Załącznik nr 1 Autorski program wychowawczy dla uczniów kl. II c pt. Uczestniczę w kulturze.

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 Autorski program wychowawczy dla uczniów kl. II c pt. Uczestniczę w kulturze. Sztuka stanowi niezbędną strawę człowieka, jest istotnym czynnikiem kształtującym jego osobowość i jego szczęście S. Szuman, O sztuce i wychowaniu estetycznym I Wychodząc z założenia, że Szkoła powinna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich ( część wstępna Ustawy o systemie oświaty z dn r.), uznałam, iż najpełniej i najlepiej uda się tego dokonać poprzez częsty i bezpośredni kontakt ze sztuką, bo dzięki sztuce człowiek osiąga stan wewnętrznej harmonii życia społecznego. Nie pomijając działań, które podejmowane są rokrocznie przez szkołę, nauczycieli i uczniów, proponuję dodatkowo wychowanie przez sztukę w znacznie zwiększonej dawce, przede wszystkim poza lekcjami szkolnymi. Dlaczego właśnie wychowanie przez sztukę? Oto kilka argumentów: 1. Sztuka wpływa na zmianę osobowości człowieka, inspiruje do twórczości, do refleksji nad postępowaniem. 2. Jako zjawisko ponadczasowe i ponadnarodowe ułatwi uczniom integrację z Europą. 3. Za sprawą sztuki przeobraża się natura ludzka. 4. Osobiste, częste kontakty z dziełem sztuki i przeżycia, które zostaną wywołane takimi spotkaniami dadzą młodym ludziom podstawy do umiejętnego wartościowania. 5. Uczestnictwo w kulturze wysokiej pozwoli wyprowadzić uczniów z przestrzeni kultury masowej. Celowość stworzenia tego programu potwierdziły wyniki przeprowadzonej wśród moich uczniów ankiety dotyczącej wychowania w kulturze i oczekiwań uczniów w tym zakresie. Tylko 9 uczniom kultura kojarzy się z operą, teatrem, malarstwem architekturą. Zdecydowana większość ankietowanych definiuje ją jako dobre zachowanie. Z dalszej lektury ankiety wynika, że uczestnictwo w kulturze moich uczniów sprowadza się niemal tylko do udziału w szkolnych wyjściach oraz do korzystania tylko ze szkolnej biblioteki. Niezwykle rzadko kupują książki, sporadycznie chodzą do kina. 20 uczniów nie było z rodziną lub 1

2 z przyjaciółmi w teatrze, 24- nie odwiedziło żadnej sali koncertowej, tyleż samo nie było na występie ludowych zespołów. Nikt nie był w operze! Podobne, zbliżone do zera, były odpowiedzi dotyczące wyjść na wystawy, do muzeów czy na spotkania z twórcami kultury. Zatem jedyny kontakt z tymi instytucjami dzieci miały dzięki szkole. Zatrważające jest to, że, jak wynika z ankiety, 15 młodych ludzi jest z takiego obrotu sprawy zadowolonych. Nie czują oni żadnej potrzeby zdobywania i poszukiwania nowych pól doznań. II Zadania, jakie postawiłam sobie, budując ten program wychowawczy to: 1. Stopniowa, pełna i ukierunkowana akulturacja uczniów prowadząca do tego, by potrafili tak odbierać sztukę, aby w ich psychice pozostawał trwały, pozytywny ślad. 2. Uzmysłowienie uczniom, że obcowanie ze sztuką to bogacenie przeżyć estetycznych, ale także źródło wiedzy o świecie. 3. Uświadomienie im, iż sztuka jest naszym wspólnym dziedzictwem cywilizacyjnym. 4. Wdrożenie do poszanowania kultury innych narodów. 5. Dążenie do wychowania człowieka twórczego, który w przyszłości będzie potrafić stawić czoła coraz to nowym wyzwaniom. Powyższe zadania wyznaczyłam sobie, wierząc, że sztuka winna być podstawą wychowania, a jak pisał Herbert Read, tylko społeczeństwo o wysoko rozwiniętej wrażliwości estetycznej może przejawiać wrażliwość na wielkie idee. Harmonogram działań III TEMATY I ZAGADNIENIA W sali teatralnej i koncertowej ŚRODKI REALIZACJI W Operze Śląskiej w Bytomiu na przedstawieniu operowym i baletowym W Teatrze Śląskim im. St. Wyspiańskiego w Katowicach spotkania z 2 PRZEWIDYWANE EFEKTY Uczniowie: Kulturalnie zachowują się w grupie rówieśniczej poza szkołą Bezwzględnie podporządkowują się poleceniom nauczyciela

3 klasyką dramatu W Teatrze Rozrywki w Chorzowie poznajemy musical Na poranku muzycznym NOSPR u Wizyta w Filharmonii Śląskiej w Katowicach Kulturalnie zachowują się w teatrze - Utrzymują ciszę w trakcie przedstawienia i koncertu - Nie szeleszczą papierkami - Biją brawo w odpowiednim momencie - Nie jedzą w trakcie widowiska Potrafią się odpowiednio ubrać, idąc do teatru lub na koncert Rozwijają wrażliwość muzyczną i estetyczną ZA KULISAMI TEATRU TELEWIZJA OD KUCHNI Lekcje Teatralne w Teatrze Śląskim w Katowicach Na próbach dziecięcego chóru Teatru Rozrywki w Chorzowie Lekcje Telewizyjne w ośrodku TVP Katowice Zdobywają wiedzę na temat tworzenia dzieł teatralnych Uświadamiają sobie, jak wiele trudu potrzeba, by powstało przedstawienie teatralne Zauważają, że teatr to nie tylko aktorzy, ale cały zespół ludzi współpracujących ze sobą Poznają pracę nad programem telewizyjnym Kulturalnie zachowują się podczas zwiedzania Z uwagą słuchają oprowadzających po ośrodku Są odpowiedzialni za miejsca, w których przebywają 3

4 SZTUKA BLIŻEJ NAS Młodzi muzycy na gościnnych występach w szkole Spotkanie ze współwłaścicielką kolekcji lalek Wizyta znawcy J.R.R. Tolkiena MUZEA I GALERIE W Muzeum Śląskim spotkanie z uczniami Jana Matejki W BWA w Katowicach poznajemy malarstwo współczesne Muzeum Miasta Chorzowa W ŚWIECIE SŁOWA PISANEGO HISTORIA NASZEGO REGIONU NASZ WKŁAD W KULTURĘ W Bibliotece Śląskiej w Katowicach W redakcji Dziennika Zachodniego Spotkanie z archiwistą Urzędu Miejskiego w Chorzowie W Muzeum Górnośląskim w Bytomiu Udział w konkursach poetyckich Reprezentujemy szkołę w konkursach recytatorskich 4 Poszerzają wiedzę o różnych dziedzinach stuki Obcują bezpośrednio z twórcami sztuki Uświadamiają sobie wielorakość zainteresowań ludzi Właściwie zachowują się w miejscach wystawowych Potrafią rozpoznawać główne nurty w malarstwie Znają największe polskie dzieła i ich autorów Nabierają nawyku bywania w muzeach Uwrażliwiają się na piękno w sztuce Poznają wielofunkcyjność największej instytucji kulturalnej w regionie Uczą się korzystać z jej zasobów Zdobywają wiedzę na temat powstawania gazety codziennej Szanują tradycje, dorobek kultury Są dumni z osiągnięć minionych pokoleń Uświadamiają sobie wagę dokonań swoich przodków Poszukują dla siebie najlepszych form wyrazu Wyrabiają w sobie nawyk aktywnego

5 Nasze prace w konkursach plastycznych Nasz klasowy teatrzyk uczestnictwa w kulturze Wyrabiają twórczą postawę IV Plan ewaluacji programu wychowawczego Uczestniczę w kulturze a) Opis zjawisk i czynników uznanych za mocne punkty, zalety oraz zagrożenia Program Uczestniczę w kulturze stanowi cykl zajęć wspomagających kształtowanie postawy świadomego odbiorcy dóbr kultury i pobudzających twórczy rozwój jednostki i grupy. Ewentualne pozytywne rezultaty programu mają duże znaczenie dla uczniów, całej szkoły i środowiska pozaszkolnego ucznia. Materialne możliwości wprowadzenia programu są zupełnie realne. Zaproszeni goście będą prowadzili spotkania z uczniami nieodpłatnie. Koncerty zaplanowane przeze mnie w Filharmonii Śląskiej to bezpłatne imprezy. Podobnie jest z Lekcjami Telewizyjnymi, wizytą w Bibliotece Śląskiej i w redakcji Dziennika Zachodniego. Jedyne koszty to bilety do teatru, opery i muzeów. Koszty te rozłożone będą jednak na cały rok. Program jest w dużej mierze uniwersalny, do wykorzystania we wszystkich zespołach klasowych. Metody i formy zajęć są atrakcyjne dla uczniów. Mimo tego, że program wymaga od nauczyciela sporego zaangażowania oraz wrażliwości na sztukę, nie wymaga jednak specjalistycznego przygotowania, które uniemożliwiałoby przeprowadzenie go przez nauczycieli różnych przedmiotów. Program pomoże uczniom poprawić stosunki w grupie, bardziej twórczo rozwiązywać problemy, zainspirować do poszukiwania własnych dróg. Umożliwi nauczycielowi nawiązanie przyjaznych więzi z uczniami, wzmocni jego funkcję jako kreatora postaw. Zagrożeniem dla programu może być wszechobecna i wszechogarniająca kultura masowa, która towarzyszy uczniom na każdym kroku. Trzeba przekonać uczniów i rodziców do konieczności obcowania z kulturą wysoką. b) Ewaluacja programu w trakcie jego realizacji - obserwacja zachowania uczniów podczas zajęć, wyjść - ankieta lub skala do zbierania informacji na temat klimatu i atmosfery zajęć - swobodne rozmowy z uczniami na temat spotkań i wyjść 5

6 c) Ewaluacja po zakończeniu realizowania programu. Można sprowadzić ją do odpowiedzi na pytania na podstawie obserwacji nauczyciela i ankiety przeprowadzonej wśród uczniów: - Czy nastąpiła poprawa zachowania uczniów w szkole i poza nią? - Czy uczniowie bardziej angażują się w życie klasy i szkoły? - Czy potrafią rozpoznawać utwory małowartościowe? - Czy uczniowie stali się bardziej twórczy? - Czy mają świadomość, że piękno poprawia zdrowie psychiczne? - Czy wyrobiły się w nich nawyki korzystania z dóbr kultury? - Jakie pożytki z programu widzą sami uczniowie? Bibliografia 1. Cackowski Z., Myślenie twórcze a myślenie wartościująco krytyczne, Studia Filozoficzne 1971, nr Ferenz K., Wprowadzanie dzieci w kulturę, Wrocław Jak wychowywać?, Materiały z konferencji, Lublin Kształtowanie umiejętności wychowawczych, red. T. Sokołowska- Dzioba, Lublin Literatura i sztuka a wychowanie, red. J. Kida, Rzeszów Read H., Wychowanie przez sztukę, Wrocław Sztuka. Nauczyciel. Uczeń, red. J. Plisiecki, Lublin Szuman S., O sztuce i wychowaniu estetycznym, Warszawa W kręgu wychowania przez sztukę, red. J. Wojnar, Warszawa Praca wykonana przez: mgr Barbarę Bugdoł ZSO nr 1 w Chorzowie 6