Wyniki doświadczeń odmianowych. JĘCZMIEŃ OZIMY (dobór komponentów do mieszanek)

Transkrypt

1 CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH Wyniki doświadczeń odmianowych JĘCZMIEŃ OZIMY (dobór komponentów do mieszanek) 2015 Słupia Wielka 2015

2 Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Słupia Wielka tel.: do 47 faks: Dyrektor prof. dr hab. Edward S. Gacek Zakład Badania i Oceny Wartości Gospodarczej Odmian Kierownik mgr inż. Józef Zych Opracowała mgr inż. Joanna Szarzyńska Redakcja merytoryczna mgr inż. Józef Zych Publikacja zrealizowana w ramach Programu Wieloletniego Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowego Instytutu Badawczego Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia zrównoważonego rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego kraju, Zadanie Weryfikacja i optymalizacja metod i systemów upraw polowych roślin na cele żywnościowe.

3 JĘCZMIEŃ OZIMY (dobór komponentów do mieszanek) Opracowanie zawiera wyniki doświadczeń z jęczmieniem ozimym (dobór komponentów do mieszanek) z roku Założono trzy doświadczenia, w których oceniano pięć odmian w siewie czystym, 10 mieszanek dwuodmianowych i 10 mieszanek trójodmianowych. Rys. 1. Rozmieszczenie doświadczeń z jęczmieniem ozimym Doświadczenia polowe prowadzono według ramowej metodyki 1). Założono je jako jednoczynnikowe, w niekompletnych, blokowych układach 1-rozkładalnych, w trzech powtórzeniach. Chemiczna ochrona roślin obejmowała zaprawianie nasion przed siewem, stosowanie herbicydów, a w przypadku wystąpienia szkodników także insektycydów. Nie stosowano natomiast chemicznej ochrony roślin przed chorobami i wyleganiem. Nawożenie mineralne było zróżnicowane w poszczególnych punktach doświadczalnych i dostosowane do lokalnych warunków (jakość gleby, rodzaj przedplonu, zasobność gleby w fosfor, potas, magnez itp.). Powierzchnia pojedynczego poletka do zbioru wynosiła 15 m 2 w dwóch doświadczeniach, natomiast w Radostowie 13,5 m 2. Przy ustalaniu ilości wysiewu uwzględniano masę 1000 ziaren i zdolność kiełkowania nasion poszczególnych odmian. Obsada nasion dla wszystkich odmian w siewie czystym była 1) Zboża. Metodyka badania wartości gospodarczej odmian (WGO), NR/P/19/2013, Słupia Wielka, lipiec jednakowa i wynosiła 350 szt./m 2, natomiast udział komponentów w mieszankach był jednakowy ( szt./m 2 dla mieszanek dwuodmianowych i szt./m 2 dla mieszanek trójodmianowych). Plon ziarna i masę 1000 ziaren przeliczono na wspólną wilgotność 14%. Wyniki plonu ziarna odmian podano w postaci średniej ogólnej oraz z poszczególnych miejscowości, natomiast wyniki pozostałych cech wyłącznie w układzie średniej ogólnej. Warunki siedliskowe i agrotechniczne doświadczeń polowych z jęczmieniem ozimym oraz daty ważniejszych terminów agrotechnicznych i faz wegetacji pokazano w tabeli 2. Dane meteorologiczne (suma opadów i temperatura powietrza na wysokości 2 m) podano w tabeli 3. W roku 2015 doświadczenia z jęczmieniem ozimym zakładano pod koniec drugiej i w trzeciej dekadzie września. Wschody były dobre i wyrównane. Jesienne zahamowanie wegetacji odnotowano w drugiej dekadzie listopada. Zima była łagodna, nie odnotowano żadnych strat po zimie. Data wiosennego ruszenia wegetacji była zróżnicowana w poszczególnych punktach doświadczalnych, od początku marca w Radostowie i Przecławiu do połowy marca w Słupi Wielkiej. Doświadczenia z jęczmieniem ozimym zbierano w terminie od 10 do 24 lipca. W roku 2015, pomimo suszy, uzyskano bardzo wysokie plony. Średni plon ziarna z wszystkich badanych obiektów wyniósł średnio 91,2 dt z ha, przy zróżnicowaniu w poszczególnych lokalizacjach od 82,0 dt z ha w Przecławiu do 108,9 dt z ha w Radostowie. Średni plon odmian w siewie czystym wyniósł 91,2 dt z ha, natomiast mieszanek dwuodmianowych i trójodmianowych był zbliżony i wyniósł odpowiednio 90,9 dt z ha i 91,7 dt z ha. Plon mieszanek dwuodmianowych był więc nieznacznie niższy od średniego plonu odmian w siewie czystym (o 0,3 dt z ha) natomiast trójodmianowych nieznacznie wyższy (o 0,4 dt z ha). Spośród badanych odmian i mieszanek, najwyższy plon uzyskano dla mieszanki trójodmianowej: Antonella + KWS Meridian + Zenek i dwuodmianowej Antonella + Zenek (97,2 98,2 dt z ha). Najniższy plon uzyskała mieszanka dwuodmianowa Holmes + SU Melania (82,4 dt z ha) oraz odmiana Holmes (82,6 dt z ha) Objaśnienie skali 9-stopniowej: 9 oznacza stan najlepszy (najkorzystniejszy) 1 oznacza stan najgorszy (najmniej korzystny)

4 - 4 - Tabela 1 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2015 Odmiana Rok zarejestrowania Hodowca Materiał siewny zdolność kiełkowania (%) masa 1000 ziaren (g) Obsada nasion (szt./m 2 ) Antonella 2011 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 99 50, Holmes 2011 Nordic Seed A/S 97 55, KWS Meridian 2011 KWS Lochow GmbH 97 42,4 350 Nordsaat Saatzucht GmbH 4 SU Melania ,8 350 Saatzucht Langenstein 5 Zenek 2013 Secobra Recherches SAS 94 46,0 350 Mieszanka Skrót nazwy mieszanki 6 Antonella + Holmes Ant+Hol Antonella + KWS Meridian Ant+Mer Antonella + SU Melania Ant+Mel Antonella + Zenek Ant+Zen Holmes + KWS Meridian Hol+Mer Holmes + SU Melania Hol+Mel Holmes + Zenek Hol+Zen KWS Meridian + SU Melania Mer+Mel KWS Meridian + Zenek Mer+Zen SU Melania + Zenek Mel+Zen Antonella + Holmes + KWS Meridian Ant+Hol+Mer Antonella + Holmes + SU Melania Ant+Hol+Mel Antonella + Holmes + Zenek Ant+Hol+Zen Antonella + KWS Meridian + SU Melania Ant+Mer+Mel Antonella + KWS Meridian + Zenek Ant+Mer+Zen Antonella + SU Melania + Zenek Ant+Mel+Zen Holmes + KWS Meridian + SU Melania Hol+Mer+Mel Holmes + KWS Meridian + Zenek Hol+Mer+Zen Holmes + SU Melania + Zenek Hol+Mel+Zen KWS Meridian + SU Melania + Zenek Mer+Mel+Zen Bilans doświadczeń: założone i przyjęte do syntezy 3

5 - 5 - Tabela 2 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Warunki prowadzenia doświadczeń. Rok zbioru 2015 Wyszczególnienie Radostowo Słupia Wielka Przecław Rolnicza wartość gleby w 100 o skali IUNG-PIB Kompleks przydatności rolniczej gleb Odczyn gleby (ph w KCl) 6,0 6,1 7,6 Przedplon RZPO RZPO RZPO Zaprawianie nasion Herbicydy (data): - pierwszy zabieg Insektycydy (data): - pierwszy zabieg Nawożenie mineralne - P 2 O K 2 O N razem N jesień 21 - N wiosna Nawożenie dolistne: - jeden zabieg dwa zabiegi Daty siewu, zbioru i ważniejszych faz rozwojowych Siew Wschody Krzewienie Jesienne zahamowanie wegetacji Wiosenne ruszenie wegetacji Strzelanie w źdźbło Kłoszenie Dojrzałość woskowa Dojrzałość pełna Zbiór Kol. 2-4: przedplon: RZPO rzepak ozimy; data: dzień/miesiąc Tabela 3 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Dane meteorologiczne. Sezon wegetacyjny 2014/ ZDOO IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII suma opadów (mm) 1 Radostowo Słupia Wielka Przecław średnia temperatura powietrza na wysokości 2 m ( o C) 4 Radostowo 15,1 9,9 4,6 0,5 1,5 0,4 4,5 7,4 11,3 14,5 17,4 20,2 5 Słupia Wielka 15,6 10,8 5,7 1,4 1,6 1,1 5,3 8,8 13,5 16,4 19,9 22,8 6 Przecław 14,5 9,4 5,4 0,6 1,0 0,2 4,4 8,3 12,4 16,5 19,7 21,0

6 - 6 - Tabela 4 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Plon ziarna odmian w miejscowościach. Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka dt z ha Radostowo Słupia Wielka Przecław odch. od % dt z ha odch. od % dt z ha odch. od % Wzorzec 108,9 82,7 82,0 1 Antonella 105,7-3, ,0 15, ,6 2, Holmes 116,1 7, ,6-23, ,9-10, KWS Meridian 103,0-6, ,0 16, ,7 6, SU Melania 104,2-4, ,0-4, ,1 3, Zenek 115,8 6, ,1-3, ,7-2, Ant+Hol 114,9 6, ,5-11, ,5-10, Ant+Mer 103,2-5, ,8 11, ,4 9, Ant+Mel 102,3-6, ,2-0, ,3-1, Ant+Zen 109,0 0, ,7 6, ,0 12, Hol+Mer 105,7-3, ,9-4, ,2 0, Hol+Mel 103,0-5, ,3-11, ,9-9, Hol+Zen 113,4 4, ,3-7, ,9-1, Mer+Mel 108,0-0, ,8 9, ,5 0, Mer+Zen 107,3-1, ,7 6, ,4 11, Mel+Zen 110,0 1, ,7-2, ,8-3, Ant+Hol+Mer 107,7-1, ,7 6, ,6 2, Ant+Hol+Mel 103,9-5, ,5-2, ,2-6, Ant+Hol+Zen 112,6 3, ,9-6, ,4 0, Ant+Mer+Mel 107,6-1, ,6 2, ,5-2, Ant+Mer+Zen 111,0 2, ,8 15, ,9 3, Ant+Mel+Zen 108,9 0, ,3 7, ,3 5, Hol+Mer+Mel 106,4-2, ,9-3, ,8 0, Hol+Mer+Zen 105,2-3, ,7-3, ,3-3, Hol+Mel+Zen 109,2 0, ,6-9, ,3 6, Mer+Mel+Zen 107,9-1, ,7 6, ,3 3,4 104 NIR dt z ha 2,9 9,8 5,5 NIR % 2,7 11,8 6,7 Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5) Kol. 3,6,9: odchylenia od w dt z ha

7 - 7 - Tabela 5 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Plon ziarna. Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Plon ziarna rzeczywisty dt z ha odch. % Plon ziarna teoretyczny dt z ha odch. % Plon ziarna rzeczywisty do teoretycznego dt z ha % Wzorzec 91,2 91,2 1 Antonella 96,1 4, ,1 2 Holmes 82,6-8, ,6 3 KWS Meridian 96,9 5, ,9 4 SU Melania 89,1-2, ,1 5 Zenek 91,5 0, ,5 6 Ant+Hol 86,0-5, ,3-1,9 98-3, Ant+Mer 96,1 4, ,5 5, , Ant+Mel 88,3-2, ,6 1, , Ant+Zen 97,2 6, ,8 2, , Hol+Mer 88,6-2, ,8 2, , Hol+Mel 82,4-8, ,8-5,4 94-3, Hol+Zen 89,9-1, ,0-4,2 95 2, Mer+Mel 94,1 2, ,0 1, , Mer+Zen 96,8 5, ,2 3, , Mel+Zen 89,8-1, ,3-0,9 99-0, Ant+Hol+Mer 93,7 2, ,8 0, , Ant+Hol+Mel 86,5-4, ,2-2,0 98-2, Ant+Hol+Zen 90,3-0, ,1-1,2 99 0, Ant+Mer+Mel 90,9-0, ,0 2, , Ant+Mer+Zen 98,2 7, ,8 3, , Ant+Mel+Zen 95,5 4, ,2 1, , Hol+Mer+Mel 89,4-1, ,5-1,7 98-0, Hol+Mer+Zen 87,7-3, ,3-0,9 99-2, Hol+Mel+Zen 90,4-0, ,7-3,5 96 2, Mer+Mel+Zen 94,0 2, ,5 1, ,5 102 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5) Kol. 3,6: odchylenia od w dt z ha Kol. 5-7: plon mieszanki wyliczony jako średnia plonu komponentów w siewie czystym Kol. 5: dla odmian 1-5 plon teoretyczny = plon rzeczywisty Kol. 8: kol. 2 - kol. 5 Kol. 9: kol. 2/kol. 5*100%

8 - 8 - Tabela 6 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Porażenie odmian przez choroby (odchylenia od, skala 9 o ). Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Pleśń śniegowa Mączniak prawdziwy Plamistość siatkowa Rynchosporioza Rdza jęczmienia Ciemnobrunatna plamistość Wzorzec 8,9 7,7 6,6 8,0 6,9 5,4 1 Antonella 0,1-0,1 0,0 0,3-0,1 0,6 2 Holmes 0,1-0,1-0,6-0,3-0,3-1,7 3 KWS Meridian -0,3 0,3 0,6 0,2 0,6 1,8 4 SU Melania 0,1 0,1 0,1 0,0 0,4 0,3 5 Zenek 0,1-0,2-0,1-0,2-0,6-0,9 6 Ant+Hol -0,6-0,6-0,6-0,7-0,6-0,4 7 Ant+Mer -1,3-0,4 0,1 0,2-0,3 0,8 8 Ant+Mel -0,3 0,3 0,2 0,0 0,1 0,9 9 Ant+Zen -0,6-0,4 0,1 0,2-0,1-0,9 10 Hol+Mer -0,3-0,1 0,6-0,2 0,7 0,4 11 Hol+Mel -0,3 0,3 0,0 0,3 0,4-0,1 12 Hol+Zen 0,1-0,1 0,1 0,2 0,4-0,1 13 Mer+Mel -0,6-0,4 0,5 0,2 0,4 0,1 14 Mer+Zen 0,1-0,6 0,2-0,8 0,2-0,7 15 Mel+Zen -0,6 0,3 0,1 0,3 0,2 0,1 16 Ant+Hol+Mer 0,1-0,4 0,2-0,2 0,1 0,1 17 Ant+Hol+Mel 0,1 0,3 0,0-0,3 0,2-0,1 18 Ant+Hol+Zen -0,9-0,2-0,1 0,0 0,2-0,1 19 Ant+Mer+Mel 0,1 0,1 0,9 0,5-0,3 0,4 20 Ant+Mer+Zen -0,6-0,2 0,2 0,0 0,6 0,8 21 Ant+Mel+Zen -0,6 0,3 0,6 0,5 0,7 0,3 22 Hol+Mer+Mel -0,3-0,4 0,2-0,5-0,3 0,1 23 Hol+Mer+Zen -0,3 0,1 0,4 0,0 0,6 0,1 24 Hol+Mel+Zen -0,3-0,1 0,0 0,2 0,2-0,1 25 Mer+Mel+Zen -0,3-0,9 0,0-0,5-0,1-0,1 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5)

9 - 9 - Tabela 7 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Ważniejsze cechy rolnicze odmian (odchylenia od ). Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Wysokość roślin w fazie dojrz. mlecznej Wyleganie przed zbiorem Data kłoszenia Data dojrzałości pełnej cm skala 9 o liczba dni Wzorzec 103 8,6 8, Antonella 2 0,4 0,0 0,0-0,5 2 Holmes -5 0,1 0,2 0,5 0,5 3 KWS Meridian 5 0,1-0,3 1,0 0,0 4 SU Melania 0-0,6-0,2 1,0 0,5 5 Zenek -2 0,1 0,2-2,0-0,5 6 Ant+Hol -2-1,3-0,5 0,5 0,5 7 Ant+Mer 5 0,4-0,2 0,0 0,0 8 Ant+Mel 1-1,3-0,5 1,0 1,0 9 Ant+Zen 0-0,6-0,1-1,0 0,0 10 Hol+Mer 1-0,3 0,0 0,5 1,0 11 Hol+Mel 1 0,1 0,2 1,0 0,5 12 Hol+Zen -3 0,4 0,4-0,5-0,5 13 Mer+Mel 4-0,9-0,2 1,0 1,0 14 Mer+Zen 1 0,4 0,4-1,0 0,5 15 Mel+Zen -2 0,1 0,0-1,0 1,0 16 Ant+Hol+Mer 1 0,4 0,4 0,5-1,0 17 Ant+Hol+Mel 0 0,1 0,2 1,0 0,0 18 Ant+Hol+Zen -3 0,4 0,4-0,5-0,5 19 Ant+Mer+Mel 1 0,4 0,4 1,0 0,5 20 Ant+Mer+Zen 1 0,1 0,2-1,0 1,0 21 Ant+Mel+Zen 1 0,4 0,0-1,0 0,5 22 Hol+Mer+Mel 0 0,4 0,4 0,5 1,0 23 Hol+Mer+Zen -1 0,1 0,0 0,0 1,0 24 Hol+Mel+Zen 0-0,3 0,0-0,5-0,5 25 Mer+Mel+Zen 1 0,1 0,1 0,0 1,0 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5)

10 Tabela 8 JĘCZMIEŃ OZIMY dobór komponentów do mieszanek. Ważniejsze cechy ziarna odmian (odchylenia od ). Rok zbioru 2015 Odmiana/ mieszanka Wilgotność ziarna przy zbiorze Masa 1000 ziaren Wyrównanie ziarna (powyżej 2,5 mm) Udział pośladu (poniżej 1,6 mm) % g % % Wzorzec 13,1 55,6 89 3,2 1 Antonella 0,0 3,2 6-1,9 2 Holmes -0,1 0,1-10 4,4 3 KWS Meridian -0,1 0,2 4-1,3 4 SU Melania -0,1 1,2 0-0,9 5 Zenek 0,3-4,6-1 -0,4 6 Ant+Hol -0,3-1,2-3 1,0 7 Ant+Mer 0,0 0,5 5-1,6 8 Ant+Mel -0,5 1,5 4-1,8 9 Ant+Zen 0,2-1,6 1-0,4 10 Hol+Mer -0,3-0,6 0 0,1 11 Hol+Mel 0,1 0,3-6 0,4 12 Hol+Zen -0,3 0,2-4 0,9 13 Mer+Mel 0,2 0,8 3-1,0 14 Mer+Zen -0,2-1,1 0-0,3 15 Mel+Zen 0,2-1,0-4 0,8 16 Ant+Hol+Mer -0,4 0,6 2-0,4 17 Ant+Hol+Mel 0,3 0,3 2-0,9 18 Ant+Hol+Zen 0,0-2,6-1 0,1 19 Ant+Mer+Mel -0,1 1,3 4-1,5 20 Ant+Mer+Zen -0,1 1,0 1-0,4 21 Ant+Mel+Zen -0,2-0,2 1-0,8 22 Hol+Mer+Mel -0,1 1,2 1-0,4 23 Hol+Mer+Zen 0,0-0,1 0 0,1 24 Hol+Mel+Zen -0,1 0,1-4 0,9 25 Mer+Mel+Zen 0,0-1,1 1-0,6 Liczba doświadczeń Kol. 1: wzorzec odmiany w siewie czystym ( 1-5)