Strategia zmian gospodarczych

Transkrypt

1 Stategia zmian gospodaczych

2 Pzedmiot zamówienia ealizowany w amach Regionalnego Pogamu Opeacyjnego Województwa Lubelskiego na lata

3 Spis teści Wpowadzenie 4 Metodologia opacowania oaz główne obsewacje, założenia dot. stategicznej zmiany gospodaczej Lublina 9 Faza 1 Badanie adekwatności potencjału gospodaczego i stategii do wyzwań w zakesie ozwoju miast 9 Faza 2 Identyfikacja obszaów wymagających zmiany oaz opacowanie listy ekomendacji 25 Ewolucyjny scenaiusz ozwoju gospodaczego waz z okeśleniem zmian pozycji miasta w otoczeniu 26 Zakes i hamonogam monitoowania zmian gospodaczych 31 Baza danych wskaźników służących diagnozowaniu sytuacji gospodaczej miasta oaz zakes monitoowania sfey gospodaczej 31 Hamonogam monitoowania zmian gospodaczych 34 Kluczowe założenia pogamu wspieania lokalnej pzedsiębioczości 34 3

4 Wpowadzenie 1 Euopean Commission, Public consultation epot. Repot of the Public Consultation on the Smat Cities and Communities Initiative, Keowanie miast inteligentnych Obecnie, coaz częściej podejmowane są debaty na temat definicji miast pzyszłości oaz póby opacowania ich chaakteystyki. Cechy miast pzyszłości dotyczą wielu obszaów, któe będą wpływać na ocenę atakcyjności miasta, zaówno pzez jego mieszkańców, jak i inwestoów. Tematyka miast pzyszłości (tzw. miast inteligentnych) jest pzedmiotem zainteesowania óżnych śodowisk. Pzedstawiciele miast i egionów, ich władze, uniwesytety, pzedsiębiocy, instytucje okołobiznesowe oaz lokalne społeczności spotykają się, aby wspólnie opacowywać popozycje działań uspawniających funkcjonowanie miast, podnoszące ich atakcyjność dla inwestoów, jakość życia dla mieszkańców. Tego typu aktywności spawiają, iż zwiększa się świadomość kozyści płynących z dialogu inteesaiuszy zainteesowanych ozwojem i pzyszłością miast. Poniżej pzedstawiono pzykłady podmiotów, któe pacują nad opacowaniem potetu miasta inteligentnego. Pogupowano je według dwóch odzajów podejścia, tj. unijnego - związanego z pacami oganów unijnych lub pzez nie wspieanych oaz akademickiego (związanego z pacami pacowników naukowych pzy uniwesytetach). Piewsze tzy pzykłady zostały szezej opisane. 1. Podejście unijne pzykłady Pogam unijny Smat Cities & Communities Initiative, któego zadaniem jest m.in. póba zdefiniowania miasta inteligentnego oaz jego cech 1 Wytyczne Komitetu Regionów, oganu doadczego pzy Unii Euopejskiej Podejście akademickie pzykłady Vienna Univesity of Technology, Univesity of Ljubljana oaz Delft Univesity of Technology 2 opacowanie modelu miasta inteligentnego, ankingu najbadziej inteligentnych miast spośód wybanych miast śedniej wielkości. Massachusetts Institute of Technology inicjatywa The City Science Initiative at the MIT Media Lab. Pace doty-

5 czą w szczególności wypacowania innowacyjnych ozwiązań, któe uspawnią sposób oganizacji a tym samym funkcjonowanie miast 3. Analiza powyższych inicjatyw dowodzi, iż cele niniejszego pojektu pokazują z nimi synegie, szczególnie w obszaze uspawnień miasta w kluczowych obszaach jego funkcjonowania. Dla pzykładu, poniżej zapezentowano chaakteystykę i stopień zbieżności pezentowanych i wspieanych pzez ogany unijne inicjatyw z tematyką pac w niniejszym pojekcie, w odniesieniu do inicjatyw Smat Cities & Communities Initiative a także działalności Komitetu Regionów Zalecenia Komisji Euopejskiej w spawie inicjatywy w zakesie wspólnego planowania badań naukowych Euopa zubanizowana globalne wyzwania dla miast, wspólne ozwiązania euopejskie, Smat Cities & Communities Initiative a) Definicja miasta inteligentnego według pogamu Smat Cities & Communities Initiative Wspomniana idea twozenia inteligentnych miast, któa jest pzedmiotem badań w amach pogamu unijnego Smat Cities & Communities Initiative zachęca do pzemyśleń w jaki sposób można zdefiniować miasto inteligentne. Smat city to miasto, któe m.in. działa spawnie oaz szybko eaguje na pojawiające się wyzwania. Według stategii Euopa 2020 smat city to miasto, któe chaakteyzuje się wysoką efektywnością enegetyczną, ekologicznym tanspotem oaz jej mieszkańcy mają do dyspozycji powszechny, szybki intenet 4. Euopejski wymia miasta inteligentnego koncentuje się pzede wszystkim na efektywności enegetycznej oaz edukcji emisji CO 2, co pociąga za sobą konieczność wypacowania i wdożeń nowych ozwiązań technologicznych. Szezej jednak, chaakteystyka miasta inteligentnego obejmuje także sposób zaządzania władz lokalnych (spawny, efektywny, z poaktywnym udziałem mieszkańców) oaz koncepcję planowania pzestzennego miasta, któa zakłada stwozenie z Miasta pzyjaznego miejsca dla mieszkańców. 5

6 Tabela 1. Zalecenia Komitetu Regionów w zakesie oli władz lokalnych i egionalnych b) Wytyczne Komitetu Regionów skieowane do władz lokalnych w zakesie wspieania ozwoju społeczno-gospodaczego Komitet Regionów, ogan doadczy w Unii Euopejskiej, upatuje znaczącą olę władz lokalnych w inicjowaniu działań na zecz ozwoju społeczno-gospodaczego i ochony śodowiska. Ponadto, wskazuje na istotny udział władz w keowaniu patnestwa na zecz zwiększania innowacyjności egionów, nazywając decydentów egionalnych inicjatoami zmian i zecznikami innowacyjności. Poniższa tabela pezentuje kluczowe zalecenia Komitetu Regionów w zakesie oli władz lokalnych i egionalnych w odniesieniu do siedmiu inicjatyw pzewodnich. Zalecenia Komitetu Regionów dotyczące oli władz lokalnych i egionalnych w odniesieniu do inicjatyw pzewodnich: Rekomendowane działania w amach Inicjatywy 1 Unia innowacji obejmują m.in. : wspacie inicjatyw (np. inteligentne miasta, egion wiedzy), twozenie patnestw w celu budowania bazy wiedzy, wspieanie koopeacji pomiędzy pzedsiębiostwami a światem nauki, twozenie one-stop-shop dla obsługi małych i śednich pzedsiębiostw, skuteczne pozyskiwanie finansowania dla badań i innowacji, w tym szczególnie ze źódeł pywatnych. Rekomendowane działania w amach Inicjatywy 2 Mobilna młodzież obejmują m.in.: koncentację na kluczowych kompetencjach istotnych dla twozenia społeczeństwa opatego na wiedzy, powiązanie edukacji z potzebami ynku pacy. Rekomendowane działania w amach Inicjatywy 3 Euopejska agenda cyfowa obejmują m.in.: automatyzację działań (e-administacja), dostęp do szeokopasmowego intenetu. Rekomendowane działania w amach Inicjatywy 4 Euopa kozystająca z zasobów obejmują m.in.: opacowanie i pzyjęcie lokalnych lub egionalnych stategii w zakesie pzeciwdziałania zmianom klimatu oaz efektywnego wykozystania enegii, opacowanie stategii, w taki sposób, aby były pzejzyste dla opinii publicznej (np. popzez zmniejszenie liczby wskaźników do oceny jej skutków). Rekomendowane działania w amach Inicjatywy 5 Polityka pzemysłowa w eze globalizacji obejmują m.in.: wspieanie modenizacji pzemysłu, wymianę wiedzy w zakesie enegooszczędnych budynków, ozwiązania w zakesie ekologicznego tanspotu, współpacę na zecz innowacji, pomowanie ównowagi pomiędzy pacą a życiem odzinnym. Rekomendowane działania w amach Inicjatywy 6 Pogam na zecz nowych umiejętności i zatudnienia obejmują m.in.: analizy ynku pacy (okeślenie ozbieżności pomiędzy umiejętnościami a możliwościami gospodaczymi, twozenie powiązań pomiędzy pzedsiębiostwami a szkołami wyższymi pogamy paktyk). 6 Rekomendowane działania w amach Inicjatywy 7 Euopejski pogam walki z ubóstwem obejmują m.in.: opacowanie pogamu pzeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, popawę dostępu do usług społecznych, oceny pzepowadzonych efom, wymianę doświadczeń i dobych paktyk. Źódło: Opacowanie Deloitte na podstawie Pojektu Komitetu Regionów Rola władz lokalnych i egionalnych w ealizacji celów Stategii Euopa 2020, 2011

7 Jakościową ocenę stopnia zbieżności ekomendowanych pzez Komitet Regionów władzom lokalnym inicjatyw z obszaami analizowanymi w amach niniejszego pojektu, dla któych wskazujemy szeeg ekomendacji, pezentuje poniższa tabela. Z zestawienia widać, że kieunki działań oganów unijnych, ich pzewidywania w zakesie kieunków ozwoju inteligentnych miast w dużym stopniu są zgodne z obsewacjami i ekomendacjami z niniejszego pojektu, któe pomimo że mają badziej opeacyjny chaakte niż zdefiniowane pzez UE, wspieają osiąganie celów nadzędnych, okeślonych pzez UE. Tabela 2. Stopień zbieżności inicjatyw ekomendowanych pzez Komitet Regionów władzom lokalnym z obszaami analizowanymi, ekomendacjami z niniejszego pojektu N / Nazwa Inicjatywy Inicjatywa 1 Unia innowacji Inicjatywa 2 Mobilna młodzież Inicjatywa 3 Euopejska agenda cyfowa Inicjatywa 4 Euopa kozystająca z zasobów Inicjatywa 5 Polityka pzemysłowa w eze globalizacji Inicjatywa 6 Pogam na zecz nowych umiejętności i zatudnienia Inicjatywa 7 Euopejski pogam walki z ubóstwem Słowa klucze chaakteyzujące zagadnienia analizowane i pojawiające się w obu źódłach (pzykłady) inteligentne miasta patnestwo budujące wiedzę koopeacja pzedsiębiostw i świata nauki one-stop-shop dla obsługi MŚP społeczeństwo opate na wiedzy edukacja vs potzeby ynku pacy automatyzacja działań (e-administacja) dostęp do szeokopasmowego intenetu zmiany klimatu efektywne wykozystanie enegii pzejzystość stategii modenizacji pzemysłu enegooszczędne budynki ekologiczny tanspot współpacę na zecz innowacji pacą a życiem odzinne ynek pacy vs umiejętności pogamy paktyk współpaca nauki i biznesu włączenie społeczne usługi społeczne Stopień zbieżności ekomendowanych działań w amach inicjatyw unijnych z celami apotu wysoki śedni niewielki Źódło: Opacowanie własne Deloitte na podstawie Pojektu Komitetu Regionów Rola władz lokalnych i egionalnych w ealizacji celów Stategii Euopa 2020,

8 Schemat 1. Model inteligentnych miast (chaakteystyki) 2. a) Podejście akademickie Opacowanie modelu miasta inteligentnego pzez zespół naukowców austiackich, słoweńskich oaz holendeskich Pace zespołu skupionego wokół Vienna Univesity of Technology, Univesity of Ljubljana oaz Delft Univesity of Technology obejmowały opacowanie apotu nt. miast inteligentnych. Rapot dotyczył zawieał m.in. opacowany pzez zespół anking inteligencji miast. Bano pod uwagę Miasta śedniej wielkości, z Polski w ankingu znalazły się Białystok, Bydgoszcz, Kielce, Rzeszów i Szczecin). Zespół ten opacował ponadto model (cech) miast inteligentnych, któy zapezentowano poniżej. Jakość usług publicznych Pzejzystość Stategia działania Zanieczyszczenie Ochona śodowiska Zównoważone zaządzanie zasobami Kwalifikacje Keatywność Uczestnictwo w życiu publicznym Inteligentna gospodaka Inteligentne zaządzanie Inteligentna komunikacja i tanspot Inteligentne śodowisko Inteligentne waunki życia Inteligentni mieszkańcy Innowacyjność Pzedsiębioczość Poduktywność Elastyczność ynku pacy Dostępność (tanspotowa, komunikacyjna) Spawny system tanspotowy Jakość życia (kultua, ochona zdowia, bezpieczeństwo) Tuystyka Edukacja 8 Źódło: Opacowanie na podstawie Powyższy model eksponuje obszay, któe są istotne z punktu widzenia funkcjonowania miasta. W dużej mieze wskazane obszay pokywają się z kluczowymi kyteiami selekcji lokalizacji pzez inwestoa, któe zapezentowano w Rapocie częściowym n 1 na schemacie tzw. dzewa inwestycyjnego. Schemat dzewa inwestycyjnego pezentuje kyteia oceny atakcyjności miasta, któe uwzględnia potencjalny inwesto pzy wyboze lokalizacji. Zgodność kyteiów okeślających inteligentne miasta i ich atakcyjność inwestycyjną pozwala wyciągnąć wniosek, iż inteligentne miasta są atakcyjne nie tylko dla ich mieszkańców, ale także dla inwestoów. Należy zwócić uwagę, iż miasto inteligentne nie jest ezultatem jednoazowych działań, ale ciągłego pocesu doskonalenia powyższych obszaów, konsekwencji władz i zaangażowania lokalnej społeczności. Keowanie miasta inteligentnego jest pocesem długotwałym i wymaga pewnej ciągłości działań, zaówno ze stony władz, jak i mieszkańców.

9 Metodologia opacowania oaz główne obsewacje, założenia dot. stategicznej zmiany gospodaczej Lublina Niniejszy podozdział obejmuje popozycję metodologii stategii zmian gospodaczych dla Lublina a także pzykłady obsewacji, któe pzekładają się ekomendacje pzyszłych działań. Pezentowane są w dalszej części niniejszego opacowania działania, któych zadaniem jest identyfikacja obszaów wymagających intewencji, pewnych działań zaadczych. Często są nimi obszay funkcjonowania Miasta w któych występują dysfunkcje, często są one także wynikiem pojawiania się nowych wyzwań, któe dotychczas nie zostały ozpoznane. Celem stategii jest zatem zapobieganie zagożeniom (np. odpływowi ludności) oaz oganiczenie negatywnych skutków zdazeń ale i identyfikacja obszaów wpowadzenia niezbędnych zmian w funkcjonowaniu Miasta a także wyzwań na pzyszłość. 5 W tabeli Obsewacje i wnioski zapezentowano podsumowanie obsewacji dotyczących sytuacji społeczno-ekonomicznej, któe zostały opacowane na bazie Rapotu częściowego n 1. Opacowanie stategii zmian gospodaczych składać się będzie z 2 faz. Faza 1 Badanie adekwatności potencjału gospodaczego i Stategii do wyzwań w zakesie ozwoju miast. Faza pojektu obejmuje więc tzy analizy, na bazie któych można podejmować decyzje stategiczne, tj.: Pzegląd diagnozy społeczno-gospodaczej miasta i egionu, ocenę jego atakcyjności inwestycyjnej oaz potencjałów miasta (waz z opisem pespektyw ozwojowych gospodaki Lublina i egionu 5, Analiza tendów lokalnych oaz globalnych w zakesie ozwoju miast/a oaz wyzwań pzed jakimi stoją, Pzegląd dotychczasowej Stategii Rozwoju Miasta pod kątem jej celów oaz ew. kieunków zmian gospodaczych. Wynikiem pac powadzonych w amach Fazy 1 jest w szczególności zbadanie adekwatności podejmowanych (na bazie Stategii) działań do potzeb i wyzwań (lokalnych i globalnych). W piewszym koku zatem poszukuje się odpowiedzi na pytania: Czy Miasto podąża we właściwym kieunku? Czy obecna Stategia wymaga aktualizacji w obliczu wyzwań i zmian otoczenia? 9

10 Czy podejmowane działania nie są odpowiedzią jedynie na kótkoteminowe wyzwania? Któe działania są a któe powinny być pioytetowe? Schemat 2. Metodologia pocesu twozenia stategii zmian gospodaczych Faza 2 Identyfikacja obszaów wymagających zmiany oaz opacowanie listy ekomendacji Faza pojektu obejmuje więc wnioskowanie na podstawie części analitycznej oaz na tej podstawie opacowanie ekomendacji / kieunków zmian. Wynikiem pac pojektowych jest w szczególności lista pzyczyn dla któych konieczne jest wpowadzenie zmian gospodaczych waz z identyfikacją: obszaów zagożonych oaz lista pzykładowych działań zaadczych. Poniżej pzedstawiono pzykładowy schemat metodologii opacowania Stategii, któy stał się podstawą pezentacji kluczowych obsewacji i wniosków w dalszej części opacowania. FAZA 1 FAZA 2 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodaczej miast oaz jego atakcyjności inwestycyjnej Deloitte Analiza pzyszłości miast oaz oli ich władz Stategia Rozwoju Lublina 2010 Cele i zadania Stategii zmian gospodaczych Rekomendacje Deloitte Tendy i yzyka w zakesie owoju miast Wnioski Kluczowe ekomendacje Badanie adekwatności stategii do yzyk i tendów związanych z ozwojem miast Cele zmiany gospodaczej oaz obszay zmian Lista ekomendacji Źódło: Opacowanie własne Deloitte Faza 1 Badanie adekwatności potencjału gospodaczego i stategii do wyzwań w zakesie ozwoju miast Jak wspomniano wyżej Faza 1 obejmuje tzy obszay analiz, któe zostały pzedstawione na poniższym schemacie. 10 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodaczej miast oaz jego atakcyjności inwestycyjnej Deloitte Analiza pzyszłości miast oaz oli ich władz Stategia Rozwoju Lublina 2010 Kok 1 diagnoza sytuacji społeczno-gospodaczej Kok 2 analiza potencjału inwestycyjnego miasta atakcyjności 1 2

11 Poniżej zapezentowano opis każdej z analiz w amach Fazy 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodaczej miasta oaz jego atakcyjności inwestycyjnej Piewszy z obszaów analizy tj. Diagnoza społecznogospodacza miasta oaz jego ocena atakcyjności inwestycyjnej obejmuje dwa, zasadnicze koki analizy, zapezentowane poniżej. Kok 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodaczej w zakesie podstawowych danych ekonomicznych Poniższa tabela pezentuje podsumowanie sytuacji społeczno-gospodaczej miasta i egionu, dla kilku kluczowych obszaów:. Obszay: makoekonomia, demogafia, ynek pacy Obsewacje i wnioski Obsza: makoekonomia Województwo lubelskie cechuje najniższa watość PKB na mieszkańca spośód województw w kaju. Województwo lubelskie chaakteyzuje się na tle kaju niską watością inwestycji zaganicznych oaz ekspotu w pzeliczeniu na jednego mieszkańca. Obsza: demogafia Zaówno województwo lubelskie, jak i Lublin cechuje zauważalny spadek ludności spowodowany spadkiem uodzeń oaz niekozystnym saldem migacji. Głównymi kieunkami migacji wewnętznych na pobyt stały w było województwo mazowieckie, podkapackie i małopolskie. Wśód państw UE, dominującymi kieunkami emigacji mieszkańców Lublina i województwa lubelskiego są Niemcy, Wielka Bytania oaz Włochy. Wśód emigantów dominują osoby o wykształceniu śednim i wyższym, co negatywnie wpływa na zasoby lokalnego ynku pacy. Obsza: ynek pacy Według danych za ok 2010 województwo lubelskie zanotowało wskaźnik stopy bezobocia na poziomie 13,1% (wskaźnik dla kaju wynosił w tym okesie 12,4%). Stuktua zatudnienia mieszkańców województwa lubelskiego wskazuje na wysoki odsetek osób zatudnionych w olnictwie (ok. 46% ludności pacującej zatudniona jest w sektoze olnym). Województwo lubelskie cechują konkuencyjne koszty pacy w poównaniu do innych województw. Śednie wynagodzenie butto w województwie lubelskim stanowi ok. 90% śedniej kajowej. 11

12 Pespektywy w pzypadku baku działań zaadczych (demogafia / ynek pacy): Niekozystne saldo migacji jest związane z nieatakcyjnym ynkiem pacy. Bak podejmowania działań zaadczych może potęgować zjawisko odpływu ludności i szybszego stazenia się społeczności miasta i województwa. Główną pzyczyną wyjazdu jest bak możliwości zatudnienia. Czynnik ekonomiczny ma największy wpływ na decyzję o pozostaniu / opuszczeniu miasta, dlatego działania podejmowane na zecz zmniejszenia dynamiki odpływu mieszkańców należy koncentować na zwiększaniu atakcyjności ynku pacy. Inicjatywy podejmowane pzez miasto nie powinny oganiczać się wyłącznie do działań zapobiegających zagożeniom. Miasto powinno także powadzić działania pomocyjne jego atuty, któymi niewątpliwie są względnie niskie koszty (pzy elatywnie atakcyjnej kadze). Poces zwiększania świadomości potencjalnych inwestoów jest badzo istotny, szczególnie wtedy, gdy miasto nie jest znane zaganicznym inwestoom. Źódło: Opacowanie własne Deloitte Obszay: edukacja, infastuktua, pozostałe 12 Obsewacje i wnioski Obsza: edukacja Lublin jest istotnym ośodkiem akademickim w kaju. Do czołowych lubelskich uczelni należą, m.in. Uniwesytet Maii Cuie-Skłodowskiej, Uniwesytet Medyczny w Lublinie, Uniwesytet Pzyodniczy w Lublinie, Politechnika Lubelska. Województwo lubelskie zajmuje wysoką pozycję wśód innych województw pod względem elacji liczby studentów do liczby ludności (województwo lubelskie plasuje się na 6 miejscu w kaju). Województwo lubelskie chaakteyzuje się względnie niewielkim udziałem absolwentów kieunków technicznych i ścisłych w ogóle absolwentów, czyli kieunków niezwykle istotnych dla szeegu inwestoów. Kozystny z punktu widzenia potencjału umiędzynaodowienia Miasta jest m.in. wysoki (w skali Polski) odsetek liczby zaganicznych studentów w liczbie studentów, wynoszący ok. 1,7%. Niemniej jednak, jest to watość znacząco niższa w poównaniu do wiodących miast akademickich w UE. Pespektywy w pzypadku baku działań zaadczych: Pomimo, iż Lublin jest znaczącym ośodkiem akademickim w egionie, w skali kaju jego znaczenie istotnie się zmniejsza. Niewystaczające działania (lobbingowe / infomacyjne/ konsultacyjne) na zecz dopasowania ofety edukacyjnej do potzeb pzedsiębioców pociągnie za sobą keowanie absolwentów bez pespektyw na ciekawą pace, a w konsekwencji ich wyjazd z miasta. Obsza: infastuktua Województwo lubelskie chaakteyzuje się elatywnie słabo ozwiniętą infastuktuą tanspotową na tle kaju. Gęstość dóg o twadej nawiezchni w województwie lubelskim wyniosła w ,5 km/100 km 2 (śednia dla Polski to 87,6 km / 100 km 2 ). Gęstość linii kolejowych (nomalno- i wąskotoowych) wyniosła w ,1 km / 100 km 2 (pzy śedniej dla kaju 6,5 km/100 km 2 ). Oganiczeniem komunikacyjnym w województwie jest w szczególności bak obwodnic, niewiele dóg szybkiego uchu oaz bak lotniska (na dzień pzygotowania niniejszego Rapotu lotnisko w Świdniku, oddalonym o 10 km od Lublina, pozostaje nadal w budowie. Planowany temin ukończenia inwestycji to II połowa 2012.). Lublin chaakteyzuje się elatywnie niewielką dostępnością powiezchni biuowych w elacji do wielkości Miasta.

13 Lublin chaakteyzuje się także stosunkowo niekozystną elacją wysokości czynszów do ilości dostępnych opcji dla najemcy. Pespektywy w pzypadku baku działań zaadczych: Ocena infastuktuy Lublina (tanspotowej / biuowej / telekomunikacyjnej) wynikająca z pzepowadzonych wywiadów z potencjalnymi inwestoami (podczas fazy badawczej pojektu) oa oceny wskaźnikowej (dane GUS) pezentuje się poniżej śedniej. Bak działań w zakesie popawy jakości infastuktuy oaz dostępności tanspotowej, podobnie jak bak ciekawych ofet biuowych (np. spełniających wysokie standady budynków nakieowanych na świadczenie usług (doadczych, BPO / SSC, outsoucingowych) może skutecznie zniechęcić potencjalnego inwestoa. Województwo lubelskie cechuje się jednym z najniższych wskaźników dostępności szeokopasmowego intenetu dla mieszkańców w kaju. Bak działań mających na celu nadobienie opóźnienia technologicznego może powadzić do niższego poziomu pzedsiębioczości mieszkańców. Pozostałe obszay: Nakłady sektoa pzedsiębiostw na działalność badawczo-ozwojową pe capita w województwie lubelskim są względnie niskie na tle innych województw, lecz wykazują tendencję osnącą. Województwo lubelskie chaakteyzuje się znaczącą liczbą inicjatyw klastowych. Niemniej jednak pojawiają się opinię że w paktyce duża liczba inicjatyw klastowych nie zawsze idzie w paze z jakością ich funkcjonowania. W opinii wybanych espondentów, działania Lubelskiego Paku Naukowo Technologicznego nie są adekwatne do oczekiwań stawianych pzed tym podmiotem (m.in wskazuje się na wysoki udział podmiotów publicznych wśód lokatoów oaz stosunkowo niski udział innowacyjnych pzedsiębioców). Pespektywy w pzypadku baku działań zaadczych: Bak działań związanych z monitoingiem pac niektóych instytucji okołobiznesowych pociąga za sobą bak wymienego wspacia dla lokalnej pzedsiębioczości. Z kolei, bak identyfikacji tych oganizacji, któe w zeczywistości nie spełniają swoich statutowych celów w zakesie wspacia społeczno-gospodaczego, pociągnie za sobą ozposzenie uwagi władz w dialogu społecznym. Kok 2. Analiza potencjału inwestycyjnego Miasta, jego atakcyjności na bazie analizy wskaźnikowej dla 5 obszaów badania Podstawą dokonania oceny potencjału inwestycyjnego jest ocena wskaźnikowa miasta i egionu 6. Ocena objęła kluczowe obszay (kyteia), któe bieze pod uwagę potencjalny inwesto pzy wyboze lokalizacji. Kyteia te są elementem wspomnianego w apocie tzw. dzewa inwestycyjnego. Analiza wskaźnikowa uwzględniająca 5 obszaów: Zasoby ludzkie, Infastuktua, Lokalizacja, Waunki powadzenia działalności, Koszty, dotyczy wszystkich 16 województw, co pozwala na okeślenie pozycji miasta i województwa na tle kaju. Źódło: Opacowanie własne Deloitte 6 Dane statystyczne GUS wykozystane do analizy wskaźnikowej pochodzą pzede wszystkim z oku 2010 oaz w wyjątkowych pzypadkach z oku

14 14 7 Teeny zielone nie obejmują teenów chonionych, któe z punktu widzenia inwestoa nie są kozystną chaakteystyką egionu / miasta, szczególnie dla podukcji pzemysłowej. Punktacja każdego z obszaów w danym województwie jest śednią aytmetyczną watości wskaźników, któe są składowymi oceny danego obszau. Pzy każdym z opisów obszaów oaz dla wskaźników, któe składają się na ocenę danego obszau znajdują się ównież dodatkowe komentaze dotyczące Miasta Lublina. Ocena zasobów ludzkich (oaz związana z nią punktacja) obejmuje aspekt demogaficzny (udział ludzi młodych w populacji, wskaźnik obciążenia demogaficznego ludźmi staszymi oaz saldo migacji), poziom wykształcenia lokalnej ludności (odsetek ludności z wyższym wykształceniem wśód aktywnych zawodowo do liczby ludności oaz liczba studentów w ogóle ludności). Dane te są istotne z punktu widzenia potencjalnego inwestoa, ponieważ pzedstawiają stategiczny obaz miasta / egionu. Stuktua demogaficzna, podobnie jak liczba studentów (pogłębiona o analizę jakości wiedzy studentów, pożądanych pzez inwestoa kieunków studiów) to kluczowe kyteia dla inwestoów o każdym pofilu działalności (podukcyjnym, usługowym, podukcyjno-usługowym). Z kolei infastuktua została oceniona pod kątem jej dostępności i jakości (np. jakości łączności telekomunikacyjnej, liczby, nawiezchni dóg, dostępności mieszkań itp.). Wskaźniki, któe zostały wykozystane do jej oceny to np. dostępność mieszkań (miezona wskaźnikiem liczby mieszkań oddanych do użytkowania na 100 ludności), powiezchnia teenów zielonych (tj. teenów uatakcyjniających dostępną infastuktuę zaówno mieszkaniową, jak i biuową, tj. skwey, zieleńce) 7, a także jakość nawiezchni dóg (miezona gęstością dóg o twadej nawiezchni). Ocena lokalizacji miasta / egionu pzez potencjalnego inwestoa jest subiektywna, ponieważ uzależniona jest od wybou patneów biznesowych, typu powadzonej działalności oaz chaakteu współpacy. Staając się wybać wskaźniki możliwie obiektywne dokonano oceny lokalizacji popzez pomia dostępności tanspotowej (miezony gęstością sieci kolejowej oaz położeniem względem 6 miast Polski (Waszawa, Kaków, Wocław, Poznań, Gdańsk, Katowice), a także odległością od najbliższego lotniska).

15 Znaczącą pozycją analizy kosztowej inwestycji są koszty powadzenia działalności, na któych ocenę składają się m.in. wysokość wynagodzeń oaz podatków lokalnych (od guntów i nieuchomości), a także śednie ceny mieszkań, któe odzwieciedlają ceny nieuchomości. Ocena waunków powadzenia działalności gospodaczej w mieście / egionie obejmuje analizę wysokości nakładów inwestycyjnych pzedsiębiostw pe capita, poziom pzedsiębioczości (miezony liczbą jednostek zaejestowanych w ejestze REGON na 100 tys. ludności) oaz szeoko ozumianą jakość życia (miezoną np. stopniem zanieczyszczenia powietza, dostępnością do opieki i edukacji najmłodszych (liczba miejsc w żłobkach na 100 uodzeń, liczba miejs w pzedszkolach w pzeliczeniu na liczbę dzieci w wieku pzedszkolnym (3,4,5-latki)), ochona zdowia (liczba łóżek szpitalnych na np. liczbę mieszkańców itp.), życie kultualne (możliwości ozywki, tj. liczba kin, teatów, muzeów oaz obiektów spotowych w pzeliczeniu na mieszkańców). Inwestozy podejmując decyzję co do lokowania inwestycji często kładą duży nacisk na inne aspekty miasta / egionu niż względy czysto finansowe. Ocena jakości życia po pacy oaz ozwoju dla odziny (edukacja, opieka zdowotna, ozywka) stanowią niezadko istotną wagę w ogólnej ocenie miejsca pod inwestycje. Poniżej zapezentowano tabelę województw pezentującą listę obszaów waz z ich ocenami oaz pozycję miasta i egionu na tle innych. 15

16 Wskaźnik Zasoby ludzkie Infastuktua Lokalizacja Waunki powadzenia działalności Koszty Łódzkie 2,0 2,8 3,0 2,5 2,0 Mazowieckie 3,2 3,5 2,7 3,3 1,0 Małopolskie 3,4 3,5 3,3 2,7 2,5 Śląskie 1,8 4,0 4,0 2,7 1,8 Lubelskie 2,4 1,8 1,3 1,7 3,0 Podkapackie 2,2 1,5 2,0 1,8 3,5 Podlaskie 2,0 2,3 1,0 2,0 2,5 Świętokzyskie 1,6 1,8 2,0 1,9 3,3 Lubuskie 2,2 2,3 2,7 3,2 4,0 Wielkopolskie 3,0 3,3 3,7 3,0 1,5 Zachodniopomoskie 2,0 2,3 2,0 2,7 2,0 Dolnośląskie 2,4 3,8 4,0 3,3 1,0 Opolskie 1,2 2,3 3,3 2,2 2,0 Kujawsko-Pomoskie 2,2 2,3 3,0 2,4 3,5 Pomoskie 3,2 3,0 2,7 2,7 1,0 Wamińsko-Mazuskie 2,2 1,5 1,7 1,8 3,5 16 Tabela 3. Ocena wskaźnikowa obszaów kluczowych dla inwestoa pzy wyboze lokalizacji (pozycja miasta i egionu na tle innych) Źódło: Opacowanie własne na podstawie danych GUS, BDL Obsewacje wynikające z analizy wskaźnikowej wskazujące ogólne kieunki pzepowadzenia zmiany gospodaczej Zauważa się elatywnie wysoką pozycję egionu w obszaze zasobów ludzkich oaz kosztów. Pomimo, iż ocena kapitału ludzkiego jest względnie wysoka (głównie ze względu na duży odsetek studentów oaz osób z wyższym wykształceniem), składową, któa wpływa na jej znaczne obniżenie jest ujemne saldo migacji. Niezbyt wysoko oceniana jest atakcyjność egionu w obszaze lokalizacji, a także skomunikowania co spowodowane jest głównie elatywnie niską gęstością kolei, nieaktywnego jeszcze lotniska a także bakiem autostady. W zakesie infastuktuy telekomunikacyjnej, egion chaakteyzuje się jednym z niższych wskaźników okeślających poziom społeczeństwa infomacyjnego, ozumianych jako dostęp do intenetu szeokopasmowego. Relatywnie niski wskaźnik pzedsiębioczości w egionie wpływa na zaniżenie oceny obszau waunków powadzenia działalności. Ocena obszau zyskuje jednak popzez wysokie noty dotyczące jakości życia (szczególnie w zakesie czystości śodowiska oaz opieki medycznej).

17 W odniesieniu do egionu mamy do czynienia z wysokimi ocenami w obszaze atakcyjności kosztowej. Aby wzbogacić powyższą analizę pzedstawiono poównanie ezultatów dwóch analiz potencjału miasta, tj. oceny wynikającej z pzedstawionej powyżej analizy wskaźnikowej (danych obiektywnych) oaz subiektywnej oceny espondentów wywiadów indywidualnych. Wywiady stanowiły główny i badzo istotny w swojej liczebności element fazy badawczej pojektu. Poniższa tabela pzedstawia ocenę punktową wynikającą z dwóch analiz. Tabela 4. Zestawienie oceny wskaźnikowej i ankietowej dotyczącej atakcyjności inwestycyjnej miasta i egionu Obszay oceny Punktacja uzyskana na podstawie oceny wskaźnikowej Punktacja uzyskana na podstawie odpowiedzi w ankietach Zasoby ludzkie 2 3 Infastuktua 2 2 Lokalizacja 1 2 Waunki powadzenia 2 2 działalności Koszty powadzenia 3 3 działalności Obsewacje i wnioski wynikające z wywiadów pogłębionych Kozystne postzeganie miasta jako ośodka akademickiego (opinia inwestoów kajowych / niewielka wiedza obcokajowców na temat Lublina, jako ośodka akademickiego). Niewielka znajomość uczelni wyższych, szczególnie technicznych. Jakość edukacji wyższej w egionie oceniona jako śednia (niedopasowanie pofilu edukacji do potzeb ynku pacy). Znajomość poblemu ujemnego salda migacji (denaż mózgów do największych miast kaju). Obsza infastuktuy oceniany pzez espondentów aczej jako słaby (jakość dóg). Respondenci wywiadów zauważają popawę w tym zakesie. Respondenci często zwacali uwagę na wzost atakcyjności miasta i egionu popzez otwacie lotniska (dostzeżenie szansy ozwoju miasta). Subiektywna ocena atakcyjności lokalizacji jest wyższa niż ocena wskaźnikowa. Peyfeyjne położenie miasta nie było oceniane jako baiea (oaz z eguły nota pzyznawana za lokalizację nie była taktowana w odizolowaniu od innych uwaunkowań, np. kontaktów biznesowych ze wschodnimi sąsiadami) Opinie na temat kozyści i stat wynikających z bliskości do ganicy wschodniej są podzielone. Sąsiedztwo z Ukainą i Białousią jest badziej doceniane w kontekście kultuowym niż gospodaczym. Kozystnie oceniona jakość życia w mieście (życie kultualne / ozywka / achitektua). Relatywnie słabo postzegany poziom pzedsiębioczości oaz aktywności lokalnej społeczności. Kozystne postzegana atakcyjność miasta i egionu pod kątem wysokości kosztów (szczególnie wynagodzeń). Niewielka wiedza espondentów w zakesie wysokości podatków lokalnych, pomimo, iż to kyteium wskazywano jako istotne pzy wyboze lokalizacji. Źódło: Opacowanie własne Deloitte na podstawie danych GUS oaz indywidualnych wywiadów pogłębionych pzepowadzonych w fazie badawczej pojektu. 17

18 Działania związane z wytyczaniem kieunków zmiany gospodaczej powinny koncentować się w piewszej kolejności na tych obszaach, któe zostały ocenione poniżej śedniej. Inicjatywy dotyczące obszaów ocenionych kozystnie, powinny obejmować pzede wszystkim działania pomocyjne. Kolejnym etapem koku 1 w amach analiz służących podejmowaniu decyzji stategicznych jest pzegląd wyzwań pzed jakimi stoi miasto i egion. Analiza pzyszłości miast oaz oli ich władz Obecne działania władz, w szczególności władz lokalnych powinny koncentować się na popawie jakości życia mieszkańców. Taktowanie tego zadania jako celu nadzędnego implikuje konieczność koodynacji działań w wielu dziedzinach życia, mających wpływ na ocenę jego jakości. Cel ten może zostać osiągnięty popzez podjęcie ównoległych aktywności w wielu obszaach, np. gospodaki, edukacji, ochony śodowiska, bezpieczeństwa, infastuktuy. Ocena jakości życia mieszkańców obejmuje bowiem paktyczne potzeby ludności (możliwość kształcenia, pacy, spawnego tanspotu), jak i te związane z czasem wolnym. Ponadto, znajomość tendów w zakesie ozwoju miast oaz potencjalnych yzyk, któe mogą pojawić się w pzyszłości pozwalają na lepsze pzygotowanie władz do eakcji na nie. Zatem mając na uwadze wspomniany cel nadzędny władze miast powinny szukać odpowiedzi na pytania dotyczące ich obecnego funkcjonowania oaz wyzwań w pzyszłości. Poniższa tabela pezentuje listę pzykładowych pytań, któe pełnią olę dogowskazów dla władz miasta, ułatwiających kieunek podejmowanych działań. 18

19 Pytania dogowskazy / pzykłady Jak popawić jakość życia mieszkańców? Któe z obszaów społeczno-gospodaczych powinny być taktowane jako pioytet do popawy? Co spawia, że liczba ludności miasta się zmniejsza? Jak temu zapobiec? W jaki sposób zatzymać mieszkańców w mieście oaz zachęcać innych do osiedlania się w nim? Czy władze lokalne oaz centalne wspieają miasto w jego ozwoju? Czy władze lokalne oaz instytucje wspieają pzedsiębioców? Czy ich pomoc pzynosi wymiene efekty? Czy stategia ozwoju miasta jest konsekwentnie ealizowana, czy pzepowadza się jej aktualizację, monitoing? Czy model powadzenia polityki lokalnej jest efektywny z punktu widzenia ealizacji stategii ozwoju miasta oaz popawy jakości życia mieszkańców? Jak skutecznie pomować miasto i egion, aby był atakcyjny dla potencjalnych inwestoów oaz lokalnych pzedsiębioców? Jakie są kluczowe czynniki sukcesu miasta? Co zachęciło dotychczasowych inwestoów do tego, aby zainwestować w mieście? Jakie są główne zagożenia dla miasta w śednim i długim okesie? Oaz jak odpowiedzieć na nie? Czy mieszkańcy są włączeni w życie miasta, jego pomocję i keowanie wizeunku? Czy działania władz są komunikowane mieszkańcom i z nimi konsultowane? Jakie są największe baiey w ozwoju miasta? Jakie mogą być w pespektywie długoteminowej? Jak można się na nie pzygotować lub im zapobiec? Wyzwania globalne i odnoszące się do skali kaju, związane z ozwojem miast, ozpatywane są w teminie śednio i długookesowym. Pzykłady takich wyzwań pzedstawia poniższy wykes. Tabela 5. Pytania ułatwiające kieunek działań władz lokalnych Źódło: Opacowanie własne Deloitte Pzykłady głównych wyzwań Społeczno-demogaficzne (np. w zakesie zmniejszającego się pzyostu natualnego oaz wzostu udziału ludzi staszych w liczbie mieszkańców, jakości edukacji na wszystkich poziomach pzedszkolnym, podstawowym, zawodowym, śednim, wyższym). Infastuktua teczniczna, społeczna, tanspotowa (dostępność), w tym zielona infastuktua uwazględniająca ochonę śodowiska (np. ścieżki oweowe). Ekologiczne, związane z ochoną śodowiska, utylizacją śmieci i odpadów, efektywnym zużyciem enegii, opacowaniem nowych (ekologicznych) sposobów jej pozyskania. Schemat 3. Wyzwania stojące pzed miastami, ich mieszkancami i władzami Źódło: Opacowanie własne Deloitte Obsewacje tendów ozwoju miast oaz ozważania na temat ich pzyszłości są pzydatne w pzypadku keowania stategii miasta oaz w planowaniu stategii zmian gospodaczych. Poniższy schemat pezentuje główne cechy miast pzyszłości, któe wato wziąć pod uwagę planując działania uspawniające. Cechy te koncentują się wokół tzech filaów, tj. instytucji, mieszkańców i infastuktuy. 19

20 Infastuktua obejmuje infastuktuę tanspotową (w kontekście dostępności), infastuktuę społeczną (w zakesie edukacji, opieki zdowotnej, kultuy, ozywki) Cechy infastuktuy pzyszłości: Dostępna i powszechna Szybka Wydajna o dużej pzepustowości Zintegowana Zównoważony ozwój miasta Infastuktua Stategia ozwoju miasta Do instytucji zalicza się Władze Miasta, oganizacje pozaządowe, podmioty okołobiznesowe mające na celu wspieanie pzedsiębioczości lokalnej, pozyskanie nowych inwestoów oaz pomocję miasta i egionu. Cechy instytucji pzyszłości: Koopeacyjne Efektywne (w zakesie wykozystania zasobów) Użyteczne (ealnie pomocne) Innowacyjne Plan zaządzania miastem Instytucje Władze Miast Mieszkańcy Mieszkańcy Miasta to także lokalni pzedsiębiocy Cechy mieszkańców pzyszłości: Poaktywni (w życiu publicznym) Świadomi (ekologicznie, technologicznie itp.) Koopeatywni (dostzegający watość we wspólnym, społecznym działaniu) Wielokultuowi Otwaci Mobilni Schemat 4. Cechy miast pzyszłości Schemat pzedstawia ogólne podejście do stategii ozwoju miasta oaz filay, na któych powinno się opieać jej Źódło: Opacowanie własne Deloitte twozenie i ealizacja oaz ozwój miasta: Instytucje, Władze Miast to gupa podmiotów keujących politykę ozwoju miasta oaz kieunki wspacia, Infastuktua obejmuje zaówno dostępność tanspotową (jakość dóg oaz ich gęstość, kolej, lotnisko), komunikację (np. spawną komunikację miejską, dostęp do intenetu), infastuktuę techniczną (np. gospodaka wodno-ściekowa, dostęp do infastuktuy mieszkaniowej i biuowej), społeczną (jakość edukacji, dostęp do opieki medycznej oaz opieki dla najmłodszych oaz jej jakość, kultua i ozywka (np. muzea, teaty, obiekty spotowe)), 20 Mieszkańcy osoby mieszkające w mieście, osoby pacujące i uczące się oaz lokalni pzedsiębiocy.

21 Każdemu z filaów pzypisano cechy pożądane, któe wspomagają funkcjonowanie miasta oaz zwiększają jego atakcyjność. Wymienione chaakteystyki są pewnym modelem docelowym, badzo tudnym do osiągnięcia obecnie. Wato mieć je jednak na uwadze podejmując działania upawniające funkcjonowanie tych tzech filaów. Schemat nie wskazuje ścieżek dotacia do celu, jedynie założenia modelu wzocowego. Zapoponowane w Rapocie Częściowym n 1 ekomendacje (oaz uszczegółowienie niektóych z nich w niniejszym apocie) mające na celu m.in. pozyskanie inwestoów są jedną z gup działań powadzących do uspawnień. Badzo istotną kwestią w ocenie atakcyjności miasta pod względem inwestycyjnym jest jakość infastuktuy. Wskazują na to m.in. wyniki badania pzepowadzonego wśód pzedsiębioców w piewszym etapie pojektu. Tudności w dotaciu do miasta mogą być w oczach potencjalnego inwestoa kyteium dyskwalifikującym daną lokalizację. Aktualne działania w zakesie popawy infastuktuy wschodnich miast Polski koncentują się głównie na nadobieniu stat w zakesie dostępności w poównaniu do innych egionów kaju. Infastuktua pzyszłości powinna chaakteyzować się dostępnością, szybkością i niezawodnością. Władze lokalne powinny powadzić działania lobbingowe wskazujące na konieczność popawy infastuktuy. Instytucje to kolejny fila badzo istotny z punkt widzenia wspacia pojektów kluczowych dla ozwoju egionu. Wielość tego typu podmiotów nie zawsze świadczy o wymienych efektach ich działalności. Często szeoki wachlaz usług i działań podejmowanych pzez instytucje chaakteyzuje się bakiem koodynacji 8. Instytucje pzyszłości to podmioty pzede wszystkim współpacujące, działające z zamiaem wykonania wspólnego celu (np. pomocji egionu), podejmujące skoodynowane inicjatywy, opate o plan działania. Kolejnym filaem miast pzyszłości są mieszkańcy. Rolą władz miasta jest ich włączenie w jego funkcjonowanie, np. popzez konsultacje społeczne, spotkania z pzedsię- 8 Chaakteystyka instytucji działających na teenie miasta, LOM i egionu została zapezentowana w dalszej części niniejszego apotu. 21

22 biocami. Zaangażowanie mieszkańców powinno leżeć w inteesie władz miasta, tj. powinno być natualnym elementem ządzenia. Poaktywność mieszkańców jest kluczowa, nie tylko w kontekście konsultowania popozycji władz, ale ównież w aspekcie podejmowania własnych inicjatyw oaz pomocji miasta i egionu. Władze miasta powinny podejmować działania na zecz zwiększania atakcyjności miasta dla jego mieszkańców (aby oganiczyć yzyko odpływu ludności) pod względem jakości życia, ynku pacy, edukacji, itd. Stategia Rozwoju Lublina pzegląd aktualnej stategii miasta w zestawieniu z potencjałem inwestycyjnym oaz wyzwaniami, pzed jakimi stoi miasto Pzegląd stategii w zestawieniu z potencjałem inwestycyjnym oaz wyzwaniami, pzed jakimi stoi miasto nakeśli sytuację gospodaczą miasta oaz pespektywy jego ozwoju w pzyszłości. Poniższa tabela pezentuje cele aktualnej wesji Stategii Rozwoju Lublin 2020 waz z komentazami w zakesie zidentyfikowanych wyzwań oaz wskazanych pzez Deloitte ekomendacji w obszaze zwiększania atakcyjności inwestycyjnej miasta. 22 Tabela 6. Pzegląd celów stategii, wyzwań oaz wstępnych ekomendacji w zakesie podniesienia atakcyjności inwestycyjnej miasta i egionu Źódło: Opacowanie własne Deloitte na podstawie Stategii Lublin 2020 oaz ekomendacji wypacowanych w toku pac pojektowych 9

23 Symbol Cel stategiczny Wyzwania (pzykłady) Rekomendacja Deloitte / kieunki zmian (pzykłady) A Otwatość A.1 Popawa dostępności komunikacyjnej Konieczność spawnego otwacia, Pomocji, intensywnego Rozwoju połączeń lotniska. Niesatysfakcjonująca dostępność tanspotowa (jakość, sieć dóg, niewiele połączeń kolejowych do miasta). Podejmowanie działań lobbingowych w instytucjach centalnych na zecz popawy infastuktuy oaz dostępności tanspotowej (w tym działań nakieowanych na włączenie Lublina do międzynaodowej siatki połączeń lotniczych ), skuteczne pozyskiwanie śodków finansowych na popawę infastuktuy dogowej. A.2 Rozwój elacji zewnętznych Niewielka świadomość potencjalnych inwestoów (szczególnie zaganicznych) na temat Lublina, jego atutów, nawet wielkości. Konieczność uspawnień pocesu obsługi inwestoa (któy pzekłada się na negatywną ocenę miasta i jego nastawienia do inwestoów). Wybó patneów do zeczywistej (nie tylko papieowej współpacy np. spośód miast patneskich itp. Reoganizacja pocesów BOI, całym UM istotnych dla pocesu pozyskiwania inwestoów, obsługi istniejących podmiotów Aktywne docieanie do wybanych gup inwestoów Aktywne docieanie do instytucji, osób któe mogą być pośednikami, doadcami potencjalnych inwestoów Popawa jakości komunikacji z lokalnym biznesem stałość kontaktów Działania na zecz ozwoju pogamów międzynaodowych wymian studenckich. Zwiększenie udziałów studentów zaganicznych w całości studiujących w mieście Monitoowanie ścieżek kaiey absolwentów uczelni lubelskich Pozyskanie inwestoów zaganicznych, co będzie oznaczało funkcjonowania na teenie Miasta pewnej gupy ekspatów. A.3 Wzmacnianie otwatości kultuowej A.4 Budowanie więzi egionalnych i metopolitalnych Identyfikacja instytucji-lideów, któe wspieają ozwój lokalnej pzedsiębioczości. Podejmowanie wspólnych działań w LOM na zecz pomocji egionu oaz ozwoju społeczno-gospodaczego (wspólna koodynacja). Budowanie dialogu pomiędzy władzami miasta / egionalnymi a lokalnymi pzedsiębiocami. Budowanie wiaygodnej epezentacji śodowiska pzedsiębioczości pzed władzami publicznymi. B B.1 Popawa infastuktuy technicznej Zbyt duże ozposzenie instytucji okołobiznesowych z punktu widzenia ich liczby oaz ofeowanego wspacia, któych ealne pzełożenie na popawę sytuacji społeczno-gospodaczej jest niewielkie. Bak chęci współpacy instytucji w zakesie podejmowanie wspólnych działań (chaotyczne działania, bak koodynacji). Powielające się wydazenia gospodacze oganizowane (konfeencje, seminaia) pzez władze miasta i województwa (tudność wybou impez istotnych dla ozwoju egionu). Pzyjazność Opóźnienia w zakesie dostępności infastuktuy telekomunikacyjnej (popawa dostępu do szeokopasmowego intenetu). Zbyt mała liczba nieuchomości biuowych (budynki wysokiej klasy) oaz o dużych powiezchniach. Rozważenie możliwości i zasadności inwestycji miejskich w infastuktuę biuową / powołanie nowej spółki miejskiej o chaakteze paku naukowo-technologicznego (i/lub inkubatoa pzedsiębioczości). Pozyskanie inwestoa nieuchomościowego któy wybuduje, będzie opeował a często także pozyska najemców (np. we współpacy z miastem) B.2 Zwiększenie komfotu życia Pomocja inwestycyjnego chaakteu miasta także popzez podkeślenie jego atutów w zakesie jakości życia. B.3 Dbałość o kultuę pzestzeni Tudność w osiągnięciu tytułu miasta inteligentnego (w długim okesie), pomijanie w części istotnych ankingów Lublina w zakesie np. miast inteligentnych. Spojzenie na miasta całościowo (zgodnie z ideą smat cities), jako miejsca poekologicznego, z pzestzenią do życia, pacy, wolnego czasu. Póba uczestnictwa w spotkaniach pzedstawicieli miast kajowych i zaganicznych, któych celem jest wspólna debata na temat modelu miast pzyszłości 9. 23

24 24 B.4 Wspieanie ozwoju kultuy wolnego czasu B.5 Podnoszenie jakości edukacji Niewielka zgodność kieunków kształcenia z potzebami pzedsiębioców / ynku pacy. Niewielkie zaangażowanie pzedsiębiostw w pogamach paktyk dla studentów. B.6 Patycypacja społeczna Bieność mieszkańców w zakesie własnych inicjatyw społeczno-gospodaczych. C.1 Rozwój sektoa pzemysłu C.2 Rozwój sektoa usług C.3 Kultua pzedsiębioczości C.4 Wspieanie pzemysłów keatywnych D.1 Umiędzynaodowienie uczelni Pzedsiębioczość Pozyskanie inwestoów zaganicznych i kajowych. Bak kady kieowniczej śedniego szczebla oaz osób z wykształceniem technicznym. Pozyskanie inwestoów zaganicznych i kajowych. Bak kady kieowniczej śedniego szczebla. Niewielkie wspacie pzedsiębioców pzez Lubelski Pak Naukowo-Technologiczny. Bak biznesowego nastawienia podmiotów publicznych do obsługi inwestoów. Niekozystny pofil biznesowy w pespektywie długookesowej (duży udział biznesów twozących niewielką watość dodaną, opieających swój wybó lokalizacji głównie na pzewagach kosztowych) Akademickość Relatywnie niewielki pestiż uczelni w kaju. Niewielka wiedza zaganicznych studentów na temat możliwości studiowania w Lublinie. Pomocja inwestycyjnego chaakteu miasta także popzez podkeślenie jego atutów w zakesie jakości życia. Bieżący monitoing ynku pacy i jego potzeb (współpaca z uczelniami i pzedsiębiostwami). Kalkulato liczby absolwentów konketnych kieunków w kolejnych latach Pomocja kieunków zamawianych pzez biznes oaz kształcenia pod potzeby pzedsiębioców Podejmowanie działań na zecz włączenia mieszkańców w życie Miasta w tym w poces budżetowania Działania pomocyjne miasto i egion. Zwiększanie świadomości potencjalnych inwestoów na temat miasta. Opacowanie mini-stategii banżowych (waz z opisem success stoies) fim, któe w mieście lub egionie ulokowały swoją działalność. Monitoowanie ścieżek kaiey absolwentów dostęp do potencjalnych osób ze śedniego szczebla zaządzania, któe ze względu na histoyczne związki z Lublinem być może będą gotowe do Miasta wócić. Szeeg działań ekomendowanych w tym działania pomocyjne, mini stategie banżowe, eoganizacja UM, zwiększenie potencjału LOM, monitoowanie ścieżek absolwentów, kieunki zamawiane itp. Pomowanie biznesowego (nastawionego na szybką obsługę) podejścia wśód komóek publicznych do obsługi inwestoów. Opacowanie i wdożenie pakietów wspacia pzedsiębiostw lokujących swoją działalność w mieście (wzoowanie się na dobych paktykach w innych kajach). Rozważenie możliwości wdożenia pogamu second-chance wspacia wybanych, doświadczonych pzedsiębioców, któzy zlikwidowali / wstzymali działalność biznesową. Pzepowadzanie aktualizacji stategii pod kątem banż istotnych dla ozwoju miasta i egionu (poównując do wyzwań i zmieniającego się potencjału społeczno-gospodaczego). Wspieanie uczelni w budowaniu kontaktów z uczelniami zaganicznymi w celu uuchomienia pogamów międzynaodowych wymian studenckich. Pomowanie działań na zecz bilatealnych umów studenckich połączonych z paktykami w lokalnych fimach (paktyki studenckie w mieście ozpoczynałby się pezentacją potencjału społeczno-gospodaczego miasta). Pomowanie miasta jako miasta akademickiego (któy sposta oczekiwaniom studentów zaganicznych). Odpowiednie pzygotowanie potali in-

25 D.3 Genius loci miasta uniwesyteckiego D.4 Pzyciąganie i zatzymanie talentów z Lublinie Denaż mózgów do miast ofeujących atakcyjniejsze waunki pacy i zamieszkania. tenetowych miasta i uczelni w celu ułatwienia komunikacji z zaganicznym studentem (w zakesie zawatych infomacji oaz tłumaczenia). Pzygotowanie pakietu statowego dla studentów zaganicznych, tj. miejsc, któe koniecznie tzeba odwiedzić, gdzie zjeść, jak znaleźć mieszkanie, itp. Pomowanie miasta jako miasta akademickiego (któy sposta oczekiwaniom studentów zaganicznych). Podejmowanie długofalowych inicjatyw mających na celu budowanie atakcyjności ynku pacy w mieście. Faza 2 Identyfikacja obszaów wymagających zmiany oaz opacowanie listy ekomendacji Faza 2 obejmuje opis celów stategii zmian gospodaczych oaz pzyczyn jej powstania (tj. obszaów koniecznych zmian, nowych zidentyfikowanych yzyk). Cele i zadania Stategii zmian gospodaczych Identyfikacja obszaów zagożonych Kluczowe ekomendacje Opacowanie listy ekomendacji / działań zaadczych Pzepowadzenie Fazy 2 wynika z faktu, iż zmienność otoczenia pociąga za sobą yzyko zmian wcześniejszych założeń. Twozenie stategii ozwoju miast powinno, opócz celów i działań służących ich osiągnięciu, uwzględniać ównież opcje ich modyfikacji. Celem opacowania Stategii Zmiany Gospodaczej (oaz ezultatem Fazy 2) jest podjęcie działań, któe pzygotowują na pzyszłość (zmniejszają yzyko, łagodzą skutki zdazeń już dokonanych oaz pozwalają na uniknięcie zdazeń niepożądanych). Wynikiem pac Fazy 2 jest pzegląd wskazanych w stategii działań i opacowanie kluczowych ekomendacji na bazie pzepowadzonych analiz. Pioytetyzacja pojektów jest szczególnie istotna w dobie oganiczeń budżetowych, czasowych. Wstępne obsewacje w zakesie wyzwań i kieunków zmian pzedstawiono w tabeli analizującej aktualną stategię Miasta, nie będą one więc w tej sekcji powtazana. Skoncentujemy się natomiast na zapezentowaniu scenaiuszy ozwoju Lublina z punktu widzenia atakcyjności dla inwestoów, co zostanie popate pewnego odzaju poównaniem do miast efeencyjnych. 25

26 Ewolucyjny scenaiusz ozwoju gospodaczego waz z okeśleniem zmian pozycji miasta w otoczeniu 26 Niniejszy ozdział obejmuje dynamiczną analizę scenaiuszową ozwoju gospodaczego miasta. Tadycyjne ujęcie analizy scenaiuszowej składa się pzede wszystkim z jakościowej oceny pzyszłych waunków / zdazeń gospodaczych, któe są tudne do pzewidzenia lub oszacowania. Analiza ta powinna uwzględniać ponadto lokalną chaakteystykę społeczno-gospodaczą oaz pognozy makoekonomiczne, któe analizowane łącznie nakeślą pzyszły obaz gospodaczy miasta. W związku z chaakteem apotu, niniejsza analiza scenaiuszowa dotyczy jedynie pzewidywanej zmiany pozycji miasta w kontekście jego atakcyjności inwestycyjnej. Atakcyjność inwestycyjna jest odzwieciedlona w liczbie utwozonych pzez BIZ miejsc pacy. Analiza pezentuje scenaiusze zmian pozycji Lublina wobec wybanych miast w kaju, uwzględniając tzy wymiay tj.: Zmianę liczby ludności (tendy migacyjne), Zmianę liczby utwozonych miejsc pacy popzez napływ bezpośednich inwestycji zaganicznych, Pzypoządkowanie miasta do jednej z czteech gup miast (bazujące na ich dojzałości inwestycyjnej i gospodaczej). Zozumienie zasad pzypoządkowania danego miasta do jednej z czteech gup dojzałości inwestycyjnej ułatwi poniższy schemat. Schemat pzedstawia fazy ozwoju miast i w tym kontekście zmieniającą się ich atakcyjność inwestycyjną. Potencjalne lokalizacje inwestycyjne doświadczają ewolucyjnego ozwoju ekonomicznego, technologicznego oaz politycznego, któy zwiększa ich dojzałość, postzeganie i co do zasady atakcyjność dla inwestoów. W tym kontekście bać należy pod uwagę całość zbiou czynników podejmowania decyzji inwestycyjnej tj. należy zakładać, że waz ze stadiem ozwoju dane miasto staje się coaz badziej atakcyjne, nawet jeśli np. oznacza to pewien wzost kosztów powadzenia w nim działalności. Rozwój ten powadzi po postu do odmiennej ofety inwestycyjnej miast, któa epezentowana jest popzez kzywą, pzypominającą kształtem cykl życia poduktu.