CSR a rozwój firmy na rynku

Transkrypt

1 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! CSR a rzwój firmy na rynku Autr: Marcin Kwalski Spłeczna dpwiedzialnść biznesu, znana również pd skrótem CSR (z ang. Crprate Scial Respnsibility) jest kncepcją, wedle której przedsiębirstwa i rganizacje są dpwiedzialne za swój wpływ na spłeczeństw i śrdwisk naturalne. Kmisja Eurpejska definiuje CSR jak kncepcję dbrwlneg uwzględniania przez firmę aspektów spłecznych i eklgicznych pdczas prwadzenia działań handlwych i w kntaktach z interesariuszami (Green Paper fr Prmting a Eurpean Framewrk fr Crprate Scial Respnsibility. COM (2001) 366 final, Bruksela 2001.). Natmiast rganizacja Wrld Business Cuncil fr Sustainable Develpment definiuje CSR jak zbwiązanie biznesu d etyczneg zachwania i przyczyniania się d rzwju eknmiczneg pprzez pprawę jakści życia pracwników wraz z ich rdzinami, jak również lkalnych spłecznści i spłeczeństwa jak całści. Pjęcia zrównważny biznes i spłeczna dpwiedzialnść są częst stswane w literaturze zamiennie. Kncepcja CSR, kncentrująca się na danej rganizacji, stanwi zarówn pewną filzfię, jak i zestaw narzędzi pzwalających siągnąć stan zrównważneg biznesu, który w dłuższej perspektywie, prócz krzyści śrdwiskwych i spłecznych, gwarantuje długtrwały wzrst wartści firmy. Sektr MŚP a spłeczne zaangażwanie Kmisja Eurpejska prmuje spłeczną dpwiedzialnść biznesu jak ptencjalne źródł budwania przewagi knkurencyjnej raz jeden ze standardów skuteczneg i jakściw wartściweg zarządzania (nrma A ). Craz więcej krpracji międzynardwych d kilku lat pdejmuje inicjatywy w ramach wdrażania kncepcji spłecznej dpwiedzialnści biznesu. Chć CSR rzpatrywany jest na gół w kntekście kncernów z kapitałem zagranicznym, t jednak należy pamiętać, że mże również stanwić narzędzie zwiększenia knkurencyjnści małych i średnich przedsiębirstw. W dalszym ciągu pzstaje bszarem deficytwym, zwłaszcza wśród kadry kierwniczej małych i średnich firm. Jak pkazały badania ankietwe przeprwadzne wisną 2011 r. wśród 117 respndentów z grupy pnad 300 pdmitów w prjekcie innwacyjnym Dlnśląskiej Federacji Organizacji Pzarządwych Współpraca międzysektrwa prjekt na rzecz dpwiedzialneg biznesu, wśród przedstawicieli dlnśląskich małych i średnich przedsiębirstw nie ma wystarczające wiedzy dtyczącej kncepcji spłecznej dpwiedzialnści biznesu, a praktyka jej wdrażania granicza się d kilku pjedyńczych przypadków. Także sektr pzarządwy nie dyspnuje wystarczającą wiedzą w tym zakresie i nie realizuje na szerką skalę systematycznej i planwej współpracy z partnerem bizneswym w bszarze swich działań. Oba sektry nie współpracują

2 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! w bszarze spłecznej dpwiedzialnści biznesu w spsób pwszechny, a raczej incydentalny i przypadkwy. Wyniki badań w firmach wskazują na dść słabą znajmść kncepcji spłecznej dpwiedzialnści biznesu raz na negatywne nastawienie wbec nwych metd zarządzania i ich implementacji wśród przedsiębirstw sektra MŚP. D teg dchdzi nieprzychylny klimat spłeczny i niskie zaufanie spłeczeństwa wbec biznesu w góle, raz brak standardów i tzw. kultury współpracy wśród partnerów spłecznych, bizneswych i rganizacji spłecznych. Sytuacja w tym zakresie zdecydwanie lepiej wygląda w dużych firmach - w kncernach międzynardwych, które strategię CSR mają wpisaną w gólną strategię glbalną. Są ne też najbardziej świadme krzyści płynących z realizacji działań w zakresie spłecznej dpwiedzialnści biznesu, ale i ne jedynie w nielicznych przypadkach psiadają specjalistę w tej dziedzinie. Krpracje międzynardwe częściej też prmują swją działalnść w zakresie CSR prwadząc chciażby kampanie infrmacyjne lub publikując crczne raprty na ten temat. Jakie krzyści przynsi firmie prwadzenie dpwiedzialneg biznesu? Według największej w Plsce rganizacji zajmującej się CSR - Frum Odpwiedzialneg Biznesu, d najważniejszych krzyści stswania rzwiązań dpwiedzialneg biznesu przez firmy mżna zaliczyć: Wzrst zaintereswania inwestrów kredytdawcy są bardziej zaintereswani współpracą z dpwiedzialnymi firmami, które prócz dbrych wyników finanswych zarządzane w spsób przejrzysty, dpwiedzialnie budują swój wizerunek i dbre relacje z tczeniem. Dla wielu inwestrów wiarygdnść finanswa firmy jest uzależnina d jej wiarygdnści spłecznej. Zwiększenie ljalnści knsumentów i interesariuszy - zwiększenie świadmści spłecznej knsumentów pwduje, iż w swich wybrach kierują się ni także zaufaniem d danej firmy i jej wizerunkiem. Rsnąca grupa knsumentów zwraca uwagę na eklgicznść prduktu lub usługi, przestrzeganie zasad spłecznej dpwiedzialnści w prcesie jeg wytwrzenia raz gólną reputację firmy. Pprawa relacji ze spłecznścią i władzami lkalnymi - udział firmy w życiu spłecznści lkalnej, pdejmwanie długfalwych i wymiernych inwestycji spłecznych, ułatwia jej sprawne i bezknfliktwe funkcjnwanie. Spłeczna dpwiedzialnść umżliwia jej trwałe zakrzenienie się w spłecznści i pzyskanie przychylnści jej mieszkańców, a także zdbycie zaufania władz samrządwych. Wzrst knkurencyjnści - wprwadzanie zasad dpwiedzialneg biznesu t jeden z atutów, dzięki którym firmy zdbywają przewagę knkurencyjną. Dla plskich firm przejrzysta plityka CSR mże być jednym ze spsbów budwania swjej pzycji na rynkach światwych, gdzie czekiwania dtyczące spełniania standardów dpwiedzialneg biznesu są bardziej czywiste.

3 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! Pdnszenie pzimu kultury rganizacyjnej firmy - pprzez pdejmwanie wyzwań spłecznej dpwiedzialnści firma pdnsi swje standardy pstępwania wbec interesariuszy (pracwników, kntrahentów, klientów), a przez t unika ksztów złeg partnerstwa. Zmiany te wpływają na kształtwanie kultury rganizacyjnej firmy partej na zaufaniu, dpwiedzialnści i przejrzystści dla wszystkich zaintereswanych. Kształtwanie pzytywneg wizerunku firmy wśród pracwników - spłeczna dpwiedzialnść firmy stanwi jeden z elementów pza finansweg mtywwania pracwników. Dzięki kdeksm etycznym, prgramm spłecznym, dbałści śrdwisk, wizerunek firmy w czach pracwnika ulega pprawie. Pracwnicy z większym uznaniem dnszą się d funkcjnwania firmy widząc, iż część jej aktywnści skierwana jest na rzwiązywanie isttnych również dla nich prblemów spłecznych. Respndenci z badanych firm z wjewództwa dlnśląskieg w ramach prjektu unijneg Współpraca międzysektrwa prjekt na rzecz dpwiedzialneg biznesu wymieniają głównie krzyści związane z bszarami marketingu, HR raz działaniami na rzecz śrdwiska naturalneg i lkalneg, m.in.: prmcję firmy na rynku lkalnym, pprawę wizerunku, dbanie rzwój pracwnika, rzwój kntaktów, dbanie śrdwisk, rzszerzenie działalnści firmy, pprawę życia interesariuszy firmy (bliższych i dalszych), miłą atmsferę w firmie, większe zyski w przyszłści, wprwadzenie lepszej jakści w funkcjnwaniu przedsiębirstwa. Różne rzwiązania i narzędzia związane z CSR Przedsiębirstwa prwadzące spłecznie dpwiedzialny biznes stsują wiele różnych rzwiązań z bszaru CSR w zależnści d kultury rganizacji i prfilu działalnści. D najczęściej sptykanych narzędzi mżna zaliczyć, m.in.: Kampanie spłeczne są t działania zrientwane na zmianę pstaw lub zachwań wybranej grupy dniesienia, pdczas których jak nśnik kmunikatu wykrzystuje się media; Marketing zaangażwany spłecznie (Cause Related Marketing, CRM, marketing spłeczny) plega na działalnści przedsiębirstwa, w której uwzględnia się zarówn cele bizneswe, jak i ptrzeby spłeczne; Prgramy etyczne dla pracwników są t działania, których celem jest integrwanie pracwników wkół wspólnych wartści rganizacji. Mżna tu wymienić między innymi szklenia, premie, nagrdy czy prmcje;

4 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! Wlntariat pracwniczy plegający na włączeniu indywidualneg zaangażwania pracwników w działania na rzecz inicjatyw spłecznych w ramach pracy w firmie (aktywnść pracwników lub datki materialne, praca na rzecz wybranej rganizacji); Ek-znakwanie i znakwanie spłeczne plega na umieszczaniu na pakwaniach prduktów znakwań z infrmacją działalnści preklgicznej lub prspłecznej; Systemy zarządzania m.in. Quality Management System ISO 9000 i ISO 14000, Scial Accntability System (SA 8000) raz Sustainbility and CSR Reprting: Glbal Reprting Initiative (GRI) czy Wrlds Bank's Gd Practice Manual n Effective Public Cnsultatin; Raprty spłeczne są t publikacje, których celem jest przedstawienie strategii firmy, a także pdsumwanie jej działalnści zawierające analizę ddziaływania spłeczneg, eknmiczneg i eklgiczneg; Inwestycje spłecznie dpwiedzialne (Scially Respnsible Investment SRI) są t np. inwestycje w parciu zasady etyczne raz inwestycje dtyczące zaangażwania się firmy w różne prgramy CSR; Zrównważne zarządzanie łańcuchem dstaw zasady zrównważneg rzwju pwinn się wdrażać d każdeg gniwa w łańcuchu dstaw; Inwestycje w eklgię inwestwanie w rzwiązania, które zminimalizują negatywny wpływ działalnści przedsiębirstwa na śrdwisk naturalne; Nadzór krpracyjny mechanizm stswany w celu kntrlwania i krdynwania zachwań udziałwców, którzy współpracują z kadrą zarządzającą dla większej efektywnści realizwanych przez firmę zadań. Źródł: FOB Wart zwrócić uwagę, że większść z tych rzwiązań bardz częst stsują duże firmy krpracje. Natmiast w firmach z sektra MŚP najczęściej mżna sptkać zróżnicwane działania charakterze CSR, bejmujące kilka kluczwych bszarów. Pracwnicy Przykładwe i wybrane działania CSR w firmach z sektra MŚP rganizacja imprez integracyjnych dla pracwników i ich rdzin rzszerzny zakres działań z dziedziny BHP inwestycje w kmpetencje pracwników (cykliczne szklenia). Klienci i knsumenci rzszerzny zakres gwarancji prduktów

5 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! znakwanie prduktów rabaty i preferencyjne ceny. Ochrna śrdwiska wdrżenie systemu zarządzania śrdwiskweg raz uczestnictw w knkursach; recykling efektywne wykrzystywanie energii. Lkalne spłecznści spnsring i mecenat (sprt, kultura, służba zdrwia) wsparcie w pstaci transferu dóbr i usług ferwanych przez firmę (usługi budwlane, itd.) staże i praktyki dla studentów Od czeg zacząć wdrażanie CSR w firmie z sektra MŚP? Czy wprwadzenie rzwiązań z zakresu CSR d małej i średniej firmy jest skmplikwane i trudne. Otóż, nie. Sam prces wdrażania strategii spłecznej dpwiedzialnści biznesu party jest przede wszystkim na mdelu W. E. Deminga PDCA (Plan D Check - Act). Mże n przebiegać w spsób mniej lub bardziej sfrmalizwany (zależne jest t d kultury rganizacyjnej, wielkści i rdzaju rganizacji), jednak najważniejsze jest przeprwadzenie przez zarządzających prcesu myślweg raz świadme sknkretyzwanie celów i ciągłe mnitrwanie działań. Etapy wdrażania CSR 1 w małych i średnich firmach: a) Planuj (Plan) Etap I: Określenie kntekstu, prirytetów, szans i ryzyka raz zaintereswanych strn Etap II: Dialg z interesariuszami Etap III: Analiza wyników i wybór bszarów d pgłębinej analizy Etap IV: Analiza i cena ryzyka b) Wdróż (D) Etap V: Ustalenie niezbędnych działań, prcedur i celów Etap VI: Zakmunikwanie wyników i celów 1 Tmasz Gasiński, Grzegrz Piskalski, Zrównważny Biznes. Pdręcznik dla małych i średnich przedsiębirstw. Na zlecenie Ministerstwa Gspdarki

6 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! c) Wdróż (D)/Sprawdź (Check) Etap VII: Wdrżenie systemu d) Sprawdź (Check)/Dsknal (Act) Etap VIII: Zarządzanie (PDCA) Mniejsze firmy (mikr lub małe) pwinny dstswać spsób prwadzenia prjektu i implementacji mechanizmów CSR d własnej specyfiki rganizacji. Przykładwy prjekt wdrżenia CSR mógłby składać się z następujących etapów: - kreślenie kntekstu CSR dla danej rganizacji (dlaczeg chcemy wdrżyć CSR i w jakim zakresie) - zdefiniwanie głównych interesariuszy i wybranie najisttniejszych bszarów współpracy - kreślenie spsbu dsknalenia rganizacji w ustalnych bszarach (ustalenie celów strategicznych) - kreślenie spsbu ceny realizacji ustalnych celów i zarządzanie wynikami. Pdsumwując, mżemy stwierdzić, że wdrżenie plityki i narzędzi CSR w firmie z sektra MŚP, mże ddziaływać na wartści niematerialne, które w znaczącej mierze stanwią przewadze knkurencyjnej raz realizacji załżnych celów bizneswych, wpływając na długfalwe pwdzenie rganizacji. Bibligrafia Grażyna Bartkwiak, Spłeczna dpwiedzialnść biznesu, Wydawnictw DIFIN, 2011 Chris Laszl, Firma zrównważneg rzwju, Wydawnictw Studi Emka, 2008 Gilbert Lenssen, N. Craig Smith, Odpwiedzialnść biznesu. Teria i praktyka, Studi Emka Agnieszka Łukasiewicz-Kamińska, Spłeczna dpwiedzialnść przedsiębirstwa finansweg, Wydawnictw Difin Włdzimierz Pańków, Blesław Rk, Marta Strumińska-Kutra, Janna Wźniczk, Oblicza spłecznej dpwiedzialnści przedsiębirstw, Wydawnictw SCHOLAR, 2011 Michael E. Prter, C.K. Prahalad - Business Review. Spłeczna dpwiedzialnść przedsiębirstw, Wydawnictw One Press Mirsława Rybak, Etyka menedżera - spłeczna dpwiedzialnść przedsiębirstwa, Wydawnictw PWN, 2011 Strny internetwe: serwis dlnśląskieg prjektu unijneg dt.csr

7 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! - ficjalna strna rganizacji Business Fr Scial Respnsibility - serwis infrmacyjny dtyczący CSR - Centrum Etyki Biznesu - ficjalna strna Kmisji Eurpejskiej pświęcna prblematyce CSR -serwis dla przedsiębirców przedstawiający spsby wprwadzania zastswań CSR Materiały badawcze z prjektu Współpraca międzysektrwa prjekt na rzecz dpwiedzialneg biznesu, który jest współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Prgramu Operacyjneg Kapitał Ludzki. Materiały dstępne są w siedzibie Dlnśląskiej Federacji Organizacji Pzarządwych we Wrcławiu,

8 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! Obszary kluczwe CSR w rzumieniu nrmy ISO Ład rganizacyjny - prces pdejmwania decyzji w rganizacji załącznik Ład krpracyjny t zasady raz nrmy dnszące się d szerk rzumianeg zarządzania firmą. Dbre praktyki z teg bszaru pwinny stawiać sbie za cel pprawę zarządzania rganizacją z uwzględnieniem interesu spłeczneg. Prawa człwieka - wszystkie niezbywalne prawa, które przysługują ludzim z sameg faktu bycia sbami bdarznymi gdnścią Każda rganizacja pwinna działać w pszanwaniu wszystkich praw człwieka raz jeg gdnści, w szczególnści praw bywatelskich, plitycznych, eknmicznych, scjalnych i kulturwych. W plskich warunkach dbre praktyki realizwane w ramach teg bszaru pwinny wynikać np. z ptrzeby przeciwdziałania wszelkiej dyskryminacji. Stsunki pracy - wszystkie występujące w praktyce rganizacji relacje z pracwnikami świadczącymi na jej rzecz prace, zarówn wewnątrz, jak i na zewnątrz rganizacji Na gół każda rganizacja ma d czynienia z pracą wyknywaną wewnątrz, na jej rzecz lub pza nią. Wykraczają więc ne pza relacje rganizacji z jej pracwnikami, dtykając również sfery współpracy z pdwyknawcami, dstawcami, knkurencją etc. Dbre praktyki z teg bszaru, wychdząc pnad bwiązki wynikające z przepisów prawa, pwinny mieć na uwadze warunki pracy i piekę spłeczną, bezpieczeństw i higienę pracy, rzwój spłeczny (szklenia). Ochrna śrdwiska naturalneg - wpływ decyzji i działań rganizacji na śrdwisk przyrdnicze W ramach teg bszaru uwzględnia się przede wszystkim zagadnienie zmniejszenia i adaptacji zmian klimatycznych raz chrnę i regenerację śrdwiska naturalneg. Dlateg dbre praktyki z teg właśnie bszaru pwinny być ukierunkwane na mierzną biektywnie dbałść jak najmniejszą skalę zanieczyszczeń emitwanych d śrdwiska raz pdejmwanie wszelkich krków zmniejszających pzim zużycia zasbów naturalnych. Uczciwe praktyki rynkwe - etyczne pstępwanie rganizacji w stsunku d wszystkich innych pdmitów W tym bszarze mieszczą się w szczególnści etyczne zachwania firmy w relacjach z innymi rganizacjami, w tym z rganizacjami rządwymi, partnerami, dstawcami, wyknawcami, knkurencją raz zrzeszeniami, których jest człnkiem. Firma chcąc być uważana za pdmit stsujący uczciwe praktyki rynkwe, a tym samym dpwiedzialny spłecznie, pwinna realizwać dbre praktyki służące przeciwdziałaniu nieuczciwej knkurencji, uczciwej współpracy. Relacje z knsumentami - dpwiedzialnść za dbra i usługi ferwane knsumentm Każda firma pwinna być uczciwa i transparentna wbec swich knsumentów. W szczególnści musi dbać stswanie uczciwych praktyk w zakresie marketingu prduktów i usług, uczciwe warunki umów raz biektywną i rzetelną infrmację. W ramach teg bszaru ważna jest również edukacja rynku, zaangażwanie w kwestie chrny zdrwia i bezpieczeństwa knsumentów, jakść bsługi i wsparcia raz rzpatrywania reklamacji. Zaangażwanie spłeczne i rzwój - relacje rganizacji z innymi rganizacjami becnymi na bszarze jej działań raz przyczynianie się d pprawy jakści życia w jeg wszystkich wymiarach

9 Prjekt współfinanswany ze śrdków Unii Eurpejskiej w ramach Eurpejskieg Funduszu Spłeczneg Człwiek - najlepsza inwestycja! Firma pwinna aktywnie wspierać spłecznści lkalne celem rzwiązywania ich prblemów, zwłaszcza tych, które dtyczą jej pracwników i innych interesariuszy. Dbre praktyki z teg bszaru pwinny być ukierunkwane na prwadzenie dialgu spłeczneg, który winien angażwać rganizacje spłeczne w prces planwania i realizacji prjektów spłecznych, uwzględnianie przy wybrze kierunków zaangażwania realnych ptrzeb spłecznych.