Owies Uwagi ogólne Doświadczenie w Lubaniu zostało dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Pomorskiego. Wyniki doświadczeń

Transkrypt

1 Owies Uwagi ogólne Zainteresowanie uprawą owsa nie maleje. W 00 roku w województwie pomorskim owies uprawiany był na powierzchni 4,5 tys. ha. Tylko w 00 roku powierzchnia uprawy tego gatunku zwiększyła się o,6 tys. ha w porównaniu do roku 009. Ziarno owsa znajduje wszechstronne zastosowanie jako wartościowa pasza oraz surowiec do produkcji płatków. O dużej wartości tego zboża w przemyśle spożywczym decydują jego walory żywieniowe związane z zawartością dobrze przyswajalnego białka, łatwo strawnego tłuszczu oraz dużej zawartości soli mineralnych, witamin (głównie E), a także lecytyny. Plon uboczny, słoma i plewy, stanowią cenną paszę, która charakteryzuje się małą zawartością trudno strawnego włókna. Szczególnie formy nieoplewione posiadają dużą wartość pokarmową oraz energetyczną i są bardzo poszukiwane przez hodowców drobiu. Jest głównym komponentem mieszanek zbożowych. Obecnie przy dużym udziale zbóż w produkcji roślinnej owies powinien być uprawiany jako roślina fitosanitarna, ponieważ nie jest on porażany przez grzyby powodujące choroby podstawy źdźbła zbóż. Wyniki wielu doświadczeń wykazały, że inne zboża uprawiane po owsie dają wyższe plony ziarna i są mniej porażone przez choroby grzybowe. Obecnie w rejestrze znajduje się 5 odmian owsa zwyczajnego oraz 5 odmian owsa nagiego.w 0 roku w ramach PDOiR w rejonie województwa pomorskiego założono dwa doświadczenia z owsem. Jedno na polach w Lubaniu na glebie klasy IVb, a drugie w SDDO w Wyczechach na glebie kl IIIa. Doświadczenie w Lubaniu zostało dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Pomorskiego. Były to doświadczenia jednoczynnikowe w czterech powtórzeniach. Celem tych badań było określenie plenności poszczególnych odmian oraz podatności na choroby i stresy abiotyczne w różnych warunkach siedliskowych. Doświadczenie przeprowadzono według metodyki opracowanej przez COBORU w Słupi Wielkiej. Doboru odmian do doświadczenia dokonał Wojewódzki Zespół do spraw PDOiR. Wzięto pod uwagę przydatność tych odmian do uprawy w warunkach klimatyczno - glebowych województwa pomorskiego. Wyniki doświadczeń Owies jest rośliną wczesnego siewu. Zasiany wcześniej lepiej się ukorzenia i krzewi. Na każde opóźnienie reaguje obniżką plonu, która zwiększa się w lata suche. W roku doświadczenia założono optymalnym terminie. Wschody były dobrze wyrównane. Mała ilość opadów w maju przyhamowała wzrost roślin. Czerwcowe opady poprawiły stan roślin. Obfite opady w czerwcu i lipcu były przyczyną wtórnego odbijania pędów bocznych, szczególnie w Wyczechach.. Odmiany owsa dojrzewały późno i nierówno. Pomimo dużej wilgotności choroby wystąpiły w umiarkowanym nasileniu. Najbardziej podatnymi odmianami na rdze źdźbłową i wieńcową były Pogon, Siwek i Furman a na helmintosporiozę Maczo i Krezus. Plony ziarna ze zbiorów w 0 roku były na zadowalającym poziomie. Z odmian oplewionych zarówno w Wyczechach jak i w Lubaniu najlepiej plonowały Arden, Bingo i Haker. Odmiany owsa nagiego plonują ok. 30% niżej niż odmiany oplewione. Odmiany Siwek i Nagus lepiej plonowały niż Maczo. Natomiast MTZ była istotnie wyższa w Wyczechach. Spośród badanych odmian najdorodniejszym ziarnem wyróżniały się odmiany: Bingo, Skorpion. Nasiona odmian owsa nagiego mają nasiona o mniejszej MTZ. Ważnym parametrem plonu jest udział łuski w plonie ziarna. Poza formami nagoziarnistymi, u których udział łuski jest znikomy (3-5%), u odmian wzorcowych wynosił,9%. Z odmian oplewionych najwięcej łuski posiadał Furman. Wylegania w roku nie było. Wszystkie badane odmiany należą do grupy żółtoziarnistych.

2 Tabela 0. Owies. Odmiany badane. Rok zbioru:. Rok wpisania do Krajowego Rok Odmiana Rejestru włączenia Odmian w do LZO Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce 3 4 Krezus Zuch , 3 Bingo Furman Breton Pogon Saaten-Union sp. z o. o., ul Straszewska 70, 6-00 Wągrowiec 7 Scorpion Saaten-Union sp. z o. o., ul Straszewska 70, 6-00 Wągrowiec, 8 Arden 00 9 Haker 00 Małopolska Hodowla Roślin sp. z o. o., ul. Zbożowa 4, 0 Siwek Kraków Maczo 00 Nagus 0 Kol. i 4 według Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce COBORU Słupia Wielka 0. Tabela 0. Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru:. Miejscowość Wyczechy Lubań Powiat Człuchów Kościerzyna Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni bardzo dobry zbożowo pastewny słaby Klasa bonitacyjna gleby IIIa V PH gleby w KCl 5,95 5,9 Przedplon Gryka Ziemnaki Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N (kg/ha) PO5 (kg/ha) KO (kg/ha) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 00FS Kinto Duo 080 FS Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Lintur 70 WG 50 g Granstar Ultra SX 50 SG 40g Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Fury 00 EC 0, l Desykant na zielone odrosty Reglone l

3 Tabela 0.3 Owies. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru:. Cecha Wyczechy Lubań Termin wiechowania rok) (dzień, m-c, Termin dojrzałości woskowej rok) (dzień, m-c, Wysokość roślin (cm) 08,4 84,8 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 7,7 9,0 9 o ) 6 Porażenie przez choroby 9 o ) (skala 7 - mączniak prawdziwy 8,6 7,9 8 - rdza wieńcowa 8,9 7,9 9 - helmintosporioza 8,0 7,8 0 - rdza źdźbłowa 9,0 7,9 Masa 000 ziaren (g) 40,8 3,4 Udział łuski (%) - 0,8 3 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 3,0,9 4 Średni plon z doświadczenia (dt/ha) 75,8 59,9 Średnie wyniki z doświadczeń. Tabela 0.4 Owies. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru:. Odmiana Wyczechy Lubań wzorzec dt/ha 8,9 65,6 Krezus Zuch Bingo Furman Breton Pogon Scorpion Arden Haker Siwek 7 76 Maczo 59 6 Nagus 7 7 Wzorzec Krezus, Zuch, Bingo. 3

4 Tabela 0.5 Owies. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:. Odmiana Wzorzec, dt z ha 5,8 53,5 74, 63,9 60, Krezus Zuch Bingo Furman Breton Pogon Scorpion Arden Haker Siwek Maczo Nagus Liczba doświadczeń 4 6 Wzorzec: 0, Krezus, Zuch, Bingo, 00 - średnia z wszystkich badanych odmian. Tabela 0,6 Owies. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 00. Liczba Mączniak Rdza Odmiana lat wieńcowa badań Rdza źdźbłowa Helmintosporioz a Wzorzec, (skala 9 o ) 8,0 7,5 8,5 8, 8,0 8, 7,8 7,4 Krezus 3-0,0-0, 0, 0,3 0,0-0, -0,4-0,3 Zuch 3-0, -0,3-0, 0, 0,0 0,0 0,4 0, 3 Bingo 3 0, 0, -0, -0, 0,0 0, 0,0-0, 4 Furman 3 0,5 0,4-0,5-0,5-0,3-0, 0,0 0, 5 Breton 3 0, 0,0 0,0-0,6 0,0 0,0 0,3 0, 6 Pogon 3 0,4 0,3-0,6 -,0-0,5-0,4 0,0-0,3 7 Scorpion 3 0,0 0,3-0,3-0,8 0,0 0,3 0, 0,0 8 Arden 3 0,3 0,4 0, -0, 0,0 0,3 0,3 0,4 9 Haker 3 0,4 0,5 0,4 0,0 0,0-0, 0,6 0,6 0 Siwek 3 0,3 0,4-0,4-0,4-0,5 0,0 0,5 0, Maczo 3 0,3 0,5 0,3 0, 0,0-0, -0,5-0,4 Nagus 0,4 0,4-0, -0,6-0,5 0, 0,5 0,3 Liczba doświadczeń Wzorzec: 0, Krezus, Zuch, Bingo, 00 - średnia z wszystkich badanych odmian. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą.

5 Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata lub jeden rok jest odpowiednio mniejsza. Tabela 0.7 Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 00. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) w fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 000 ziaren (g) Udział łuski w % Wzorzec 9,0 9,0 9,0 7,0 98,8 83,5 40,7 38,9,9 4,8 Krezus 3 0,0 0,0 0,0-0, -,5-4,3-0,9 -,,0 3,7 Zuch 3 0,0 0,0 0,0 0,,5 3, -,4-0,8-0,8 -,0 3 Bingo 3 0,0 0,0 0,0 0, 0,,6,3 4, -, -, 4 Furman 3 0,0 0,0 0,0-0,0-0,,0-0,6 -,3 5,0 5,0 5 Breton 3 0,0 0,0 0,0-0,0 -,7-0,4 0, 0,4 0,4 0,4 6 Pogon 3 0,0 0,0 0,0-0,3-4,0 -,9,,5 0,5,4 7 Scorpion 3 0,0 0,0 0,0-0,0-6,0 -,4 0,3 3, 0,3,5 8 Arden 3 0,0 0,0 0,0-0, -0,9 0,0-4,3-3,7 0,5,6 9 Haker 3 0,0 0,0 0,0-0,0 -,0,9-3, -,0 -,3 0,9 0 Siwek 3 0,0 0,0 0,0-0,0-7,7 -,8 - -9, - - Maczo 3 0,0 0,0 0,0 0,5-8,9 -,3 - -9,3 - - Nagus 0,0 0,0 0,0 4,6 6,0 4, ,8-9,4 - Liczba doświadczeń ,6,9 6 5,6 9,0 5 Wzorzec: 0, Krezus, Zuch, Bingo, 00 - średnia z wszystkich badanych odmian. Wyleganie - wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których wystąpiło; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. W roku nie wpisano do Krajowego Rejestru nowych odmian. 5