Kontrakty terminowe na GPW Szkolenie dla uczestników XV edycji SIGG. Bogdan Kornacki - Dział Rozwoju Rynku GPW

Transkrypt

1 Kontrakty terminowe na GPW Szkolenie dla uczestników XV edycji SIGG Bogdan Kornacki - Dział Rozwoju Rynku GPW

2 Czym jest kontrakt terminowy? Kontrakt to umowa między 2 stronami Nabywca/wystawca zobowiązuje się do kupna/sprzedaży w określonym momencie w przyszłości danego instrumentu bazowego po z góry określonej cenie (lub zapłacenia różnicy między cena obecną a przyszłą rozliczenie finansowe, brak dostawy). 2

3 Podstawowe pojęcia NABYWANIE kupno instrumentu finansowego/otwieranie długiej pozycji Np. nabywamy jeden kontakt terminowy na indeks WIG20 Pozycja (stan portfela) = +1 SPRZEDAWANIE zamykanie długiej pozycji Np. po nabyciu jednego kontraktu terminowego na indeks WIG20 sprzedajmy jeden kontrakt terminowy na indeks WIG20 Pozycja = 0 WYSTAWIANIE otwieranie krótkiej pozycji Sprzedaż instrumentu finansowego, którego wcześniej nie mamy w portfelu Np. wystawiamy jeden kontrakt terminowy na indeks WIG20 Pozycja = -1 3

4 Pozycja długa i krótka Nabywający zajmuje POZYCJĘ DŁUGĄ licząc na wzrosty. Aby zamknąć pozycję długą należy SPRZEDAĆ taką samą liczbę kontraktów. Wystawiający zajmuje POZYCJĘ KRÓTKĄ licząc na spadki. Aby zamknąć pozycję należy NABYĆ taką samą liczbę kontraktów. 4

5 Jak działa kontrakt na indeks WIG20 Jedni z Państwa uważają, że indeks WIG20 pójdzie w górę. DŁUGA POZYCJA (BYKI) Inni twierdzą, że WIG20 będzie spadał. KRÓTKA POZYCJA (NIEDŹWIEDZIE) Jeśli indeks będzie rósł to BYKI za każdy punkt indeksu w górę otrzymają od NIEDŹWIEDZI 20 zł. 5

6 Czym jest kontrakt terminowy? Kontrakt terminowy jest instrumentem pochodnym (derywatem). Oznacza to, że kurs kontraktu zależy od kształtowania się ceny innego instrumentu finansowego zwanego instrumentem bazowym. 6

7 Czym jest kontrakt terminowy? Kontrakt terminowy jest instrumentem pochodnym (derywatem). Oznacza to, że kurs kontraktu zależy od kształtowania się ceny innego instrumentu finansowego zwanego instrumentem bazowym. 7

8 Instrumenty bazowe Indeks WIG20 Indeks mwig40 8

9 Instrumenty bazowe 9

10 Instrumenty bazowe CHF/PLN USD/PLN EUR/PLN GBP/PLN 10

11 Instrumenty bazowe Stopy 1,3 i 6M WIBOR Obligacje skarbowe 11

12 Jak działa kontrakt na indeks WIG20 Przykład: zł zysku dla BYKÓW = ( ) x 20 zł + 50 pkt Koniec dnia: pkt Początek dnia: pkt Zysk jednego inwestora jest stratą drugiego. 12

13 Charakterystyka kontraktów Termin wygaśnięcia Nazwa skrócona Mnożnik 13

14 Nazwa kontraktów F XYZ k rr 20 Futures Nazwa instrumentu bazowego: W20, KGH, USD Miesiąc wygaśnięcia: Miesiąc Kod (k) styczeń F Luty G marzec H kwiecień J maj K czerwiec M lipiec N sierpień Q wrzesień U październik V listopad X grudzień Z rok wykonania mnożnik 20 złotych 14

15 Miesiące wygaśnięcia Dla kontraktów na indeks WIG20 mamy w obrocie 4 serie (terminy) kontraktów z cyklu kwartalnego: CZERWIEC M WRZESIEŃ U GRUDZIEŃ Z MARZEC H UWAGA: Kontrakty terminowe można kupić/sprzedać w każdej chwili. Nie trzeba czekać do dnia wygaśnięcia. 15

16 Miesiące wygaśnięcia Na dzisiaj najbliższym miesiącem wygaśnięcia kontraktów jest marzec 2017 (H). Oznacza to, że największy obrót będzie generowany na kontrakcie FW20H1720. Ten kontrakt wygaśnie w trzeci piątek marca 2017 roku. Po wygaśnięciu tego kontraktu najbardziej płynnym (popularnym) stanie się kontrakt wygasający w czerwcu 2017 roku (FW20M1720). 16

17 Miesiące wygaśnięcia Dla kontraktów walutowych mamy w obrocie 6 serii (terminy) kontraktów: 3 wygasające w najbliższych miesiącach kalendarzowych i 3 z cyklu kwartalnego (przed i po wygasaniu styczniowym): Miesiąc Kod (k) Miesiąc Kod (k) styczeń F styczeń F luty G luty G marzec H marzec H kwiecień J kwiecień J maj K maj K czerwiec M czerwiec M lipiec N lipiec N sierpień Q sierpień Q wrzesień U wrzesień U październik V październik V listopad X listopad X grudzień Z grudzień Z Największe obroty są na najbliższych seriach kwartalnych. Najbardziej popularnym kontraktem jest futures na USD/PLN. 17

18 Mnożnik, kurs kontraktu i jego wartość Mnożnik to jednostka pieniężna przez którą pomnożona zostaje wartość jednego punktu indeksu / jednej akcji/kurs waluty; służy do wyznaczenia wartości kontraktu. Wartość kontraktu to mnożnik * kurs kontraktu 18

19 Kurs, a wartość kontraktu Kurs kontraktu Jeśli indeks WIG20 ma wartość punktów to kurs kontraktu na ten indeks wynosi około punktów. Wartość kontraktu Wartość kontraktu = kurs kontraktu x mnożnik Przykład: pkt. x 20 zł = zł 19

20 Kurs, a wartość kontraktu Kurs kontraktu Jeśli kurs USD/PLN na rynku międzybankowym wynosi 4,0935 złotych za jednego dolara to kurs kontraktu na tę parę walutową wynosi około 409,35 (w złotych za 100 dolarów amerykańskich). Kursy terminowe par walutowych mogą się różnić od kursów spot (natychmiastowych). Różnice są niewielkie, zmiany na rynku spot przekładają się całkowicie na zmiany na rynku terminowym Wartość kontraktu Wartość kontraktu = kurs kontraktu x mnożnik Przykład: 409,35 zł x 10 = 4093,5 zł (jeden kontrakt to USD, EUR, CHF, GBP) 20

21 Notowania kontraktów Indeksowe Akcyjne Walutowe Notowanie W punktach indeksowych W zł za akcję W zł za 100 jednostek waluty 21

22 Notowania kontraktów PRZED OTWARCIEM NOTOWANIA CIĄGŁE 8:45 8:30 8:45 SKŁADANIE ZLECEŃ WYGASANIE 17:05 KONTRAKTY NA WALUTY 10:30 17:05 KONTRAKTY NA INDEKSY 22

23 Notowania kontraktów 23

24 Notowania kontraktów 24

25 Notowanie kontraktów walutowych USD/PLN EUR/PLN CHF/PLN GBP/PLN Standard kontraktu: Wielkość kontraktu: jednostek waluty Kwotowanie: Godziny notowania: 8:45 17:05 za 100 jednostek (np. 440,56=100 EUR/PLN) Ostateczne rozliczenie: Fixing NBP 25

26 Ograniczenia wahań kursów Indeksowe Akcyjne Walutowe Widełki dynamiczne* +/- 25 punktów +/- 3,5% 4 PLN * od ostatniej transakcji Indeksowe Akcyjne Walutowe Widełki statyczne** +/- 10% +/- 15% +/-6% ** od kursu odniesienia 26

27 Czym są depozyty zabezpieczające? Służą zabezpieczeniu zobowiązań kupującego/wystawiającego Zabezpieczamy ryzyko dziennej zmiany ceny kontraktu Proces bieżących rozrachunków rynkowych równanie do rynku dokonywany jest ok. 19:45 Wielkość depozytów wyznacza izba rozliczeniowa Wielkość depozytów publikowana jest na stronie internetowej Wartość depozytu w złotych liczona jest od ostatniego kursu rozliczeniowego Inwestor wpłaca depozyt na rachunek w Domu Maklerskim 27

28 Czym są depozyty zabezpieczające? Poziom depozytu wstępnego (wpłacanego w Domu Maklerskim) 120% zł 8,76% wartości kontraktu Poziom depozytu minimalnego (musimy go utrzymywać na rachunku) 100% 2.774zł Strefa, w której następuje wezwanie inwestora przez Dom Maklerski do uzupełnienia depozytu lub pozycja zostaje zamknięta 7,3% wartości kontraktu 28

29 Depozyty zabezpieczające Nazwa Kurs Mnożnik Wartość kontraktu Depozyt minimalny (100%) FW zł zł (7,3 %) FW zł zł (6,1 %) FUSD 3, zł 200 zł (5,2 %) FPKO zł 302 zł (11,2 %) Dane na stronie Klasa PSR PSR intraday W20 7,30% 5,60% EUR 3,30% - USD 5,20% - CHF 4,80% - GBP 3,90% - 29

30 Depozyty zabezpieczające Przykład: Chcemy kupić kontrakt FW20M1620 po kursie Wartość kontraktu: 1900 pkt. x 20 zł. = zł Wstępny depozyt zabezpieczający = 7,3 % Musimy mieć na rachunku zł oraz środki na prowizję maklerską Utrzymujemy pozycję do końca sesji -> kurs =

31 Depozyty zabezpieczające Pozycja DŁUGA Pozycja KRÓTKA Początek dnia (WIG20) Kurs kontraktu = pkt. Pozycja +1 kontrakt -1 kontrakt Depozyt wstępny 7,3% Koniec dnia (WIG20) Wynik po sesji Wartość rachunku Depozyt na D zł pkt. * 7,3% * 20 zł Kurs kontraktu = pkt. Zysk = zł ( ) * 20 zł zł (depozyt) (zysk) zł pkt. * 7,3% * 20 zł Strata = zł ( ) * 20 zł zł (depozyt) (strata) Wyrównanie depozytu Pobranie 73 zł Wezwanie do dopłaty zł lub Środki do dyspozycji 927 zł zamknięcie pozycji zł zł (depozyt) 31

32 Wykorzystanie kontraktów futures Zabezpieczanie (hedging) ryzyka zmiany ceny instrumentu bazowego Spekulacja na wzrost/spadek instrumentu bazowego Arbitraż wykorzystanie dysproporcji cenowej kontraktu na różnych rynkach Alternatywa dla krótkiej sprzedaży (akcje, indeksy) 32

33 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Zabezpieczenie się przed spadkiem ceny akcji: Względy podatkowe; sprzedaż akcji może wiązać się z zapłaceniem dużego podatku dochodowego Chęć zatrzymania dywidendy lub prawa poboru Uczestnictwo w WZA Niższe koszty transakcyjne kontrakty vs. Akcje Tymczasowy brak środków na zakup akcji Zerwanie lokaty w banku pociąga za sobą utratę odsetek; Zakup kontraktu stanowi ułamek tej kwoty Powody sentymentalne 33

34 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Akcje: pozycja DŁUGA (+) Kontrakty: Pozycja KRÓTKA (-) Pozycja 100 akcji LWB -1 kontrakt = -100 akcji ,99 zł 63,78 zł Wartość / depozyt Wartość zł 100 szt. * 63,99 zł Depozyt 599,53 zł * 9,4% ,35 zł 30,71 zł Wynik Wartość rachunku Spadek wartości portfela o zł (52,6%) zł Zysk zł (63,78 zł 30,71 zł) * 100 akcji zł + Depozyt 599,53 zł 34

35 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Akcje: pozycja DŁUGA (+) Kontrakty: Pozycja KRÓTKA (-) Pozycja 100 akcji LWB -1 kontrakt = -100 akcji ,99 zł 63,78 zł Wartość / depozyt Wartość zł 100 szt. * 63,99 zł Depozyt 599,53 zł * 9,4% ,35 zł 30,57 zł Wynik Wartość rachunku Spadek wartości portfela o zł (52,6%) zł Zysk zł (63,78 zł 30,57 zł) * 100 akcji zł + Depozyt 599,53 zł 35

36 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE ZYSK Instrument bazowy STRATA Kontrakt futures Przykład: Długa pozycja w akcjach Krótka pozycja w kontraktach 36

37 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE ZYSK Kontrakt futures Instrument bazowy STRATA Przykład: Długa pozycja w akcjach Krótka pozycja w kontraktach Wynik: Strata na akcjach Zysk na kontraktach 37

38 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Instrument bazowy ZYSK STRATA Kontrakt futures Przykład: Długa pozycja w akcjach Krótka pozycja w kontraktach Wynik: Zysk na akcjach Strata na kontraktach 38

39 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Instrument bazowy ZYSK STRATA Kontrakt futures Zabezpieczenie kontraktami rekompensuje straty poniesione na instrumencie bazowym. 39

40 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE ZYSK (+) Kontrakt Terminowy LWB 60 LWB STRATA (-) 40

41 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Spadek wartości LWB 52,6% 41

42 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Spadek kursu FLWBH16 52,1% 42

43 Kontrakty jako ZABEZPIECZENIE Pozycja Za 2 miesiące dostaniemy EUR pozycja DŁUGA (+) EUR Kontrakty: Pozycja KRÓTKA (-) (FEURH17) -100 kontraktów EUR/PLN = EUR/PLN EUR/PLN 4, ,00 zł Wartość / depozyt PLN Depozyt zł * 3,3% ,0500 zł 405,00 zł Wynik Wartość EUR Spadek wartości waluty o zł (8%) Zysk zł 100*(441 zł 405 zł)* Depozyt zł Dzięki zabezpieczeniu płatności handlowej otrzymaliśmy PLN (bez zabezpieczenia dostalibyśmy tylko PLN) 43

44 Jeżeli ktoś jest czegoś pewny na giełdzie, to znaczy, że albo dopiero zaczyna, albo zaraz skończy. 44

45 Ryzyko rynkowe Zmiany kursu kontraktu futures wynikają ze zmian ceny instrumentu bazowego Jest potęgowane przez efekt dźwigni Może doprowadzić do poniesienia strat większych niż pierwotna inwestycja (depozyt zabezpieczający) 45

46 Ryzyko płynności Wynika z małej aktywności na rynku braku płynności Płynność może być różna na różnych seriach kontraktów terminowych Zawarcie transakcji może być utrudnione lub pociągnie za sobą dużą zmianę kursu 46

47 Ryzyko specyficzne Kursy pojedynczych akcji mogą mieć większą zmienność niż indeksy giełdowe Z powodu większej zmienności, kontrakty na akcje mogą być bardziej wrażliwe na zmiany instrumentu bazowego niż kontrakty indeksowe Kursy kontraktów FX (do PLN) mogą być uzależnione od kursów innych par walut 47

48 Inwestycja w kontrakty to: - Liniowy profil wypłaty - Dźwignia finansowa - Dzienne rozrachunki - Wysoka płynność - Zabezpieczenie portfela - Spekulacja na wzrost/spadek 48

49 Dziękuję Bogdan Kornacki Zastrzeżenie prawne Niniejsza prezentacja została przygotowana przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. ( Spółka lub GPW ) na potrzeby jej akcjonariuszy, analityków oraz innych kontrahentów. Niniejsza prezentacja została sporządzona wyłącznie w celach informacyjnych i nie stanowi oferty kupna bądź sprzedaży, ani oferty mającej na celu pozyskanie oferty kupna lub sprzedaży jakichkolwiek papierów wartościowych bądź instrumentów. Niniejsza prezentacja nie stanowi rekomendacji inwestycyjnej ani oferty świadczenia jakiejkolwiek usługi. Dane przedstawione w prezentacji zostały zaprezentowane z należytą starannością, jednak należy zwrócić uwagę, iż niektóre dane pochodzą ze źródeł zewnętrznych i nie były niezależnie weryfikowane. W odniesieniu do wyczerpującego charakteru lub rzetelności informacji przedstawionych w niniejszej Prezentacji nie mogą być udzielone żadne zapewnienia ani oświadczenia. GPW nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek decyzje podjęte w oparciu o informacje i opinie zawarte w niniejszej prezentacji. GPW informuje, że w celu uzyskania informacji dotyczących Spółki należy zapoznać się z raportami okresowymi lub bieżącymi, które są publikowane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa polskiego. Kontakt: Dział Rozwoju Rynku GPW sales@wse.com.pl