmf ]DZLHUDMF DQDOL] LQWHUSUHWDFM L RFHQMDNLHJR tekvwx NXOWXU\ 6 WR IRUP\ Z\SRZLHG]L GR RSDQRZDQLD SU]H] ZV]\VWNLFK XF]QLyZOLFHXPMHOLQDXF]\FLHOFKFHLXPLHZGUR*\üPáRG]LH*GRELHJáHJR i poprawnego tworzenia takich tekstów 4. :\SUDFRZDQLH MDNR]DGDQLH HJ]DPLQDF\MQH PD FK\ED QDMGáX*V] KLVWRUL )XQNFMRQXMHZWHMIRUPLHRGGDZQD:\GDZDáRE\VL*HSRQDGZLHNRZDHZROu- FMDZ\NV]WDáFLSURGXNWGRVNRQDá\ 2EHFQLHZ\SUDFRZDQLHZ\VWSXMHZQDVWSXMF\FKDUNXV]DFKPDWXUDOQ\FK M]\NSROVNLQDREXSR]LRPDFKKLVWRULDKLVWRULDV]WXNLKLVWRULDPX]\NL wiedza RWDFXZLHG]DRVSRáHF]HVWZLHD]DSHZQHRGU]QDMG]LHVLQDWHMOLFLH WDN*HILOR]RILDQDSR]LRPLHUR]V]HU]onym. 4 3DZáRZVND5:\SUDFRZDQLHMDNRQDMOHSV]HQDU]G]LHVSUDZG]LDQXGRMU]DáRFLDELWXULHQWD, [w:] M. Sinica (red.), Materiaá\NRQIHUHQF\MQH].RQIHUHQFMLM]\NRZR-dydaktycznej w Jeleniej Górze, Jelenia Góra 1992, s

3 344 (ZD&KRU*\ We wszystkich przedmiotach wypracowanie jest tym rodzajem zadania, któ- UH VSUDZG]D XPLHMWQRFL QDMZ\*V]HM UDQJL 3U]\NáDG\ przedvwdzlrqh SRZ\*HM GRZRG]NRQLHF]QRFLNV]WDáFHQLDLVSUDZG]DQLDWHJRURG]DMXXPLHMWQRFL0i- PR SDQXMFHM HSRNL Ä606-yZ GáX*V]D Z\SoZLHG( E\áD L MHVW QLH]DVWSLRQ IRUPSU]HND]XLQIRUPDFML:LHORNURWQLHLZUy*QHJRURG]DMXSXEOLNDFMDFKSUóbowano SU]HDQDOL]RZDüSURFHVSLVaQLDZ\SUDFRZDQLDUR]áR*\üJRQDF]\QQLNL VNáDGRZHLRSLVDü =HVWDZQLH]EGQ\FKF]\QQRFLXF]QLDLPDWXU]\VW\NWyUHPXVLRQZ\NRQDü E\ZSHáQLSRSUDZQLH]UHGDJRZDüGáX*V]Z\SRZLHG(]QDMGuje odzwierciedlenie w kryteriach ocenidqld1lh]egqhxplhmwqrflf]\qqrflwr F organizowanie warsztatu pracyf]\oljurpdg]hqlhpdwhuldáxnru]\vwdqlh z OLWHUDWXU\LLQQ\FK(UyGHáLQIRUPDFMLVSRU]G]DQLHED]\GDQ\FKNRU]\VWanie z Uy*Q\FKWHFKQLNJURPDG]HQLDLSU]HND]\ZDQLDLQIRUPDFML F redagowanie wypowiedzi w sposób zamierzony SU]HVWU]HJDQLH WUHFLowych i formalnych zasad organizacji tekstu; F streszczanie, parafrazowanie, cytowanie, komentowanie F]\OLSRZRáy- ZDQLHVLQDFXG]HRSLQLH F IRUPXáRZDQLHKLSRWH]SODQRZDQLHLFKUR]ZL]\ZDQLD, dobieranie argumentówklhudufkl]rzdqlhvhohnfmrqrzdqlhpdwhuldáxlsru]gnrzdqlhjr porównywanie, syntetyzowanie (scalanie zebranych informacji w problemo- ZHFDáRFLZQLoskowanie; F IRUPXáRZDQLHVGyZLX]DVDGQLDQLH ich; F prezentowanie swoich ocen i opinii PXV] E\ü SU]HDQDOL]RZDQH L RGSowiednio uargumentowane); F zredagowanie tekstu, scalenie zebranych/ wybranych informacji w proble- PRZHFDáRFL :\GDZDáRE\ VL *H SU]\WRF]RQH LQIRUPDFMH QDOH* GR JUXS\ W]Z SUDZG RF]\ZLVW\FK :\PLHQLRQH SRZ\*HM XPLHMWQRFL WR LQDF]HM ]DSisane standardy Z\PDJD]DUyZQRHGXNDF\MQ\FKMDNHJ]DPLQDF\MQ\FK]ZLNV]RFLSU]HGPLo- WyZ 8PLHMWQRFL WH SRZLQQ\ E\ü NV]WDáFRQH QD ZV]\VWNLFK HWDSDFK HGXNDFML 3RQLHZD*V RQH V]F]HJyOQLH FKDUDNWHUyVW\F]QH GOD M]\NDSROVNLHJRLKistorii, W\PLSU]\NáDGDPLFKFVLSRVáX*\ü*áyZQ\P]DGDQLHPQDXF]DQLDM]\NDSRl- VNLHJRMHVWNV]WDáFHQLHG\VF\SOLQ\XP\VáRZHML VSUDZQRFLM]\NRZHM XPLHMt- QRFLGHF\GXMcych o: F E\FLXQDGDZFLRGELRUFLQIRUPDFML F PR*OLZRFLDFKUR]ZRMXRVRERZHJRND*GHJRF]áRZLHND F PR*OLZRFLDFKXF]HQLDVLF]HJRNROZLHN 3U]\NáDGRZD DQDOL]D MDNRFLRZD HJ]DPLQX SUyEQHJR ] M]\ND SROVNLHJR pokazuje, jakie pytania i SUREOHP\ SRMDZLDá\ VL Z G\VNXVMDFK ] PáRG]LH* i nauczycielami:

4 Ä'X*\NáRSRW]PDá\PZ\SUDFRZDQLHP czy esej maturalny i wypracowanie R]ZLQLFLHWHPDWXáDWZRü 5 : 7RNU\WHULXPEXG]LV]F]HJyOQLHGX*RHPRFMLSRGV\FDQ\FK]ZáDV]F]DSU]H] RVRE\ JáRV]FH L* XF]H PXVL ÄZVWU]HOLü VL Z PRGHO 8F]QLRZLH NWyU]\ QLH ]RVWDOLXVDW\VIDNFMRQRZDQLRWU]\PDQOLF]ESXQNWyZ]DWRNU\WHULXPXWU]yPXM *HVSRNU]\ZG]HQLSRQLHZD*ÄSU]HUROL PRGHO1DOH*DáRE\ZW\PPLHMVFXVSUo- VWRZDüW RELHJRZRSLQL8F]HDE\SRSUDZQLHUR]ZLQüWHPDW]oERZL]DQ\ jest ]QDüWHNVWOLWeUDFNLNWyU\PDDQDOL]RZDüL]DVDG\MHJRDQDOL]\1LHPR*H ED]RZDüQDVWUHV]F]HQLDFKÄFLJDFKGODPDWXU]\sty i innych pomocach dla XF]QLyZNWyUHPDVRZRSRMDZLDMVLQD rynku wydawniczym czy w internecie. 1LHPR*HWH*]DVWSRZDüU]HWHOQHMDQDOL]\WHNVWXOLWHUDFNLHJROX(Q\PLVNRMDU]eniami, dygresjami. 0RGHORGSRZLHG]L]DZLHUDSU]\NáDG\DUJXPHQWyZSRáF]Rnych tematycznie, czyli JáyZQHSXQNW\UR]ZLQLFLDWHPDWX3U]\]DSLVLHJáyZQHJRSXQNWXSRMa- ZLD VLVNUyWnp FR R]QDF]D *H ND*GD PHU\WRU\F]QLH SRSUDZQD RGSRZLHG( XF]QLD]RVWDQLHSR]\W\ZQLHRFHQLRQD>7HQ]DSLVSRMDZLDVLSU]\NU\WHULDFK]H wszystkich przedmiotów przyp. autora]. Model odpowiedzi jest adekwatnygrvirupxárzdqldwhpdwx : REX Z\SUDFRZDQLDFK SXQNW\ SU]\]QDZDQH V UyZQLH* ]D XPLeMWQRü wnioskowania. Po wnikliwej analizie tematuxf]hqlhsrzlqlhqplhüsureohpyz]hzvna- ]DQLHP]DJDGQLHZRNyáNWyU\FK]RERZL]DQ\MHVWVNRQFHnWURZDüVZRMXZDJ SLV]FZ\SUDFRZDQLH3RSUDZQHUR]ZLQLFLHWHPDWXRND]DáRVLMHGQDNXPLHMt- QRFLEDUG]RWUXGQGODXF]QLyZ1DMF]FLHMSRSHáQLDQHEáG\SROHJDá\QDW\P *H XF]QLRZLH ]DVWSRZDOL DQDOL] VWUHV]Fzaniem zamieszczonych fragmentów, powtarzali te same argumenw\srsháqldoleág\u]hf]rzhzldgf]fhr niezna- MRPRFLRSLVaQ\FKZOHNWXU]H]GDU]HP\OLOLERKDWHUyZ 3R]ZROLáDP VRELH SU]\WRF]\ü GRü REV]HUQ\ IUDJPHQW DQDOL]\ UR]ZLQLFLD WHPDWX]M]\NDSROVNLHJRSRQLHZD*MHVWRQDGHNZDWQ\GRZV]\VWNLFKSU]HGPLo- WyZNWyUHSU]\VSUDZG]DQLXRNUHORQ\FKXPLHMWQRFLSRVáXJXMVLZ\SUDFRZaniem. 3RUXV]RQH Z SRZ\*V]HM DQDOL]LH SUREOHP\ SRMDZLDM VL UyZQLH* Z SU]y- SDGNXKLVWRULLF]HJRGRZRGHPVZ\QLNLWHJRUocznej sesji majowej egzaminu maturalnego. 2VWDWQLH]]DGD,,DUNXV]DHJ]DPLQDF\MQHJR]KLVWRULLVSUDZG]DáRXPLHMt- QRüQDSLVDQLDZ\SUDFRZDQLDQDMHGHQ]SRGDQ\FKGRZ\ERUXWHPDWyZ7HPDW\ EU]PLDá\MHGQDNRZRVSUDZG]Dá\XPLHMWQRüVFKDUDNWHU\]RZDQLDSUzemian spoáhfzq\fk Z Uy*Q\FK HSRNDFK KLVWRU\F]Q\FK 2FHQLDQD E\áD SU]HGH ZV]\VWNLP ZDUWRü PHU\WRU\F]QD SUDF\ WUHü D WDN*H ZDUWRü NRPSR]\F\MQD M]\NRZD i stylistyczna. 'RRFHQ\Z\SUDFRZDQLD]KLVWRULLVWRVXMHVLVFKHPDWRFHQLDQLDRSDUW\QD koncepcmlsr]lrpyzsrv]f]hjyoqhsr]lrp\uy*qlfxmhqlhw\onrsu]\urvwzlhg]\ 5 Krasuska A., $QDOL]DMDNRFLRZDZ\QLNyZSUyEQHJRHJ]DPLQXPDWXUDOQHJR]M]\NDSROVNLHJR ZZRMHZyG]WZLHOVNLP, Biuletyn OKE, marzec 2005, s.7.

5 346 (ZD&KRU*\ ale i przyrost XPLHMWQRFL SRVáXJLZDQLD VL QL.ROHMQR RG, GR,9 SR]LRPX REVHUZXMHP\WHQSU]\URVW]JRGQLH]KLHUDUFKLVWDQGDUGyZZ\PDJDHJ]DPLQa- F\MQ\FK:RJyOQ\P]DU\VLHZ\JOGDWRQDVWSXMFR I. =GDMF\SU]HGVWDZLáQLHNWyUHIDNW\LSRMFLD]ZL]DQH]SRVWDZLRQ\PSUo- EOHPHPSRSUDZQLHXPLHFLáZ\GDU]HQLDZF]DVLHLZSU]estrzeni. 1DW\PSR]LRPLHRF]HNXMHVLRG]GDMFHJR]QDMRPRFLSRGVWawowych dla zrozumienia tematu faktów i zzl]nyzsrplg]\qlpl II. =GDMF\ Z\NRU]\VWDá SRVLDGDQ ZLHG] GR RSLVDQLD SUREOHPX Z\ND]Dá VLSURVW\PLRSHUDFMDPLP\OHQLDKLVWRU\F]QHJR 1DW\PSR]LRPLHRF]HNXMHVLRG]GDMFHJRQLHW\ONRIDNWRJUDILLDOHUyw- QLH*SURVW\FKRSHUDFMLP\OHQLDKLVWRU\F]nego, takich jak: selekcja faktów, przyczyny i skutki. III. =GDMF\SRGMáSUyEZ\MDQLHQLDSRVWDZLRQHJRSUREOHPXZV\QWHW\Fznej formie i Z\ND]DáVLSRJáELRQ\PUR]XPRZDQLHPKLVWRU\Fznym. 1DW\PSR]LRPLHRF]HNXMHVLGR]GDMFHJRSU]HGVWDZLHQLD]áR*RQRFL]Mawisk i SURFHVyZKLVWRU\F]Q\FKDQDOL]\]XZ]JOGQLHQLHPWDNLFKRSHUDFMLP\Oenia historycznego, jak np.: selekcja i hierarchizacja faktów, synchronizacja (i GLDFKURQL]DFMDF]\XPLHV]F]DQLHZV]HURNLPNRQWHNFLH IV.=GDMF\ZV]HFKVWURQQLHSU]HGVWDZLáSUREOHPRGQLyVáVLGRG\VNXVMLKistoriograILF]QHMRUD]SRGMáSUyEMHJRRFHQ\ 1DW\PSR]LRPLHRF]HNXMHVLRG]GDMFHJRSRJáELRQHMDQDOL]\]XZ]JOd- QLHQLHP ZáDVQ\FK ZQLRVNyZ L UHIOHNVML D WDN*H RGZRáDQLD GR Uy*Q\FK (UyGHá informacji. OczywiVWH MHVW *H ]GDMF\ PXVL G\VSRQRZDü RGSRZLHGQL ZLHG] KLVWo- U\F]Q=DWHPSUR]DLF]QSU]\F]\QQDSLVDQLDVáDEHJRZ\SUDFRZDQLDPR*HE\ü brak wiagrprfl:surzdg]hqlhwuhflqlhqdwhpdwzldgf]\üpr*hr F EUDNXZLDGRPRFL F EUDNXXPLHMWQRFLGRERUXLVHOHNFMLPDWHULDáXU]HF]RZHJR F niezrozumieniu tematu 6. 7DNLH]DGDQLDPRJE\üRFHQLRQHQDSXQNWyZ :KLHUDUFKLLVWDQGDUGyZZ\PDJDHJ]DPLQDF\MQ\FKWZRU]HQLHLQIRUPDFML w Uy*Q\FK IRUPDFK F]\OLVWDQGDUG,,,MHVWXPLHMWQRFLQDMZ\*V]HMUDQJL3oziom jego opdqrzdqld QDMSHáQLHM VSUDZG]D ]DGDQLH UR]V]HU]RQHM RGSRZLHG]L czyli wypracowanie. 2PyZLRQHXPLHMWQRFLQDMZ\*V]HMUDQJLSR]ZDODMFHSRVáXJLZDüVLZLe- G]]RVWDá\QDVWSXMFR]DSLVDQH 7 : =GDMF\ SU]HGVWDZLD RUD] RFHQLD Z\GDU]HQLD L ]MDZLVND KLVWRU\F]QH, formuáxmfsu]hmu]\vwlorjlf]qz\srzlhg(slvhpq 6 7 Anusiewicz-']LDáDN % Problem tzw. krótkiego wypracowania, Biuletyn Maturalny nr 5. Historia, Centralna Komisja Egzaminacyjna 2004, s Informator maturalny od 2005 roku z historii, Warszawa 2003, s. 26.

6 Ä'X*\NáRSRW]PDá\PZ\SUDFRZDQLHP czy esej maturalny i wypracowanie Standard 1) porównuje, czyli wskazuje ró*nice LSRGRELHVWZD PLG]\]MDZiskami i procesami, 2) krytycznie anali- ]XMHLRFHQLDUy*QH interpretacje historii 2SLVZ\PDJD ]HVWDZLD]HVRERGSRZLHGQLHLQIRUPDFMHGRW\F]FH]Mawisk i procesów historycznych, dostr]hjdsrgrelhvwzdluy*qlfhrud]zduwoflxmhmhzfhox Z\MDQLHQLDSUREOHPX Z\FLJDZQLRVNL]SRUyZQD uzasadnia swoje stanowisko; GRVWU]HJDUy*QHLQWHUSUHWDFMHKLVWRULLLLFKSU]\F]\Q\ uwzgogqldlqirupdfmhrud]rslqlhuy*qlfhvlplg]\ soe IRUPXáXMHZQLRVNL RFHQLDZ\EUDQHSUREOHP\KLVWRU\F]QH]XZ]JO GQLHQLHP ]DVDGQDXNRZHJREDGDQLDSU]HV]áRFL $QDOL]DLORFLRZD 8 Z\QLNyZWHJRURF]QHJRHJ]DPLQXPDWXUDOQHJRSRND]DáD MDN WUXGQRü VWDQRZLá\ GOD ]GDMF\FK Z\PDJDQLD RSLVDQH Z,,, VWDQGDUG]LH Wska(QLNL ádwzrfl GOD]GDMF\FK ] UR]ELFLHP QD OLFHD RJyOQRNV]WDáFFH i SURILORZDQHSU]HGVWDZLDPSRQL*HM :VND(QLNLáDWZRFL dla standardu III LP PP = 0,33 LP PR = 0,16 LO PP = 0,49 LO PR = 0,23 &DáRü PP = 0,47 (A I) &DáRü PR = 0,23 (A II) àdwzrüvwdqgdugx,,, /3 /3 /2 /2 3UDZLHSRáRZD]GDMF\FK]OLFHyZRJyOQRNV]WDáFF\FKRUD]SRQDG]GDM cych z liceów profilowanych, w arkuszu I, czyli na poziomie podstawowym, VSHáQLáDZ\PDJDQLDVWDQGDUGX,,,W]QSUDZLGáRZRWZRU]\áDZ\PDJDQHLQIRUPacje w zadaniach krótkiej odpowiedzi. 1D SR]LRPLH UR]V]HU]RQ\P NLHG\ ]GDMF\ PXVLDá QDSLVDü Z\SUacowanie, ZVND(QLNLXOHJá\]PLDQLH:SU]\SDGNX/2Z\QRVLá\DZSU]\SDGNX/3 0,16. :VSyáF]\QQLNáDWZRFLLZSU]\SDGNX]DGD]SR]LRPXSRGVWa- ZRZHJRZVND]XMH*H]DGDQLDNUyWNLHMRGSRZLHG]LVSUDZG]DMFHVWRSLHRSDQRwaQLD XPLHMWQRFL RSLVDQ\FK Z VWDQGDUG]LH,,, V GOD]GDMF\FK GZXNURWQLH ádwzlhmv]hql*]dgdqlhgáx*v]hmrgsrzlhg]l 8 Raport z egzaminu maturalnego 2005, OKE Jaworzno, historia. Dane ze stron internetowych poszczególnych Komisji Egzaminacyjnych i CKE,

7 348 (ZD&KRU*\ NieSRNyMEXG]LIDNW*HZ\QLNLZ\SUDFRZDQLDVQLVNLH=GDMF\PLHOLGR Z\ERUX GZD WHPDW\ Uy*QLFD ZVND(QLNyZ RGQRV]F\FK VL GR SRV]F]ególnych tematów jest niewielka. Ogólnie ZVND(QLN ádwzrfl GOD WHJR ]DGDQLD Z VNDOL ogólnopolskiej wynosi -0,2. Tematy w\sudfrzdsrggdq\fkdqdol]lheu]pldá\qdvwsxmfr 1. 6FKDUDNWHU\]XMSU]HPLDQ\MDNLHGRNRQDá\VLZVSRáHF]HVWZLHSROVNLPRG SRF]tNX;,,,GRNRFD;9ZLHNX. 2. 6FKDUDNWHU\]XM SU]HPLDQ\ MDNLH GRNRQDá\ VLZVSRáHF]HVWZLH SRlskim w okresie Polski Ludowej. OEOLF]HQLDSU]HSURZDG]RQRGODQDVWSXMFHMOLF]E\]GDMF\FK Temat /LF]ED]GDMF\FK Temat 1 2ERZL]NRZ\ Dodatkowy PR 313 Temat 2 2ERZL]NRZ\ Dodatkowy PR 533 =QDF]QLHZLFHMDELWXULHQWyZ]GDZDáRKLVWRULMDNRSU]HGPLRWRERZL]No- Z\ :LNV]D OLF]ED]GDMF\FK Z\EUDáD WHPDW RGQRV]F\ VL GR KLVWRULL QDj- QRZV]HM1LHFRZ\*V]HZ\QLNLRVLJQOLPDWXU]\FLNWyU]\QDSLVDOLZ\SUDFRZanie na tepdwrgqrv]f\vlgruhgqlrzlhf]d:mhgq\plguxjlpsu]\sdgnx ]DGDQLDRND]Dá\VLE\üWrudne i bardzo trudne. %\SU]HDQDOL]RZDüNWyUH]XPLHMWQRFLRNUHORQ\FKNU\WHULDPLRFHQLDQLD RND]Dá\ VL GOD]GDMF\FK ádwzlhmv]h D NWyUH WUXGQLHMV]H GRNRQDQRDQDOL]\So- ]LRPDPLNU\WHULDRFHQLDQLDSU]HGVWDZLRQRSRZ\*HM2EOLF]HQLDGODSRV]F]HJylnych poziomów w kryteriach oceniania prezenwxmvlqdvwsxmfr /LF]ED]GDMF\FK :DUWRüZVND(QLND dla danej grupy osób: 2JyáHP ,16 0 pkt Poziom I ,09 Poziom II 481 0,39 Poziom III 142 0,65 Poziom IV 34 0,85 Zamieszczone QL*HMZ\NUHV\SU]HGVWDZLDMGZDURG]DMH]DOH*QRFLOLFz- E]GDMF\FK NWyU\FK Z\SRZLHG]L HJ]DPLQDWRU]\]DNZDOLILNRZDOL GR SRV]F]e- JyOQ\FK SR]LRPyZ Z NU\WHULDFK RFHQLDQLDRUD]ZVND(QLNáDWZRFL]DGDQLD w poszczególnych poziomach kryteriów oceniania. =]HVWDZLHQLDWHJRZ\QLND*H]GHF\GRZDQLHQDMZLFHMSUDF]DNZDOLILNRZa- QR GR SR]LRPX, FR R]QDF]D WR *H QDMZLNV]D JUXSD ]GDMF\FK Z\ND]DáD VL W\ONRQDMEDUG]LHMSRGVWDZRZ\PLXPLHMWQRFLDPL1DWHMSRVWDZLHPR*QDZQLo-

8 Ä'X*\NáRSRW]PDá\PZ\SUDFRZDQLHP czy esej maturalny i wypracowanie VNRZDüUyZQLH**HSUDFHXND]XMEUDNLZZLeG]\QDGDQ\WHPDWLQLHGRVNRQDáRü XPLHMWQRFL3R]LRP\,,L,,,SRMDZLDMVLVSRUDG\F]QLH,9 bardzo rzadko àdwzrü 0,8 0,6 0,4 0,2 0,,,,,,,9 Poziom /LF]ED ]GDMF\FK ,,,,,,,9 Poziom,PZLNV]\PSU]\URVWHPZLHG]\LRGSRZLHGQLFKXPLHMWQRFLZ\ND]\ZDOL VL]GDMF\W\PáDWZLHMV]HE\áRGODQLFK]DGDQLH,PZ\*V]\SR]LRPGRNWyUHJR ]DNZDOLILNRZDQRSUDFW\PZ\*V]\ZVND(QLNáaWZRFLGODGDQHJR]DGDQLD 3RGVXPRZXMFGDQHVSUyEXMP\SRáF]\üOLF]E]GDMF\FK]DNZDOLILNRZa- Q\FKGRSHZQHMJUXS\SR]LRPX]NUyWNFKDUDNWHU\VW\NLFKRVLJQLü /LF]ED ]GDMF\FK I II III IV Poziom Podstawowe dla zrozumienia tematu fakty i ]ZL]NL SRPLG]\ nimi :ádflzd faktografia oraz proste operacje P\OHQLDKLVWorycznego, takie jak: selekcja faktów, przyczyny i skutki 3U]HGVWDZLHQLH]áR*RQoFL zjawisk i procesów historycznych; analiza z uw- ]JOGQLHQLHPWDNLFKRSe- UDFMLP\OHQLDKLVWRU\- cznego, jak np.: selekcja i hierarchizacja faktów, synchronizacja (i diachronizacja) czy umieszczanie ZV]HURNLPNRQWHNFLH 3RJáELRQDDQDOL]D z XZ]JOGQLHQLHP ZáDVQ\FKZQLRVNyZ i refleksji, a WDN*H RGZRáDQLDGR Uy*Q\FK(UyGHá informacji 3U]HNV]WDáFHQLHXF]QLyZZHNVSHUWyZZHZV]\VWNLFKG]LHG]LQDFKMHVWQLHUe- DOQH-HGQDNXF]HZ\ELHUDMFSU]HGPLRWPDWXUDOQ\SRGHMPXMHGHF\]M*HVWa- QLHVLÄVSeFMDOLVW ]RNUHORQHMG]LHG]LQ\QDXNL

9 350 (ZD&KRU*\ %DGDQLDSV\FKRORJyZGRZLRGá\*HHNVSHUFLZGDQHMG]LHG]LQLHSRWUDILSUe- F\]\MQLH]DSODQRZDüF]\QQRFLSRWU]HEQHGRUR]ZL]DQLDSUREOHPX%DUG]RGo- NáDGQLHDQDOL]XM]DJDGQLHQLH-HVWWRF]\QQRüNWyUDZDUXQNXMHHIHNWNRFowy SUDF\,FKRFLD*Z wielu pr]\sdgndfkqlh]qdmgxmfdánrzlflhqrz\fkurzzl]d to odpowiednio wykorzystumgrw\fkf]dvrzhgrzldgf]hqld'odwhjrwdnzd*qh MHVW DE\ ]GDMF\ G\VSRQRZDá WDNLPL ]DVREDPL ZLHG]\ L XPLHMWQRFL NWyUH umo*olzl PX RWU]\PDQLH ]DGRZDODMFHJR JR Z\QLNX =DWHP ]GDMF\ NWyU]\ uzyskali niskie wyniki z zadania, albo nie przeanalizowali donádgqlhwhpdwxloxe QLH ]DVWDQRZLOL VL F]HJR RF]HNXMH VL RG]GDMFHJR DOER RJUDQLF]RQD ZLHG]D i XPLHMWQRFLQLHSR]ZROLá\LPQDSRSUDZQHZ\NRQDQLHSROHFenia. Obydwa wnioskiprje\üzvnd]yzngrsurfhvxsodqrzdqldg\gdnw\fznego w V]NRáDFK1DOH*\MHGQDNSDPLWDü*HEDUG]RGX*RF]DVXZ\PDJD]UR]u- PLHQLHFRVLVWDáRF]\OLanaliza sytuacji,rud]frqdoh*\rvljqüf]\olanaliza celu.lhg\ F]áRZLHN ]UR]XPLH V\WXDFM SUREOHPRZ PR*H VL] QL UyZQLH* upoudü 9. 3U]\GDWQRü Z\SUDFRZDQLD MDNR IRUP\ ]GDQLD HJ]DPLQDF\MQHJR MHVW EHzsporna *DGQHLQQHQLHVSUDZG]DMHGQRF]HQLHWDNZLHOXXPLHMWQRFLV]F]HJó- árz\fklwrxplhmwqrflqdmz\*v]hmudqjl:lhohsudfg\vnzdolilnxmzypowie- G]LQLHQDWHPDWZLDGF]RQHREUDNXZLDGRPRFLEUDNXXPLHMWQRFLGRERUX i VHOHNFMLPDWHULDáXU]HF]RZHJRLOXERQLH]UR]XPLHQLXWHPDWX0R*QDZLFSU]y- Mü*HVXNFHV]DF]\QDVLRGLnformacji.,QIRUPDWRUPDWXUDOQ\ZVND]XMH*H]DGDQLD] arkuszd,,záf]qlh]z\sua- FRZDQLHP SRGSRU]GNRZDQH V WHPDWRZL SU]HZRGQLHPX : przypadku tego- URF]QHJRHJ]DPLQXWRSU]\SRU]GNRZDQLHE\áRV]F]HJyOQLHZLGRF]QH:LQIRrmatorze przedvwdzlrqr Z\PDJDQLD L SRSDUWR MH SU]\NáDGDPL %\ü PR*H ZLHOX ]GDMF\FKQLH]DSo]QDáRVL]NRQFHSFMEXGRZ\DUNXV]D %ághp F]VWR SRMDZLDMF\P VL Z SUDFDFK MHVW QLHSRSUDZQH VWRVRZDQLH WHUPLQRORJLL=DVDG\QDUUDFMLKLVWRU\F]QHMQLHSR]ZDODMQD]DPLHQQHSU]\SDd- NRZHX*\ZDQLHWHUPLQyZ7DNLHG]LDáDQLDPRJZLDdF]\üRQLH]QDMRPRFLEG( QLH]UR]XPLHQLXSHZQ\FKRNUHOH1LHSUHFy]\MQHSRVáXJLZDQLHVLWHUPLQRORJL zmienia sens wypowiedzi VWDMHVLRQDQLHSUDZLGáowa. 2GSRZLHGQLHGDüU]HF]\VáRZR MHOLWDP\OVWDQLHVLSRVWXOatem, który GRF]HNDVLVSHáQLHQLDMDNRüZ\SRZLHG]LXFzniowskich mo*hvl]ghf\grzdqlh SRSUDZLü 9 G. Mietzel, 3V\FKRORJLDNV]WDáFHQLD, *GDVNV