11. Dobór rodzaju, algorytmu i nastaw regulatora

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "11. Dobór rodzaju, algorytmu i nastaw regulatora"

Transkrypt

1 Dobór rodzaju, algorytmu i nastaw regulatora 11.1 Wybór rodzaju i algorytmu regulatora Poprawny wybór rodzaju regulatora i jego algorytmu uzależniony jest od znajomości (choćby przybliżonej) właściwości dynamicznych obiektu regulacji oraz jego struktury fizycznej (technologicznej), od sposobu oddziaływania regulatora na proces, od zadań jakie ma spełniać układ regulacji, względów bezpieczeństwa, oraz kosztów. Inny algorytm regulatora zalecany jest w przypadku układu regulacji stałowartościowej, w którym wielkość zadana jest stała w czasie i zadaniem regulatora jest utrzymanie wielkości regulowanej równej zadanej w obecności działających na obiekt zakłóceń, a inny - w przypadku układu regulacji nadążnej, w którym regulator ma zapewnić nadążanie (odtwarzanie, śledzenie) wielkości regulowanej za zmienną w czasie wielkością zadaną. Zależnie od sposobu oddziaływania regulatora na proces, stosowane są następujące rodzaje regulatorów: Regulatory dwustawne 2P - stosowane do sterowania procesami w których dostarczanie strumieni energetyczno materiałowych może odbywać się w sposób dwustanowy typu załącz, wyłącz (0,1). Najczęściej są to procesy termiczne wolnozmienne, w których dopuszczalne są wynikające ze sposobu sterowania oscylacje; zadawalającą jakość takiego sterowania uzyskuje się w przypadku obiektów o stosunku czasu opóźnienia do zastępczej stałej czasowej T 0 0,1. T z Regulatory trójstawne 3P stosowane do sterowania zespołami wykonawczymi z trójstawnym elementem napędowym (silnik nawrotny stan 1 odpowiada obrotom w prawo, stan 0 to zatrzymanie a stan -1 to obroty w lewo) lub do sterowania dwustawnego procesem o dwóch torach oddziaływania, np. procesy grzejne w których stanowi 1 odpowiada załączenie mocy grzejnej, stanowi 0 odpowiada wyłączenie mocy grzejnej, a stanowi -1 odpowiada włączeniu np. chłodzenia. Regulatory o działaniu ciągłym stosowane do sterowania procesami, w których dostarczanie strumieni energetyczno materiałowych odbywa się w

2 206 sposób ciągły, zarówno dla obiektów statycznych jak i astatycznych o T właściwościach dynamicznych spełniających nierówność 0,1 0 0, 7. T Regulatory impulsowe stosowane dla obiektów o Najczęściej spotykane wartości stosunku T 0 /T z obiektów mieszczą się w przedziale i dlatego regulatory o działaniu ciągłym są najbardziej rozpowszechnione w przemysłowych układach regulacji. Poza doborem rodzaju regulatora, projektant układu regulacji na podstawie właściwości obiektu, jego dynamiki, charakteru działających zakłóceń oraz wymagań odnośnie skuteczności regulatora musi dokonać wyboru algorytmu regulatora. Analiza współpracy regulatora z obiektem prowadzi do następujących wniosków odnośnie wyboru algorytmu regulatora: regulator o algorytmie PI zapewnia dobrą jakość regulacji tylko przy zakłóceniach o małych częstotliwościach. Akcja całkująca jest niezbędna dla uzyskania odchyłek statycznych równych zeru, regulator o algorytmie PD zapewnia szersze pasmo regulacji niż regulator o algorytmie PI, ale z gorszą jakością regulacji przy małych częstotliwościach. Akcja różniczkująca jest zalecana w przypadku obiektów wyższych rzędów (np. takich jak procesy cieplne), gdyż pozwala na wytworzenie silnego oddziaływania sterującego już przy małych odchyłkach regulacji; regulator nie zapewni zerowej odchyłki regulacji. Należy zaznaczyć, że stosowanie akcji różniczkującej wzmacnia także wszelkie szumy pomiarowe, a ponadto przynosi niewielkie korzyści dla T 0 /T z 0,5, regulator o algorytmie PID łączy zalety obu poprzednio omówionych algorytmów. T z T z Dobór nastaw regulatorów o sygnale ciągłym Stosowane w praktyce przemysłowej regulatory ciągłe są urządzeniami uniwersalnymi. Ich parametry (nastawy) można zmieniać (nastawiać) w szerokich granicach, dzięki czemu mogą one współpracować poprawnie z obiektami o zróżnicowanej dynamice. Zależnie od postawionych wymagań dotyczących jakości regulacji należy dokonać odpowiednich nastaw regulatora, którymi są wartości: k p wzmocnienie proporcjonalne,

3 207 T i czas zdwojenia, T d czas wyprzedzenia, dobierane zależnie od stawianych układowi wymagań jakości regulacji, wg procedur nazywanych doborem nastaw. Na podstawie rozważań teoretycznych, badań modelowych i doświadczeń eksploatacyjnych opracowano wiele reguł nastawiania regulatorów PID zależnych od określonego modelu obiektu regulacji, rodzaju i miejsca oddziaływania zakłóceń, przyjętego kryterium jakości regulacji, a także algorytmu regulacji. Najbardziej rozpowszechnionym przyjętym kryterium jakości regulacji są cechy przebiegu przejściowego układu regulacji. Wyróżnia się przy tym najczęściej następujące cechy tego przebiegu: a) przebieg aperiodyczny z przeregulowaniem 05% i minimum czasu regulacji t r, zapewnia minimum całki e( t) dt - jest to kryterium oznaczane IAE 0 (ang. Integral of the Absolute value of Error) b) przebieg oscylacyjny z przeregulowaniem około 20% i minimum t r, zapewnia minimum całki t 0 Integral of the Time weighted Absolute Error), e( t) dt - jest to kryterium oznaczane ITAE (ang. 2 c) przebieg z minimum całki z kwadratu odchyłki regulacji, tzn. e ( t) dt min, 0 zapewnia przeregulowanie 45% ; jest to kryterium oznaczane ISE (Integral of Square of the Error). Dla porównania wpływu kryterium doboru nastaw regulatora na cechy przebiegów przejściowych na rys przedstawiono przebiegi przejściowe uzyskane w układzie regulacji z obiektem statycznym i regulatorem o algorytmie PID o nastawach dobranych wg omówionych kryteriów.

4 208 Rys Przebiegi przejściowe układu regulacji z regulatorem o algorytmie PID z nastawami dobranymi wg kryterium: 1 IAE, 2 ITAE, 3 ISE. Oznaczenia: e odchyłka regulacji, e m - odchyłka maksymalna, t r czas regulacji Przy doborze nastaw należy pamiętać, że dla obiektów statycznych ważnym parametrem jest stosunek czasu opóźnienia do zastępczej stałej czasowej T 0 /T z charakteryzujący podatność obiektu na regulację. Gdy stosunek ten przekracza wartość 0,3 jakość sterowania z nawet najlepiej dobranymi nastawami regulatora PID znacznie się pogarsza. Poprawę można uzyskać przez modyfikację struktur, np. zastosowanie wieloobwodowych układów regulacji. Realizacja niektórych z nich zależy od możliwości pomiaru dodatkowych wielkości charakteryzujących proces Metoda Zieglera-Nicholsa Metoda doboru nastaw regulatorów opracowana w 1942 r przez Zieglera i Nicholsa jest jedną z najczęściej stosowanych i rozpowszechnionych metod doświadczalnych doboru nastaw regulatorów o algorytmach PID. Metoda ta stosowana jest wówczas gdy regulator i inne elementy rzeczywistego układu regulacji są już zainstalowane, ich funkcjonowanie jest sprawdzone (w trybie regulacji ręcznej) i należy tylko dobrać nastawy regulatora. Metoda Zieglera Nicholsa (skrótowo Z-N) spotykana jest w dwóch wariantach:

5 209 1) nastawy regulatora dobierane są na podstawie parametrów zamkniętego układu regulacji doprowadzonego do granicy stabilności (metoda wzbudzenia układu), 2) nastawy regulatora dobierane są na podstawie parametrów określonych z charakterystyki skokowej obiektu regulacji (tylko statycznego). Dla ilustracji przebiegu procedury doboru nastaw metodą Zieglera-Nicholsa przedstawiono na rys schemat funkcjonalny rzeczywistego układu regulacji. Rys Schemat funkcjonalny rzeczywistego układu regulacji: SP, PV, CV sygnały wielkości zadanej, zmiennej procesowej (regulowanej), sterowania Wariant 1 Przed procedurą doboru nastaw należy upewnić się czy układ znajduje się w stanie równowagi i czy sygnał zadawany przez regulator będzie jedynym sygnałem wpływającym. W przeciwnym razie mogące wystąpić zakłócenia mogą spowodować niepoprawny dobór nastaw. Dobór nastaw przeprowadza się wg następującej procedury: 1. przeprowadzić rozruch instalacji w trybie sterowania ręcznego (tryb M) doprowadzając poprzez zmiany CV wielkość regulowaną PV do punktu równowagi (punktu pracy określonego przez SP= PV), 2. regulator zainstalowany na obiekcie należy ustawić na działanie P (proporcjonalne), nastawić określoną początkową wartość wzmocnienia regulatora k p 0, wyłączyć pozostałe działania regulatora (jeżeli zainstalowany regulator ma działanie PID) nastawiając (zależnie od realizacji fizycznej regulatora ) T 0, T 0, i d

6 przełączyć układ na tryb A (sterowanie automatyczne), jeżeli układ zachowuje stan równowagi, zadajnikiem SP wytworzyć impulsową zmianę wartości zadanej o amplitudzie i czasie trwania impulsu zależnym od spodziewanej dynamiki procesu. Praktycy zalecają amplitudę o wartości 10% zakresu pomiarowego, czas trwania impulsu t imp stanowiącym około 10 % szacowanej wartości zastępczej stałej czasowej obiektu; obserwować (lub rejestrować) zmiany PV, 4. jeżeli zmiany PV są wystarczająco czytelne, uznajemy próbę jako poprawną i oceniamy charakter przebiegu. Jeżeli zmiany są gasnące (rys. 11.3a) oznacza to że k p k pkryt Należy przełączyć regulator na tryb M, ustawić nową większą wartość k p i ponowić próbę. Zmieniamy kilkakrotnie k p do momentu wystąpienia w układzie stałych niegasnących oscylacji, jak to przedstawia rys. 11.3c. 5. jeżeli zmiany PV są oscylacyjne narastające (rys. 11.3b) oznacza to że k p k pkryt i należy zmniejszać k p do momentu wystąpienia w układzie niegasnących oscylacji, jak to przedstawia rys. 11.3c. 6. Z zarejestrowanego na taśmie rejestratora (lub innego nośnika) przebiegu przejściowego odczytać okres oscylacji T osc, oraz zanotować ostatnią nastawioną wartość krytyczną wzmocnienia k pkryt, przy której wystąpiły oscylacje o stałej amplitudzie. W trakcie próby należy kontrolować czy sygnał sterujący CV oddziałujący na zespół wykonawczy nie osiąga wartości granicznych i nie wchodzi w stan nasycenia. Jeżeli wystąpią takie objawy, daną próbę należy powtórzyć. Poszukiwane nastawy regulatora oblicza się na podstawie k pkryt, T osc stosując wzory podane w tablicy 11.1.

7 211 a) b) c) Rys Możliwe przebiegi zmian wielkości regulowanej PV w czasie eksperymentu Zieglera Nicholsa (wariant 1) Wariant 2 W sytuacji gdy osiągnięcie granicy stabilności jest niemożliwe lub niewskazane ze względów technologicznych czy technicznych, należy otworzyć obwód regulacji (przełączyć na sterowanie M) i z zadajnika M wytworzyć skokową zmianę sygnału CV o wartość CV, a następnie zarejestrować zmiany sygnału PV, które będą przedstawiać odpowiedź skokową obiektu regulacji. W przypadku obiektu statycznego odpowiedź ta ma zwykle postać jak na rys Rys Przykładowa odpowiedź skokowa obiektu regulacji otrzymana w eksperymencie Zieglera-Nicholsa (wariant 2): T 0 - zastępczy czas opóźnienia, T z - zastępcza stała czasowa, T 63 - zastępcza stała czasowa odpowiadająca 63,2 % wartości ustalonej odpowiedzi, k ob CV ustalona wartość odpowiedzi, CV amplituda wymuszenia skokowego

8 212 Z otrzymanego wykresu należy odczytać parametry obiektu : k ob, T 0, T z, lub T 63. Odczytane z wykresu parametry obiektu posłużą do obliczenia nastaw regulatorów wykorzystując wzory podane w tablicy Tablica Nastawy regulatorów PID wg metody Zieglera - Nicholsa Algorytm regulatora Metoda Z- N stałych oscylacji układu (układ zamknięty) Metoda Z-N odpowiedzi skokowej obiektu (układ otwarty) k p T i T d k p k ob T 0 /T z * T i /T 0 T d /T 0 P 0.5 k pkryt PI 0,45 k pkryt 0.85T osc PID 0.6 k pkryt 0.5 T osc 0.12 T osc * w niektórych publikacjach zalecane jest zastąpienie stałej T z stałą T 63. Jest rzeczą oczywistą, że nastawy regulatorów określone metodą Zieglera Nicholsa nie zapewniają żadnego określonego standardu jakości regulacji, i w większości przypadków uzyskuje się oscylacyjne przebiegi przejściowe z przeregulowaniem ok %. Warto jednak zwrócić uwagę na zbieżność reguł Zieglera Nicholsa z powszechnym wymaganiem zapasu modułu 6 db Tabelaryczne metody doboru nastaw W przypadku gdy właściwości obiektu opisane są określonym modelem matematycznym, bardzo wygodne staje się korzystanie z tablic lub nomogramów określających zarówno nastawy regulatora jak i odpowiadające im podstawowe wskaźniki jakości regulacji, np. wskaźniki przebiegu przejściowego. Spotykane w literaturze tablice doboru nastaw regulatorów podane w tym punkcie, opracowane są dla modeli matematycznych obiektu określających tzw. zastępcze transmitancje operatorowe.

9 regulacja nadążna w(t)= w0 1(t) regulacja stałowartościowa z(t)= z0 1(t) 213 Tablica Nastawy regulatorów dla obiektu statycznego o transmitancji st e 0 G(s) = kob Tzs 1 Rodzaj przebiegu Typ regulatora k ob k p T 0 /T z T i / T 0 T d / T 0 = 0 % P PI T z /T 0 - PID = 20 % P PI T z /T 0 - PID P Nie dobiera się nastaw wg tego kryterium min e 2 dt PI T z /T 0 - PID P = 0 % = 20 % PI T z /T 0 - PID 0.6 T z /T P PI 0.6 T z /T 0 - PID T z /T mine 2 dt Nie dobiera się nastaw wg tego kryterium

10 214 Tablica Nastawy regulatorów dla obiektu astatycznego o transmitancji G( s) st e 0 Tzs Rodzaj przebiegu Typ Regulatora Regulacja stałowartościowa Regulacja nadążna w(t)= w 0 1(t) z(t)= z 0 1(t) k pt0 / T z T i / T0 T d / T0 k pt0 / Tz T i / T0 T d / T0 = 0 % = 20 % min e 2 dt P PI PID P PI PID P Nie dobiera się nastaw wg tego kryterium Nie dobiera się nastaw wg tego PI kryterium PID

Podstawy Automatyki. Wykład 9 - Dobór regulatorów. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 9 - Dobór regulatorów. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 9 - Dobór regulatorów. Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2017 Dobór regulatorów Podstawową przesłanką przy wyborze rodzaju regulatora są właściwości dynamiczne obiektu regulacji. Rysunek:

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - Jakość układu regulacji. Dobór nastaw regulatorów PID. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - Jakość układu regulacji. Dobór nastaw regulatorów PID. dr inż. Jakub Możaryn. Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 7 - Jakość układu regulacji. Dobór nastaw regulatorów PID Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Jakość układu regulacji Oprócz wymogu stabilności asymptotycznej, układom regulacji stawiane

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI 1. Dobór rodzaju i nastaw regulatorów PID Rodzaje regulatorów 2 Regulatory dwustawne (2P)

Bardziej szczegółowo

Prowadzący(a) Grupa Zespół data ćwiczenia Lp. Nazwisko i imię Ocena LABORATORIUM 4. PODSTAW 5. AUTOMATYKI

Prowadzący(a) Grupa Zespół data ćwiczenia Lp. Nazwisko i imię Ocena LABORATORIUM 4. PODSTAW 5. AUTOMATYKI Instytut Automatyki i Robotyki Prowadzący(a) Grupa Zespół data ćwiczenia Lp. Nazwisko i imię Ocena 1. 2. 3. LABORATORIUM 4. PODSTAW 5. AUTOMATYKI Ćwiczenie PA7b 1 Badanie jednoobwodowego układu regulacji

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PAR2. Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym

Ćwiczenie PAR2. Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI LABORATORIUM AUTOMATYKI i ROBOTYKI Ćwiczenie PAR2 Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym Instrukcja laboratoryjna

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA8a. Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym

Ćwiczenie PA8a. Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym Instrukcja laboratoryjna Opracowanie : dr inż. Danuta Holejko

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - obiekty regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 7 - obiekty regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 7 - obiekty regulacji Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2018 Obiekty regulacji Obiekt regulacji Obiektem regulacji nazywamy proces technologiczny podlegający oddziaływaniu zakłóceń, zachodzący

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA8b. Badanie jednoobwodowego układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg

Ćwiczenie PA8b. Badanie jednoobwodowego układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Ćwiczenie PA8b Badanie jednoobwodowego układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg Instrukcja laboratoryjna

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA8a. Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym

Ćwiczenie PA8a. Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Ćwiczenie PA8a Badanie jednoobwodowego układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym Instrukcja laboratoryjna Opracowanie : dr

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA8b. Badanie jednoobwodowego układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg

Ćwiczenie PA8b. Badanie jednoobwodowego układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Ćwiczenie PA8b Badanie jednoobwodowego układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg Instrukcja laboratoryjna

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY AUTOMATYKI I MIERNICTWA PRZEMYSŁOWEGO Laboratorium 3 Regulatory PID i ich strojenie, Regulacja dwupołożeniowa

PODSTAWY AUTOMATYKI I MIERNICTWA PRZEMYSŁOWEGO Laboratorium 3 Regulatory PID i ich strojenie, Regulacja dwupołożeniowa Rok akademicki 2015/2016 Semestr letni PODSTAWY AUTOMATYKI I MIERNICTWA PRZEMYSŁOWEGO Laboratorium 3 Regulatory PID i ich strojenie, Regulacja dwupołożeniowa Wstęp teoretyczny: W układzie regulacji określa

Bardziej szczegółowo

Automatyka i sterowanie w gazownictwie. Regulatory w układach regulacji

Automatyka i sterowanie w gazownictwie. Regulatory w układach regulacji Automatyka i sterowanie w gazownictwie Regulatory w układach regulacji Wykładowca : dr inż. Iwona Oprzędkiewicz Nazwa wydziału: WIMiR Nazwa katedry: Katedra Automatyzacji Procesów AGH Ogólne zasady projektowania

Bardziej szczegółowo

1. Regulatory ciągłe liniowe.

1. Regulatory ciągłe liniowe. Laboratorium Podstaw Inżynierii Sterowania Ćwiczenie: Regulacja ciągła PID 1. Regulatory ciągłe liniowe. Zadaniem regulatora w układzie regulacji automatycznej jest wytworzenie sygnału sterującego u(t),

Bardziej szczegółowo

Regulatory o działaniu ciągłym P, I, PI, PD, PID

Regulatory o działaniu ciągłym P, I, PI, PD, PID Regulatory o działaniu ciągłym P, I, PI, PD, PID Regulatory o działaniu ciągłym (analogowym) zmieniają wartość wielkości sterującej obiektem w sposób ciągły, tzn. wielkość ta może przyjmować wszystkie

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI. Badanie układu regulacji dwustawnej

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI. Badanie układu regulacji dwustawnej POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA ATOMATYKI I ELEKTRONIKI ĆWICZENIE Nr 8 Badanie układu regulacji dwustawnej Dobór nastaw regulatora dwustawnego Laboratorium z przedmiotu: ATOMATYKA

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki

INSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki Opracowano na podstawie: INSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki 1. Kaczorek T.: Teoria sterowania, PWN, Warszawa 1977. 2. Węgrzyn S.: Podstawy automatyki, PWN, Warszawa 1980 3.

Bardziej szczegółowo

Dobór parametrów regulatora - symulacja komputerowa. Najprostszy układ automatycznej regulacji można przedstawić za pomocą

Dobór parametrów regulatora - symulacja komputerowa. Najprostszy układ automatycznej regulacji można przedstawić za pomocą Politechnika Świętokrzyska Wydział Mechatroniki i Budowy Maszyn Centrum Laserowych Technologii Metali PŚk i PAN Zakład Informatyki i Robotyki Przedmiot:Podstawy Automatyzacji - laboratorium, rok I, sem.

Bardziej szczegółowo

Dla naszego obiektu ciągłego: przy czasie próbkowania T p =2.

Dla naszego obiektu ciągłego: przy czasie próbkowania T p =2. 1. Celem zadania drugiego jest przeprowadzenie badań symulacyjnych układu regulacji obiektu G(s), z którym zapoznaliśmy się w zadaniu pierwszym, i regulatorem cyfrowym PID, którego parametry zostaną wyznaczone

Bardziej szczegółowo

Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia VI Dobór nastaw regulatora typu PID metodą Zieglera-Nicholsa.

Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia VI Dobór nastaw regulatora typu PID metodą Zieglera-Nicholsa. Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych Instrukcja do ćwiczenia VI Dobór nastaw regulatora typu PID metodą Zieglera-Nicholsa. 1. Wprowadzenie Regulator PID (regulator proporcjonalno-całkująco-różniczkujący,

Bardziej szczegółowo

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Wykład w ramach przedmiotu: Sterowniki programowalne Opracował na podstawie dokumentacji GE Fanuc dr inż. Jarosław Tarnawski Cel wykładu Przypomnienie

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Regulacja zadajnik regulator sygnał sterujący (sterowanie) zespół wykonawczy przetwornik pomiarowy

Bardziej szczegółowo

UWAGA 2. Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E: (dotyczy symulacji i pomiarów rzeczywistych)

UWAGA 2. Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E: (dotyczy symulacji i pomiarów rzeczywistych) Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z budową i zasadą działania regulatorów ciągłych oraz ocena jakości regulacji ciągłej na przykładzie obiektu rzeczywistego (mikrotermostat) i badań symulacyjnych. Pytania

Bardziej szczegółowo

Praktyka inżynierska korzystamy z tego co mamy. regulator. zespół wykonawczy. obiekt (model) Konfiguracja regulatora

Praktyka inżynierska korzystamy z tego co mamy. regulator. zespół wykonawczy. obiekt (model) Konfiguracja regulatora raktyka inżynierska korzystamy z tego co mamy Urządzenia realizujące: - blok funkcyjny D w sterowniku LC - moduł D w sterowniku LC - regulator wielofunkcyjny - prosty regulator cyfrowy zadajnik S e CV

Bardziej szczegółowo

Ćw. S-III.4 ELEMENTY ANALIZY I SYNTEZY UAR (Dobór nastaw regulatora)

Ćw. S-III.4 ELEMENTY ANALIZY I SYNTEZY UAR (Dobór nastaw regulatora) Dr inż. Michał Chłędowski PODSTAWY AUTOMATYKI I ROBOTYKI LABORATORIUM Ćw. S-III.4 ELEMENTY ANALIZY I SYNTEZY UAR (Dobór nastaw regulatora) Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z pojęciem "syntezy

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Automatyka zastosowania, metody i narzędzia, perspektywy Synteza systemów sterowania z wykorzystaniem regulatorów

Bardziej szczegółowo

Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II

Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II Zagadnienia na ocenę 3.0 1. Podaj transmitancję oraz naszkicuj teoretyczną odpowiedź skokową układu całkującego z inercją 1-go rzędu.

Bardziej szczegółowo

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc

Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Regulator PID w sterownikach programowalnych GE Fanuc Wykład w ramach przedmiotu: Sterowniki programowalne Opracował na podstawie dokumentacji GE Fanuc dr inż. Jarosław Tarnawski Cel wykładu Przypomnienie

Bardziej szczegółowo

Regulacja dwupołożeniowa (dwustawna)

Regulacja dwupołożeniowa (dwustawna) Regulacja dwupołożeniowa (dwustawna) I. Wprowadzenie Regulacja dwustawna (dwupołożeniowa) jest często stosowaną metodą regulacji temperatury w urządzeniach grzejnictwa elektrycznego. Polega ona na cyklicznym

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 206/207

Bardziej szczegółowo

UWAGA. Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E: Program i przebieg ćwiczenia:

UWAGA. Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E: Program i przebieg ćwiczenia: Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z. metodami badania i analitycznego wyznaczania parametrów dynamicznych obiektów rzeczywistych na przykładzie mikrotermostatu oraz z metodami symulacyjnymi umożliwiającymi

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI 12. Regulacja dwu- i trójpołożeniowa (wg. Holejko, Kościelny: Automatyka procesów ciągłych)

Bardziej szczegółowo

SIMATIC S Regulator PID w sterowaniu procesami. dr inż. Damian Cetnarowicz. Plan wykładu. I n t e l i g e n t n e s y s t e m y z e

SIMATIC S Regulator PID w sterowaniu procesami. dr inż. Damian Cetnarowicz. Plan wykładu. I n t e l i g e n t n e s y s t e m y z e Plan wykładu I n t e l i g e n t n e s y s t e m y z e s p r zężeniem wizyjnym wykład 6 Sterownik PID o Wprowadzenie o Wiadomości podstawowe o Implementacja w S7-1200 SIMATIC S7-1200 Regulator PID w sterowaniu

Bardziej szczegółowo

Regulator P (proporcjonalny)

Regulator P (proporcjonalny) Regulator P (proporcjonalny) Regulator P (Proportional Controller) składa się z jednego członu typu P (proporcjonalnego), którego transmitancję określa wzmocnienie: W regulatorze tym sygnał wyjściowy jest

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ PPT / KATEDRA INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ D-1 LABORATORIUM Z MIERNICTWA I AUTOMATYKI Ćwiczenie nr 7. Badanie jakości regulacji dwupołożeniowej.

WYDZIAŁ PPT / KATEDRA INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ D-1 LABORATORIUM Z MIERNICTWA I AUTOMATYKI Ćwiczenie nr 7. Badanie jakości regulacji dwupołożeniowej. Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z zasadą działania regulatora dwupołożeniowego oraz ocena jakości regulacji dwupołożeniowej na przykładzie obiektu rzeczywistego (mikrotermostat) i badań symulacyjnych. Pytania

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ PPT / KATEDRA INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ D-1 LABORATORIUM Z AUTOMATYKI I ROBOTYKI Ćwiczenie nr 4. Badanie jakości regulacji dwupołożeniowej.

WYDZIAŁ PPT / KATEDRA INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ D-1 LABORATORIUM Z AUTOMATYKI I ROBOTYKI Ćwiczenie nr 4. Badanie jakości regulacji dwupołożeniowej. Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z zasadą działania regulatora dwupołożeniowego oraz ocena jakości regulacji dwupołożeniowej na przykładzie obiektu rzeczywistego (mikrotermostat) i badań symulacyjnych. Pytania

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia 6 REGULACJA TRÓJPOŁOŻENIOWA

Instrukcja do ćwiczenia 6 REGULACJA TRÓJPOŁOŻENIOWA Instrukcja do ćwiczenia 6 REGULACJA TRÓJPOŁOŻENIOWA Cel ćwiczenia: dobór nastaw regulatora, analiza układu regulacji trójpołożeniowej, określenie jakości regulacji trójpołożeniowej w układzie bez zakłóceń

Bardziej szczegółowo

LAB-EL LB-760A: regulacja PID i procedura samostrojenia

LAB-EL LB-760A: regulacja PID i procedura samostrojenia Page 1 of 5 Copyright 2003-2010 LAB-EL Elektronika Laboratoryjna www.label.pl LAB-EL LB-760A: regulacja PID i procedura samostrojenia Nastawy regulatora PID W regulatorze LB-760A poczynając od wersji 7.1

Bardziej szczegółowo

1. POJĘCIA PODSTAWOWE I RODZAJE UKŁADÓW AUTOMATYKI

1. POJĘCIA PODSTAWOWE I RODZAJE UKŁADÓW AUTOMATYKI Podstawy automatyki / Józef Lisowski. Gdynia, 2015 Spis treści PRZEDMOWA 9 WSTĘP 11 1. POJĘCIA PODSTAWOWE I RODZAJE UKŁADÓW AUTOMATYKI 17 1.1. Automatyka, sterowanie i regulacja 17 1.2. Obiekt regulacji

Bardziej szczegółowo

II. STEROWANIE I REGULACJA AUTOMATYCZNA

II. STEROWANIE I REGULACJA AUTOMATYCZNA II. STEROWANIE I REGULACJA AUTOMATYCZNA 1. STEROWANIE RĘCZNE W UKŁADZIE ZAMKNIĘTYM Schemat zamkniętego układu sterowania ręcznego przedstawia rysunek 1. Centralnym elementem układu jest obiekt sterowania

Bardziej szczegółowo

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ 1 1. Zadania regulatorów w układach regulacji automatycznej Do podstawowych zadań regulatorów w układach regulacji automatycznej należą: porównywanie wartości

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z podstaw automatyki

Laboratorium z podstaw automatyki Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Laboratorium z podstaw automatyki Dobór parametrów układu regulacji, Identyfikacja parametrów obiektów dynamicznych Kierunek studiów: Transport, Stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI

Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI Politechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI 12. Regulacja dwu- i trójpołożeniowa (wg. Holejko, Kościelny: Automatyka procesów ciągłych)

Bardziej szczegółowo

Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego w Nowym Sączu

Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego w Nowym Sączu Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego w Nowym Sączu Laboratorium układów automatyki Temat ćwiczenia: Optymalizacja regulatora na podstawie krytycznego nastawienia regulatora wg Zieglera i Nicholsa. Symbol

Bardziej szczegółowo

Obiekt. Obiekt sterowania obiekt, który realizuje proces (zaplanowany).

Obiekt. Obiekt sterowania obiekt, który realizuje proces (zaplanowany). SWB - Systemy wbudowane w układach sterowania - wykład 13 asz 1 Obiekt sterowania Wejście Obiekt Wyjście Obiekt sterowania obiekt, który realizuje proces (zaplanowany). Fizyczny obiekt (proces, urządzenie)

Bardziej szczegółowo

(Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E:)

(Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E:) Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z budową i zasadą działania PID oraz ocena jakości regulacji ciągłej na przykładzie obiektu rzeczywistego (mikrotermostat) i badań symulacyjnych. UWAGA Temperatura mikrotermostatu

Bardziej szczegółowo

Podstawy automatyki i robotyki AREW001 Wykład 2 Układy regulacji i regulatory

Podstawy automatyki i robotyki AREW001 Wykład 2 Układy regulacji i regulatory Podstawy automatyki i robotyki AREW001 Wykład 2 Układy regulacji i regulatory Dr inż. Zbigniew Zajda Katedra Automatyki, Mechatroniki i Systemów Sterowania Wydział Elektroniki Politechniki Wrocławskiej

Bardziej szczegółowo

Układ regulacji ze sprzężeniem zwrotnym: - układ regulacji kaskadowej - układ regulacji stosunku

Układ regulacji ze sprzężeniem zwrotnym: - układ regulacji kaskadowej - układ regulacji stosunku Układ regulacji ze sprzężeniem zwrotnym: - układ regulacji kaskadowej - układ regulacji stosunku Przemysłowe Układy Sterowania PID Opracowanie: dr inż. Tomasz Rutkowski Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Bardziej szczegółowo

K p. K o G o (s) METODY DOBORU NASTAW Metoda linii pierwiastkowych Metody analityczne Metoda linii pierwiastkowych

K p. K o G o (s) METODY DOBORU NASTAW Metoda linii pierwiastkowych Metody analityczne Metoda linii pierwiastkowych METODY DOBORU NASTAW 7.3.. Metody analityczne 7.3.. Metoda linii pierwiastkowych 7.3.2 Metody doświadczalne 7.3.2.. Metoda Zieglera- Nicholsa 7.3.2.2. Wzmocnienie krytyczne 7.3.. Metoda linii pierwiastkowych

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 207/208

Bardziej szczegółowo

Automatyka i sterowania

Automatyka i sterowania Automatyka i sterowania Układy regulacji Regulacja i sterowanie Przykłady regulacji i sterowania Funkcje realizowane przez automatykę: regulacja sterowanie zabezpieczenie optymalizacja Automatyka i sterowanie

Bardziej szczegółowo

Badanie kaskadowego układu regulacji na przykładzie serwomechanizmu

Badanie kaskadowego układu regulacji na przykładzie serwomechanizmu Badanie kaskadowego układu regulacji na przykładzie serwomechanizmu 1. WSTĘP Serwomechanizmy są to przeważnie układy regulacji położenia. Są trzy główne typy zadań serwomechanizmów: - ruch point-to-point,

Bardziej szczegółowo

Regulacja prędkości posuwu belki na prowadnicach pionowych przy wykorzystaniu sterownika Versa Max

Regulacja prędkości posuwu belki na prowadnicach pionowych przy wykorzystaniu sterownika Versa Max Instytut Automatyki i Robotyki Prowadzący(a) Grupa Zespół data ćwiczenia Lp. Nazwisko i imię Ocena 1. 2. 3. LABORATORIUM 4. PODSTAW 5. AUTOMATYKI Ćwiczenie PA9b 1 Regulacja prędkości posuwu belki na prowadnicach

Bardziej szczegółowo

Zaliczenie - zagadnienia (aktualizacja )

Zaliczenie - zagadnienia (aktualizacja ) Tomasz Żabiński Ocena 3.0 Zaliczenie - zagadnienia (aktualizacja 23.01.2017) 1. Podaj na jakie dwie główne grupy dzieli się układy przełączające. 2. Scharakteryzuj układy kombinacyjne. 3. Scharakteryzuj

Bardziej szczegółowo

(Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E:)

(Wszystkie wyniki zapisywać na dysku Dane E:) Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z budową i zasadą działania PID oraz ocena jakości regulacji ciągłej na przykładzie obiektu rzeczywistego (mikrotermostat) i badań symulacyjnych. UWAGA Temperatura mikrotermostatu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA7b. Identyfikacja obiektu układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg

Ćwiczenie PA7b. Identyfikacja obiektu układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Ćwiczenie PA7b powietrza przepływającego przez rurociąg Instrukcja laboratoryjna Opracowanie : dr inż. Danuta Holejko dr inż. Jakub Możaryn

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 207/208

Bardziej szczegółowo

Dynamika procesu zmienna stała. programowalne zmiany parametrów r.

Dynamika procesu zmienna stała. programowalne zmiany parametrów r. Sterowanie adaptacyjne Sterowanie adaptacyjne polega na dostosowywaniu (adaptacji) nastaw regulatora do zmian parametrów obiektu (w trakcie pracy) Techniki adaptacji Dynamika procesu zmienna stała regulator

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechatronika Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium Automatyka Automatics Forma studiów: studia stacjonarne Poziom kwalifikacji: I stopnia Liczba

Bardziej szczegółowo

Automatyka i robotyka ETP2005L. Laboratorium semestr zimowy

Automatyka i robotyka ETP2005L. Laboratorium semestr zimowy Automatyka i robotyka ETP2005L Laboratorium semestr zimowy 2017-2018 Liniowe człony automatyki x(t) wymuszenie CZŁON (element) OBIEKT AUTOMATYKI y(t) odpowiedź Modelowanie matematyczne obiektów automatyki

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego

Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego Laboratorium Metod i Algorytmów Sterowania Cyfrowego Ćwiczenie 3 Dobór nastaw cyfrowych regulatorów rzemysłowych PID I. Cel ćwiczenia 1. Poznanie zasad doboru nastaw cyfrowych regulatorów rzemysłowych..

Bardziej szczegółowo

Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8

Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego, oraz zapoznanie się z metodami wyznaczania charakterystyk częstotliwościowych.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA. Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych

POLITECHNIKA WARSZAWSKA. Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Rok akademicki 2008 POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej Bartosz Goszczyński Nr indeksu : 182610 Weryfikacja algorytmów samostrojenia

Bardziej szczegółowo

Transmitancje układów ciągłych

Transmitancje układów ciągłych Transmitancja operatorowa, podstawowe człony liniowe Transmitancja operatorowa (funkcja przejścia, G(s)) stosunek transformaty Laplace'a sygnału wyjściowego do transformaty Laplace'a sygnału wejściowego

Bardziej szczegółowo

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ. T I - czas zdwojenia (całkowania) T D - czas wyprzedzenia (różniczkowania) K p współczynnik wzmocnienia

REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ. T I - czas zdwojenia (całkowania) T D - czas wyprzedzenia (różniczkowania) K p współczynnik wzmocnienia REGULATORY W UKŁADACH REGULACJI AUTOMATYCZNEJ Y o (s) - E(s) B(s) /T I s K p U(s) Z(s) G o (s) Y(s) T I - czas zdwojenia (całkowania) T D - czas wyprzedzenia (różniczkowania) K p współczynnik wzmocnienia

Bardziej szczegółowo

Z-ZIP-103z Podstawy automatyzacji Basics of automation

Z-ZIP-103z Podstawy automatyzacji Basics of automation KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 01/013 Z-ZIP-103z Podstawy automatyzacji Basics of automation A. USYTUOWANIE MODUŁU

Bardziej szczegółowo

2. Wyznaczenie parametrów dynamicznych obiektu na podstawie odpowiedzi na skok jednostkowy, przy wykorzystaniu metody Küpfmüllera.

2. Wyznaczenie parametrów dynamicznych obiektu na podstawie odpowiedzi na skok jednostkowy, przy wykorzystaniu metody Küpfmüllera. 1. Celem projektu jest zaprojektowanie układu regulacji wykorzystującego regulator PI lub regulator PID, dla określonego obiektu składającego się z iloczynu dwóch transmitancji G 1 (s) i G 2 (s). Następnym

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA7b. Identyfikacja obiektu układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg

Ćwiczenie PA7b. Identyfikacja obiektu układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Ćwiczenie PA7b Identyfikacja obiektu układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg Instrukcja laboratoryjna Opracowanie

Bardziej szczegółowo

Sposoby modelowania układów dynamicznych. Pytania

Sposoby modelowania układów dynamicznych. Pytania Sposoby modelowania układów dynamicznych Co to jest model dynamiczny? PAScz4 Modelowanie, analiza i synteza układów automatyki samochodowej równania różniczkowe, różnicowe, równania równowagi sił, momentów,

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: ENERGETYKA Rodzaj przedmiotu: kierunkowy ogólny Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Zapoznanie studentów z własnościami

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 1 Odpowiedzi czasowe układów dynamicznych

Ćwiczenie nr 1 Odpowiedzi czasowe układów dynamicznych Ćwiczenie nr 1 Odpowiedzi czasowe układów dynamicznych 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z metodą wyznaczania odpowiedzi skokowych oraz impulsowych podstawowych obiektów regulacji.

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Automatyka zastosowania, metody i narzędzia, perspektywy Synteza systemów sterowania z wykorzystaniem regulatorów

Bardziej szczegółowo

Regulacja dwupołożeniowa.

Regulacja dwupołożeniowa. Politechnika Krakowska Wydział Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej Zakład eorii Sterowania Regulacja dwupołożeniowa. Kraków Zakład eorii Sterowania (E ) Regulacja dwupołożeniowa opis ćwiczenia.. Opis

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA7a. Identyfikacja obiektu układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym

Ćwiczenie PA7a. Identyfikacja obiektu układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Ćwiczenie PA7a Identyfikacja obiektu układu regulacji poziomu cieczy Instrukcja laboratoryjna Opracowanie : dr inż. Danuta Holejko dr

Bardziej szczegółowo

Dobór typu regulatora i jego nastaw w procesie syntezy układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Robotyki

Dobór typu regulatora i jego nastaw w procesie syntezy układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Robotyki WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego Dobór typu regulatora i jego nastaw w procesie syntezy układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Robotyki mgr

Bardziej szczegółowo

Katedra Automatyzacji Laboratorium Podstaw Automatyzacji Produkcji Laboratorium Podstaw Automatyzacji

Katedra Automatyzacji Laboratorium Podstaw Automatyzacji Produkcji Laboratorium Podstaw Automatyzacji Katedra Automatyzacji Laboratorium Podstaw Automatyzacji Produkcji Laboratorium Podstaw Automatyzacji Opracowanie: mgr inż. Krystian Łygas, inż. Wojciech Danilczuk Na podstawie materiałów Prof. dr hab.

Bardziej szczegółowo

1. Opis teoretyczny regulatora i obiektu z opóźnieniem.

1. Opis teoretyczny regulatora i obiektu z opóźnieniem. Laboratorium Podstaw Inżynierii Sterowania Ćwiczenie:. Opis teoretyczny regulatora i obiektu z opóźnieniem. W regulacji dwupołożeniowej sygnał sterujący przyjmuje dwie wartości: pełne załączenie i wyłączenie...

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA7b. Identyfikacja obiektu układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg

Ćwiczenie PA7b. Identyfikacja obiektu układu regulacji temperatury powietrza przepływającego przez rurociąg INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI - laboratorium Ćwiczenie PA7b Instrukcja laboratoryjna Opracowanie : dr inż. Danuta Holejko dr inż. Jakub Możaryn Michał Bezler Warszawa 2015 powietrza

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych

Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych własności członów liniowych

Bardziej szczegółowo

Automatyka w inżynierii środowiska. Wykład 1

Automatyka w inżynierii środowiska. Wykład 1 Automatyka w inżynierii środowiska Wykład 1 Wstępne informacje Podstawa zaliczenia wykładu: kolokwium 21.01.2012 Obecność na wykładach: zalecana. Zakres tematyczny przedmiotu: (10 godzin wykładów) Standardowe

Bardziej szczegółowo

STEROWANIE MASZYN I URZĄDZEŃ I. Laboratorium. 8. Układy ciągłe. Regulator PID

STEROWANIE MASZYN I URZĄDZEŃ I. Laboratorium. 8. Układy ciągłe. Regulator PID STEROWANIE MASZYN I URZĄDZEŃ I Laboratorium 8. Układy ciągłe. Regulator PID Opracował: dr hab. inż. Cezary Orlikowski Instytut Politechniczny 1 Blok funkcyjny regulatora PID przedstawiono na rys.1. Opis

Bardziej szczegółowo

Procedura modelowania matematycznego

Procedura modelowania matematycznego Procedura modelowania matematycznego System fizyczny Model fizyczny Założenia Uproszczenia Model matematyczny Analiza matematyczna Symulacja komputerowa Rozwiązanie w postaci modelu odpowiedzi Poszerzenie

Bardziej szczegółowo

Badanie wpływu parametrów korektora na własności dynamiczne układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Automatyzacji

Badanie wpływu parametrów korektora na własności dynamiczne układu regulacji automatycznej Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Automatyzacji WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego Badanie wpływu parametrów korektora na własności dynamiczne układu regulacji Ćwiczenia Laboratoryjne Podstawy Automatyki i Automatyzacji mgr inż.

Bardziej szczegółowo

Automatyka i robotyka

Automatyka i robotyka Automatyka i robotyka Wykład 8 - Regulator PID Wojciech Paszke Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych, Uniwersytet Zielonogórski 1 z 29 Plan wykładu regulator PID 2 z 29 Kompensator wyprzedzająco-opóźniający

Bardziej szczegółowo

PAiTM. materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż.

PAiTM. materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż. PAiTM materiały uzupełniające do ćwiczeń Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie prowadzący: mgr inż. Sebastian Korczak Poniższe materiały tylko dla studentów uczęszczających na zajęcia.

Bardziej szczegółowo

UWAGA. Program i przebieg ćwiczenia:

UWAGA. Program i przebieg ćwiczenia: Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z. metodami badania i analitycznego wyznaczania parametrów dynamicznych obiektów rzeczywistych na przykładzie mikrotermostatu oraz z metodami symulacyjnymi umożliwiającymi

Bardziej szczegółowo

Dobór nastaw regulatora

Dobór nastaw regulatora w.solnik, z.zajda Dobór nastaw regulatora Rozpoczęcie produkcji pneumatycznych regulatorów o strukturze PID (w ówczesnej terminologii P proportional, I automatic reset, D pre-act) w latach 3-tych i 4-tych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PAR1. Identyfikacja obiektu układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym

Ćwiczenie PAR1. Identyfikacja obiektu układu regulacji poziomu cieczy w zbiorniku otwartym INSTYTUT AUTOMATYKI i ROBOTYKI WYDZIAŁ MECHATRONIKI LABORATORIUM AUTOMATYKI i ROBOTYKI INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Ćwiczenie PAR1 Identyfikacja obiektu układu regulacji poziomu cieczy Instrukcja laboratoryjna

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4 - Badanie charakterystyk skokowych regulatora PID.

Ćwiczenie 4 - Badanie charakterystyk skokowych regulatora PID. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie KATEDRA AUTOMATYKI LABORATORIUM Aparatura Automatyzacji Ćwiczenie 4. Badanie charakterystyk skokowych regulatora PID. Wydział EAIiE kierunek

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie PA5. Badanie serwomechanizmu połoŝenia z regulatorem PID

Ćwiczenie PA5. Badanie serwomechanizmu połoŝenia z regulatorem PID - laboratorium Ćwiczenie PA5 Badanie serwomechanizmu połoŝenia z regulatorem PID Instrukcja laboratoryjna Opracował : mgr inŝ. Arkadiusz Winnicki Człowiek - najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany

Bardziej szczegółowo

4. Właściwości eksploatacyjne układów regulacji Wprowadzenie. Hs () Ys () Ws () Es () Go () s. Vs ()

4. Właściwości eksploatacyjne układów regulacji Wprowadzenie. Hs () Ys () Ws () Es () Go () s. Vs () 4. Właściwości eksploatacyjne układów regulacji 4.1. Wprowadzenie Zu () s Zy ( s ) Ws () Es () Gr () s Us () Go () s Ys () Vs () Hs () Rys. 4.1. Schemat blokowy układu regulacji z funkcjami przejścia 1

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja obiektu i optymalizacja nastaw w Standard PID Control

Identyfikacja obiektu i optymalizacja nastaw w Standard PID Control Identyfikacja obiektu i optymalizacja nastaw w Standard PID Control Rozwiązując zadanie sterowania układu, automatyk powinien przede wszystkim sporządzić odpowiedni jego opis. Chcąc np. automatycznie sterować

Bardziej szczegółowo

Sterowanie napędów maszyn i robotów

Sterowanie napędów maszyn i robotów Wykład 7 - Układy sterowania. Ocena jakości układów sterowania. Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2016 Realizacje układów sterowania zwykłego Realizacje układów sterowania zwykłego układy jednoobwodowe,

Bardziej szczegółowo

4. UKŁADY II RZĘDU. STABILNOŚĆ. Podstawowe wzory. Układ II rzędu ze sprzężeniem zwrotnym Standardowy schemat. Transmitancja układu zamkniętego

4. UKŁADY II RZĘDU. STABILNOŚĆ. Podstawowe wzory. Układ II rzędu ze sprzężeniem zwrotnym Standardowy schemat. Transmitancja układu zamkniętego 4. UKŁADY II RZĘDU. STABILNOŚĆ Podstawowe wzory Układ II rzędu ze sprzężeniem zwrotnym Standardowy schemat (4.1) Transmitancja układu zamkniętego częstotliwość naturalna współczynnik tłumienia Odpowiedź

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 5 - stabilność liniowych układów dynamicznych Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Wstęp Stabilność O układzie możemy mówić, że jest stabilny gdy układ ten wytrącony ze stanu równowagi

Bardziej szczegółowo

Sterowanie pracą reaktora chemicznego

Sterowanie pracą reaktora chemicznego Sterowanie pracą reaktora chemicznego Celem ćwiczenia jest opracowanie na sterowniku programowalnym programu realizującego jednopętlowy układ regulacji a następnie dobór nastaw regulatora zapewniających

Bardziej szczegółowo

Sterowanie Ciągłe. Używając Simulink a w pakiecie MATLAB, zasymulować układ z rysunku 7.1. Rys.7.1. Schemat blokowy układu regulacji.

Sterowanie Ciągłe. Używając Simulink a w pakiecie MATLAB, zasymulować układ z rysunku 7.1. Rys.7.1. Schemat blokowy układu regulacji. emat ćwiczenia nr 7: Synteza parametryczna uładów regulacji. Sterowanie Ciągłe Celem ćwiczenia jest orecja zadanego uładu regulacji wyorzystując następujące metody: ryterium amplitudy rezonansowej i metodę

Bardziej szczegółowo

Badanie układu regulacji temperatury symulacja komputerowa. Stosuje się kilka podziałów klasyfikacyjnych układów automatycznej regulacji (UAR).

Badanie układu regulacji temperatury symulacja komputerowa. Stosuje się kilka podziałów klasyfikacyjnych układów automatycznej regulacji (UAR). Politechnika Świętokrzyska Wydział Mechatroniki i Budowy Maszyn Centrum Laserowych Technologii Metali PŚk i PAN Zakład Informatyki i Robotyki Przedmiot:Podstawy Automatyzacji - laboratorium, rok I, sem.

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z podstaw automatyki

Laboratorium z podstaw automatyki Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Laboratorium z podstaw automatyki Analiza stabilności, dobór układów i parametrów regulacji, identyfikacja obiektów Kierunek studiów: Transport, Stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 3 Układy sterowania w torze otwartym i zamkniętym

Ćwiczenie nr 3 Układy sterowania w torze otwartym i zamkniętym Ćwiczenie nr 3 Układy sterowania w torze otwartym i zamkniętym 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest analiza właściwości układu sterowania w torze otwartym, zamkniętym oraz zamkniętym z kompensacją zakłóceń.

Bardziej szczegółowo

Elementy układu automatycznej regulacji (UAR)

Elementy układu automatycznej regulacji (UAR) 1 Elementy układu automatycznej regulacji (UAR) Wprowadzenie W naszej szkole, specjalizacją w klasie elektronicznej jest automatyka przemysłowa. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie czytelnikom

Bardziej szczegółowo