Harmonogram ewaluacji wewnętrznej w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 1

Transkrypt

1 Harmonogram ewaluacji wewnętrznej w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 1 dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym Przedmiot ewaluacji Wychowankowie są aktywni Charakterystyka wymagania Nauczyciele stwarzają sytuacje, które zachęcają wychowanków do podejmowania różnorodnych aktywności, odpowiednio do ich możliwości. Wychowankowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w placówce. Wychowankowie są, odpowiednio do swoich możliwości, samodzielni w podejmowaniu różnorodnych aktywności, mają świadomość celowości i korzyści, jakie przynosi udział w zajęciach. Cele ewaluacji 1. Poznanie poziomu aktywności uczniów na zajęciach dydaktycznych i pozalekcyjnych. 2. Uzyskanie informacji, czy placówka stwarza warunki sprzyjające aktywności wychowanków na miarę ich możliwości.

2 Pytania badawcze/kluczowe 1. Czy nauczyciele stwarzają sytuacje zachęcające każdego wychowanka do podejmowania różnorodnych aktywności? 2. Czy uczniowie aktywnie uczestniczą w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych? 3. Czy wychowankowie inicjują i realizują na miarę swoich możliwości, różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju oraz rozwoju placówki? efektywność, powszechność, systematyczność, różnorodność. Kryteria ewaluacji Materiały źródłowe ankieta dla nauczycieli, rodziców, uczniów analiza dokumentacji szkolnej: sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego, sprawozdania zespołów przedmiotowych, zadaniowych, analiza dzienników lekcyjnych, zajęć rewalidacyjnych, zajęć pozalekcyjnych, analiza frekwencji Dorota Łuksza Kamracka Sandra Wysługocka Liderzy

3 Dobór źródeł i metod badawczych Lp. Pytanie badawcze Kryterium Respondenci Metoda Polecenie 1. Czy nauczyciele różnorodność nauczyciele ankieta Dyspozycja: stwarzają sytuacje zachęcające każdego wychowanka do podejmowania różnorodnych aktywności? Czy stwarza Pan/Pani na swych zajęciach sytuacje zachęcające każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności. wiem W jaki sposób zachęca Pan/Pani uczniów do podejmowania różnorodnych aktywności? dobieram odpowiednie metody i formy pracy, organizuję zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, przygotowuję i organizuje konkursy, zachęcam do udziału w akcjach społecznych organizowanych w szkole, przygotowuję wystawy tematyczne, włączam się wraz z uczniami w przygotowywanie imprez szkolnych, jestem otwarta/y na inicjatywy uczniów i pomagam w ich realizacji, włączam rodziców w realizację wybranych pomysłów uczniów

4 Czy wdrożyła pani w tym roku szkolnym nowatorskie programy i projekty aktywizujące uczniów? Jeśli tak, to jakie? uczniowie ankieta Dyspozycja: Czy prowadzi pani zajęcia pozalekcyjne? Jeśli tak, to jakie? Czy chętnie chodzisz na zajęcia szkolne i pozaszkolne? wiem Co chętnie lubisz robić na tych zajęciach? pracować z kolegami, przygotowywać się do udziału w imprezach szkolnych, występować w teatrzyku, brać udział w konkursach plastycznych, muzycznych i technicznych, chodzić na zawody sportowe, uczyć się ciekawych rzeczy, pomagać innym rodzice ankieta Czy według Pani/ Pana nauczyciele stwarzają na swoich

5 zajęciach sytuacje zachęcające każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności? wiem W jaki sposób według Pani/Pana najłatwiej zachęcić Państwa dziecko do podejmowania różnorodnych aktywności? poprzez dobranie odpowiednich metod i form pracy, organizując zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, przygotowując i organizując konkursy, poprzez zachęcanie do udziału w akcjach społecznych organizowanych w szkole, przygotowując wystawy tematyczne, zachęcając do występów w imprezach szkolnych, kierując się pomysłami uczniów, włączając rodziców w realizację wybranych pomysłów uczniów, Czy Państwa dziecko brało udział w akcjach organizowanych na terenie szkoły (np.: Góra Grosza, akcje Caritasu, akcje na rzecz zwierząt, akcje ekologiczne, itp.)? wiem Czy w szkole są organizowane zajęcia pozalekcyjne, kółka zainteresowań?

6 wiem Jeśli tak, to jakie? Czy na zajęciach u Pani/Pana dziecka realizowane są projekty? wiem Jeśli tak, to jakie? Metoda Wnioski Rekomendacje Ankieta dla nauczycieli Wśród 24 nauczycieli przeprowadzono ankietę, której zadaniem było uzyskanie odpowiedzi na pytanie: czy nauczyciele na swoich zajęciach stwarzają sytuacje zachęcające uczniów do podejmowania różnorodnych aktywności? 100% badanych nauczycieli odpowiedziało, że stwarza sytuacje zachęcające uczniów do podejmowania różnorodnych aktywności. Sposoby zachęcania uczniów do aktywności wg badanych nauczycieli to: - dobór odpowiednich metod i form pracy (100%) - organizowanie zajęć pozalekcyjnych (92 %) - przygotowanie i organizacja konkursów, zachęcanie do udziału w akcjach społecznych organizowanych na terenie szkoły (71 %) Nauczyciele stwarzają sytuacje zachęcające każdego wychowanka do podejmowania różnorodnych aktywności 1. Należy kontynuować działania nauczycieli mające na celu stwarzanie sytuacji zachęcających uczniów do podejmowania różnorodnych aktywności poprzez podejmowanie szeregu działań m.in. dobór odpowiednich metod i form pracy, stwarzanie uczniom możliwości uczestnictwa w różnego rodzaju konkursach, akcjach społecznych i charytatywnych, zajęciach pozalekcyjnych, organizacji imprez szkolnych, co wpływa na wzrost poczucia własnej wartości, rozwijanie umiejętności, poszerzania zainteresowań i uwierzenia w siebie. W szkole stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi i aktywności uczniów. 2. Ze względu na fakt, iż wprowadzane działania innowacyjne przyczyniają się do

7 - włączanie się z uczniami do przygotowania imprez szkolnych 65% - otwartość na inicjatywę uczniów dot. tematyki zajęć, włączanie rodziców w realizację pomysłów ich dzieci (29%) - przygotowywanie wystaw tematycznych (8%) 92% ankietowanych nauczycieli wprowadza nowatorskie programy i projekty aktywizujące uczniów. Projekty te są bardzo zróżnicowane, rozwijają różnorodne umiejętności uczniów. Wśród wymienianych projektów są: - Muzyczne inspiracje; - Akademia małego kucharza; - Uczymy dzieci programować; - Projekt ogrodniczy; - Projekt kulinarny; - Projekt zdrowotny; - Arteterapia; - Pomagam, bo wiem jak. - Muzyką klasyczną malowane; - Klasowa orkiestra; - Czytanie na dywanie. rozwoju uczniów, gdyż mają wpływ na ich zaangażowanie i aktywność w większym stopniu niż tradycyjne rozwiązania należy mobilizować nauczycieli do nieustannej autorefleksji nad metodami stosowanymi w codziennej praktyce szkolnej, czyli edukacyjno-terapeutycznej. 3. Należy nadal zachęcać nauczycieli do: wdrażania nowatorskich rozwiązań. podnoszenia kompetencji i umiejętności nauczycieli poprzez organizację WDN: Jak opracować i wdrożyć innowacje, projekt edukacyjny, Aktywny i kreatywny proces nauczania, Nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne. Prowadzenia zróżnicowanych zajęć pozalekcyjnych dostosowanych do potrzeb dzieci 4. Upowszechniać i utrwalać wśród rodziców informacje o podejmowanych przez uczniów aktywnościach. 71% badanych nauczycieli prowadzi zajęcia pozalekcyjne. Wśród wymienionych są następujące zajęcia: - kółko pływackie; - kółko plastyczne; - kółka kulinarne;

8 - kółko teatralne; - koło plastyczno-techniczne; - kółko MUZYKUJEMY ; - Spotkanie z wyobraźnią; - zajęcia doskonalące umiejętności samoobsługowe i dobrych manier; - Mały artysta; - Młody badacz; - koło integracyjne dla dzieci i rodziców. Prowadzone zajęcia pozalekcyjne wspomagają rozwój uczniów, ich aktywność, funkcjonowanie społeczne i naukę adekwatnego zachowywania się w różnych sytuacjach. Ankieta dla uczniów Wśród 20 ankietowanych uczniów 100 % odpowiedziało, że chętnie chodzi na zajęcia szkolne i pozalekcyjne. Na w/w zajęciach badani uczniowie preferują: - wspólną pracę z kolegami (65%) - udział w akcjach, w których można pomagać innym (55 %) - udział w zawodach sportowych (45 %) - występy w teatrzyku szkolnym, imprezach szkolnych, konkursach plastycznych, technicznych i muzycznych (39%)

9 Ankieta dla rodziców Ankietę przeprowadzono wśród 37 rodziców. Na pytanie: czy nauczyciele na swoich zajęciach stwarzają sytuacje zachęcające każdego ucznia do podejmowania różnych aktywności, ankietowani udzieli następujących odpowiedzi: - tak (92 %) - nie wiem (8 %) Respondenci wśród sposobów zachęcających ich dziecko do podejmowana różnorodnych aktywności wymieniają: - dobieranie odpowiednich metod i form pracy (90%) - organizacja zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia (70 %) - występy w szkolnym teatrzyku, udział w konkursach, akcjach społecznych (30 %) - włączanie rodziców do współpracy (19 %) Ankietowani rodzice (76%) potwierdzają, iż dzieci brały udział w akcjach społecznych, charytatywnych, ekologicznych, Góra Grosza, 14 % nie wie czy dzieci brały udział, natomiast 11 % uważa, iż ich dzieci nie angażowały się w akcje. 80% badanych rodziców wskazuje, iż w szkole organizowane są zajęcia

10 pozalekcyjne. Wśród nich wymieniają: - koło plastyczne; - koło pływackie; - kółko kulinarne; - teatrzyk szkolny; - koło muzyczne; - koło czytelnicze; - koło sportowe; - koło cukiernicze; - gromadę zuchową 20% ankietowanych rodziców odpowiedziało, że w szkole nie ma kół zainteresowań, zajęć pozalekcyjnych. Odpowiedź taka może wynikać z harmonogramu odwozu poszczególnych uczniów do domu. Rodzice znają formy zajęć aktywizujących. 57 % rodziców wskazuje, iż na zajęciach realizowane są projekty, 40 % - nie wie, natomiast 3 % (1 rodzic) uważa, że nie.

11 Lp. Pytanie badawcze Kryterium Respondenci Metoda Polecenie 2. Czy uczniowie różnorodność nauczyciele ankieta Dyspozycja: aktywnie uczestniczą w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych? Czy uczniowie aktywnie uczestniczą w zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych Trudno powiedzieć Jakie formy aktywności najchętniej przejawiają uczniowie podczas lekcji? - biorą udział w konkursach, - podejmują się dodatkowych zadań dla klasy i szkoły, - pracują w grupach, - pracują samodzielnie, - sami inicjują zadania, - zadają pytania, - z własnej inicjatywy przynoszą z domu zadania, które ich interesują, - proszą o zadania, które sprawiają im przyjemność, które lubią wykonywać, - inne

12 Jakie pomoce dydaktyczne w szkole wspierają aktywizację uczniów? - filmy i gry dydaktyczne, - Internet, - zindywidualizowane karty pracy, - pomoce do poznawania wielozmysłowego, - zestawy do prowadzenia doświadczeń w klasie, różnorodność uczniowie ankieta Bardzo lubię na lekcjach i zajęciach dodatkowych: - brać udział w konkursach, - pracować z innymi kolegami i koleżankami, - pracować sam, - zadawać pytania, - przynosić z domu zadania aby je z nauczycielem zrobić Czy bierzesz udział w zajęciach pozalekcyjnych? Jeśli tak to w jakich zajęciach pozalekcyjnych bierzesz udział? różnorodność rodzice ankieta Czy według Pani/Pana wasze dziecko aktywnie uczestniczy na zajęciach w szkole?

13 wiem Jakie według Pani/Pana formy aktywności najchętniej podejmują Państwa dzieci na lekcjach i zajęciach dodatkowych: - biorą udział w konkursach, - wspólnie pracują z innymi kolegami i koleżankami, - pracują samodzielnie, - zadają pytania, - realizują zadania z nauczycielem, które wymyślają/przygotowują w domu, Czy Państwa dziecko bierze udział w zajęciach pozalekcyjnych organizowanych na terenie szkoły? Jeśli tak, to w jakich?

14 Metoda Wnioski Rekomendacje Ankieta dla nauczycieli 83% ankietowanych nauczycieli odpowiedziało, że uczniowie aktywnie uczestniczą na zajęciach. Żaden z nauczycieli nie zaznaczył odpowiedzi negatywnej. Natomiast 17% udzieliło odpowiedzi, że nie - co może wynikać z faktu, że u uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym ciężko jest sklasyfikować, która z tych aktywności jest aktywnością własną. Uczniów tych należy cały czas motywować i wspierać w działaniach. Badani nauczyciele wśród odpowiedzi dot. form aktywności uczniów na zajęciach wskazują: - praca w grupach (92%) - udział w konkursach (75%) - zadawanie pytań (60%) - wykonywanie zadania, które sprawiają im przyjemność, i które lubią wykonywać (33%) - podejmowanie zajęć dodatkowych na rzecz klasy i szkoły (29%) - wykonywanie zadań, które z własnej inicjatywy przynoszą z domu i proszą o wykonanie wspólnie z nauczycielem (4%) Według ankietowanych nauczycieli pomoce dydaktyczne, które najczęściej Uczniowie są zaangażowani w zajęcia organizowane przez szkołę. Kreatywność uczniów wyzwalana jest pod kierunkiem nauczycieli, gdyż uczniów ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym cechuje mała plastyczność i pomysłowość. Nauczyciele nadal powinni zachęcać, proponować i wzmacniać motywację uczniów do podejmowania różnych form aktywności. Nauczyciele powinni w dalszym ciągu prowadzić zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne z wykorzystaniem różnorodnych rozwiązań w zakresie metod pracy, treści, środków dydaktycznych, komunikacji z uczniami, modyfikacji trudnych zachowań, tak aby dzieci mogły w nich aktywnie uczestniczyć. Należy utrzymywać poziom zaangażowania uczniów w udział w konkursach, gdyż to one pozwalają im na osiąganie sukcesów na miarę ich możliwości, wpływają na ich ogólny rozwój i dają szanse aktywnej pracy na zajęciach.

15 wspierają aktywizację uczniów to: - zindywidualizowane karty pracy oraz pomoce do poznawania wielozmysłowego (92%) - filmy i gry dydaktyczne (79 %) - Internet oraz zestawy do prowadzenia doświadczeń w klasie (50%) Ankieta dla uczniów Wśród odpowiedzi dot. ulubionych aktywności na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych ankietowani uczniowie podają: - udział w organizowanych przez nauczycieli konkursach plastycznych, technicznych, muzycznych, sportowych (55 %) - współpraca z kolegami i koleżankami (45%) - zadawanie pytań (25%) - samodzielna praca (25%) - wykonywanie zadań, które przynoszą z domu, aby rozwiązać je wspólnie z klasą (20%). 75% badanych uczniów podaje, iż bierze udział w zajęciach pozalekcyjnych. Wśród wymienianych zajęć uczniowie wskazują: - kółko kulinarne, - koło integracyjne DEBEŚCIAKI, - Zuchy, - kółko plastyczne, - karate, - Teatr szkolny, - kółko pływackie, - Kółko Mały badacz.

16 Ankieta dla rodziców Udzielając odpowiedzi na pytanie: Czy według Pani/Pana wasze dziecko aktywnie uczestniczy na zajęciach w szkole? ankietowani rodzice wskazali odpowiedzi: - tak (92 %) - nie wiem (6 %) - nie (2 %) Wśród form aktywności najchętniej podejmowanych przez dzieci na zajęciach lekcyjnych i dodatkowych ankietowani rodzice podają: - wspólna praca z innymi kolegami i koleżankami (68%) - udział w konkursach (50%) - zadawanie pytań, realizacja zadań, których propozycję przynoszą z domu (15 %) 80 % badanych rodziców potwierdza, iż ich dzieci biorą udział w zajęciach pozalekcyjnych na terenie szkoły. 20 % udzieliło odpowiedzi negatywnej. Wśród wymienianych przez rodziców zajęć pozalekcyjnych pojawiają się następujące: - kółko teatralne, - kółko kulinarne, - kółko plastyczne, - Mały artysta, - koło integracyjne, - koło cukiernicze, - koło sportowe.

17 Lp. Pytanie badawcze Kryterium Respondenci Metoda Polecenie 1. Czy uczniowie inicjują i realizują różnorodne działania na rzecz własnego rozwoju oraz rozwoju szkoły? różnorodność nauczyciele ankieta Dyspozycja: Czy występują na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych aktywności, które uczniowie podejmują samodzielnie, na miarę swoich możliwości? wiem Jakie działania inicjują uczniowie? Jak te działania przyczyniają się do ich rozwoju? Które z działań wpływających na aktywizację uczniów wpływają na rozwój placówki?

18 uczniowie ankieta Na zajęciach chętnie wykonuję: - zadania, które daje nauczyciel, - zadania, o które proszę bo je lubię robić, - zadania, które z nauczycielem i kolegami wspólnie wymyślamy. rodzice ankieta Czy według Pani/Pana wasze dziecko przejawia na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych aktywności, które podejmuje samodzielnie, na miarę swoich możliwości? wiem Jakie działania według Państwa może inicjować wasze dziecko? Czy według Państwa udział uczniów w różnego rodzaju działaniach prowadzonych na terenie szkoły, przyczynia się do ich rozwoju?

19 wiem Czy według Państwa udział uczniów w różnego rodzaju działaniach prowadzonych na terenie szkoły, przyczynia się do rozwoju szkoły? wiem Metoda Wnioski Rekomendacje Ankieta dla nauczycieli Na pytanie: czy występują na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych aktywności, które uczniowie podejmują samodzielnie na miarę swoich możliwości, aż 79% ankietowanych nauczycieli odpowiedziała, że tak. 21% udzieliło odpowiedzi negatywnej. Wśród działań zainicjowanych przez uczniów badani nauczyciele wymieniają następujące przykłady: - inicjują kontakty z nauczycielami oraz rówieśnikami (75%), - wybierają zabawy i gry ruchowe podczas zajęć sportowych i kreatywnych (50%) - wybierają książki lub opowiadania podczas zajęć czytania na dywanie (42%), - podejmują zadania związane z samoobsługą Uczniowie w miarę swoich możliwości podejmują inicjatywę dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły pod kierunkiem nauczycieli. Ze względu na fakt, iż uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym należy ukierunkowywać na konkretne działania, uczniowie ci nadal powinni podejmować decyzję w odniesieniu do przedstawionych propozycji. Należy w dalszym ciągu organizować zajęcia lekcyjne i pozalekcyjne, kształcić umiejętności kluczowe m.in. samodzielnie podejmowanie aktywności na miarę swoich możliwości.

20 np. przygotowują się do zajęć, sprzątają stanowiska pracy (40%), - uczniowie zadają pytania na nurtujące ich tematy (38%), Ankietowani nauczyciele podają przykłady, w jaki sposób podejmowane przez uczniów działania przyczyniają się do ich osobistego rozwoju: - rozwój samodzielności uczniów, samoobsługi, postaw prospołecznych (85 %) - usprawnianie zaburzonych funkcji rozwój motoryki dużej, rozwój psychoruchowy (79%) - rozwój zainteresowań i talentów ich uczniów (84 %). Kontynuować należy działania, które nauczyciele podejmują razem z uczniami, a które wpływają zarówno na rozwój osobisty uczniów, ale jednocześnie na rozwój szkoły m.in. wolontariat, akcje społeczne, charytatywne, udział w konkursach. Nauczyciele wśród działań wpływających na aktywizację uczniów, a które jednocześnie mają wpływ na rozwój placówki podają następujące przykłady: - projekty (84%), - koła zainteresowań (80%), - innowacje (76%), - udział w konkursach (70%), - akcje społeczne (55%), - zawody sportowe (45%), - programy autorskie (30%). Ankieta dla uczniów Badani uczniowie podają, iż chętnie wykonują: - zadania, które daje im nauczyciel (70 %) - zadania, które lubią wykonywać lub zadania, które wymyślają razem z nauczycielem

21 i innymi uczniami (35 %) Ankieta dla rodziców Według badanych rodziców (76%) ich dzieci przejawiają na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych aktywności, które podejmują samodzielnie na miarę swoich możliwości. Tylko 3 osoby (8%) odpowiedziało, że ich dzieci nie przejawiają takich aktywności. Natomiast 16% rodziców podaje odpowiedź nie wiem. Według ankietowanych rodziców ich dzieci inicjują działania w zakresie: - samoobsługa: przygotowywanie stanowiska pracy, pakowanie swoich rzeczy, sprzątanie 82%, - rysowanie, malowanie, lepienie, wyklejanie 70%, - zabawa 60%, - zajęcia muzyczne 55% - czytanie 45%, - zajęcia sportowe 40%, - zajęcia kulinarne % ankietowanych rodziców uważa, że udział ich dzieci w różnego rodzaju działaniach prowadzonych na terenie szkoły przyczynia się do ich rozwoju. Natomiast 19% udziela odpowiedzi - nie wiem. Wśród przykładów działań wspierających

22 rozwój ich dzieci podają: - działania integracyjne (80%), - zajęcia dodatkowe (70%), - udział w konkursach (60%), - udział w imprezach szkolnych (50%), - udział w zajęciach teatralnych (40%), - udział w zajęciach kulinarnych (40%), - udział w zawodach sportowych (30%). Większość badanych rodziców widzi także wpływ aktywności ich dzieci na rozwój placówki. 60% respondentów uważa, że działania prowadzone na ternie szkoły przyczyniają się do jej rozwoju. Nikt z badanych nie udzielił negatywnej odpowiedzi. Natomiast 40% rodziców udzieliło odpowiedzi nie wiem. Rodzice podają przykłady aktywności uczniów, podejmowane w ramach różnorodnych działań wpływających na rozwój szkoły: - akcje charytatywne, - konkursy, - akcje społeczne, - akademie, - projekty, - dzień sportu, - WOŚP, - Święto Rodziny.

23 MOCNE STRONY 1. Nauczyciele rozpoznają zainteresowania i potrzeby uczniów. 2. Podczas lekcji i zajęć pozalekcyjnych nauczyciele wykorzystują metody aktywizujące. 3. Oferta zajęć rozwijających aktywność uczniów jest spójna z ich zainteresowaniami. 4. Większość uczniów aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. 5. W szkole dostrzega się i docenia aktywność każdego ucznia na miarę jego możliwości oraz ich osiągnięcia. 6. Szkoła stwarza uczniom warunki do wszechstronnego rozwoju. 7. Na terenie szkoły często organizowane są akcje charytatywne, społeczne, konkursy, w których uczniowie biorą udział na miarę swoich możliwości psychofizycznych. SŁABE STRONY 1. Mała zaangażowanie rodziców w pracę szkoły. REKOMENDACJE DO DALSZEJ PRACY: 1. Kontynuowanie bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych z uwzględnianiem propozycji uczniów i rodziców. 2. Mobilizowanie uczniów do czynnego udziału w życiu szkoły, konkursach, akcjach charytatywnych, wycieczkach i wyjściach. 3. Uczenie samodzielności, przedsiębiorczości i odpowiedzialności poprzez realizację różnych projektów.