Orkisz ozimy. Uwagi ogólne

Transkrypt

1 Rok wpisania Rok włączenia Kod kraju pochodzenia Orkisz ozimy Uwagi ogólne Doświadczenia PDOiR z orkiszem ozimym w woj. małopolskim w r. założono w dwóch punktach - w SDOO Węgrzce oraz w IHAR Radzików - ZD Grodkowice. Doświadczenia te finansowane były lokalnie..dobór do tych odmian ustalił Zespół PDOiR woj. małopolskiego. W doświadczeniach badano 7 odmian - w tym 6 odmian orkiszu i jedną odmianę pszenicy zwyczajnej, która służyła jako wzorzec (Tonacja). Powierzchnia poletka do sprzętu to 15 m 2 w SDOO Węgrzce oraz 10 m 2 w ZD Grodkowice. Tabela 1 Orkisz ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: do KR do LZO Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej -pełnomocnika w Polsce 1. Tonacja PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20; Strzelce 2. Ceralio DE 3. Frankenkorn DE 4. Ostro DE 5. Schwabenkorn DE 6. Schwabenspelz DE 7. Zollenspelz DE KR - Krajowy Rejestr LZO - Lista Zalecanych Odmian Tabela 2 Orkisz ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość SDOO Węgrzce IHAR Radzików ZD Grodkowice Powiat Kraków Wieliczka Kompleks rolniczej przydatności gleby 2 2 Klasa bonitacyjna gleby II R III a ph gleby w KCl 6, 82 * Przedplon Rzepak ozimy Rzepak ozimy Data siewu (dzień, m - c, rok) Obsada roślin (szt./ m 2 ) * * Data zbioru (dzień, m - c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnik. na poziomie a 2 (l/kg/ha) Kristalon 1,2 kg FoliqMicromax 1,0 l

2 Tabela 2 c. d. Orkisz ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość SDOO Węgrzce Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Baytan Universal 400ml/100kg Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Legato 600 S.C. - 1,4 l Starane 250 EC l Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Bi 58 Nowy 400 EC l (2x) IHAR Radzików ZD Grodkowice * - brak danych - zabiegu nie wykonano Alister 162 OD - 1,0 l Grodyl 75 WG - 40 g Fury 100 EW - 0,1 l (tylko na poziomie a a ) Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Alert 375 SC l Input 460 EC - 0,75 l Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Artea 330 EC 0,5 l Capalo 337,5 SE - 2,0 Allegro 250 S.C. - 1,0 l Reguor wzrostu (nazwa, dawka/ha) Moddus 250 EC 0.6l Tabela 3 Orkisz ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Cecha Węgrzce Grodkowice a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 9,0 9,0 2. Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,0 8,1 3. Martwe rośliny (%) 0,0 0,0 4. Termin kłoszenia (dzień, m - c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m - c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości (skala 9 o ) 6,4 6,6 7,6 7,2 8. Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 6,0 6,3 4,3 3,5 9. Porażenie przez: (skala 9 o ) 10. Pleśń śniegową 9,0 6,6 11. Mączniak 6,9 8,0 5,4 5,7 12. Rdza brunatna 7,1 8,7 6,6 6,8 13. Septorioza liści 6,2 7,3 3,5 3,4 14. Septorioza plew 7,4 8, Fuzarioza kłosów 8,9 8,7 8,3 8,2 16. Choroby podstawy źdźbła - kompleks 17. Masa 1000 ziaren (g) 39,7 40,6 18. Wilgotność kłosków z ziarnem podczas (%) 5,0 5,0 zbioru 19. Plon ziarna (dt/ha) 69,5 75,4 55,1 62,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian a 1 - przeciętny poziom agrotechniki; a 2 - wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o ; 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny - brak danych

3 Tabela 4 Orkisz ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Poziom a 1 Poziom a 2 Węgrzce Grodkowice Węgrzce Grodkowice Wzorzec, dt. z ha 80,9 70,5 82,7 78,4 1. Tonacja Ceralio Frankenkorn Ostro Schwabenkorn Schwabenspelz Zollenspelz Wzorzec - odmiana Tonacja Tabela 5 Orkisz ozimy. Plon ziarna odmian (% wzorca). Rok zbioru: Wzorzec: - odmiana Tonacja Poziom a 1 Poziom a 2 Wzorzec, dt z ha 75,7 80,6 1. Tonacja Ceralio Frankenkorn Ostro Schwabenkorn Schwabenspelz Zollenspelz Tabela 6 Porażenie odmian przez choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca) Rok zbioru: Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew skala 9 o Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec - odmiana Tonacja, Septorioza plew - wyniki z Węgrzc, Fuzarioza kłosów - wyniki z Grodkowic Fuzarioza kłosów Wzorzec 7,0 5,8 5,5 7,5 8,0 1. Tonacja 1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2. Ceralio 1-1,0 1,2-0,7 0,0 0,5 3. Frankenkorn 1-0,5 1,7-0,5 0,0 0,0 4. Ostro 1-2,5 1,0-0,5 0,0 0,5 5. Schwabenkorn 1 0,3 0,2-0,7-1,0 0,0 6. Schwabenspelz 1-1,5 1,0-1,2 0,0 0,5 7. Zollenspelz 1-0,7 2,5-0,7 0,0 0,5 doświadczeń

4 Tabela 7 Orkisz ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: Wyleganie (skala 9 o ) W fazie dojrzałości przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec: 9,0 6, ,0 1. Tonacja 1 0,0 0,0 0 0,0 2. Ceralio 1-2,7-3,8 26 3,1 3. Frankenkorn 1-2,7-1,5 23 1,9 4. Ostro 1-0,5 0,0 31 2,3 5. Schwabenkorn 1-5,2-4,5 33-0,2 6. Schwabenspelz 1-2,7-1, ,7 7. Zollenspelz 1-0,2 0,2 10 0,8 doświadczeń Tabela 7 c. d. Orkisz ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: Wyleganie (skala 9 o ) W fazie dojrzałości przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec: 9,0 6, ,5 1. Tonacja 1 0,0 0,0 0 0,0 2. Ceralio 1-3,2-3,0 30 3,0 3. Frankenkorn 1-2,7-1,5 20 2,6 4. Ostro 1-0,2 0,7 29 2,0 5. Schwabenkorn 1-4,2-3,5 33-1,8 6. Schwabenspelz 1-3,2-1,5 41 9,2 7. Zollenspelz 1-0,7-0,8 13-0,2 doświadczeń Wzorzec- odmiana Tonacja Wysokość roślin a 2 - wyniki z Węgrzc MTZ a 1 i a 2 - wyniki z Grodkowic

5 Orkisz ozimy - wyniki doświadczeń Plonowanie Wzorcem w stosunku do którego porównywano plony orkiszu ozimego była odmiana Tonacja, której plon na poziomie a 1 wyniósł 80,9 dt/ha średnio dla dwóch punktów doświadczalnych (Węgrzce, Grodkowice). Podany w tabeli 4 i 5 plon orkiszu jest plonem nie wymłóconych kłosków, których odziarnienie wymaga specjalistycznego sprzętu. Najlepiej na tym poziomie plonowały odmiany Ceralio (90% wzorca), Frankenkorn (88%) i Zollenspelz (84% wzorca), słabiej plonowała natomiast odmiana Ostro (69% wzorca). Na poziomie a 2 podobnie jak na poziomie a 1 najwyższy plon uzyskała odmiana Ceralio (91% wzorca), dobrze plonowały także odmiany Zollenspelz (86%) i Schwabenkorn (85%). Wyleganie Wyleganie wystąpiło zarówno na poziomie a 1 jak i na poziomie a 2 w fazie dojrzałości i przed zbiorem w obydwu punktach doświadczalnych. Średnia ocena wzorca, którym była odmiana Tonacja przed zbiorem na poziomie a 1 wyniosła 6,8. Najsilniej wyległa odmiana Schwabenkorn (ocena 2,3), a także odmiana Ceralio (3,0). Bardziej odporne okazały się odmiany Zollenspelz (7,0) i Ostro (6,8). Choroby Nasilenie chorób w orkiszu w roku było dosyć duże. Dotyczy to zwłaszcza septoriozy liści i mączniaka prawdziwego. Średnia ocena wzorca (Tonacja) dla septoriozy liści wyniosła 5,5 i wszystkie odmiany orkiszu uzyskały oceny niższe, które wahały się od 4,3 u odmiany Schwabenspelz do 5,0 (odmiana Frankenkorn). Prawie wszystkie odmiany były bardziej porażone mączniakiem niż odmiana Tonacja, której średnia porażenia wyniosła 7,0. Najbardziej podatna na mączniaka okazała się odmiana Ostro (ocena 4,5), a także odmiany Schwabenspelz (5,5) i Ceralio (6,0). bardziej odporna to Schwabenkorn (ocena 7,3). Wszystkie odmiany orkiszu wykazały się wyższą odpornością na rdzę brunatną niż odmiana Tonacja (5,8), a oceny wahały się od 6,8 (Ostro, Schwabenspelz) do 8,3 (odmiana Zollenspelz). Pozostałe choroby wystąpiły w mniejszym nasileniu. Porażenie septoriozą plew kształtowało się między 6,5 do 7,5, fuzariozą kłosów między 8,0 do 8,5. Dotychczas w Polsce nie zarejestrowano żadnej odmiany orkiszu ozimego. Większość uprawianych odmian to odmiany niemieckie. Do uprawy na terenach nizinnych nadają się wszystkie przedstawione odmiany tj: Frankenkorn, Ceralio, Schwabenspelz, Schwabenkorn, Zollenspelz oraz odmiana Ostro, która może także być uprawiana w rejonach górskich ze względu na krótszy okres wegetacji.