ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA GEOGRAFII DLA KLASY II GIMNAZJUM

Transkrypt

1 Hasło w podstawie pogamowej. Wymagania szczegółowe ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA GEOGRAFII DLA KLASY II GIMNAZJUM Temat lekcji 2 godziny tygodniowo Pzewidywane osiągnięcia i działania ucznia wiedza meytoyczna Uczeń: Uczeń: Uczeń: umiejętności Podział polityczny i zóżnicowanie kultuowe Euopy; Śodowisko Pzyodnicze Polski Uwagi nauczyciela 9.2. Okeśla położenie Euopy i główne cechy śodowiska pzyodniczego na podstawie mapy ogólnogeogaficznej i map tematycznych 1. Śodowisko pzyodnicze Euopy wskazuje na mapie i opisuje położenie geogaficzne Euopy, wskazuje na mapie wybane elementy li- nii bzegowej, zeki i jezioa Euopy, wymienia typy klimatu występujące w Eu- opie i podaje ich główne cechy, okeśla, na podstawie map, główne cechy śodowiska pzyodniczego pojęcia: fiod uzasadnia wpływ czynników kształtujących klimat na cechy klimatu óżnych obszaów Euopy, okeśla współzależności, kozystając z map, między poszczególnymi składnikami śodowiska pzyodniczego, poównuje śodowisko pzyodnicze wska- zanych egionów fizyczno-geogaficznych kontynentu Wykazuje się znajomością podziału politycznego Euopy 9.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, zóżnicowanie egionalne, kultuowe, naodowościowe i etniczne współczesnej Euopy oaz najważniejsze pzyczyny i konsekwencje tego zóżnicowania 2. Podział polityczny i zóżnicowanie kultuowe Euopy lokalizuje na mapie wskazane państwa Euopy i ich stolice, wymienia państwa euopejskie powstałe po 1990 oku, podaje pzyczyny kultuowego zóżnico- wania Euopy, wymienia główne gupy językowe i eligie wyznawane w Euopie okeśla wpływ zóżnicowania naodowo- ściowego i kultuowego Euopy na zmiany polityczne współczesnej Euopy, poównuje wpływ poszczególnych eligii na życie ich wyznawców, wyjaśnia, na czym polega integacja ka- jów euopejskich w amach UE 4.1. Chaakteyzuje, na podstawie map óżnej teści, położenie Polski na świecie i w Euopie 3. Położenie, obsza i ganice Polski wymienia, na podstawie map, cechy po- łożenia Polski w Euopie i na świecie, wymienia pzykłady pzyodniczych i go- spodaczych konsekwencji położenia Polski, podaje wielkość obszau Polski, wskazuje na mapie ganice Polski z po- szczególnymi jej sąsiadami oaz ganicę moską, okeśla położenie geogaficzno-matematycz- ne Polski i wskazanych punktów leżących na obszaze Polski z podaną dokładnością, oblicza óżnice czasu słonecznego wskaza- nych miejsc w Polsce, poównuje, na podstawie diagamów, po- wiezchnię teytoium Polski z powiezchnią innych państw Euopy, Copyight by Nowa Ea Sp. z o.o. 2015, wcześniej wydawany pzez Wydawnictwo Szkolne PWN

2 wymienia nazwy i wskazuje na mapie państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice pojęcia: moskie wody wewnętzne, mos kie wody teytoialne, ganice wewnętzne UE uzasadnia wpływ położenia na śodowisko pzyodnicze i gospodakę Polski, okeśla kozyści wynikające z położenia Polski w Euopie 4.2. Opisuje najważniejsze wydazenie (obazy) z pzeszłości geologicznej Polski: powstanie węgla kamiennego, powstanie gó, zalewy móz; wykazuje zależność między współczesną zeźbą Polski a wybanymi wydazeniami geologicznymi 4.3. Rozpoznaje główne odzaje skał występujących we własnym egionie i w Polsce 4. Wydazenia z pzeszłości geologicznej Polski zna podział dziejów Ziemi na ey i okesy, wskazuje na mapie tektonicznej główne jednostki stuktualne występujące na obszaze Polski, wskazuje, kozystając z mapy geologicznej Polski, ejony występowania óżnych odzajów skał (wyóżnionych ze względu na genezę), wskazuje na mapie Polski góotwoy he- cyńskie i alpejskie na wybanych pzykładach ukazuje zwią- zek występowania okeślonych typów genetycznych skał na danym obszaze Polski z pzeszłością geologiczną, opisuje waunki twozenia się pokładów węgla kamiennego i wapieni, wykazuje zależności pomiędzy współcze- sną zeźbą Polski a wybanymi wydazeniami geologicznymi (uchy góotwócze, zalewy móz), ozpoznaje główne odzaje skał wyóżnio- nych ze wzglądu na genezę występujących we własnym egionie Opisuje najważniejsze wydazenie (obazy) z pzeszłości geologicznej Polski: zlodowacenia; wykazuje zależność pomiędzy współczesną zeźbą Polski a wybanymi wydazeniami geologicznymi 5. Działalność lądolodu i jego wpływ na zeźbę teenu wskazuje na mapie maksymalne zasięgi zlodowaceń na obszaze Polski, wymienia pzykłady fom teenu powstałe w wyniku eozyjnej i akumulacyjnej działalności lądolodu oaz wód wypływających z topniejącego lodowca, wskazuje na mapie pzykłady fom polo- dowcowych występujących na obszaze Polski, pzedstawia genezę wskazanych fom po- lodowcowych, wskazuje na mapie wybane padoliny i omawia ich genezę pojęcia: lądolód, głazy nazutowe, ozy, sandy, padoliny, zeźba młodoglacjalna ozpoznaje i opisuje, na podstawie ysun- ków lub fotogafii, wskazane fomy teenu powstałe w wyniku działalności lądolodu lub wód wypływających z topniejącego lodowca (w tym typy jezio polodowcowych), wykazuje zależność pomiędzy działalno- ścią lądolodu a cechami zeźby teenu północnej i śodkowej Polski, wykazuje zależność, kozystając z map, między skałami występującymi na danym teenie (w tym we własnym egionie) a działalnością lądolodu, wykazuje zależność między działalnością lądolodu a cechami zeźby teenu okolicy szkoły 4.3. Podaje pzykłady wykozystania skał w óżnych dziedzinach życia człowieka 6. Baza suowcowa Polski wskazuje na mapie miejsca wydobycia w Polsce wybanych suowców enegetycznych, metalicznych, skalnych, podaje pzykłady gospodaczego wyko- zystania skał, wykazuje zależność występowania suow- ców minealnych od budowy geologicznej, uzasadnia konieczność acjonalnego go- spodaowania zasobami suowców minealnych

3 4.5. Wymienia główne odzaje zasobów natualnych Polski: suowców minealnych; kozystając z mapy opisuje ich ozmieszczenie i okeśla znaczenie gospodacze wymienia suowce minealne (w tym skal- ne) wydobywane we własnym egionie i podaje pzykłady ich gospodaczego wykozystania, wymienia suowce, któe Polska ekspotu- je i impotuje Wskazuje na mapie główne egiony geogaficzne Polski 4.4. Podaje główne cechy klimatu Polski; wykazuje ich związek z czynnikami je kształtującymi 7. Podział Polski na kainy geogaficzne nazywa i wskazuje na mapie poszczególne pasy ukształtowania powiezchni Polski, podaje główne cechy ukształtowania po- wiezchni Polski, podaje kyteia wyóżniania kain geoga- ficznych, wymienia nazwy i wskazuje na mapie po- łożenie kain geogaficznych 8. Klimat Polski wymienia czynniki kształtujące klimat Pol- ski, wymienia cechy klimatu umiakowanego pzejściowego, podaje główne cechy ozkładu tempeatu- y powietza i opadów na obszaze Polski, wymienia cechy klimatu góskiego uzasadnia, dlaczego Polskę nazywamy ka- jem nizinnym, pzedstawia, kozystając z mapy hipso- metycznej, zóżnicowanie wysokości bezwzględnych na teytoium Polski, odczytuje na mapie hipsometycznej skajne wysokości bezwzględne w poszczególnych pasach ukształtowania powiezchni Polski, umiejscawia własny egion (miejscowość) w odpowiednim pasie ukształtowania powiezchni Polski, poównuje, kozystając z mapy, wysokości bezwzględne i zeźbę teenu poszczególnych kain geogaficznych pzedstawia związek ocznego pzebie- gu tempeatuy powietza z położeniem Polski w stefie umiakowanych szeokości geogaficznych N, analizuje diagamy klimatyczne dla wska- zanych stacji meteoologicznych w Polsce, na podstawie map klimatycznych pzed- stawia egionalne zóżnicowanie tempeatuy powietza i opadów w Polsce w półoczu letnim i zimowym, opisuje, na podstawie diagamów oaz map klimatycznych, cechy klimatu wskazanych egionów Polski (w tym egionu zamieszkania), wykazuje zależność wysokości tempea- tuy powietza i wielkości opadów na poszczególnych obszaach Polski od czynników kształtujących klimat, wyjaśnia, kozystając z ysunku, olę wzniesień pojeziezy w powstaniu cienia opadowego

4 4.4. Podaje główne cechy klimatu Polski; wykazuje ich związek z czynnikami je kształtującymi 9. Pzejściowość klimatu Polski wymienia cechy klimatu świadczące o jego pzejściowości, opisuje masy powietza kształtujące pogo- dę w Polsce, wymienia klimatyczne (temiczne) poy oku chaakteyzuje typy pogody kształtowane pzez poszczególny masy powietza, wykazuje, kozystając z map i diagamów klimatycznych, wzost kontynentalizmu klimatu waz z pzesuwaniem się z zachodu na wschód Polski pojęcia: klimat umiakowany pzejściowy, temiczne poy oku Wymienia główne odzaje zasobów natualnych Polski: wód; kozystając z mapy opisuje ich ozmieszczenie i okeśla znaczenie gospodacze 10. Wody powiezchniowe Polski wskazuje na mapie główne zeki Polski: Wisłę, Odę oaz wybane zeki pzymoza, wskazuje na mapie wybane dopływy Wi- sły i Ody, wskazuje na mapie obszay Polski należą- ce do zlewiska Moza Bałtyckiego, Moza Północnego oaz Moza Czanego, wskazuje na mapie obszay Polski zago- żone powodziami, wymienia sposoby ochony pzeciwpowo- dziowej, wskazuje na mapie największe jezioa w Polsce, podaje pzykłady jezio o óżnej genezie (w tym sztucznych zapoowych) wyjaśnia pzyczyny asymetii dozecza Wi- sły i Ody, zaznacza na mapie kontuowej wskazane dozecza oaz działy wodne, wyjaśnia pzyczyny zmienności pzepły- wów zek w ciągu oku, wyjaśnia genezę óżnych typów mis jezio- nych, chaakteyzuje wody powiezchniowe własnego egionu, ocenia możliwość gospodaczego wyko- zystania zek i jezio w Polsce oaz we własnym egionie pojęcia: jezioa kasowe, jezioa sztuczne, zasilanie zeki 7.6. Pzedstawia główne cechy położenia oaz śodowiska pzyodniczego Moza Bałtyckiego; wykazuje znaczenie gospodacze Moza Bałtyckiego oaz pzyczyny degadacji jego wód 11. Moze Bałtyckie opisuje, na podstawie map, położenie Bałtyku, wskazuje na mapie wybane elementy li- nii bzegowej, pzedstawia znaczenie Moza Bałtyckiego dla gospodaki Polski, podaje pzykłady działań zmiezających do ochony wód Bałtyku w amach międzynaodowej współpacy państw nadbałtyckich ozpoznaje na ysunkach, fotogafiach i mapach typy wybzeży występujących nad Bałtykiem, wyjaśnia genezę wybanych typów wy- bzeży, pzedstawia, kozystając z map, wybane cechy fizyczne i chemiczne wód Bałtyku: tempeatuę wody, zasolenie, zlodzenie, poównuje wybane waunki pzyodni- cze Bałtyku (tempeatuę wody, zasolenie) z innymi mozami śódziemnymi Euopy,

5 pojęcia: moze szelfowe, zalew, wybzeże miezejowo-zalewowe, stefa wyłączności ekonomicznej wyjaśnia pzyczyny małego zasolenia wód Bałtyku, wyjaśnia pzyczyny degadacji wód Bałtyku 4.5. Wymienia główne odzaje zasobów natualnych Polski: gleb; kozystając z mapy opisuje ich ozmieszczenie i okeśla znaczenie gospodacze 12. Zóżnicowanie gleb w Polsce 13. Lekcja powtózeniowa opisuje waunki powstawania wskazanych typów gleb stefowych i astefowych, wskazuje na mapie najważniejsze ejony występowania wybanych typów gleb pojęcia: ędziny, czane ziemie wykazuje związek pomiędzy typem gene- tycznym gleby a waunkami jej powstawania, chaakteyzuje gleby własnego egionu 14. Spawdzian Podział administacyjny i ludność Polski Opisuje podział administacyjny Polski; podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa oaz ich stolice 15. Podział administacyjny Polski wskazuje na mapie poszczególne woje- wództwa i ich stolice, podaje stuktuę samoządu teytoialne- go pojęcia: podział administacyjny Polski opisuje podział administacyjny Polski, poównuje, kozystając z danych staty- stycznych, województwa pod względem np. powiezchni, liczby mieszkańców, okeśla pzynależność własnej miejscowości do poszczególnych jednostek administacyjnych: gminy, powiatu, województwa, wykazuje óżnice pomiędzy zadaniami władz samoządowych: gminnych, powiatowych, wojewódzkich 5.1. Wyjaśnia i popawnie stosuje podstawowe pojęcia z zakesu demogafii: pzyost natualny, uodzenia i zgony, śednia długość życia 5.2. Odczytuje z óżnych źódeł infomacji (m.in. ocznika statystycznego) dane dotyczące: liczby ludności Polski, uodzeń, zgonów, pzyostu natualnego, śedniej długości życia 16. Liczba ludności Polski i jej zmiany podaje liczbę ludności Polski, podaje aktualną watość współczynnika pzyostu natualnego w Polsce, podaje pzyczyny i pzykłady konsekwen- cji pocesu stazenia się społeczeństwa, podaje pzyczyny występowania wyżu i niżu demogaficznego pojęcia: pzyost natualny, współczynnik pzyostu natualnego, niż demogaficzny, wyż demogaficzny, poces stazenia się społeczeństwa, saldo migacji zaganicznych, pzyost zeczywisty, wskaźnik pzyostu zeczywistego opisuje, kozystając z wykesów lub da- nych statystycznych, zmiany liczby ludności Polski po 1945 oku, na podstawie wykesów poównuje liczbę ludności Polski z liczbą ludności wybanych państw, odczytuje z óżnych źódeł infomacji (np. ocznika statystycznego) liczbę: ludności, uodzeń oaz liczbę zgonów w Polsce w ostatnim oku, oblicza, na podstawie danych, pzyost natualny oaz współczynnik pzyostu natualnego, opisuje, kozystając z wykesu, zmiany pzy- ostu natualnego w Polsce po 1950 oku,

6 oblicza pzyost zeczywisty oaz współ- czynnik pzyostu zeczywistego, wyjaśnia pzyczyny zmian liczby ludności w Polsce, wykazuje związek pomiędzy spadkiem współczynnika pzyostu natualnego a pocesem stazenia się społeczeństwa Odczytuje wielkość i główne kieunki migacji z Polski i do Polski 17. Migacje ludności Polski zna główne kieunki migacji z Polski i do Polski, podaje główne pzyczyny i kieunki mi- gacji ludności polskiej w czasie i po zakończeniu II wojny światowej oaz współcześnie, wymienia nazwy państw, w któych żyje najwięcej ludności polskiego pochodzenia, pzedstawia pzyczyny i kieunki migacji wewnętznych pojęcia: emigacja, imigacja, Polonia odczytuje na wykesach lub w oczniku statystycznym wielkość emigacji w ostatnich latach i ocenia tendencje zmian liczby polskich emigantów, oblicza, kozystając z danych statystycz- nych, saldo migacji, ocenia, na podstawie danych statystycz- nych, wpływ salda migacji na pzyost zeczywisty ludności Polski oaz egionu (województwa) w podanych latach, ocenia społeczne skutki emigacji, uzasadnia, dlaczego Polska powinna utzy- mywać kontakty z Polonią 5.2. Odczytuje z óżnych źódeł infomacji (m.in. ocznika statystycznego oaz piamidy płci i wieku) dane dotyczące liczby ludności, stuktuy płci 5.4. Wykazuje zóżnicowanie w stuktuze zatudnienia ludności w Polsce i we własnym egionie 5.5. Podaje główne, aktualne poblemy ynku pacy w Polsce i we własnym egionie 18. Stuktua wieku i płci ludności Polski 19. Zóżnicowanie wykształcenia i zatudnienia ludności. Bezobocie podaje chaakteystyczne cechy ludności Polski dotyczące stuktuy wieku i płci pojęcia: piamida wieku i płci ludności, echo wyżu i niżu demogaficznego podaje cechy stuktuy zatudnienia lud- ności Polski, podaje główne, aktualne poblemy ynku pacy w Polsce i we własnym egionie pojęcia: stuktua zatudnienia, stopa bezobocia pzedstawia, na podstawie wykesów, zmiany stuktuy zatudnienia w Polsce w wybanych latach, wskazuje związek między stuktuą zatud- nienia a poziomem ozwoju gospodaczego kaju, poównuje, na podstawie danych staty- stycznych, stuktuę zatudnienia w Polsce i wybanych kajach Euopy, odczytuje z piamidy wieku i płci ludności dane dotyczące: liczby ludności we wskazanym pzedziale wiekowym, stuktuy płci ludności we wskazanym pzedziale wiekowym, dostzega związek kształtu piamidy wieku i płci ludności Polski z pzyostem natualnym oaz długością życia

7 wskazuje óżnice w stuktuze zatudnienia w Polsce i we własnym egionie, poównuje, na podstawie danych sta- tystycznych, stopę bezobocia w Polsce i w innych kajach Euopy, opisuje zóżnicowanie stopy bezobocia w óżnych częściach Polski (w tym we własnym egionie) i wyjaśnia pzyczyny tego zjawiska, dostzega społeczne poblemy wynikające z bezobocia i podaje pzykłady sposobów ich ozwiązywania, opisuje ynek pacy w swojej miejscowo- ści, gminie, wskazuje związek między wykształceniem a możliwością znalezienia pacy Zóżnicowanie naodowościowe i eligijne ludności pzedstawia stuktuę naodowościową ludności Polski, pzedstawia, kozystając z mapy, ozmiesz- czenie mniejszości naodowych w Polsce, pzedstawia zóżnicowanie eligijne lud- ności Polski pojęcia: mniejszość naodowa poównuje stuktuę naodowościową Pol- ski pzed II wojną światową i obecnie, wyjaśnia pzyczyny zmiany stuktuy naodo- wościowej ludności Polski po II wojnie światowej w stosunku do okesu popzedniego, pzedstawia, kozystając z wykesu, stuktuę mniejszości naodowych żyjących w Polsce, uzasadnia, dlaczego należy odnosić się z szacunkiem do ludzi innych naodowości, o innym wyznaniu czy kultuze 5.2. Odczytuje z óżnych źódeł infomacji (m.in. ocznika statystycznego oaz piamidy płci i wieku) dane dotyczące: liczby ludności Polski, uodzeń, zgonów, pzyostu natualnego, stuktuy płci, śedniej długości życia w Polsce 21. Cechy ludności Polski na tle innych państw Euopy podaje główne pzyczyny i skutki pocesu stazenia się społeczeństwa poównuje, kozystając z wykesów, tabel, map, ludność Polski z ludnością wybanych państw Euopy w zakesie: liczby, pzyostu natualnego, salda migacji, pzyostu zeczywistego, śedniej długości życia, stuktuy zatudnienia 5.3. Chaakteyzuje na podstawie map gęstości zaludnienia zóżnicowanie ozmieszczenia ludności w Polsce i zamieszkiwanym egionie oaz 22. Rozmieszczenie ludności w Polsce podaje watość śedniej gęstości zaludnie- nia w Polsce, wskazuje na mapie Polski obszay o dużej i małej gęstości zaludnienia oblicza gęstość zaludnienia wskazanego obszau, chaakteyzuje, na podstawie mapy, gę- stość zaludnienia w Polsce (w tym we własnym egionie),

8 9 wyjaśnia te óżnice czynnikami pzyodniczymi, histoycznymi, ekonomicznymi 5.6. Analizuje, poównuje, ocenia ozmieszczenie i wielkość miast w Polsce i zamieszkiwanym egionie; wyjaśnia pzyczyny ozwoju wielkich miast w Polsce 5.6. Analizuje, poównuje, ocenia ozmieszczenie i wielkość miast w Polsce i zamieszkiwanym egionie; wyjaśnia pzyczyny ozwoju wielkich miast w Polsce pojęcia: gęstość zaludnienia 23. Sieć wsi i miast podaje óżnice między miastem a wsią jako jednostkami osadniczymi, zna typy zespołów miejskich, wskazuje na mapie położenie wybanych miast Polski, pzedstawia cechy sieci osadniczej w Pol- sce, wymienia wybane funkcje miast 24. Współczesne pocesy ubanizacyjne 25. Lekcja powtózeniowa 26. Spawdzian pojęcia: wieś, miasto, aglomeacja, konubacja podaje cechy współczesnych pocesów ubanizacyjnych w Polsce pojęcia: ubanizacja, współczynnik ubanizacji poównuje, na podstawie danych staty- stycznych, gęstość zaludnienia swojego województwa z gęstością zaludnienia w innych województwach, wykazuje na pzykładach óżnych egio- nów Polski (w tym egionu zamieszkania) związek zóżnicowania gęstości zaludnienia z waunkami pzyodniczymi, ekonomicznymi i histoycznymi (w tym z migacjami wewnętznymi) poównuje ozmieszczenie i wielkość miast w Polsce i we własnym egionie, wyjaśnia pzyczyny ozwoju wielkich miast w Polsce opisuje funkcje pełnione pzez własną miejscowość, poównuje wybane miasta Polski pod względem pełnionych funkcji, ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu, ozpoznaje na mapie aglomeację i konu- bację wyjaśnia, na czym polega poces ubaniza- cji, poównuje współczynnik ubanizacji w Pol- sce i wybanych kajach, wyjaśnia pzestzenne zóżnicowanie współ- czynnika ubanizacji w Polsce, opisuje zmiany we współczesnym osadnic- twie wiejskim, ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu, wyjaśnia pzyczyny dynamicznego ozwo- ju stef podmiejskich, ocenia skutki ubanizacji (zauważa pozy- tywne i negatywne aspekty)

9 Gospodaka Polski; waloy tuystyczne Polski, ochona śodowiska pzyodniczego Polski Wyóżnia główne cechy stuktuy użytkowania ziemi 6.1. Wyóżnia główne cechy stuktuy użytkowania ziemi, wielkość i własność gospodastw olnych w Polsce na podstawie analizy map, wykesów, danych liczbowych 6.1. Wyóżnia główne cechy stuktuy zasiewów w Polsce na podstawie analizy map, wykesów, danych liczbowych 6.2. Podaje pzyczyny zóżnicowania w ozmieszczeniu wybanych upaw (pszenicy, ziemniaków, buaków cukowych) w Polsce 6.1. Wyóżnia główne cechy stuktuy hodowli w Polsce na podstawie analizy map, wykesów, danych liczbowych 27. Pzyodnicze czynniki ozwoju olnictwa 28. Pozapzyodnicze czynniki ozwoju olnictwa 29. Rozmieszczenie upaw wybanych oślin podaje pzyodnicze czynniki ozwoju ol- nictwa, wymienia i wskazuje na mapie obszay o najlepszych waunkach pzyodniczych dla ozwoju olnictwa pojęcia: olnictwo, okes wegetacyjny omawia pozapzyodnicze czynniki ozwo- ju olnictwa, podaje najważniejsze cechy polskiego ol- nictwa pojęcia: ozdobnienie gospodastw, ozdobnienie guntów, olnictwo (gospodastwa) samozaopatzeniowe, olnictwo (gospodastwa) towaowe, olnictwo ekologiczne, kultua olna podaje główne obszay upawy: pszenicy, żyta, pszenżyta, ziemniaków, buaków cukowych oaz owoców i wazyw wymienia upawy w najbliższej okolicy: wsi, gminie (w pzypadku uczniów mieszkających na wsi), w stefie podmiejskiej (w pzypadku uczniów mieszkających w mieście) pojęcia: zbioy, plony 30. Główne ejony hodowli wymienia główne ejony chowu bydła i tzody chlewnej pojęcia: obsada wnioskuje, na podstawie map o óżnej teści, o pzydatności obszau (w tym własnego egionu) dla gospodaki olnej, uwzględniając: wysokość n.p.m., zeźbę teenu, długość okesu wegetacji, oczną sumę opadów, gleby oaz waunki wodne poównuje, na podstawie map, waun- ki pzyodnicze do ozwoju olnictwa na wskazanych obszaach Polski pzedstawia, kozystając z wykesu lub da- nych statystycznych, zmiany w stuktuze wielkości gospodastw olnych w Polsce w ostatnich latach, ocenia wpływ ozdobnienia gospodastw i ozposzenia guntów na poziom podukcji olnej, poównuje, kozystając z map o óżnej te- ści, pozapzyodnicze czynniki ozwoju olnictwa w óżnych egionach kaju (w tym we własnym egionie) poównuje, kozystając z wykesów lub danych statystycznych, stuktuę użytkowania guntów w Polsce i innych kajach euopejskich, uzasadnia ozmieszczenie głównych ejo- nów upaw wybanych oślin, uwzględniając waunki pzyodnicze oaz czynniki pozapzyodnicze, poównuje, na podstawie danych statystycz- nych, poziom polskiego olnictwa z olnictwem wybanych państw euopejskich, wnioskuje, na podstawie danych sta- tystycznych, o zmianach zachodzących w polskim olnictwie w ostatnich latach uzasadnia ozmieszczenie głównych e- jonów chowu bydła i tzody chlewnej, uwzględniając waunki pzyodnicze oaz czynniki pozapzyodnicze,

10 6.2. Podaje pzyczyny zóżnicowania w ozmieszczeniu chowu bydła i tzody chlewnej w Polsce ocenia, kozystając z map, obsadę bydła i tzody chlewnej we własnym egionie 6.3. Pzedstawia, na podstawie óżnych źódeł infomacji, stuktuę wykozystania źódeł enegii w Polsce i ocenia jej wpływ na stan śodowiska pzyodniczego 31. Wykozystanie źódeł enegii podaje tadycyjne i altenatywne źódła enegii, wskazuje na mapie główne ejony wydo- bycia suowców enegetycznych w Polsce pojęcia: altenatywne źódła enegii fomułuje wnioski, na podstawie wyke- sów lub danych statystycznych, dotyczące tendencji zmian wykozystania óżnych źódeł enegii na świecie i w Polsce Pzedstawia, na podstawie óżnych źódeł infomacji, stuktuę wykozystania źódeł enegii w Polsce i ocenia jej wpływ na stan śodowiska pzyodniczego 32. Poblemy współczesnej enegetyki zna ozmieszczenie największych elektow- ni w kaju, opisuje główne poblemy polskiej enege- tyki ocenia, na podstawie wykesu lub danych statystycznych, stuktuę wykozystania poszczególnych źódeł enegii w podukcji enegii elektycznej w Polsce i poównuje z innymi kajami Euopy, wyjaśnia lokalizację największych elek- towni, wykazuje konieczność zmian w stuktuze zużycia enegii elektycznej w Polsce, ocenia wpływ polskiej enegetyki na śo- dowisko pzyodnicze 6.4. Wyjaśnia pzyczyny zmian zachodzących w pzemyśle w Polsce i we własnym egionie 33. Pzemysł na pzełomie XX i XXI wieku opisuje zmiany zachodzące w pzemyśle pol- skim po 1989 oku i podaje ich pzyczyny, podaje pzykłady zmian w pzemyśle wła- snego egionu i ich pzyczyny, wymienia główne cechy pzemysłu wyso- kich technologii wykazuje na pzykładach, że polski pze- mysł staje się coaz badziej nowoczesny pojęcia: pzemysł, pzemysł wysokich technologii 6.4. Wykazuje najlepiej ozwijające się obecnie w Polsce gałęzie podukcji pzemysłowej 34. Wybane gałęzie pzemysłu podaje gałęzie pzemysłu obecnie naj- szybciej ozwijające się, wskazuje na mapie wybane okęgi pze- mysłowe, wymienia zakłady pzemysłowe w okolicy swojego miejsca zamieszkania i pzedstawia ich pofil podukcji pojęcia: ośodek pzemysłowy, okęg pzemysłowy wyjaśnia, uwzględniając główne czynni- ki, lokalizację wybanych zakładów pzemysłowych lub gałęzi pzemysłu (w tym w egionie zamieszkania), uzasadnia, że pzemysł elektomaszyno- wy, chemiczny i spożywczy mają obecnie największe znaczenie w gospodace kaju, ocenia zmiany zachodzące w ozmieszcze- niu pzemysłu w Polsce

11 Rozóżnia odzaje usług; wyjaśnia szybki ozwój wybanych usług w Polsce i we własnym egionie 6.7. Opisuje na podstawie map i wyjaśnia zóżnicowanie gęstości i jakości sieci tanspotowej w Polsce i wykazuje jej wpływ na ozwój innych dziedzin i działalności gospodaczej 6.6. Wykazuje na pzykładach waloy tuystyczne Polski oaz opisuje obiekty znajdujące się na liście Światowego Dziedzictwa Kultuowego i Pzyodniczego Ludzkości 6.8. Wykazuje konieczność ochony śodowiska kultuowego w Polsce 6.3. Ocenia wpływ wykozystania źódeł enegii na śodowisko pzyodnicze 35. Rozwój usług w Polsce. Łączność 36. Cechy polskiego tanspotu 37. Waloy tuystyczne Polski 38. Wpływ działalności człowieka na śodowisko geogaficzne ozóżnia odzaje usług i opisuje ich zna- czenie w gospodace kaju, podaje pzykłady placówek i instytucji usługowych w Polsce i we własnym egionie (gminie, województwie) oaz miejscowości pojęcia: usługi, łączność podaje pzykłady miejscowości oaz ob- szaów w Polsce o dużych waloach tuystycznych, wymienia i opisuje obiekty wpisane na Li- stę Światowego Dziedzictwa Kultualnego i Pzyodniczego UNESCO podaje pzykłady zagożeń dla śodowiska pzyodniczego oaz dób kultuy wynikające z działalności gospodaczej człowieka, okeśla, kozystając z mapy Polski, położe- nie obszaów o najbadziej zdegadowanym śodowisku pzyodniczym i podaje pzyczyny degadacji podaje główne cechy tanspotu w Polsce, opisuje, na podstawie map tematycznych, pzebieg głównych szlaków tanspotowych, wymienia nazwy i wskazuje na mapie naj- większe polskie poty moskie wyjaśnia pzyczyny szybkiego ozwoju wybanych usług w Polsce i we własnym egionie, poównuje, na podstawie danych staty- stycznych, zatudnienie w usługach w wybanych województwach oaz w Polsce i innych kajach, ocenia olę łączności w gospodace kaju i życiu człowieka oaz poziom jej ozwoju w Polsce, ocenia poziom usług w miejscu swojego zamieszkania (wieś, miasto), ocenia możliwość ozwoju usług w miej- scu swojego zamieszkania uzasadnia wpływ tanspotu na ozwój go- spodaczy kaju, wyjaśnia zóżnicowanie gęstości sieci kole- jowej i dogowej w Polsce, ocenia, na podstawie danych statystycz- nych, poziom ozwoju wybanych odzajów tanspotu w Polsce ocenia atakcyjność tuystyczną własnego egionu, ocenia zagospodaowanie tuystyczne ka- ju i własnego egonu, planuje, kozystając z pzewodników tuy- stycznych oaz mapy samochodowej, wycieczkę po wybanym egionie Polski ocenia, na podstawie map i danych staty- stycznych, stan śodowiska pzyodniczego w Polsce oaz własnym egionie w ostatnich latach pojęcia: antopopesja, degadacja śodowiska

12 6.8. Wykazuje konieczność ochony śodowiska pzyodniczego w Polsce; wymienia fomy jego ochony 39. Ochona śodowiska pzyodniczego w Polsce wymienia i chaakteyzuje fomy ochony pzyody, nazywa paki naodowe Polski i okeśla ich położenie, kozystając z mapy, podaje nazwy polskich paków naodo- wych wpisanych na Światową Listę Rezewatów Biosfey oaz na Listę Światowego Dziedzictwa Kultualnego i Pzyodniczego UNESCO pojęcia: ekultywacja, ecykling, monitoing śodowiska, ozwój zównoważony wykazuje konieczność ochony śodowi- ska pzyodniczego i dób kultuy w Polsce, wyjaśnia założenia zównoważonego oz- woju, podaje pzykłady ekultywacji obszaów zdegadowanych, poponuje działania na zecz ochony śo- dowiska geogaficznego we własnym egionie Pzemiany w handlu zaganicznym Polski wymienia pzykłady towaów i usług, któ- e są pzedmiotem handlu zaganicznego Polski (ekspotu i impotu), podaje najważniejszych patneów han- dlowych Polski pojęcia: ekspot, impot, dodatni bilans handlowy, ujemny bilans handlowy wyjaśnia, na podstawie danych staty- stycznych, stuktuę ekspotu i impotu Polski, analizuje, na podstawie danych statystycz- nych, bilans handlu zaganicznego Polski w ostatnich latach, oblicza saldo handlu zaganicznego, wykazuje, że dodatni bilans handlowy jest kozystny dla gospodaki, ocenia, na podstawie danych statystycz- nych, udział Polski w handlu światowym 41. Polska kajem Unii Euopejskiej wymienia najważniejsze zadania UE, wymienia instytucje unijne, wymienia i wyjaśnia na czym polegają upawnienia państw członkowskich w amach zasad współpacy (swobody) ocenia kozyści wynikające z pzystąpienia Polski do UE 42. Lekcja powtózeniowa 43. Spawdzian Kainy geogaficzne Polski 4.4. Wyjaśnia mechanizm powstawania byzy moskiej 44. Pobzeża Południowo- -bałtyckie wpływ Bałtyku na śodowisko i gospodakę egionu wskazuje na mapie i omawia położenie egionu, wymienia i wskazuje na mapie główne kainy geogaficzne egionu, wykazuje, kozystając z map oaz diaga- mów klimatycznych, wpływ Bałtyku na klimat egionu, wyjaśnia, kozystając z ysunku, mecha- nizm powstawania byzy,

13 7.2.Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) wskazuje na mapie wybane elementy li- nii bzegowej, wymienia i opisuje cechy polskich kajo- bazów nadmoskich, wskazuje na mapie położenie wybanych miast (potów, uzdowisk) pojęcia: byza pzedstawia olę moza w modelowaniu wybzeża, podaje pzykłady wpływu nadmoskiego położenia na gospodakę egionu, ocenia, na podstawie map tematycznych, możliwości ozwoju olnictwa, pzemysłu i tuystyki w pasie pobzeży 7.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) 7.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi 45. Gospodaka na pojeziezach na tle waunków natualnych opisuje położenie oaz wskazuje na mapie główne kainy geogaficzne pasa pojeziezy, wymienia oaz podaje pzykłady elemen- tów zeźby młodoglacjalnej, nazywa i wskazuje na mapie największe jezioa oaz wzgóza moenowe o największej wysokości bezwzględnej, nazywa oaz wskazuje na mapie pzebieg głównych padolin, wskazuje na mapie obszay wydobycia węgla bunatnego oaz soli kamiennej i potasowej pojęcia: zeźba młodoglacjalna, agotuystyka chaakteyzuje, kozystając z map, klimat pojeziezy, wykazuje związek klimatu z zeźbą teenu, ozpoznaje na mapie (na podstawie kształ- tu) odzaje jezio polodowcowych, poównuje, kozystając z map, śodowisko pzyodnicze poszczególnych pojeziezy, podaje pzykłady wpływu śodowiska pzyodniczego na główne cechy gospodaki pojeziezy, poównuje kieunki gospodaki na Poje- ziezach: Pomoskim, Mazuskim i Wielkopolskim 7.2. Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) 46. Zóżnicowanie pzyodnicze, gospodacze i kultuowe pasa Nizin Śodkowopolskich opisuje położenie oaz wskazuje na ma- pie główne kainy geogaficzne pasa Nizin Śodkowopolskich, pzedstawia wiodące cechy śodowiska pzyodniczego egionu, pzedstawia dominujące cechy gospo- daki poszczególnych kain wchodzących w skład Nizin Śodkowopolskich, wykazuje współzależności, na podstawie map tematycznych, między składnikami śodowiska pzyodniczego, podaje pzykłady wpływu śodowiska pzyodniczego poszczególnych kain na główne cechy gospodaki (w tym suowców minealnych),

14 7.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi. wskazuje na mapie wybane ośodki pze- mysłowe egionu pojęcia: zeźba staoglacjalna poównuje, kozystając z map, kainy geo- gaficzne pasa Nizin Śodkowopolskich pod względem pzyodniczym i gospodaczym Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) 7.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi 47. Zóżnicowanie pzyodnicze i gospodacze wyżyn opisuje położenie oaz wskazuje na mapie główne kainy geogaficzne pasa wyżyn, pzedstawia chaakteystyczne cechy zeźby teenu poszczególnych kain pasa wyżyn, wymienia pzykłady fom kasowych w Dolinie Pądnika i w okolicy Chęcin, pzedstawia dominujące cechy gospo- daki poszczególnych kain wchodzących w skład pasa wyżyn, wskazuje na mapie wybane ośodki pze- mysłowe egionu, podaje pzykłady waloów tuystycznych na wyżynach pojęcia: wąwóz, zeźba kasowa, stalaktyt, stalagmit, stalagnat odczytuje na mapie wysokości bezwzględ- ne najwyższych wzniesień na Wyżynach Polskich (w tym w Góach Świętokzyskich), wskazuje związek zeźby teenu poszcze- gólnych wyżyn z występującymi tam skałami, wyjaśnia genezę powstania wąwozów, wyjaśnia powstanie zeźby kasowej, wyjaśnia pochodzenie lessu na wyżynach oaz gołobozy w Góach Świętokzyskich, poównuje waunki ozwoju olnictwa na wyżynach 7.2. Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) 7.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi 48. Wyżyna Śląska egion najbadziej pzekształcony pzez człowieka opisuje położenie oaz wskazuje na mapie Wyżynę Śląską, wymienia suowce minealne wydobywa- ne na Wyżynie Śląskiej, wymienia główne gałęzie pzemysłu GOP -u, wymienia główne ośodki pzemysłowe GOP-u, pzedstawia pzemiany gospodacze, któ- e nastąpiły w GOP-ie po1998 oku wyjaśnia pzyczyny koncentacji pzemy- słu i dużej gęstości zaludnienia na Wyżynie Śląskiej, podaje pzykłady wpływu działalności gospodaczej na śodowisko pzyodnicze, ocenia, na podstawie map i danych staty- stycznych, stan śodowiska pzyodniczego na Wyżynie Śląskiej, podaje pzykłady działań na zecz popa- wy stanu śodowiska pzyodniczego wyżyny

15 7.2. Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) 7.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi 49. Pzyodnicze uwaunkowania gospodaki w Kotlinach Podkapackich i Beskidach opisuje położenie oaz wskazuje na mapie kotliny, Pogóze Kapackie oaz Beskidy, wymienia odzaje skał występujące na Po- gózu i w Beskidach, pzedstawia dominujące cechy gospodaki kotlin, Pogóza Kapackiego i Beskidów, pzedstawia olę kotlin śódgóskich w go- spodace egionu, wymienia funkcje, jakie pełni Kaków w Polsce i w egionie, wymienia i lokalizuje na mapie wybane uzdowiska pojęcia: flisz kapacki, płaszczowina, połonina odczytuje, kozystając z mapy, wysokości bezwzględne wybanych szczytów w Beskidach, opisuje i poównuje cechy zeźby teenu kotlin, Pogóza Kapackiego oaz Beskidów, wykazuje związek zeźby teenu z budową geologiczną na Pogózu Kapackim i w Beskidach, wykazuje związek zóżnicowania podukcji olnej na Pogózu i w Beskidach z piętowością klimatu (pięta gospodaki olnej) Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) 7.3. Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi 50. Waloy tuystyczne Tat i Podhala opisuje położenie oaz wskazuje na mapie Taty, Podhale i Pieniny, wymienia odzaje skał występujących w Tatach i Pieninach, opisuje elementy zeźby wysokogóskiej Tat i pzedstawia ich genezę, opisuje piętowy układ oślinności w Ta- tach, podaje pzykłady waloów tuystycznych Tat, Podhala i Pienin pojęcia: alpejska zeźba teenu, ganie, tunie, piag, stożek piagowy, wywiezysko, hale odczytuje, kozystając z mapy, wysokości bezwzględne wybanych szczytów Tat i Pienin, poównuje zeźbę teenu Tat Wysokich i Zachodnich, wykazuje związek zeźby teenu z budową geologiczną Tat, Podhala i Pienin, ocenia wpływ tuystyki na śodowisko pzyodnicze egionu 7.2. Chaakteyzuje, na podstawie map tematycznych, śodowisko pzyodnicze głównych egionów geogaficznych Polski ze szczególnym uwzględnieniem własnego egionu (ównież na podstawie obsewacji teenowych) 51. Wpływ śodowiska pzyodniczego na gospodakę Sudetów opisuje położenie oaz wskazuje na mapie Sudety i Pzedgóze Sudeckie, wskazuje na mapie pasma góskie Sude- tów oaz Kotliny Kłodzkiej i Kotliny Jeleniogóskiej, wymienia główne suowce minealne (w tym skalne) Sudetów i Pzedgóza Sudeckiego, odczytuje, kozystając z mapy, wysokości bez- względne wybanych szczytów w Sudetach, wyjaśnia związek współczesnej zeźby te- enu Sudetów z alpejskimi uchami góotwóczymi, poównuje, na podstawie map i fotogafii, zeźbę teenu Sudetów i Pzedgóza Sudeckiego,

16 Opisuje, na podstawie map tematycznych, najważniejsze cechy gospodaki egionów geogaficznych Polski oaz ich związek z waunkami pzyodniczymi 7.4. Pzedstawia, na pzykład w fomie pezentacji multimedialnej, waloy tuystyczne wybanego egionu geogaficznego ze szczególnych uwzględnieniem jego waloów kultuowych 4.1. Chaakteyzuje, na podstawie map óżnej teści, położenie własnego egionu w Polsce 4.5. Wymienia główne odzaje zasobów natualnych własnego egionu: lasów, wód, gleb, suowców minealnych; kozystając z map, opisuje ich ozmieszczenie i okeśla znaczenie gospodacze 6.8. Poponuje konketne działania na zecz jego (śodowiska pzyodniczego) ochony we własnym egionie 5.3. Chaakteyzuje na podstawie map gęstości zaludnienia zóżnicowanie ozmieszczenia ludności w zamieszkiwanym egionie oaz wyjaśnia te óżnice czynnikami pzyodniczymi, histoycznymi, ekonomicznymi wymienia pzykłady zeźby zębowej, pzedstawia dominujące cechy gospodaki Sudetów, wymienia i lokalizuje na mapie wybane uzdowiska pojęcia: uskok bzeżny, zęby, stoliwa wykazuje wpływ lodowców góskich na zeźbę teenu Sudetów, poównuje pzyodnicze czynniki dla oz- woju olnictwa w Sudetach i na Pzedgózu Sudeckim 52. Lekcja powtózeniowa pzedstawia w fomie pezentacji mul- timedialnej waloy tuystyczne wybanej kainy geogaficznej, ze szczególnym uwzględnieniem jej waloów kultuowych 53. Spawdzian Kainy geogaficzne Polski 54. Region, w któym mieszkasz położenie i śodowisko pzyodnicze 55. Ludność mojego egionu opisuje, na podstawie map o óżnej teści, położenie własnego egionu w Polsce, opisuje, kozystając z mapy, położenie własnej miejscowości (w kainie geogaficznej, gminie, powiecie, województwie), wymienia nazwy sąsiednich miejscowości, opisuje cechy śodowiska pzyodniczego własnego egionu: budowę geologiczną, zeźbę teenu, wody powiezchniowe, waunki klimatyczne, szatę oślinną oaz faunę, pzedstawia fomy ochony pzyody w e- gionie, podaje nazwy i wskazuje na mapie paki naodowe i kajobazowe, któe znajdują się w egionie, pojęcia: egion. opisuje cechy wyóżniające ludność wła- snego egionu na tle ludności kaju: gwaa, stoje egionalne, zwyczaje egionalne, opisuje budownictwo w egionie, opisuje sieć osadniczą egionu (podaje na- zwy i okeśla położenie wybanych miejscowości oaz największych miast w egionie) ocenia kozyści lub utudnienia wynikają- ce z położenia własnej miejscowości (np. w stosunku do innych jednostek osadniczych, na tle szlaków tanspotowych), wykazuje związek skał występujących w najbliższej okolicy z pzeszłością geologiczną egionu, wykazuje, kozystając z własnych obse- wacji, związek między elementami śodowiska pzyodniczego, ocenia zagożenie powodziami w egio- nie, ocenia stan śodowiska pzyodniczego, poponuje działania na zecz ochony śo- dowiska pzyodniczego we własnym egionie opacowuje, kozystając z óżnych źódeł (w tym z wywiadów) chaakteystykę ludności swojej miejscowości uwzględniając wybane cechy demogaficzne, np.: liczbę ludności, migacje, wykształcenie, zatudnienie, opacowuje, kozystając z danych staty- stycznych, chaakteystykę ludności egionu

17 5.4. Wykazuje óżnice w stuktuze zatudnienia we własnym egionie 5.5. Podaje główne aktualne poblemy ynku pacy we własnym egionie 5.6. Analizuje, poównuje, ocenia ozmieszczenie miast w zamieszkiwanym egionie pojęcia: gupa etnogaficzna, dialekt (gwaa), folklo, skansen (np. gminy, województwa), uwzględniając wybane cechy demogaficzne: liczbę ludności, uch natualny ludności, migacje, stuktuę zatudnienia, ocenia możliwości zatudnienia we wła- snej miejscowości i egionie oaz wyjaśnia pzyczyny istniejącego bezobocia, poównuje, na podstawie danych staty- stycznych, cechy demogaficzne ludności województwa, w któym mieszka, z cechami demogaficznymi ludności Polski Podaje pzyczyny zóżnicowania w ozmieszczeniu wybanych upaw oaz chowu bydła i tzody chlewnej w Polsce 6.4. Wyjaśnia pzyczyny zmian zachodzących w pzemyśle we własnym egionie 6.5. Wyjaśnia szybki ozwój wybanych usług we własnym egionie 56. Chaakteystyka gospodacza egionu województwa opisuje użytkowanie guntów w egionie, wymienia główne upawy i kieunki ho- dowli w egionie, wymienia odzaje suowców minealnych występujących w egionie i podaje pzykłady ich gospodaczego wykozystania, wymienia miejsca wydobycia suowców minealnych i skalnych w egionie, wymienia największe zakłady podukcyjne w egionie oaz pofil ich podukcji, pzedstawia zmiany w ozwoju pzemysłu i usług w egionie w ostatnim okesie ocenia, kozystając z óżnych źódeł infomacji, waunki śodowiska pzyodniczego do ozwoju olnictwa, ocenia, na podstawie danych statystycz- nych, poziom olnictwa w egionie (województwie) na tle innych ejonów kaju, ocenia wykozystanie w gospodace egio- nu i kaju lokalnej bazy suowców skalnych i minealnych, pzedstawia dominujące cechy gospodaki, wyjaśnia pzyczyny zmian zachodzących w ostatnim okesie w pzemyśle i usługach egionu, ocenia wpływ gospodaki egionu na stan śodowiska pzyodniczego 7.5. Pojektuje i opisuje, na podstawie map tuystycznych, tematycznych, ogólnogeogaficznych i własnych obsewacji teenowych, podóż wzdłuż wybanej tasy we własnym egionie, uwzględniając waloy pzyodnicze i kultuowe 57. Tuystyka w egionie wymienia i opisuje zabytki kultuy mate- ialnej własnej miejscowości, najbliższej okolicy i egionu ocenia waloy śodowiska pzyodniczego egionu z punktu widzenia atakcyjności tuystycznej, opacowuje pzewodnik tuystyczny po okolicy miejsca zamieszkania, opacowuje i opisuje, na podstawie map o óżnej teści, własnych obsewacji teenowych i innych źódeł wiedzy, tasy wycieczek po własnej miejscowości oaz egionie, uwzględniając waloy pzyodnicze i kultuowe, pzygotowuje pezentacje multimedialne pomujące miejsce zamieszkania i własny egion

18 ocenia możliwość ozwoju tuystyki w e- gionie z punktu atakcyjności tuystycznej (baza noclegowa, sieć gastonomiczna i inne) 19