GROCH SIEWNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 GROCH SIEWNY WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uprawa grochu siewnego w Polsce ma długą tradycję. Gatunek ten odgrywa główną rolę w grupie roślin bobowatych, jako roślina jadalna i pastewna. Dużą wartość odżywczą białka nasion grochu określa zawarta w znacznych ilościach lizyna. Brak tego aminokwasu ogranicza wartość pokarmową zbóż. Groch odgrywa też bardzo ważną rolę w płodozmianie, jako roślina przerywająca częste następstwo zbóż po sobie. Jest cenną rośliną fitosanitarną a krótki okres wegetacji sprawia, że jest bardzo dobrym przedplonem dla gatunków ozimych wymagających wczesnego siewu jak: rzepak, jęczmień. Aby uzyskać zadawalające plonowanie grochu konieczna jest nie tylko dobra znajomość agrotechniki tego gatunku, ale i gruntowna wiedza na temat odmian. Groch siewny cechuje się wyjątkowo bogatą różnorodnością odmian uprawnych. Generalnie można je podzielić na odmiany uprawiane na suche nasiona lub na zielonkę oraz odmiany warzywne. Odmiany rolnicze różnią się m.in. wymaganiami glebowymi i przeznaczeniem. Dużymi wymaganiami glebowymi cechują się odmiany jadalne i ogólnoużytkowe. Wszystkie są odmianami biało kwitnącymi, przeznaczonymi na zbiór suchych nasion. Odmiany te powinny być uprawiane na glebach kompleksów pszennych i żytnich bardzo dobrych będących w dobrej kulturze. Nasiona grochu o większych wymaganiach glebowych zawierają około 20-23% białka w suchej masie ( zależnie od odmiany i warunków środowiska). Ich nasiona mogą być wykorzystane jako komponent białkowy pasz treściwych, a niektóre z nich, o szczególnych walorach jakościowych- mające duże, żółte, gładkie dobrze rozgotowujące się nasiona mogą być przeznaczone na cele kulinarne. Obecnie Krajowy rejestr liczy 20 odmian grochu z tego 12 to odmiany ogólnoużytkowe. W grupie odmian ogólnoużytkowych są wyłącznie formy wąsolistne. W grupie odmian pastewnych funkcjonują formy wąsolistne i liściaste, zarówno wysokie jak i średniowysokie. Powierzchnia upraw materiału kwalifikowanego w porównaniu z rokiem 2009 zwiększyła się aż o 66%. W roku założono jedno doświadczenie z grochem siewnym w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian w Kawęczynie. W badaniach uczestniczyło 11 odmian grochu. Warunki pogodowe były mniej sprzyjające, w porównaniu z rokiem ubiegłym, wzrostowi i rozwojowi roślin. Plony jakie uzyskano w tym roku były niższe, niż w roku ubiegłym. Najlepiej plonującymi odmianami w naszych doświadczeniach w tym roku okazały się: Batuta, Mecenas i Boruta. Rośliny w małym stopniu wyległy nawet tuż przed zbiorem. 1

2 Tabela 1. GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Rok zbioru: Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce EZOP* TARCHALSKA* BORUTA* MEDAL* CYSTERSKI* LASSO* BATUTA* MENTOR* AKORD* MECENAS* TURNIA* # 2011 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul. Główna 20, PL Strzelce * - odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy # - odmiana pastewny 2

3 Tabela 2 GROCH SIEWNY. Warunki polowe doświadczenia. Rok zbioru. Miejscowość Kawęczyn Powiat Sochaczew Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 Klasa bonitacyjna gleby III a PH gleby w KCl 6,37 Przedplon pszenica jara Data siewu ( dzień, m-c, rok ) Obsada (szt /m 2 ) 110 Data zbioru ( dzień, m-c, rok ) Nawożenie mineralne N ( kg / ha ) 30 P 2 O 5 ( kg / ha ) 45 K 2 O ( kg / ha ) 90 Nitragina zastosowana doglebowo Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna ( nazwa ) Vitavax 200FS Herbicyd ( nazwa, dawka ) Linurex 500SC +Command 480 EC -1,0l+ 0,25 l Tabela 3 GROCH SIEWNY. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru. Lp. Cecha Kawęczyn 1 Pełnia wschodów ( data: dzień, m-c ) Ocena wschodów ( skala 9 0 ) 8,9 3 Początek kwitnienia dzień, m-c ) Ocena stanu ogólnego ( skala 9 0 ) 8,9 5 Wyleganie w fazie początku ( skala 9 0 ) 9,0 kwitnienia 6 Koniec kwitnienia ( dzień, m-c ) Wyleganie w fazie końca kwitnienia ( skala 9 0 ) 9,0 8 Wysokość roślin ( cm ) 68 9 Wyleganie przed zbiorem (skala 9 0 ) 7,8 10 Porażenie przez fuzariozę ( skala 9 0 ) 9,0 11 Porażenie przez mączniaka ( skala 9 0 ) 8,8 rzekomego 12 Dojrzałość techniczna ( dzień, m-c ) Pękanie strąków ( skala 9 0 ) 9,0 14 Równomierność dojrzewania ( skala 9 0 ) 8,6 15 Masa 1000 nasion ( g ) 271,1 16 Wilgotność nasion podczas zbioru ( % ) 13,8 17 Plon nasion ( dt / ha ) 41,9 Skala 9 0 : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 stan najmniej korzystny 3

4 Tabela 4 GROCH SIEWNY. Plon nasion odmian w Kawęczynie ( % wzorca ) na tle średnich krajowych. Lata zbioru:, 2012, 2011 Kawęczyn Średnia krajowa Lp. Odmiana Typ ulistnienia Wzorzec w dt/ha 41,9 53,8 39,8 49,1 49,3 47,4 1 Ezop SL Tarchalska SL Boruta SL Medal SL Cysterski SL Lasso SL Batuta SL Mentor SL Akord SL Mecenas SL Turnia SL Wzorzec, Akord, Ezop, Mentor, Tarchalska, Mecenas Wzorzec w roku Ezop, Tarchalska, Santana, Terno SL- wąsy czepne zamiast listków Średnia krajowa wg Wstępne wyniki plonowania odmian. Rośliny strączkowe, Słupia Wielka październik r. Tabela 5 GROCH SIEWNY. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby ( odchylenia od wzorca ). Lata zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak rzekomy Wzorzec, ( skala 9 0 ) 8,8 8,6 1 Ezop 3-0,3 0,2 2 Tarchalska 3 0,2-0,3 3 Boruta 3-0,3 0,1 4 Medal 3-0,1-0,3 5 Cysterski 3 0,2-0,1 6 Lasso 3 0,2 0,2 7 Batuta 3-0,1 0,2 8 Mentor 3-0,1 0,2 9 Akord 2 0,2-10 Mecenas 2 0,2-11 Turnia 1 0,2-4

5 Tabela 6 GROCH SIEWNY. Odmiany jadalne i ogólnoużytkowe oraz pastewne. Ważniejsze cechy użytkowe ( odchylenia od wzorca ). Lata zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie przed zbiorem Wysokość roślin ( cm ) Masa 1000 nasion (g ) Wzorzec 7,8 6,8 81,4 76,1 271,1 261,7 1 Ezop 3-0,3 0,7 7,1 8,8 28,8 15,4 2 Tarchalska 3 0,4 0,4-2,6 1,3 9,8 10,5 3 Boruta 3-0,3-0,5 5,9 6,8 79,3 40,5 4 Medal 3-0,8 0,8-3,4-5,9 6,2 10,0 5 Cysterski 3 0,7 0,8-18,6-15,5-16,9-26,5 6 Lasso 3 0,4 0,1 8,1 3,9 0,0-6,7 7 Batuta 3-0,3-0,2 1,4 8,9-3,7-3,6 8 Mentor 3 0,9-0,6 0,6 6,9-51,7-47,5 9 Akord 2-0,1 - -0,9 - -2,9-10 Mecenas 2 0,4-5,9 - -5,8-11 Turnia 1-0,8 - -3, ,6 - Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany GROCH SIEWNY CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BĘDĄCYCH W BADANIACH PIERWSZY RAZ W ROKU. ( sporządzona na podstawie List Opisowych Odmian ) 1. TURNIA Odmiana pastewna, nasienna, wąsolistna, o barwnych kwiatach. Plon nasion dość duży do dużego, białka średni. Termin kwitnienia wczesny, dojrzewania średni. Okres kwitnienia średni do dość długiego. Rośliny średnio wysokie. Wyleganie na początku kwitnienia nie występuje, w fazie końca kwitnienia małe, przed zbiorem średnie. Podatność na choroby mała. Równomierność dojrzewania dobra. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Nasiona drobne. Zawartość białka ogólnego w nasionach dość mała, włókna surowego dość mała do średniej. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m 2. 5