(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia (2)Data zgłoszenia (51) IntCl6. A61K 9/14 ( 5 4 ) Sposób wytwarzania sterylnego liofilizatu cetroreliksu (30) Pierwszeństwo: ,DE,93P (73) Uprawniony z patentu: Asta Medica Aktiengesellschaft, Frankfurt nad Menem, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 19/94 (72) Twórcy wynalazku: Jürgen Engel, Alzenau, DE Burkhard Wichert, Bielefeld, DE Dieter Sauerbier, Werter, DE Thomas Reissmann, Frankfurt am Main, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 10/99 (74) Pełnomocnik: Bury Zofia, PATPOL Spółka z 0.0. (57) 1. Sposób wytwarzania sterylnego liofilizatu cetroreliksu, znam ienny tym, że rozpuszcza się 1 część wagową octanu cetroliksu w częściach wagowych 30% wodnego roztworu kwasu octowego, rozcieńcza się wodą do iniekcji tak, że powstaje 3% wag. wodny roztwór kwasu octowego, dodaje aktywny wypełniacz, następnie sterylizuje, napełnia fiolki do iniekcji i liofilizuje. PL B1

2 Sposób wytwarzania sterylnego liofilizatu cetroreliksu Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wytwarzania sterylnego liofilizatu cetroreliksu, znamienny tym, że rozpuszcza się 1 część wagową octanu cetroliksu w częściach wagowych 30% wodnego roztworu kwasu octowego, rozcieńcza się wodą do iniekcji tak, że powstaje 3% wag. wodny roztwór kwasu octowego, dodaje aktywny wypełniacz, następnie sterylizuje, napełnia fiolki do iniekcji i liofilizuje. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako aktywny wypełniacz stosuje się heksyt, zwłaszcza mannit w ilości części wagowych na 1 część wagową cetroliksu. * * * Przedmiotem wynalazku jest nowy sposób wytwarzania sterylnego liofilizatu cetroreliksu. Cetroreliks jest dekapeptydem z końcową kwasową grupą amidową, która jest wbudowana jako sól octanowa. Synteza i niektóre oddziaływania farmakologiczne są opisane w zgłoszeniu patentowym P Substancję czynną należy podawać podskórnie, w dawce od 0,1 do 20 mg. Roztwory wodne dekapeptydu są niestabilne, autoklawowanie w pojemniku końcowym nie jest możliwe. Podczas sterylizacji zwykłymi sposobami w'edług farmakopei, dekapeptyd ma tendencję do rozkładania się. Dlatego też, dla otrzymania roztworu do iniekcji, potrzebne było opracowanie liofilizatu. Jednakże ilość substancji czynnej w roztworze do liofilizacji jest tak niewielka, że przy niskich stężeniach substancji czynnej, suszenie roztworu nie zawierającego substancji pomocniczych daje w wyniku luźny osad na ścianie szklanej ampułki, który pod działaniem strumienia pary wodnej, stosowanej do sterylizacji, zostaje usunięty z ampułki. Zatem potrzebny jest dodatek wypełniacza, który tworzy trwały placek. Przy wysokich stężeniach można zrezygnować z tej substancji pomocniczej. Jako wypełniacze wchodzą w rachubę następujące substancje pomocnicze: heksyty, zwłaszcza mannit, glucyt, sorbit jak D-sorbit, dulcyt, allit, altrit (na przykład D- i L-altrit), idit (na przykład D- i L-idit), ich postacie optycznie czynne (formy D- lub L-), oraz odpowiednie racematy. Szczególnie stosuje się mannit (D-mannit, L-mannit, DL-mannit), sorbit i/lub dulcyt, a mianowicie zwłaszcza D-mannit. Jako heksyt można również stosować mieszaniny wymienionych heksytów, na przykład mieszaniny mannitu i sorbitu i/lub dulcytu. Ponieważ dulcyt jest gorzej rozpuszczalny w wodzie niż na przykład mannit, zawartość dulcy tu w roztworze wodnym nie powinna przekraczać na przykład 3 procent wagowych. Mannit i sorbit natomiast można mieszać we wszystkich stosunkach. Obok heksytu, można dodawać także inne zwykłe farmaceutyczne substancje pomocnicze, jak na przykład aminokwasy (alanina, glicyna, lizyna, fenyloalanina, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, leucyna), laktoza, poliwinylopirrolidon, glukoza, fruktoza, albumina i równoważne wypełniacze. Można także jako wypełniacze stosować mocznik i chlorek sodu. Całkowita ilość tych substancji w roztworze, przeznaczonym do liofilizacji, wynosi na przykład 0 do 16,9 części wagowych, na przykład 0,1 do 7 części wagowych, w odniesieniu do 1 części wagowej cetroreliksu. W gotowym liofilizacie całkowita ilość tych substancji pomocniczych może wynosić do 16,9 części wagowych, w odniesieniu do 1 części wagowej heksytu. W szczególności ilość takich substancji pomocniczych ustala się według występującej ilości heksytu, mianowicie w ten sposób, że całkowita ilość heksytu i innych substancji pomocniczych w gotowym liofilizacie wynosi maksymalnie nie więcej niż 17 części wagowych na 1 część wagową cetroreliksu. Jeżeli liofilizat zawiera tylko 0,1 części wagowej heksytu, może występować do 16,9 części wagowych innych substancji pomocniczych; jeśli na przykład występuje 8,5 części

3 wagowych heksytu, ilość innych substancji pomocniczych może wynosić na przykład 8,5 części wagowych, w odniesieniu do 1 części wagowej cetroreliksu. W pracach rozwojowych nad liofilizatem stwierdzono jednak, że substancja czynna podczas obróbki zachowuje się bardzo różnie i w sposób nieprzewidywalny. Pierwsze układy prowadziły do dobrych wyników, wkrótce jednak okazało się, że przy filtracji sterylizującej występują trudności i otrzymywano serie wadliwe. Wiadomo z piśmiennictwa (na przykład Powell M.F.: pharmaceutical Research (8) 1991; Dathe M.: Int. J. Peptide Protein Res (36) 1990; Szejtli J.: Pharmaceutical Technology International 16-22, 1991), że oligopeptydy, zwłaszcza te z końcową kwasową grupą amidową, mają tendencję do tworzenia żelu. Przy filtracji sterylizującej widać to po szybkości sączenia, często zwiększoną lepkość tego rodzaju roztworów rozpoznaje się już nawet organoleptycznie. Na filtrze sterylizującym pozostaje galaretowata warstwa. Dlatego nie jest możliwe wytworzenie leku o dokładnie określonej zawartości substancji czynnej. W tabeli I podane są wyniki pierwszych 11 układów. Zawartość substancji czynnej wahała się między 100 i 36%. Tabela I: Cetrorehks - octan Seria Dawka Zawartość substancji czynnej % µg µg µg µg µg µg mg mg mg mg mg 100 Celem uniknięcia tego tworzenia się żelu, podano w piśmiennictwie następujące substancje dodatkowe, które stosowano eksperymentalnie: W grę wchodzą rozpuszczalniki organiczne, na przykład acetonitryl, n-butanol, trzeciorzędowy butanol, etanol, izopropanol, oktanol i alkohol benzylowy. Dalej, można stosować sole i roztwory buforowe, jak na przykład bufor octanowy, bufor cytrynowy, chlorek sodu, fosforan sodu, sól sodową EDTA, wodorowęglan sodu, bufor fosforanowy, octan guanidyny, mocznik. Następnie zastosowanie mogą znaleźć polimery, jak na przykład żelatyna, glikol polietylenowy 600, skrobia hydroksyetylowa, poliwinylopirrolidon, alkohol poliwinylowy. Opisano już także dodatek aminokwasów, jak na przykład alanina, glicyna, lizyna, fenyloalanina, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy i leucyna. Spośród kwasów stosowano kwas cytrynowy, kwas kaprylowy, kwas oktanowy, kwas solny, kwas siarkowy i kwas octowy. Jako fizjologicznie pewne związki powierzchniowo czynne są do dyspozycji chlorek benzalkoniowy, alkohol cetylowy, kwasy żółciowe, lecytyna, estry sorbitanu z kwasami tłuszczowymi takie jak SpansR i kopolimery polioksyetylen/polioksypropylen takie jak pluronicsr. Stosowano już także węglowodany i cyklodekstryny, jak na przykład glukoza, laktoza, mannitol, sacharoza, cyklodekstryny alfa, beta i gamma, hydroksypropylocyklodekstryny alfa i beta, hydroksyetylocyklodekstryna i metylocyklodekstryna. Te substancje pomocnicze próbowano stosować jako środek pomocniczy do filtracji, celem uniknięcia tworzenia się żelu. Jednak nie osiągnięto zadowalającego rozwiązania problemu. Jedynie zakwaszenie kwasem octowym dawało częściowo sukces. Ale również w tym przypadku musiały być brane pod uwagę ciągle wysokie straty podczas filtracji.

4 Nieoczekiwanie okazało się obecnie, że Cetrorelix rozpuszcza się dobrze w 30% objętościowo kwasie octowym. Ten roztwór doprowadza się następnie wodą do iniekcji, do końcowego stężenia 3% cetroreliksu i dodaje się mannit. Chociaż piśmiennictwo podaje, że w kwaśnym środowisku końcowa grupa amidowa łatwo hydrolizuje, nie stwierdzono tego w przypadku cetroreliksu. Roztwory przygotowane tym sposobem nie sprawiały przy filtracji żadnych trudności. Zawsze stwierdzono prawidłową zawartość substancji czynnej. Szybkość filtracji osiąga wartości, które zapewniają zadowalający przebieg produkcji. Ogólny proces jałowej liofilizacji jest opisany w "Pharmazeutische Technologie", red. Sucker, Fuchs i Speiser, wyd. 2, 1991, Thieme-Verlag, Stuttgart - New York, str Dalszy opis stosowanego procesu liofilizacji znajduje się w opisie patentowym DE-OS Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania sterylnego liofilizatu cetroreliksu polegający na tym, że rozpuszcza się 1 część wagową octanu cetroreliksu w częściach wagowych 30% wodnego roztworu kwasu octowego, rozcieńcza się wodą do iniekcji tak, że powstaje 3% wodny roztwór kwasu octowego, dodaje aktywny wypełniacz, następnie sterylizuje, napełnia fiolki do iniekcji i liofilizuje. W sposobie jako aktywny wypełniacz stosuje się heksyt, zwłaszcza mannit w ilości części wagowych. Liofilizat znajduje zastosowanie w leczeniu bezpłodności u kobiet. Sposób leczenia dotychczas polega na tym, że gonadotropiną menopauzy pobudza się dojrzewanie pęcherzyków i następnie wywołuje się owulację przez podanie ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej. W y- wołana w ten sposób owulacja następuje w 32 godziny później. Otrzymane komórki jajowe są do dyspozycji do zapłodnienia poza organizmem. Wadą tej terapii agonistycznej (hormonami współdziałającymi) jest fakt, że w fazie stymulacji dojrzewa do 10 pęcherzyków. Wskutek tego zwiększonego dojrzewania pęcherzyków dochodzi do jak gdyby lustrzanego zaostrzenia się szczytów hormonu LH. Jako następstwo tych pików występuje wczesne stadium dojrzewania pęcherzyków oraz owulacja w nie dającym się przewidzieć punkcie czasowym. To zaburzenie owulacji występuje w około 25% leczonych przypadków i jest niekorzystne, ponieważ cykl, który wykazuje takie zaburzenie owulacji, jest stracony dla otrzymania komórek jajowych i cała procedura leczenia musi zostać powtórzona około miesiąc później. Dalszą wadą konwencjonalnej terapii stymulacyjnej jest to, że trwa ona 4 tygodnie, które są potrzebne dla osiągnięcia zadowalającej supresji. W leczeniu agonistycznym obserwuje się, w 1-2% przypadków, zespół hyperstymulacji, w którym komórki pęcherzyka ulegają hypertrofii. Ryzyko hyperstymulacji jest szczególnie wysokie w przypadkach jajników wielotorbielowych. Zespół hyperstymulacji jest poważnym działaniem ubocznym, które może prowadzić do śmierci. Obecnie okazało się, że antagonista cetroreliks właśnie w tej terapii wykazuje następujące zalety: Ażeby osiągnąć całkowitą supresję, w terapii cetroreliksem wystarcza okres leczenia 5 dni. Zespół hyperstymulacji nie może wystąpić. Ponadto w drugiej fazie terapii, fazie wywoływania owulacji, można zaoszczędzić HMG. Przedstawia to niemałą korzyść jeśli idzie o koszt takiego zapłodnienia in vitro w leczeniu. Zapłodnienie in vitro stosuje się na przykład przy występowaniu zaburzeń jajowodu. W tej terapii jest niezbędne dokładnie kontrolować cykl i ustalić możliwie dokładnie moment owulacji. Dotychczas to było osiągalne tylko w ograniczonym stopniu, ponieważ przy stymulacji HMG/HCG przedowulacyjny wzrost LH często występował zbyt wcześnie, albo nie był podtrzymywany wystarczająco długo. Jednak dla powodzenia terapii rozstrzygające znaczenie ma zahamowanie tego przedwczesnego wzrostu, aby można było dokładnie ustalić punkt czasowy zapłodnienia. W ten sposób zmniejsza się obciążenie fizyczne i psychiczne pacjentek, a kliniczna logistyka jest optymalna. Aby ten cel osiągnąć z wysoką niezawodnością, konieczna jest możliwie całkowita supresja produkcji hormonów endogennych (LH-FSH-estradiol), tak aby przez podanie hormonów egzogennych (HMG/HCG) stymulować dojrzewanie pęcherzyków i kontrolować w każdym momencie stan hormonalny. Dopiero po osiągnięciu wystarczająco dużej liczby pęcherzyków (4-6), które wykazują mniej więcej taki sam stopień dojrzałości, wywołuje się owulację przez iniekcję jednej dużej dawki HCG.

5 Wprowadzenie antagonisty powoduje, że leczenie jest dla pacjentek skuteczniejsze i pewniejsze. Dalszym zakresem stosowania liofilizatu cetroreliksu jest zastosowanie w celu ochrony gonad u pacjentów mężczyzn. Po premedykcji liofilizatem cetroreliksu aktywność gonad zostaje podtrzymana i dzięki temu inne czynniki szkodliwe, jak na przykład terapia promieniowaniem lub cytostatykami, nie mają możliwości lub tylko niewielką, oddziaływania na wrażliwą tkankę gonad. Przykład. Do odpowiedniego naczynia szklanego wlewa się około 1,5 litra wody o iniekcji. W innym naczyniu szklanym umieszcza się 210 g wody do iniekcji i dodaje się 91,17 g kwasu octowego. W tak otrzymanym 30% kwasie octowym rozpuszcza się mieszając wyliczoną ilość octanu cetroreliksu (1,62-1,695 g, zależnie od zawartości w użytej serii). Ten roztwór przenosi się do szklanego naczynia z 1,5l wody do iniekcji, dodaje się i rozpuszcza 82,2 g mannitolu, i dopełnia się wodą do iniekcji do 3039 g. Kontrole procesu: wartość ph 2,5-3,0 gęstość 1,009-1,017 g/cm3 w 20 C współczynnik refrakcji 1,227-1,340 przy 440 nm i w 20 C Roztwór sterylizuje się, sącząc przez filtr membranowy (wielkość porów 0,2 µm) w warunkach jałowych. Pierwsze 100 ml filtratu należy odrzucić. Filtr sterylizuje się parą wodną pod ciśnieniem. Roztwór ceteroreliksu, przeznaczony do liofilizacji, należy uważnie chronić przed rekontaminacją. Roztwór rozlewa się niezwłocznie do fiolek iniekcyjnych (DIN 2R, bezbarwne, klasa hydrolityczna I) w warunkach jałowych, które zaopatruje się w jałowe korki do liofilizacji. Właściwa ilość roztworu w fiolce wynosi 2,0 ml = 2,026 g. 2 ml fiolki iniekcyjne płucze się w odpowiedniej maszynie do mycia, po czym suszy się i sterylizuje gorącym powietrzem. Oczyszczone korki do liofilizacji autoklawuje się. Wstępnie zakorkowane fiolki iniekcyjne umieszcza się w urządzeniu do liofilizacji i zamraża się przy temperaturze płyty -40 C. Suszenie następuje według programu suszenia przy temperaturze płyty wzrastającej od -40 C do +20 C. Następnie urządzenie wypełnia się jałowym azotem, fiolki w urządzeniu zamyka się, a korki mocuje się przy pomocy kapsli. Fiolki iniekcyjne kontroluje się wizualnie pod względem błędów w korkowaniu i innych wad. Fiolki wadliwe wybiera się i niszczy. Liofilizat cetroreliksu 1 mg jest to biały, zbity placek w bezbarwnej 2 ml fiolce iniekcyjnej, która jest zamknięta korkiem do liofilizacji i żółtym kapslem typu flipp-off.

6 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 2,00 zł.