PL B1. Sposób otrzymywania mieszanki spożywczej z kiełków roślin zawierającej organiczne związki selenu

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) Int.Cl. A23L 33/00 ( ) A01G 31/00 ( ) A23L 3/40 ( ) A23L 3/44 ( ) A23L 27/14 ( ) (54) Sposób otrzymywania mieszanki spożywczej z kiełków roślin zawierającej organiczne związki selenu (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 12/15 (73) Uprawniony z patentu: ZDROCHEM SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Warszawa, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 02/18 (72) Twórca(y) wynalazku: ELIZA KUREK, Warszawa, PL PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania mieszanki spożywczej z kiełków roślin zawierającej organiczne związki selenu. Mieszanka spożywcza z kiełków roślin, w rozumieniu proszek otrzymany po suszeniu lub liofilizacji i homogenizacji odpowiednio otrzymanych kiełków słonecznika, kiełków rzodkiewki oraz kiełków cebuli, mająca zastosowanie jako dodatek do produkcji żywności. Kiełki są bogatym źródłem wielu składników mineralnych i witamin a także białek i tłuszczy. Dostarczają organizmowi witamin A, C, E, H oraz witamin z grupy B. Zawartość składników mineralnych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu (m.in. potasu, magnezu, cynku, żelaza, siarki) jest w nich kilkakrotnie większa niż w ziarnach z których wyrosły. Celem wynalazku jest sposób otrzymania mieszanki spożywczej w postaci suszonych bądź liofilizowanych kiełków wzbogaconych dodatkowo w selen. Kiełki, podczas procesu swojego wzrostu przyswajają i akumulują nieorganiczne formy selenu, które następnie po połączeniu z białkami ulegają biotransformacji do form organicznych. Niedobór selenu w diecie niektórych społeczeństw jest coraz większym problemem. Zawartość selenu w żywności wiąże się z zasobnością gleby w ten pierwiastek. Pozytywny wpływ selenu na zdrowie człowieka skłania do prób suplementacji diety w ten pierwiastek wykorzystując jako nośnik selenu żywność, którą spożywa się na co dzień. Unika się w ten sposób przyjmowania środków w postaci suplementów diety. W polskim zgłoszeniu patentowym nr proponuje się wzbogacanie kiełków soi selenem, poprzez namaczanie ziaren soi w roztworze soli selenu (IV) oraz soli selenu (VI), a następnie zraszanie ich w kiełkownicach wodą wodociągową. Znane są patenty dotyczące wzbogacania selenem kiełków fasoli, fasoli mung oraz soi i kiełków czosnku: CN A, CN A, CN A, CN A, KR A, KR A, KR A, KR A, KR A, KR B1. Nie ma jednak patentu przedstawiającego sposób otrzymania kiełków słonecznika, kiełków rzodkiewki oraz kiełków cebuli wzbogaconych w selen, według opisanego tu sposobu. Ponadto, wyżej wymienione patenty zmierzają do uzyskania kiełków przeznaczonych do bezpośredniego spożycia. Przedmiotem niniejszego patentu jest sposób uzyskania mieszanki spożywczej z kiełków o dużej zawartości selenu w formie organicznej, znajdującej zastosowanie jako składnik produktów spożywczych, suplementów diety czy pasz dla zwierząt. Istota wynalazku otrzymywania mieszanki spożywczej z kiełków, polega na wstępnym namoczeniu ziaren w roztworze selenianu (IV) sodu w stężeniu selenu odpowiednio mg/l przez około 12 h, następnie przenoszeniu ich do kiełkownic i uprawie ze stałym jej przemywaniem 2 razy dziennie roztworem selenianu (IV) sodu, aż do momentu wywiązania się kiełków. Po zebraniu, kiełki suszy się lub liofilizuje, homogenizuje i analizuje pod kątem mikrobiologicznym. Przykład uprawy kiełków: Po namoczeniu ziaren w roztworze selenianu sodu (IV) o stężeniu selenu równym 10 mg/l (lub odpowiednio: 20 mg/l, 40 mg/l, 60 mg/l), przenosi się je do kiełkownic i uprawia aż do momentu wywiązania się kiełków. Podczas całego okresu wywiązywania się kiełków przemywa się uprawę 2 razy dziennie takim roztworem selenianu sodu (IV) w jakim ziarna były namaczane, o stężeniu selenu równym 10 mg/l (lub odpowiednio: 20 mg/l, 40 mg/l, 60 mg/l). Po zebraniu, kiełki płucze się w letniej wodzie a następnie suszy. Kiełki są suszone przez okres od 24 h do 48 h w zależności od rodzaju kiełków w temperaturze od 45 C do 75 C. Dopuszcza się również liofilizację kiełków. Przeprowadzone badania nie wykazały różnic w związkach selenu obecnych w kiełkach między próbkami liofilizowanymi a suszonymi. W kolejnym etapie kiełki są mielone. Po równomiernym zhomogenizowaniu uzyskuje się mieszankę spożywczą, która może być potencjalnym dodatkiem do produktów spożywczych m.in: batonów, paluszków, orzeszków ziemnych, ciasteczek, przypraw, suplementów diety i pasz dla zwierząt. Otrzymany proszek spożywczy jest bogatym źródłem dobrze przyswajalnych form selenu w postaci selenometioniny (SeMet) i selenometyloselenocyteiny (SeMetSeCys) oraz -glutamyloselenometyloselenocysteiny ( -glutamylosemetsecys). Potwierdzeniem tego, że proszek spożywczy otrzymany sposobem będącym tematem wynalazku, jest bogatym źródłem selenu, w tym selenu występującego w formach organicznych są przedstawione na rysunkach 2 7 chromatogramy, obrazujące specjacje związków selenu. Chromatogramy zostały uzyskane przy zastosowaniu układu sprzężonego HPLC

3 PL B1 3 ICP MS. Próbki mieszanki spożywczej zostały odpowiednio przygotowane tj. ekstrahowane wodą oraz enzymami. Chromatogram przedstawiający mieszaninę roztworów wzorcowych związków selenu, o stężeniu selenu w każdym ze wzorców 500 g/l, uzyskany w wyniku analizy przy wykorzystaniu układu sprzężonego HPLC ICP MS przedstawiono na rysunku 1. KIEŁKI SŁONECZNIKA P r z y k ł a d 1. Ziarna słonecznika namaczano przez około 12 godzin w roztworze selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu: P r z y k ł a d 1.1: 10 mg/l P r z y k ł a d 1.2: 20 mg/l P r z y k ł a d 1.3: 40 mg/i P r z y k ł a d 1.4: 60 mg/l Następnie ziarna przeniesiono do kiełkownic i przemywano 2 razy dziennie roztworem selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu odpowiednio takim w jakim były namaczane, czyli: 10 mg/l; 20 mg/l; 40 mg/l; 60 mg/l i uprawiano do momentu wywiązania się kiełków. Uzyskane kiełki przepłukano w letniej wodzie, celem odmycia niezwiązanych związków selenu, pochodzących z pożywki, a następnie suszono przez h w temperaturze C. Następnie kiełki zhomogenizowano. Kiełki słonecznika oprócz selenu są cennym źródłem innych niezbędnych dla organizmu żywego pierwiastków tj. cynku, manganu i miedzi. Całkowitą zawartość selenu, cynku, manganu i miedzi, w wzbogaconych dodatkowo podczas uprawy selenianem (IV) sodu, kiełkach słonecznika przedstawiono w tabeli 1. T a b e l a 1 Całkowitą zawartość selenu, miedzi, manganu i cynku w wzbogaconych selenianem (IV) sodu podczas uprawy kiełkach słonecznika Selen nieorganiczny w kiełkach słonecznika uległ częściowo biotransformacji do form organicznych [Rysunek 2 oraz Rysunek 3]. KIEŁKI RZODKIEWKI P r z y k ł a d 2. Ziarna rzodkiewki namaczano przez około 12 godzin w roztworze selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu: P r z y k ł a d 2.1: 10 mg/l P r z y k ł a d 2.2: 20 mg/l P r z y k ł a d 2.3: 40 mg/l P r z y k ł a d 2.4: 60 mg/l Następnie ziarna przeniesiono do kiełkownic i przemywano 2 razy dziennie roztworem selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu odpowiednio takim w jakim były namaczane, czyli: 10 mg/l; 20 mg/l; 40 mg/l; 60 mg/l i uprawiano do momentu wywiązania się kiełków. Uzyskane kiełki przepłukano w letniej wodzie, a następnie suszono przez 24 h 48 h w temperaturze C. Następnie kiełki zhomogenizowano.

4 4 PL B1 Kiełki rzodkiewki oprócz selenu są cennym źródłem innych niezbędnych dla organizmu żywego pierwiastków tj. cynku, manganu i miedzi. Całkowitą zawartość selenu, cynku, manganu i miedzi, w wzbogaconych dodatkowo podczas uprawy selenianem (IV) sodu, kiełkach rzodkiewki przedstawiono w tabeli 2. T a b e l a 2 Całkowitą zawartość selenu, miedzi, manganu i cynku w wzbogaconych selenianem (IV) sodu podczas uprawy kiełkach rzodkiewki. Selen nieorganiczny w kiełkach rzodkiewki ulegał w znacznym stopniu biotransformacji do form organicznych, głównie do SeMetSeCys oraz SeMet [Rysunek 4 oraz Rysunek 5]. KIEŁKI CEBULI P r z y k ł a d 3. Ziarna cebuli namaczano przez około 12 godzin w roztworze selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu: P r z y k ł a d 3.1: 10 mg/i P r z y k ł a d 3.2: 20 mg/l P r z y k ł a d 3.3: 40 mg/l P r z y k ł a d 3.4: 60 mg/l Następnie ziarna przeniesiono do kiełkownic i przemywano 2 razy dziennie roztworem selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu odpowiednio takim w jakim były namaczane, czyli: 10 mg/l; 20 mg/l; 40 mg/l; 60 mg/l i uprawiano do momentu wywiązania się kiełków. Uzyskane kiełki przepłukano w letniej wodzie, a następnie suszono przez 24 h 48 h w temperaturze C. Następnie kiełki zhomogenizowano. Kiełki cebuli oprócz selenu są cennym źródłem innych niezbędnych dla organizmu żywego pierwiastków tj. cynk mangan, miedź. Całkowita zawartość tych pierwiastków w wzbogaconych kiełkach rzodkiewki przedstawi cynku, manganu i miedzi. Całkowitą zawartość selenu, cynku, manganu i miedzi, w wzbogaconych dodatkowo podczas uprawy selenianem (IV) sodu, kiełkach cebuli przedstawiono w tabeli 3. T a b e l a 3 Całkowitą zawartość selenu, miedzi, manganu i cynku w wzbogaconych selenianem (IV) sodu podczas uprawy kiełkach cebuli

5 PL B1 5 Selen nieorganiczny w kiełkach cebuli ulegał w znacznym stopniu biotransformacji do form organicznych, głównie do SeMetSeCys, -glutamylosemetsecys oraz SeMet [Rysunek 6 oraz Rysunek 7]. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób otrzymywania mieszanki spożywczej w postaci proszku, zawierającej organiczne związki selenu, otrzymanej z wysuszonych bądź zliofilizowanych kiełków roślinnych: słonecznika, rzodkiewki, cebuli, znamienny tym, że ziarna wyżej wymienionych roślin namacza się w roztworze selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu równym mg/l przez około 12 godzin, w temperaturze C a następnie przenosi do kiełkownic. 2. Sposób otrzymywania mieszanki spożywczej w postaci proszku, zawierającej organiczne związki selenu otrzymanej z wysuszonych bądź zliofilizowanych kiełków roślinnych według zastrz. 1, znamienny tym, że uprawę w kiełkownicach przemywa się dwa razy dziennie roztworem selenianu (IV) sodu o stężeniu selenu takim, w jakim były wcześniej moczone przez kilka/kilkanaście dni w zależności od rodzaju/odmiany kiełków i zastosowanego stężenia selenu, aż do czasu wywiązania się danej odmiany kiełków. 3. Sposób otrzymywania mieszanki spożywczej w postaci proszku, zawierającej organiczne związki selenu otrzymanej z wysuszonych bądź zliofilizowanych kiełków roślinnych (kiełki słonecznika, cebuli, rzodkiewki) według zastrz. 1, znamienny tym, że wywiązane kiełki płucze się letnią wodą w celu zmycia z kiełków nieorganicznych form selenu, pochodzących z roztworu którymi były przemywane oraz oddzielenia ziaren od kiełków, a następnie kiełki suszy się w temperaturze 45 C 75 C przez 24 h 48 h lub liofilizuje w temperaturze od -20 do -50 przez 48 h, a następnie mieli uzyskując homogeniczny proszek spożywczy.

6 6 PL B1 Rysunki

7 PL B1 7

8 8 PL B1

9 PL B1 9

10 10 PL B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)