PODSTAWY LOGISTYKI ZARZĄDZANIE ZAPASAMI PODSTAWY LOGISTYKI ZARZĄDZANIE ZAPASAMI MARCIN FOLTYŃSKI

Transkrypt

1 PODSTAWY LOGISTYKI ZARZĄDZANIE ZAPASAMI

2 WŁAŚCIWIE PO CO ZAPASY?! Zasadniczą przyczyną utrzymywania zapasów jest występowanie nieciągłości w przepływach materiałów i towarów.

3 MIEJSCA UTRZYMYWANIA ZAPASÓW DOSTAWCA 1 DOSTAWCA 2 DOSTAWCA n Magazyn surowców Zaopatrzenie: zapasy surowców, materiałów i części Produkcja: zapasy produkcji w toku Dystrybucja: zapasy wyrobów gotowych i towarów Zakład / Produkcja Magazyn wyrobów gotowych Centrum Dystrybucji CD 1 CD 2 CD n Punkt Sprzedaży Detalicznej PSD 1 PSD 2 PSD n

4 SZCZEGÓŁOWE CELE UTRZYMYWANIA ZAPASÓW osiągnięcie korzyści skali w produkcji, osiągnięcie korzyści związanych z dużymi partiami w transporcie i zaopatrzeniu (niższe stawki, rabaty, wykonanie tzw. targetów), ochrona przed zmianami cen i kursów walut, ochrona przed gwałtownymi wahaniami podaży i popytu (sezonowość), ochrona przed skutkami innych trudnych do prognozowania zdarzeń (wojny, strajki, blokady).

5 KOSZTY ZAPASÓW 1. Koszt zakupu lub wyprodukowania konkretnych pozycji zapasów, 2. Koszt zamówienia lub przestawienia produkcji, 3. Koszty utrzymywania zapasów koszt kapitału (alternatywny) ile kosztuje firmę zamrożenie kapitału w zapasach, koszt składowania (koszt utrzymywania magazynów), koszty starzenia się, psucia, strat (koszty ryzyka związanego z zapasami), koszty obsługi zapasów ubezpieczenia i podatki, 4. Koszt wyczerpania się zapasów (utracona sprzedaż).

6 STRUKTURA ZAPASU Zapas rotujący (ZR) zwany zapasem obrotowym, jest to ta część zapasu występującego w przedsiębiorstwie, która jest regularnie wykorzystywana do sprzedaży lub która służy do uzupełnienia zapasów w rutynowych procesach zamawiania. Zapas zabezpieczający (ZB) jest związany z występowaniem fluktuacji w popycie lub cyklach dostaw. Jego funkcją jest zabezpieczenie przed występującą w rzeczywistości zmiennością wielkości popytu w czasie cyklu dostawy. ZR ZR ZR Zapas nadmierny (ZN) jest tą częścią zapasu, której utrzymywanie nie jest uzasadnione ustalonym poziomem obsługi zabezpieczenia ciągłości wydań. Utrzymywanie tego zapasu dodaje koszty (głównie koszty zmienne utrzymania zapasu) i nie wnosi żadnej wartości do całego procesu. ZB ZB ZB ZN

7 ODCHYLENIE STANDARDOWE Jest miarą zmienności, obliczaną jako pierwiastek kwadratowy ze średniej arytmetycznej kwadratów odchyleń poszczególnych wartości cechy od średniej arytmetycznej zbiorowości. Parametr ten określa przeciętne zróżnicowanie poszczególnych wartości cechy od średniej arytmetycznej

8 OBLICZENIA WARTOŚCI ŚREDNIEJ I ODCHYLENIA STANDARDOWEGO P 1 + P 2 + P P N P = = N P i N (P 1 - P) 2 + (P 2 - P) (P N - P) 2 (P i - P) 2 P = = N N P i - popyt w okresie i N - liczba badanych okresów

9 POZIOM OBSŁUGI KLIENTA Poziom obsługi klienta (POK 1) to prawdopodobieństwo, że w danym cyklu uzupełniania zapasów zostaną w pełni i terminowo zrealizowane wszystkie zlecenia klientów na dany artykuł (prawdopodobieństwo nie wystąpienia braku w zapasie w danym cyklu uzupełniania). Poziom obsługi klienta (POK 2) to stopień realizacji zamówień mierzony jako stosunek ilości artykułów wysłanych do wszystkich ilości zamówionych przez klientów (stopień ilościowej realizacji zamówień).

10 POZIOM OBSŁUGI KLIENTA POK1 POK1 ld ldn 100% ld % 10 90% ld liczba dostaw ldn liczba dostaw w cyklu w którym wystąpił brak zapasu

11 ZAPAS ZABEZPIECZAJĄCY jest utrzymywany dla zabezpieczenia przed zmiennością popytu i czasu cyklu uzupełnienia

12 ZAPAS ZABEZPIECZAJĄCY Z Zmienny popyt ZB T T T Stały czas cyklu uzupełnienia [t]

13 ZAPAS ZABEZPIECZAJĄCY ZB P T ω współczynnik poziomu obsługi klienta (wsp. bezpieczeństwa) tabela POK1 σ p odchylenie standardowe T czas

14 ZAPAS INFORMACYJNY oznacza moment, przy którym należy złożyć zamówienie do dostawcy ZI P T P T P= popyt T= czas

15 OPTYMALIZACJA ZAPASU ROTACYJNEGO Określanie ekonomicznej wielkości dostawy (zamówienia) Im większe jest zamówienie (dostaw): tym niższe np. w skali roku koszty składania zamówień i przyjmowania dostaw, tym większy średni zapas obrotowy, zatem i większy koszt jego utrzymania. Oznacza to, że można określić optymalną wielkość zamówienia

16 OPTYMALIZACJA ZAPASU ROTACYJNEGO Znalezienie optimum dwóch grup kosztów Koszt zmienny utrzymania zapasu (Kuz z ) Koszt zmienny uzupełnienia zapasu (Kut z )

17 OPTYMALIZACJA ZAPASU ROTACYJNEGO K Kut z 0, 5 WD u r C Kuz PP WD z k u WD opt. =EWD Ekonomiczna wielkość zamówienia (dostawy) WD

18 OPTYMALIZACJA ZAPASU ROTACYJNEGO Koszt zmienny utrzymania zapasu Kuz PP k z WD u PP Planowany popyt w rozważanym okresie WD wielkość dostawy k u koszt związany z zamówieniem i przyjęciem jednej dostawy (jednostkowy koszt uzupełnienia)

19 OPTYMALIZACJA ZAPASU ROTACYJNEGO Koszt zmienny uzupełnienia zapasu Kut z 0.5 WD u r C WD wielkość dostawy u r współczynnik okresowego kosztu utrzymania zapasu C cena jednostkowa zakupu zapasu

20 OPTYMALIZACJA ZAPASU ROTACYJNEGO Ekonomiczna wielkość zamówienia (dostawy) EWD PP k 2 u C r u PP planowany popyt w rozważanym okresie k u koszt związany z zamówieniem i przyjęciem jednej dostawy (jednostkowy koszt uzupełnienia) u r współczynnik okresowego kosztu utrzymania zapasu C cena jednostkowa zakupu zapasu

21 ZADANIE 1 Zapotrzebowanie tygodniowe za ostatni rok na pewien typ urządzeń daje się opisać rozkładem normalnym o wartości średniej P=35 sztuk, przy odchyleniu standardowym σ P =13,09 sztuk. Urządzenia te są utrzymywane w zapasie uzupełnianym okresowo zakupami u producenta. Zamówienie jest realizowane w ciągu 3 tygodni, a termin ten jest na ogół dotrzymywany. Dopuszcza się ryzyko wystąpienia braku zapasu w jednym cyklu uzupełnienia w ciągu dwóch lat. Jeżeli wiadomo, że w ciągu roku realizuje się 10 dostaw, proszę zaplanować poziom zapasu zabezpieczającego (ZB) na następny okres, oraz poziom przy którym należy złożyć zamówienie (ZI).

22 ZADANIE 2 Jak zmieni się zapas zabezpieczający, jeśli zmienność popytu w badanym okresie zmieni się i zapotrzebowanie tygodniowe na urządzenia da się opisać rozkładem normalnym o wartości średniej P=35 sztuk, przy odchyleniu standardowym σ P =26,18 sztuk. Pozostałe dane przyjąć takie jak w zadaniu 1

23 ZADANIE 3 Jak należy zmienić zapas zabezpieczający dla danych z zadania 1, jeśli czas cyklu odnowienia zapasu wydłuży się dwukrotnie - do T=6 tygodni. Jaki byłby rzeczywisty poziom obsługi klienta POK1, jeżeli mimo wydłużenia czasu cyklu odnowienia zapasu przyjęlibyśmy poziom zapasu zabezpieczającego na poziomie obliczonym w zadaniu 1.

24 ZADANIE 4 Firma dystrybucyjna X planuje dostawy pewnego artykułu, zamawianego u dostawcy w systemie opartym na poziomie informacyjnym. Planowana wielkość zakupu, zgodna z roczną prognozą wynosi sztuk. Koszt związany z obsługą (zamówienie, przyjęcie dostawy) jednego zamówienia wynosi 600 zł. Cena zakupu jednej jednostki wynosi 200 zł, a współczynnik rocznego kosztu utrzymania zapasu jest równy 20% (u r = 0,2). Obliczyć ekonomiczną wielkość zamówienia.

25 ZADANIE 5 Niech dla danych z zadania 4 prognozowany popyt nie rozkłada się równomiernie na cały okres roku. Załóżmy, że popyt w I półroczu jest równy 30%, a w II półroczu 70% popytu całorocznego. Dobrać ekonomiczną wielkość zamówień dla obu okresów osobno.

26 POZNAŃ UL. E. ESTKOWSKIEGO 6 Rektorat tel Dziekanat tel Księgowość tel Kadry tel fax rektorat@wsl.com.pl DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ