Wyniki doświadczeń odmianowych. KONICZYNA BIAŁA (w siewie czystym i w mieszankach z wiechliną łąkową) 2014, 2015, 2016

Transkrypt

1 CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH Wyniki doświadczeń odmianowych KONICZYNA BIAŁA (w siewie czystym i w mieszankach z wiechliną łąkową) 2014, 2015, 2016 Słupia Wielka 2018

2 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Słupia Wielka tel.: do 47 faks: Dyrektor prof. dr hab. Edward S. Gacek Zakład Badania i Oceny Wartości Gospodarczej Odmian Kierownik mgr inż. Józef Zych Opracował prof. dr hab. Piotr J. Domański dr inż. Elżbieta Stuczyńska Redakcja merytoryczna mgr inż. Józef Zych Publikacja zrealizowana w ramach Programu Wieloletniego Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowego Instytutu Badawczego Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia zrównoważonego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego kraju, Zadanie Weryfikacja i optymalizacja metod i systemów upraw polowych roślin na cele żywnościowe.

3 KONICZYNA BIAŁA (w siewie czystym i w mieszankach z wiechliną łąkową) Opracowanie zawiera wyniki doświadczeń odmianowych z koniczyną białą, które realizowano w latach Doświadczenia założono w czterech zakładach doświadczalnych oceny odmian (ZDOO) rys. 1. Badano sześć zarejestrowanych odmian koniczyny białej w siewie czystym oraz w mieszankach z odmianą wiechliny łąkowej Harfa. Celem badań było określenie reakcji odmian koniczyny białej w siewie czystym i w mieszankach w warunkach podgórskich i górskich. Rys. 1. Rozmieszczenie doświadczeń z odmianami koniczyny białej w latach W siewie czystym dla odmian koniczyny przyjęto obsadę nasion 1750 szt./m 2. Natomiast mieszanka składała się w 30% z: koniczyny białej (525 szt./m 2 ) oraz w 70% wiechliny łąkowej Harfa (normatywna ilość wysiewu 12 kg/ha). W roku siewu doświadczenia nawieziono przedsiewnie 20 kg N/ha oraz kg K 2 O/ha i kg P 2 O 5 /ha w zależności od zasobności gleby w miejscowościach. W latach pełnego użytkowania azotem nawożono tylko poletka w siewie mieszanym koniczyny z wiechliną w ilości 20 kg N/ha. Pierwszy pokos zbierano przy wysokości roślin 15 cm odmiany Romena. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim roku użytkowania założono zbiór pięciu pokosów w siewie czystym i mieszanym. Doświadczenia polowe, których wyniki zamieszczono w niniejszym opracowaniu prowadzono według ramowej metodyki badania wartości gospodarczej odmian (WGO), motylkowatych drobnonasiennych, opublikowanej przez COBORU w roku 1998, z dodatkowymi wskazówkami metodycznymi do doboru odmian (2014). Doświadczenia zakładano w trzech powtórzeniach, powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła 10 m 2. Warunki siedliskowe założonych doświadczeń zamieszczono w tabeli 2, a daty terminów agrotechnicznych w tabeli 3. Rok 2014 Najwcześniej wysiano odmiany koniczyny w Dukli (trzecia dekada maja). Dwa doświadczenia założono w pierwszej dekadzie czerwca, jedno w trzeciej dekadzie tego miesiąca. Warunki pogodowe w okresie siewu i wschodów roślin były dobre. Jedynie w Łopusznej siew opóźniono ze względu na ciągłe opady deszczu od końca maja. Wschody roślin w Dukli i w Łopusznej były niewyrównane i wyjątkowo długotrwałe w Dukli. Ze względu na wtórne zachwaszczenie w połowie lata i we wrześniu doświadczenia przykoszono. Na koniec sezonu wegetacji najlepiej oceniono stan roślin w Bukówce i Żabnicy (oceny 8-9 o ). W Łopusznej stan roślin odmian koniczyny w siewie czystym i w mieszance z wiechliną był średni. Rok 2015 Najwcześniejsze ruszenie wegetacji odnotowano w Dukli (pierwsza dekada marca), a najpóźniej w Żabnicy (trzecia dekada kwietnia). W Dukli, powstała w lutym skorupa lodowa, przyczyniła się do wystąpienia pleśni śniegowej na roślinach, głównie wiechliny łąkowej. Chłodny kwiecień, a później również brak opadów nie był sprzyjający wzrostowi i rozwojowi roślin koniczyny. W Żabnicy w marcu poletka doświadczalne zostały mocno uszkodzone przez dziki. Uszkodzone miejsca szybko opanowały chwasty. Próbowano dosiewać odmiany w rzędach poletek, ale rośliny koniczyny i wiechliny słabo wschodziły. Doświadczenie dwukrotnie przykoszono (na początku czerwca i w lipcu). W związku z tym nie zebrano ważonych plonów zielonki z pokosów. Pierwszy pokos najwcześniej zebrano w Bukówce, a dwa tygodnie później w Łopusznej. Plony zielonki i suchej masy drugiego i trzeciego pokosu w trzech miejscowościach były duże. W Łopusznej po czwartym koszeniu odmiany koniczyny bardzo wolno odrastały i pod koniec września osiągnęły wysokość zaledwie 5 cm. W związku z tym piątego odrostu już nie zebrano. W Bukówce zebrano małe plony zielonki i suchej masy czwartego pokosu wskutek braku opadów i wysokich temperatur powietrza w trzech dekadach lipca. W Dukli po zbiorze czwartego odrostu było sucho i pod koniec sierpnia odnotowano podwiędnięcia roślin, przy

4 - 4 - czym reakcja odmian była zróżnicowana (oceny 4-8 o ). Największe plony świeżej i suchej masy wszystkich odrostów zebrano w Bukówce. We wszystkich miejscowościach plony odmian koniczyny w mieszance z wiech-liną łąkową były większe niż koniczyny w siewie czystym. Stan doświadczeń przed zimą oceniano jako dobry we wszystkich miejscowościach. Rok 2016 Wiosenną wegetację roślin najwcześniej odnotowano w Dukli i Żabnicy (koniec marca). Kilka dni później ruszyła wegetacja w Bukówce i Łopusznej. Jednak później niekorzystne warunki pogodowe (niskie temperatury powietrza, przymrozki) spowolniły wzrost i rozwój roślin. Miało to wpływ na obniżony plon zielonki i suchej masy w pierwszym pokosie we wszystkich miejscowościach. Od połowy maja nastąpiła poprawa warunków pogodowych. Wysoka temperatura powietrza i odpowiednia ilość wilgoci wpływała na duże przyrosty masy wegetatywnej koniczyny. We wszystkich miejscowościach zebrano duże plony drugiego odrostu. Po zbiorze rośliny szybko odrastały, toteż plony w trzecim pokosie były również duże. Jednak po zbiorze nastąpił okres posuszny i odrastanie roślin było wyraźnie przyhamowane. Piąty pokos zebrano we wszystkich miejscowościach. Najmniejszy plon suchej masy, prawie 2-krotnie mniejszy niż w pozostałych miejscowościach, odnotowano w Bukówce. Gęstość runi koniczyny w mieszance przed zimą najsłabiej oceniano w Dukli (oceny 5-7 o ). W opracowaniu pominięto wyniki plonu i innych cech odmianowych z doświadczenia założonego w Żabnicy. Tabela 1 KONICZYNA BIAŁA. Odmiany i doświadczenia. Seria 2014 Lp. Odmiany Rok wpisania do KR Zachowujący Masa 1000 nasion (g) Zdolność kiełkowania nasion (%) Astra 1980 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. PL 0, Cyma 2007 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. PL 0, Lirepa 2006 Deutsche Saatveredelung AG DE 0, Rawo 1995 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. PL 0, Romena 1992 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. PL 0, Tasman 2007 Barenbrug Holland B.V. NL 0,6 85 Bilans doświadczeń: założone przyjęte do syntezy przyjęte do syntezy 3 Wiechlina łąkowa Harfa zachowujący: Małopolska Hodowla Roślin Spółka z.o.o., PL Kraj wyhodowania odmiany: DE Niemcy, NL Holandia, PL - Polska Tabela 2 KONICZYNA BIAŁA. Warunki polowe doświadczeń. Seria 2014 Lp. Miejscowość Wysokość n.p.m. (m) rolnicza wartość w 100 pkt w skali IUNG kompleks rolniczej przydatności Warunki glebowe typ gatunek ph w KCl Bukówka A gc 6,0 2 Dukla B w gc 6,7 3 Łopuszna A pł 6,1 4 Żabnica B w gc 6,2 Kol. 4: Kol. 5: Kol. 6: 11 zbożowy górski, 13 owsiano-pastewny górski A bielicowa, B w brunatna wyługowana gc glina ciężka, pł gleba pyłowa

5 2 Dukla Łopuszna Żabnica p p 19.05* 16.06* 20.07* 25.08* 13.10* Średnia Tabela 3 KONICZYNA BIAŁA. Terminy agrotechniczne doświadczeń. Seria 2014 Lp. Miejscowość Data siewu 2014 Okres od siewu do pełni wschodów (liczba dni) Rozpoczęcie wegetacji w roku Data zbioru pokosów w latach użytkowania I II III IV V I II III IV V Bukówka Kol. 6: p przykoszenie, * dyskwalifikacja z powodu dużego błędu doświadczalnego

6 Tabela 4 KONICZYNA BIAŁA. Plon świeżej masy odmian i mieszanek w miejscowościach (dt z ha i % wzorca). Lata zbioru 2015, Lp. Odmiany Bukówka Łopuszna Dukla Średnia Suma Wzorzec, dt z ha Astra Cyma Lirepa Rawo Romena Tasman Astra + w Cyma + w Lirepa + w Rawo + w Romena + w Tasman + w NIR przy α = 0,05 (dt z ha) 18,7 14,7 28,8 18,3 32,7 59,4 Wzorzec, dt z ha Astra Cyma Lirepa Rawo Romena Tasman Astra + w Cyma + w Lirepa + w Rawo + w Romena + w Tasman + w NIR przy α = 0,05 (%) 2,5 2,2 8,9 3,7 4,7 10,8 Kol. 1: Wzorzec średnia ogólna; w wiechlina łąkowa Harfa

7 Tabela 5 KONICZYNA BIAŁA. Plon suchej masy odmian i mieszanek w miejscowościach (dt z ha i % wzorca). Lata zbioru 2015, Lp. Odmiany Bukówka Łopuszna Dukla Średnia Suma Wzorzec, dt z ha 120,1 121,8 63,1 86,4 106,9 104,4 96,7 104,2 200,9 1 Astra 117,2 101,4 50,1 78,7 95,2 77,3 87,5 85,8 173,3 2 Cyma 118,3 113,4 52,9 84,5 105,1 77,7 92,1 91,9 184,0 3 Lirepa 118,5 105,7 60,2 81,1 102,4 93,6 93,7 93,5 187,3 4 Rawo 118,7 104,4 48,4 79,8 98,1 73,6 88,4 85,9 174,3 5 Romena 117,8 111,6 60,8 93,1 109,5 93,3 96,0 99,3 195,3 6 Tasman 115,9 113,0 54,7 93,6 97,0 97,6 89,2 101,4 190,6 7 Astra + w 124,2 126,9 72,3 79,2 115,3 124,9 103,9 110,3 214,2 8 Cyma + w 121,9 134,9 64,2 85,9 115,7 125,9 100,6 115,6 216,2 9 Lirepa + w 124,8 131,5 72,8 80,4 107,0 125,1 101,5 112,3 213,8 10 Rawo + w 125,5 133,4 68,9 77,0 114,5 114,3 103,0 108,2 211,2 11 Romena + w 118,2 142,7 84,3 98,5 107,4 120,6 103,3 120,6 223,9 12 Tasman + w 120,4 142,7 68,0 104,6 115,7 129,1 101,4 125,5 226,9 NIR przy α = 0,05 (dt z ha) 2,9 2,8 5,1 3,1 5,8 10,7 Wzorzec, dt z ha 120,1 121,8 63,1 86,4 106,9 104,4 96,7 104,2 200,9 1 Astra Cyma Lirepa Rawo Romena Tasman Astra + w Cyma + w Lirepa + w Rawo + w Romena + w Tasman + w NIR przy α = 0,05 (%) 2,4 2,3 8,1 3,6 5,5 10,3 Kol. 1: wzorzec średnia ogólna; w wiechlina łąkowa Harfa

8 Tabela 6 KONICZYNA BIAŁA. Cechy rolniczo-użytkowe odmian i mieszanek (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2015, Wzorzec 7,7 7,0 8,0 7,1 8,6 7,1 8,0 6,9 8,1 7,9 6,7 6, Astra 0,1 0,0 0,2-0,4 0,2 0,4 0,0-0,6 0,1-0,7 0,8-0, Cyma -0,1 0,3-0,5-0,5-0,3 0,1-0,3-0,3-0,2-0,5-0,7 0, Lirepa -0,1 0,3-0,1-0,1-0,2 0,0 0,0-0,5-0,1 0,1 0,8 0, Rawo -0,2-0,1-0,3-1 0,1 0,0 0,0-1 -0,1-0,8-0,2 0, Romena 0,3 0,8 0,2 0,2 0,1 0,7 0,3 0,2 0,0 0,3 0,8 0, Tasman 0,5 0,9 0,3 1 0,3 0,6 0,1 1 0,2 0,7 0,8 0, Astra + w -0,2-0,6 0,3-0,6 0,1-0,5 0,4-0,4 0,0-0,7-0,5-0, Cyma + w -0,2-0,6-0,3 0,1 0,0-0,3-0,2 0,2-0,3 0,1-0,7-0, Lirepa + w 0,2-0,6-0,1 0,0 0,1-0,3-0,3-0,1-0,2-0,4-0,5-0, Rawo + w -0,5-0,6-0,5-0,1-0,3-0,9-0,1-0,1-0,4-0,4-0,7-0, Romena + w 0,1 0,0 0,4 0,5 0,2-0,1 0,0 0,7 0,8 0,6-0,2-0, Tasman + w 0,5 0,3 0,3 0,9 0,1 0,4 0,2 1,0 0,6 0,6 0,3 0, Liczba doświadczeń Stan roślin Gęstość runi Odrastanie Kustrzebka Wysokość roślin w pokosie przed zimą po zimie przed zimą po zimie roślin wiosną roślin pierwszym drugim trzecim Lp. Odmiany skala 9 o cm Kol. 1: wzorzec średnia ogólna; w wiechlina łąkowa Harfa