13. Łubin żółty

Transkrypt

1 13. Łubin żółty Doświadczenie z łubinem żółtym w roku założono w optymalnym terminie w sprzyjających warunkach atmosferycznych. Sucha i ciepła pogoda w kwietniu przyczyniła się do szybkich, równomiernych wschodów. Gwałtowne ochłodzenie z przymrozkami i opadami śniegu na początku maja, przyhamowało wzrost grochu - uszkodzeń roślin nie stwierdzono. Dobre uwilgotnienie gleby (okresami w nadmiarze), w całym sezonie wegetacyjnym, a przede wszystkim w fazie wypełniania strąków zapewniło odmianom wysoki plon. Brak objawów antraknozy był wynikiem potrójnej ochrony. Bardzo deszczowy (175,5 mm) i chłodny lipiec wydłużył dojrzewanie łubinu. Dojrzałe strąki ale wciąż zielone łodygi odmian tradycyjnych utrudniały zbiór. Plony odmian były dobre, MTN bardzo wysoka. Średnia dla wszystkich badanych odmian w roku wynosiła 27,5 dt/ha. W 2010 roku doświadczenie z łubinem było również wcześnie założone ale chłodny kwiecień z nocnymi przymrozkami znacznie wydłużył wschody i pogorszył ich jakość. Szczególnie negatywnie zareagowała odmiana Talar. Bardzo mokry (146,9 mm) i chłodny maj przyczynił się do wystąpienia zgorzeli siewek (kompleks grzybów z rodzaju Fusarium spp., Rizoctonia solani, Phytophora spp., Alternaria spp.). Młode siewki zamierały i wypadały. Największą ich ilość odnotowano u odmiany Talar. Kilkudniowe upały w pierwszej dekadzie czerwca spowodowały szybkie zakwitanie łubinu. Rośliny niskie, osłabione chłodem i nadmiarem wody w glebie gwałtownie zaczęły kwitnąć. Stan roślin na poletkach był słaby. Faza kwitnienia, przede wszystkim odmian tradycyjnych, została znacznie skrócona przez lipcowe upały przekraczające 35 o C. Dojrzewanie przebiegało w warunkach upalnej pogody. Rośliny szybko i równomiernie osiągnęły dojrzałość żniwną. Odnotowano znaczne opadanie strąków podczas zbioru, szczególnie u odmian samokończących. Plon w 2010 roku był słaby, średnia dla wszystkich badanych odmian wynosiła 23,2 dt/ha i była najniższa w trzyleciu. Faza wschodów w roku 2009 przebiegała w sprzyjających warunkach pogodowych. Kwietniowa susza spowolniła początkowy wzrost roślin. Opady deszczu w trzeciej dekadzie maja i w czerwcu poprawiły kondycję odmian i ich stan ogólny. Bardzo gwałtowna pogoda w czerwcu i lipcu z silnymi opadami deszczu spowodowała wydłużenie fazy kwitnienia. Chłodna i deszczowa pogoda utrudniała dojrzewanie odmian. Odmiany silnie wyległy, konieczny był zbiór dwufazowy. W 2009 roku odnotowano najlepsze plonowanie odmian. Średnia dla wszystkich badanych odmian wynosiła 32,1 dt/ha i była najwyższa w trzyleciu. We wszystkich trzech latach badań, w warunkach województwa łódzkiego, najlepiej plonowała odmiana Mister. Wykazuje ona dużą odporność na Fusarium spp. i wąskolistność, a dodatkowo dorodność nasion tej odmiany, obok odmiany Parys, jest najlepsza. Różnice plonowania między odmianami samokończącymi a tradycyjnymi należy interpretować w połączeniu z panującymi w danym sezonie wegetacyjnym warunkami atmosferycznymi. Genotypy samokończące plonują słabiej, lecz szybciej i równomierniej dojrzewają. W warunkach, kiedy faza kwitnienia zostaje skrócona, nie mogą wykazać swojego potencjału plonotwórczego i wtedy różnice nie są tak znaczące. Ważną cechą odmian łubinu jest równomierność dojrzewania. Odmiany samokończące wykazują się najlepszą równomiernością, z odmian tradycyjnych na uwagę zasługuje Mister i Talar. Równomiernie dojrzewa również nowo zarejestrowana odmiana Baryt. Istotną cechą łubinu żółtego mającą wpływ na wysokość uzyskiwanych plonów jest podatność na wyleganie. Zakres wylegania w głównej mierze zależy od warunków środowiskowo-glebowych. Jest to również ważna cecha charakteryzująca poszczególne odmiany. W fazie kwitnienia łubin wylega sporadycznie, znaczne wyleganie obserwuje się przed zbiorem. Skłonność do wylegania cechuje odmiany: Parys, Dukat i Perkoz. Analizując zdrowotność odmian należy stwierdzić, że łubin może być porażany przez wiele chorób grzybowych. Choroby te mogą powodować bardzo duże uszkodzenia roślin prowadzące w skrajnych przypadkach nawet do całkowitego zniszczenia plantacji. Najgroźniejszą z nich jest antraknoza. Trudności z opanowaniem tej choroby są przyczyną zmniejszenia uprawy łubinu. Dzięki skutecznej, potrójnej ochronie

2 ograniczono wystąpienie antraknozy. W warunkach województwa łódzkiego w ciągu ostatnich trzech lat nie odnotowano porażenia łubinów. Inną równie niebezpieczną chorobą jest fuzarioza. Najbardziej odporna jest odmiana Mister. Najmniej imunne na porażenie Fusarium spp. w roku były Perkoz, Taper, Dukat i Talar. Porażenia wirusem wąskolistności w roku nie zaobserwowano. w 2010 roku wirusem najbardziej porażały się odmiany: Dukat, Parys i Lord. Tabela 1. Łubin żółty. Odmiany badane. Rok zbioru Rok Typ wpisania wzrostu/termin do Kod kraju Odmiana tworzenia Krajowego pochodzenia pędu Rejestru głównego Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę lub w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce Parys Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR NK/p 1988 PL (GR) 2 Mister NK/wcz 2003 PL Kasztanowa 5, Tulce 3 Dukat NK/wcz 2006 PL 4 Lord NK/śr-p 2006 PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR 5 Talar NK/wcz-śr 2008 PL 6 Baryt PL 7 Taper SK/bwcz-wcz 2002 PL 8 Perkoz SK/wcz 2008 PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR SK- odmiana samokończąca, NK- odmiana niesamokończąca (tradycyjna), bwcz- bardzo wczesny, wcz-wczesny, wcz-śr- wczesny do średniego, śr- średni, p- późny GR - odmiana z dominującym udziałem alkaloidu gramina brak danych

3 Tabela 2 Łubin żółty. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru. SDOO SULEJÓW Powiat Piotrkowski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni dobry Klasa bonitacyjna gleby III b ph gleby w KCl 6,3 Przedplon jęczmień jary Data siewu Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne - kg/ha N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) 22 K 2 O (kg/ha) 55 Nawożenie dolistne Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (ml/100 kg nasion ) Vitavax 200 FS 350 Herbicyd (kg/ha,l/ ha) Sencor 70 WG + Command 480 EC - 0,3 + 0,2 Tabela 3 Łubin żółty. Wyniki ogólne dla odmian. Rok zbioru.. Cecha Sulejów 1 Pełnia wschodów (data: dzień, miesiąc) Ocena wschodów (skala 9 o ) 7,7 3 Początek kwitnienia (data: dzień, miesiąc) Ocena stanu ogólnego (skala 9 o ) 8,1 5 Wyleganie w fazie początku kwitnienia (skala 9 o ) 9,0 6 Koniec kwitnienia pędu głównego (data: dzień, miesiąc) Koniec kwitnienia łanu (data: dzień, miesiąc) Wyleganie w fazie końca kwitnienia (skala 9 o ) 9,0 9 Wysokość roślin przed zbiorem (cm) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,5 11 Porażenie przez fuzariozę (skala 9 o ) 8,2 12 Porażenie przez antraknozę (skala 9 o ) 9,0 13 Początek dojrzewania (data: dzień, miesiąc) Dojrzałość żniwna (pełna) (data: dzień, miesiąc) Równomierność dojrzewania (skala 9 o ) 8,3 16 Opadanie strąków podczas zbioru (skala 9 o ) 7,5 17 Masa 1000 nasion (g) 143,1 18 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 17,6 19 Plon nasion (dt/ha) 27,

4 Tabela 4 Łubin żółty. Plon nasion odmian (%wzorca). Rok zbioru.. Odmiana SDOO Sulejów Wzorzec (dt z ha) 27,5 1 Parys 94 2 Mister Dukat Lord Talar Baryt Taper 86 8 Perkoz 90 Wzorzec: wszystkie badane odmiany Tabela 5 Łubin żółty. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2010, Odmiana Wzorzec (dt z ha) 27,5 23,2 32,1 25,4 27,6 1 Parys Mister Dukat Lord Talar Baryt Taper Perkoz Liczba doświadczeń Wzorzec: w, 2010 i 2009 roku wszystkie badane odmiany 119

5 Tabela 6. Łubin żółty. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru, 11 Wzorzec: w roku, 2010, 2009 wszystkie badane odmiany Skala 9 o 9 oznacza stan najlepszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny Tabela 7 Łubin żółty. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 11 Odmiana Odmiana Liczba lat badań Liczba lat badań Równomierność dojrzewania Wyleganie przed zbiorem (skala 9 o ) Długość okresu wegetacji (liczba dni) Wysokość roślin (cm) Masa 1000 nasion (g) Wzorzec (skala 9 o ) 8,3 8,2 8,5 7, ,1 127,1 1 Parys 3-2,3-1,1-0,6-1, ,9 5,9 2 Mister 3 0,5 0,2 0,7 0, ,9 7,5 3 Dukat 3-0,1-0,1-0,5-1, ,1-4,5 4 Lord 3 0,0 0,0 0,5 0, ,1-7,8 5 Talar 3 0,5 0,0 0,7 0, ,1-1,8 6 Baryt 1 0,2 0, ,1 7 Taper 3 0,7 0,8 0,7 1, ,1-3,1 8 Perkoz 3 0,7 0,6-0,3 0, ,1 4,5 Liczba doświadczeń Wyleganie: wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą, Wzorzec: w roku, 2010, wszystkie badane odmiany, Długość okresu wegetacji - liczba dni od siewu do dojrzałości żniwnej. Fuzarioza Antraknoza Wąskolistność Wzorzec ( skala 9 o ) 8,2 8,5 9,0 9,0 9,0 8,7 1 Parys 3 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 2 Mister 3 0,8 0,5 0,0 0,0 0,0 0,2 3 Dukat 3-0,2 0,1 0,0 0,0 0,0-0,4 4 Lord 3 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0-0,3 5 Talar 3-0,2-0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 6 Baryt 1 0,3 0,0 0,0 7 Taper 3-0,5-0,4 0,0 0,0 0,0 0,3 8 Perkoz 3-0,5-0,5 0,0 0,0 0,0 0,3 Liczba doświadczeń