Program Profilaktyki Zespołu Placówek Oświatowych w Chotyłowie na rok szkolny 2016/2017

Transkrypt

1 Program Profilaktyki Zespołu Placówek Oświatowych w Chotyłowie na rok szkolny 2016/2017

2 1. Wstęp Program profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów Zespołu Placówek Oświatowych w Chotyłowie. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska. Tworzy spójną całość z Programem Wychowawczym Zespołu. Opracowany program sporządzony został w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego. 2. Podstawa prawna: - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (tj. Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.), - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17), - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczególnych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem ( Dz. U. z 2006 r. Nr 26 poz. 226), - Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 231 poz ze zm.), - Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 70 poz. 472 ze zm.), - Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 124), - Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomani, - Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.), - Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 3 listopada 1999 r. przygotowany przez Międzynarodowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa 3. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej Diagnozę zachowań problemowych przeprowadzono na podstawie rozmów, obserwacji oraz ankiety dla uczniów. Badaniem ankietowym objęto grupę uczniów z klas I III. Przeprowadzona analiza wykazała, że największymi problemami w szkole są: - niska kultura osobista uczniów, - trudności w uczeniu się, - palenie papierosów, - przypadki stosowania przemocy, - wagary i niska frekwencja, - brak umiejętności racjonalnego wykorzystania czasu wolnego. 4. Założenia programu a) Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społeczne postawy uczniów w toku wychowania, realizowania podczas działalności 2

3 edukacyjnej szkoły, tj. w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć profilaktyczno- edukacyjnych. b) Tworzenie Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia. c) Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników chroniących: - rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym (zainteresowanie nauką szkolną) - wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), - stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych: kół zainteresowań, zespołów sportowych, itp. (przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej), - wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami). d) Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością profilaktyczną w środowisku lokalnym ogrywa ono ważna rolę w kształtowaniu osobowości ucznia. Jest także pomocne w kształtowaniu osobowości ucznia. Jest także pomocne w kształtowaniu odpowiednich postaw moralnych i przygotowaniu wychowanków do wykonywania właściwych i przemyślanych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odniosła właściwy skutek, szkoła współpracuje z następującymi instytucjami: - placówki kulturalno oświatowe (ośrodek kultury, teatr Kurtyna z Krakowa, muzea, kino i inne), - placówki oświatowo opiekuńcze (poradnia psychologiczno pedagogiczna, gminny ośrodek pomocy społecznej), - wymiar sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja). 5. Cele programu: - stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły, - stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń, - zapobieganie problemom i sytuacjom problemowym dzieci i młodzieży, - opracowanie bieżącego algorytmu działania dopasowanego do określonych przypadków występowania zdarzeń przestępczych na terenie placówki, - zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, lekomania; informowanie o zagrożeniach, m. in. HIV i AIDS, - podjęcie systematycznych działań na rzecz tworzenia i realizowania całościowej polityki w zakresie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży, - promocja zdrowego stylu życia, - kształtowanie właściwego zachowania uczniów, - kształtowanie u uczniów postaw do wartości, - kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły i placówki, 3

4 - utrwalanie postaw i zachowań społecznych warunkujących prawidłowy rozwój, zmiana obiegowych przekonań na temat stosowania środków psychoaktywnych. 6. Cele szczegółowe programu Adresaci działań profilaktycznych zdobędą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji programu. a) Uczniowie: cała społeczność szkolna (według Programu Profilaktycznego): - uczniowie nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające samostanowienie i obronę własnych praw, ze szczególnym asertywności, - nauczyciele integrują społeczność szkolną oraz stwarzają system wsparcia dla młodzieży, który promowałby działania związane ze zdrowym stylem życia, - uczniowie posiadają umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów oraz trenowania samodzielności, - uczniowie zdobywają umiejętność efektownej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem, - uczniowie potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby, - uczniowie pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia, tj.: koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość, - uczniowie zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego; grupa podwyższonego ryzyka: - uczniowie wykształcają postawy sprzyjające podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z zażywaniem alkoholu i środków odurzających, - uczniowie rozwijają takie umiejętności interpersonalne, jak: chronienie siebie w sytuacji nacisku grupowego, asertywność, otwartość, empatia, odreagowywanie napięć i budowanie udanych relacji z ludźmi, - uczniowie potrafią rozwiązywać problemy określają różnice zdań, akceptują różnice, poszukują rozwiązań, - uczniowie są przygotowani do radzenia sobie z trudnościami wieku młodzieńczego; grupa najwyższego ryzyka: - szkoła prowadzi autodiagnozę dzieci i młodzieży, mających kontakt z alkoholem, narkotykami, nikotyną i innymi środkami psychoaktywnymi; ukazywanie możliwości pomocy w specjalistycznych ośrodkach, grupach samopomocowych, - szkoła podnosi świadomość młodzieży na temat skutków używania środków psychoaktywnych i podejmowania racjonalnych decyzji, dotyczących ich zażywania, - nauczyciele ukazują możliwości stworzenia w środowisku alternatyw dla nadużywania alkoholu, narkotyków, a także innych destruktywnych zachowań, - uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi emocjami oraz z przemocą z zewnątrz. b) Rodzice pedagog szkolny i wychowawcy klas organizują spotkania ze specjalistami, na których: 4

5 - poznają motywy sięgania młodzieży po środki uzależniające, - uzyskują rzetelne informacje i zdobywają wiedzę o uzależnieniach i ich wpływie na funkcjonowanie organizmu, - poznają możliwości rozpoznawania, czy ich dziecko zażywa środki psychoaktywne, - poznają możliwości i miejsca pomocy dla osób uzależnionych, - są wspomagani przez wychowawców i pozostałych nauczycieli w procesie wychowania dzieci. c) Nauczyciele: - stanowią przykład dla uczniów, - potrafią rozpoznać wczesne objawy uzależnienia, - poznają sposoby interwencji w sytuacjach spożywania przez uczniów alkoholu czy zażywania narkotyków, - potrafią postępować w kontaktach z uczniami w taki sposób, aby nie wyzwalać w nich złości, przekory i bezradności. 7. Treści programu profilaktyki ze wskazaniem adresata a) Uczniowie (z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych ucznia oraz rodzaju grup ryzyka): - urzeczywistniają wartości i przestrzegają norm społecznych, - uczą się najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, np.: umiejętności radzenia sobie ze stresem, nawiązywania i podtrzymywania dobrych kontaktów z ludźmi, odpierania presji otoczenia i grupy rówieśniczej, - rozwijają umiejętności prowadzenia zdrowego stylu życia, - są motywowani do podejmowania osobistych wyborów i postanowień, - uczą się akceptowanych społecznie sposobów spędzania czasu wolnego, - zdobywają rzetelną i adekwatną wiedzę o konsekwencjach zachowań ryzykownych. b) Rodzice: - podnoszą swoją wiedzę i umiejętności wychowawcze, - współuczestniczą w określaniu kierunków działań profilaktycznych, - współuczestniczą przy rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy uczniami, - objęci są pomocą przy rozwiązywaniu problemów. d) Nauczyciele: - prezentują prawidłowe wzorce zachowań, - podnoszą swoją wiedzę i doskonalą kompetencje wychowawcze, - rozwijają umiejętności dobrej współpracy z rodzicami, - wyciągają odpowiednie konsekwencje wobec nieprawidłowych zachowań uczniów. 8. Strategie i metody realizacji programu profilaktyki a) Strategie informacyjne (metody): - pogadanka podczas lekcji, - spotkanie ze specjalistą, - prezentacja filmu pełnometrażowego, wideo, - wycieczka tematyczna, 5

6 - praca w oparciu o tekst przewodni (książkę), - prezentacja teatralna, b) Strategie edukacyjne (metody): - realizacja znanych programów edukacyjnych, - krąg uczuć, - rysunki, - drama, - przedstawienia, - burza mózgów, - dyskusja, - technika uzupełniania zdań, - gry i zabawy dydaktyczne, - praca w małych grupach, - metody pedagogiki zabawy, - uroczystości (obrzędowość szkolna) itp. c) Strategie działań alternatywnych (metody): - koła zainteresowań, - wycieczki, - festyny, - zajęcia i zawody sportowe itp. e) Strategie interwencyjne (metody): - interwencja w środowisku domowym ucznia, prowadzona przez upoważnione osoby lub instytucje, - interwencja w środowisku szkolnym ucznia, - interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego (prowadzona przez specjalistę), - pomoc psychologiczna, pedagogiczna (prowadzona przez specjalistę), - terapia specjalistyczna indywidualna, grupowa (prowadzona przez specjalistę). 9. Osoby odpowiedzialne za realizację - dyrektor /wicedyrektor szkoły, - wychowawcy klas, - nauczyciele pozostałych przedmiotów, - pedagog szkolny, - rodzice. 10. Ewaluacja programu - ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów, - obserwacje, - wywiad środowiskowy, - rozmowy wychowawcze, - opinie uczniów i rodziców, - analiza dokumentacji szkoły. 11. Spodziewane efekty - zmniejszenie poziomu agresji i przemocy w szkole, - zwiększenie poczucia akceptacji uczniów w społeczności szkolnej, 6

7 - zmniejszenie zjawiska wykluczenia społecznego, - utrwalenie zachowań asertywnych, - zwiększenie efektywności działań w zakresie rozwiązywania kryzysów rozwojowych i życiowych dzieci i młodzieży, - wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im, - ustabilizowania trendów lub zmniejszenia zjawiska używania substancji psychoaktywnych, - dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne, - umiejętność organizowania czasu wolnego, - świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu, TV, - zmniejszenie poziomu cyberprzemocy, - podniesienie umiejętności uczniów w zakresie prawidłowego funkcjonowania w środowisku cyfrowym, - prawidłowe relacje w sytuacji zagrożenia, - zachowanie higieny osobistej, - sukcesy uczniów w szkole, - wzrost kompetencji wychowawczych rodziców i nauczycieli. Realizacja zagadnień w Szkole Podstawowej w Chotyłowie: Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni 1. Podnoszenie umiejętności nauczycieli w obszarze profilaktyki - udział indywidualny nauczycieli w kursach i szkoleniach - korzystanie z publikacji na temat przemocy i agresji (wzbogacanie biblioteki szkolnej) - podnoszenie wiedzy na temat szkodliwości substancji psychoaktywnych na młody organizm - konsultacje z pracownikami instytucji, zajmujących Nauczyciele, Dyrekcja, Pedagog 2. Organizowanie poradnictwa rodzinnego i indywidualnego na terenie szkoły 3. Edukacja uczniów w zakresie przeciwdziałania agresji i przemocy się profilaktyką. - informowanie o instytucjach pozaszkolnych, pomagających rodzinie - pedagogizacja rodziców popularyzacja wśród rodziców wiedzy o psychicznych potrzebach dzieci, a także na temat szkodliwości środków psychoaktywnych - konsultacje z rodzicami - ścieżki międzyprzedmiotowe w ramach godzin wychowawczych - wychowanie do życia w rodzinie - koła zainteresowań - spotkania z policjantem, pedagogiem Nauczyciele, Dyrekcja, Pedagog Nauczyciele, Wychowawcy, Pedagog 4. Edukacja uczniów i nauczycieli w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy zapoznanie na lekcjach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach: - ze znakami powszechnej informacji - z sygnałami alarmowymi - zasadami ochrony przeciwpożarowej - z zasadami zabaw bezpiecznych, przyjemnych i kulturalnych na przerwach śródlekcyjnych Nauczyciele, Pedagog 7

8 i w czasie wolnym - z regulaminami wycieczek - z bezpiecznym poruszaniem się na drodze pieszo i na rowerze - z podstawowymi zasadami udzielania pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku - ze sposobami reagowania w sytuacjach zagrożenia epidemiologicznego - ze sposobami radzenia sobie ze stresem - ze sposobami wyrażania emocji, 5. Edukacja uczniów w zakresie prawidłowego interpretowania praw człowieka 6. Procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych, kradzieże, pobicia, pożar, stwierdzenie spożycia przez uczniów alkoholu lub używania środków odurzających 7. Zapoznanie rodziców i uczniów z dokumentacją regulującą życie szkoły 8. Praca nad ograniczaniem czynników wpływających destrukcyjnie na kulturę osobistą 9. Praca nad wzmacnianiem podstawowych umiejętności społecznych - lekcje wychowawcze Pedagog, Nauczyciele - uaktualnienie procedur postępowania zgodnie z przyjętymi zasadami - przypomnienie procedur uczniom, rodzicom i nauczycielom - analiza Oceniania Wewnątrzszkolnego, Statutu Szkoły, na spotkaniach z rodzicami i godzinach wychowawczych - reagowanie na niewłaściwe zachowania uczniów w szkole i poza nią - dyżury nauczycieli - omawianie na lekcjach przypadków niewłaściwego zachowania w świetle prawa szkolnego i karnego - pogadanki - lekcje na temat kultury osobistej - konsultacje z rodzicami i dziećmi - uwrażliwianie uczniów na zachowanie swoje i kolegów - prawidłowe reagowanie na osoby niepełnosprawne, w podeszłym wieku, samotne Wychowawcy Wychowawcy Dyrekcja, Rodzice, Nauczyciele, Pedagog Pedagog, Wychowawcy, Nauczyciele, Rodzice 10. Rozwijanie życia pozaszkolnego uczniów - zabawy szkolne - wycieczki - wyjazdy do kina - przedstawienia szkolne Dyrekcja, Nauczyciele, Rodzice, Uczniowie 8

9 11. Wzmacnianie poczucia wartości uczniów w uświadamianiu ich mocnych stron 12. Praca z uczniem zdolnym 14. Kierowanie uczniów do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej i innych poradni specjalistycznych 15. Propagowanie pomocy koleżeńskiej wśród uczniów 16. Propagowanie sposobów bezpiecznego i zdrowego spędzania czasu wolnego 17. Udział w przedstawieniach tematycznie związanych z profilaktyką uzależnień 18. Stałe kontakty z Policją, Sadem, Kuratorami, Pracownikami poradni, GOPS 19. Ewaluacja Programu Profilaktycznego - akademie i apele Zachęcanie do udziału w: - zawodach sportowych i konkursach, organizowanych na terenie szkoły i poza nią - kółkach zainteresowań - niesieniu pomocy pomoc koleżeńska - do współpracy samorząd uczniowski, świetlica szkolna - zajęciach pozaszkolnych - zachęcanie do rozwijania uzdolnień i zainteresowań poprzez uczestnictwo w kółkach i innych zajęciach pozalekcyjnych - zachęcanie uczniów do udziału w konkursach - przygotowanie uczniów do reprezentowania szkoły w zewnętrznych konkursach - zachęcanie do rozwijania uzdolnień poprzez wskazywanie dodatkowych źródeł informacji - uświadamianie rodziców uczniów o konieczności skierowania ich dzieci na badania diagnostyczne do poradni - uzyskanie od rodziców informacji dotyczących wyników badań - stosowanie się do zaleceń zawartych w opinii, wydanej przez poradnię - świetlica szkolna - konsultacje dla uczniów w ramach zespołów klasowych - gazetki szkolne - koła zainteresowań, zajęcia pozalekcyjne - świetlica szkolna - świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu i TV - biblioteka szkolna - udział w przedstawieniach profilaktycznych klas I-VI - omówienie treści przedstawień na godzinach wychowawczych i zajęciach nauczania zintegrowanego - pogadanki na temat zdrowego trybu życia - udział w zajęciach terapeutycznych, organizowanych przez Poradnię - pomoc rodzinom we współpracy z GOPS - współpraca z Sądem i Kuratorami sądowymi - analiza dokumentów szkoły - ankiety - obserwacje - rozmowy Nauczyciele, Pedagog, Rodzice Nauczyciele, Rodzice Wychowawcy, Pedagog, Rodzice Nauczyciele, Wychowawcy, Uczniowie Rodzice, Nauczyciele Dyrekcja, Pedagog, Nauczyciele Dyrektor, Pedagog, Rodzice, Wychowawcy Dyrekcja, Wychowawcy, Pedagog 9

10 Realizacja zagadnień w Publicznym Gimnazjum w Chotyłowie: Treści Klasa Przedmiot 1. Higiena osobista i otoczenia: Godziny - zasady pielęgnowania skóry wychowawcze, - hałas biologia, fizyka, - nadmierne nasłonecznienie zajęcia z pedagogiem szk. 2. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc: - przepisy bezpieczeństwa w domu, szkole i miejscu publicznym - pierwsza pomoc w najczęstszych sytuacjach zagrożenia życia 3. Żywność i żywienie: - skład żywności - układanie jadłospisów, ich różnice ze względu na stan zdrowia, wiek, rodzaj wykonywanej pracy - higiena produkcji i przechowywania żywności - prawa konsumenta - reklama żywności 4. Aktywność ruchowa i umysłowa: - aktywność fizyczna w różnych okresach i stanach zdrowia, - wypoczynek bierny i czynny - jak się uczyć, sposoby, metody efektywnego uczenia się - higiena pracy umysłowej i snu - zapobieganie trudnościom w uczeniu się - spędzanie i organizacja czasu wolnego - osoby niepełnosprawne i ich potrzeby 5. Zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu podejmowanie odpowiednich wyborów, korzystanie z pomocy służby zdrowia 6. Poczucie własnej wartości, dawanie i przyjmowanie wsparcia, asertywność, emocje 7. Przyczyny i skutki nadużywania substancji psychoaktywnych: - nałóg tytoniowy - alkohol - narkotyki, dopalacze, napoje energetyzujące - leki 8. Formy pomocy dla osób eksperymentujących i uzależnionych. Sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych 9. Przeciwdziałanie agresji: - kształtowanie postaw prospołecznych uczniów - zapewnianie bezpieczeństwa w szkole II I, III I, III III II III I, II III I I Godziny wychowawcze, wychowanie fizyczne, spotkanie ze specjalistami Godz. wych., technika, matematyka, chemia, j. polski, informatyka, zaj. z pedagogiem szk. Biologia, godz, wych., wych. fiz., plastyka Wych., fiz., j. polski, Godz. wych., zaj. z pedagogiem szk. Godz. wych., biologia, wych. fiz., chemia, zaj. z pedagogiem szk. Godz. wych., zaj. z pedagogiem szk. Godz. wych., zaj. z pedagogiem szk. 10

11 - integracja zespołów klasowych - nauka rozwiązywania konfliktów - jak zapobiegać stresowi 10. Kultura osobista: - propagowanie kulturalnych sposobów komunikowania się - walka z wulgaryzmami - kształtowanie postaw i wartości 11. Wagary i niska frekwencja: - procedury dotyczące obowiązku szkolnego - konsekwencje opuszczania zajęć - sukces szkolny I - III I - III Godz. wych., wszystkie przedmioty Godz. wych., wszystkie przedmioty Program Profilaktyki został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu... i zatwierdzony do realizacji Uchwałą Rady Pedagogicznej nr... Przewodniczący Rady Pedagogicznej:... 11