Badanie opinii Partnerów firm prawniczych na temat kondycji gospodarki oraz sytuacji w branŝy usług prawniczych

Transkrypt

1 Badanie opinii Partnerów firm prawniczych na temat kondycji gospodarki oraz sytuacji w branŝy usług prawniczych 1 Warszawa, czerwiec 0

2 Spis treści Spis treści Rozdziały: Strony: Wprowadzenie 3 Podsumowanie najwaŝniejszych wyników 10 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej, sytuacji kancelarii prawniczych oraz obsługiwanych przez nie firm 1 Lokalne rynki usług prawniczych 1

3 Wprowadzenie 3 Warszawa, czerwiec 0

4 Cele i zakres badania Głównym celem badania jest ocena klimatu gospodarczego oraz sytuacji w branŝy usług prawniczych wśród przedstawicieli środowisk prawniczych w Polsce. Zakres badania Ocena sytuacji gospodarczej Ocena i prognoza Poziom cen Poziom bezrobocia Napływ kapitału zagranicznego Ocena kondycji firm Wyniki ekonomiczne Poziom inwestycji Zatrudnienie Bariery działalności gospodarczej Sytuacja firm prawniczych Portfolio prowadzonych spraw i klientów Zatrudnianie i dostępność na rynku pracowników, zwolnienia Ocena popytu na usługi prawnicze Pytania o bieŝące nastroje na rynku

5 Metodologia Metoda badania Wywiady zostały przeprowadzane metodą wywiadu telefonicznego (CATI). Poprzedzone zostały akcją wprowadzająca, polegającą na przedstawieniu przedstawicielom kancelarii; telefonicznie i drogą korespondencji elektronicznej; załoŝeń, celu oraz zastosowań badania. Próba W dziesiątej fali badania, wzięło udział 1 Partnerów reprezentujących największe działające w Polsce kancelarie prawnicze. Równolegle prowadzono badanie lokalnych rynków usług prawniczych. W badaniu wzięło udział 130 wspólników i partnerów reprezentujących kancelarie prawnicze z siedzibą w jednym z następujących województw: lubelskie, małopolskie, podlaskie, pomorskie, wielkopolskie. Wszystkie kancelarie obsługiwały firmy zatrudniające więcej niŝ 3 osoby. W obecnej fali badania wywiady przeprowadzono równieŝ z prawnikami in-house zajmującymi się obsługą prawną przedsiębiorstw, w których są zatrudnieni. Respondenci Na pytania ankiety odpowiadali Partnerzy kancelarii i prawnicy in-house. Termin badania Ostatnie badanie zostało przeprowadzone w okresie kwietnia czerwca 0.

6 Metodologia: podsumowanie liczebności prób Największe kancelarie prawne Lokalne kancelarie prawne Ogółem Lokalne kancelarie według województw n=1 n=130 n= n= n=1 n= 6 6 n=3 n= n= 00 Jesień n=39 n=13 n=1 n=99 00 Jesień n=11 W TYM: n= 6 3 n= 3 30 n= n= Wiosna n=9 00 Wiosna n=131 n= Jesień n=1 007 Wiosna n= Jesień n= Wiosna n=13 n= n= Jesień n= 006 Wiosna n=0 Prawnicy In-House n= n=30 6

7 Charakterystyka kancelarii i struktura ich klientów 1/ Pochodzenie kapitału kancelarii Największe kancelarie 0 6 Kancelarie lokalne Prawnicy In House 99 Firma Polska Firma Zagraniczna Trudno powiedzieć 1 Stawka godzinowa Partnera w PLN Stawka godzinowa Partnera w PLN Największe kancelarie Kancelarie Lokalne PoniŜej PoniŜej powyŝej powyŝej 1000 brak danych 6 brak danych 1 Pochodzenie kapitału obsługiwanych firm Największe kancelarie Kancelarie Lokalne 60 Firma Polska 91 0 Firma Zagraniczna 9 Średnia

8 Charakterystyka kancelarii i struktura ich klientów / Struktura branŝowa obsługiwanych firm Największe kancelarie Kancelarie lokalne Prawnicy In- House Przemysł 6 Budownictwo Transport 11 Handel Usługi 37 Oświata / nauka / zdrowie Inne 3 9 Wielkość zatrudnienia obsługiwanych firm Największe kancelarie do 100 os. Wielkość zatrudnienia obsługiwanych firm Kancelarie Lokalne do 9 os. 3 od 101 do 0 os. od 1 do 00 os Średnia od 10 do 9 os. od 0 do 9 os. 0 3 Średnia od 01 do 1000 os. 9 od 0 do 1000 os. PowyŜej 1000 os. 16 PowyŜej 1000 os. 6

9 UŜywany tytuł według rodzajów kancelarii Wartości w % Kancelarie lokalne Total Największe kancelarie Prawnicy In-House Total Adwokat Radca prawny Inny

10 Podsumowanie najwaŝniejszych wyników 10 Warszawa, czerwiec 0

11 Główne wyniki 1/3 Wprowadzenie Pytania skierowane do Partnerów kancelarii prawniczych mają charakter wskaźnikowy i słuŝą do oceny sytuacji gospodarczej i sytuacji w branŝy usług prawniczych. Są one rodzajem barometru koniunktury, którego istotą jest wychwytywanie zmian w nastrojach i prognozie rozwoju sytuacji. Analogiczne badanie opinii partnerów realizowane jest co pół roku. Niniejszy materiał szczególnie uwzględnia wyniki ostatniego pomiaru opinii. Największe kancelarie prawnicze W celu syntetycznego przedstawienia wyników opracowane zostały wskaźniki zbiorcze. NajwaŜniejszy z nich WK Index, wyraŝający ogólną ocenę sytuacji gospodarczej oraz sytuację w kancelariach, na przestrzeni ostatniego roku obniŝył się o pkt. do poziomu 1 pkt. Na spadek ten wpłynęła w największym obniŝka ocen wyników biznesowych klientów kancelarii ABC Index. Oceny wyników samych kancelarii w tym czasie prawie nie zmieniły się. W podobnym stopniu pogorszyły się oceny bieŝącej sytuacji, jak i prognoza na najbliŝsze miesięcy, przy czym poziom nadziei od 3 lat reprezentuje wyŝszy poziom, niŝ indeks bieŝący. Jednak róŝnica między tymi indeksami systematycznie zmniejsza się, być moŝe zapowiadając wystąpienie przesilenia w nastrojach. Wyraźnie widać, Ŝe Partnerzy kancelarii gorzej oceniają wyniki swoich klientów, niŝ sytuację w całej gospodarce. RóŜnica w ocenach jest znacząca i wynosi 10 pkt. Stanowi to kontynuację trendu, który zaznaczył się po 00 roku. Wcześniej sytuację ekonomiczną klientów oceniano lepiej, niŝ w całej gospodarce. Podsumowując, w ciągu ostatnich miesięcy niemal wszystkie wskaźniki wyraźnie spadły. Wyjątkiem jest Lex Index, który w przybliŝeniu zachowuje dotychczasowy poziom. Lokalne rynki usług prawniczych Sytuacja na rynkach lokalnych wygląda znacznie gorzej, niŝ w przypadku kancelarii największych. Zwłaszcza dramatycznie spadły oceny wyników biznesowych klientów kancelarii do poziomu zaledwie 79 pkt. Własną sytuację kancelarie oceniały natomiast wyraźnie lepiej na poziomie 110 pkt., co jednak stanowi spadek o 6 pkt. w stosunku do poprzedniego pomiaru. 11

12 Główne wyniki /3 Indeks ogólny WK Index; uzyskał najwyŝszy poziom w województwie małopolskim i wielkopolskim, najniŝszy zaś w podlaskim, które w poprzednim pomiarze wyraŝało największy optymizm jeśli chodzi o prognozę sytuacji. Największy spadek indeksu ogólnego miał miejsce w Wielkopolsce, o ponad 0 pkt. Wybrane wyniki Zwiększyła się polaryzacja opinii dotyczących poziomu bezrobocia przybyło znacznie Partnerów uwaŝających, Ŝe będzie ono spadać (+%), jak i Ŝe rosnąć (+6%) kosztem uwaŝających Ŝe postanie bez zmian. Zwiększyły się teŝ oczekiwania odnośnie wzrostu cen w przyszłości: optymistów uwaŝających Ŝe ceny będą takie same jak teraz było tylko 6%. Oczekiwania dotyczące napływu kapitału zagranicznego są dość ostroŝne 6% uwaŝa, Ŝe będzie napływało tyle samo co teraz, a % uwaŝa, a, Ŝe e kapitału będzie napływać więcej. Oceny te są zbliŝone do przewidywań Partnerów z roku 011. Obecnie największe kancelarie planują zatrudnić nowe osoby (61%), ale są teŝ takie, które przewidują zwolnienia (%), czego nie obserwowaliśmy w zeszłym roku. Najczęściej poszukiwani są doświadczeni adwokaci i radcowie prawni (73%). Natomiast w przypadku lokalnych kancelarii zatrudnienie planuje %, a zwolnienia jedynie %. Najczęściej poszukiwani są doświadczeni prawnicy/konsultanci (6%). Opóźnienia w terminach płatności oraz niska sprawność procesów upadłościowych uwaŝane są przez największe kancelarie prawne za główne bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej. TakŜe opóźnienia w płatnościach, a ponadto biurokracja i skomplikowane procedury administracyjno-prawne były najbardziej uciąŝliwe zdaniem przedstawicieli kancelarii lokalnych. Podobnie jak w poprzedniej fali największy popyt dotyczył gospodarczych sporów sądowych oraz windykacji i restrukturyzacji trudnych naleŝności.

13 Główne wyniki 3/3 Ocena moŝliwych skutków deregulacji zawodów prawniczych była dosyć zróŝnicowana i raczej przewidywano, Ŝe będzie miała negatywne konsekwencje dla prestiŝu zawodu prawniczego, a takŝe jakości świadczonych usług. Stosunkowo najmniej obaw wyraŝali prawnicy zatrudnieni w korporacjach. Najczęściej stosowanym sposobem rozliczeń z klientami jest w duŝych kancelariach rozliczenie godzinowe, natomiast kancelarie lokalne powszechnie stosują ryczałt. W dość zróŝnicowany sposób prowadzą rozliczenia z klientami prawnicy korporacyjni, w pierwszej kolejności stosując stawki godzinowe. 13

14 Syntetyczne zestawienie indeksów największe kancelarie prawnicze WK Index ABC Index Lex Index WK Index Expectations Index Current Index ABC Index Economy Index Business Index Prawnicy inhouse Economy Index 1 Wiosna '06 Jesień '06 Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '06 Jesień '06 Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '06 Jesień '06 Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna '

15 Syntetyczne zestawienie indeksów lokalne rynki usług prawniczych vs. największe kancelarie vs. prawnicy in-house: Wiosna 0 WK LOCAL Index ABC LOCAL Index Lex LOCAL Index WK LOCAL Index Expectations LOCAL Index Current LOCAL Index ABC LOCAL Index Economy LOCAL Index Business LOCAL Index Największe kancelarie Kancelarie lokalne Największe kancelarie Prawnicy inhouse Kancelarie lokalne Największe kancelarie Prawnicy inhouse Kancelarie lokalne

16 Syntetyczne zestawienie indeksów lokalne rynki usług prawniczych 1/ Total Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' WK LOCAL index ABC LOCAL index Lex LOCAL index

17 Syntetyczne zestawienie indeksów lokalne rynki usług prawniczych / Total Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' Wiosna '07 Jesień '07 Wiosna '0 Jesień '0 Wiosna '09 Jesień '09 Wiosna '10 Jesień '10 Wiosna ' WK LOCAL index Expectations LOCAL Index Current LOCAL Index

18 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej, sytuacji kancelarii oraz obsługiwanych przez nie firm. Największe kancelarie. 1 Warszawa, czerwiec 0

19 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej Największe kancelarie i prawnicy in-house 1/ E1/P1. Jak Pan(i) sądzi, ogólnie rzecz biorąc, czy sprawy naszego kraju zmierzają w dobrym, czy teŝ w złym kierunku? Największe kancelarie 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna Jesień Wiosna Prawnicy in-house W złym kierunku W dobrym kierunku

20 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej Największe kancelarie i prawnicy in-house / E/P. Jak ocenia Pan(i) zmianę sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu ostatnich miesięcy? E3/P3. Jak według Pana(i) będzie zmieniać się sytuacja gospodarcza w ciągu najbliŝszych miesięcy? Sytuacja gospodarcza obecnie Sytuacja gospodarcza w przyszłości Największe kancelarie Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna 70 0 Prawnicy in-house 0 6 Pogorszyła się Poprawiła się Pogorszy się Poprawi się

21 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej Największe kancelarie i prawnicy in-house 3/ E/P. Jak Pan(i) sądzi, czy bezrobocie w Polsce będzie rosło czy teŝ malało w ciągu najbliŝszych miesięcy? Największe kancelarie 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna Jesień Wiosna 6 Prawnicy in-house Będzie rosnąć Będzie spadać

22 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej Największe kancelarie i prawnicy in-house / E/P. Jak Pan(i) sądzi, patrząc na to, co się obecnie dzieje, czy w ciągu najbliŝszych miesięcy ceny: Najwięks sze kancelarie Jesień Wiosna Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna Prawnicy in-house Będą rosły wolniej Będą rosły w tym samym tempie Będą rosły jeszcze szybciej niŝ teraz Będą takie same jak teraz Będą niŝsze

23 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej Największe kancelarie i prawnicy in-house / E6/P6. Jak Pan(i) ocenia wielkość napływającego kapitału zagranicznego do Polski? Czy porównując obecną sytuację z sytuacją sprzed miesięcy obecnie: E7/P7. Jak Pan(i) ocenia, jak będzie się kształtował napływ kapitału zagranicznego do Polski w ciągu najbliŝszych miesięcy? Napływ kapitału obecnie Napływ kapitału w przyszłości Największe kancelarie Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień 006 Wiosna Prawnicy in-house Napływa mniej kapitału Napływa tyle samo kapitału Napływa więcej kapitału

24 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Największe kancelarie 1/3 E. Jak Pan(i) ocenia wyniki ekonomiczne firm, dla których świadczycie Państwo usługi, gdy porównuje je Pan(i) z sytuacją sprzed miesięcy? E9. Jak Pan(i) myśli, jakie wyniki ekonomiczne osiągną firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ciągu następnych miesięcy? Wyniki firm obecnie Wyniki firm w przyszłości Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna Pogorszyły się Poprawiły się Będą znacznie gorsze niŝ obecnie Nieco gorsze Nieco lepsze Będą znacznie lepsze niŝ obecnie

25 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Największe kancelarie /3 E10. Jak Pan(i) ocenia, czy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ostatnich miesiącach: E11. Jak Pan(i) ocenia, czy w ciągu następnych miesięcy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi: Inwestycje obecnie Inwestycje w przyszłości Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna 0 Zwiększały inwestycje Zmniejszały inwestycje Zwiększą inwestycje Zmniejszą inwestycje

26 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Największe kancelarie 3/3 E. Jak Pan(i) ocenia, czy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ostatnich miesiącach: E13. Jak ocenia Pan(i), czy w ciągu następnych miesięcy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi: Zwolnienia obecnie Zwolnienia w przyszłości Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień 006 Wiosna Powiększały zatrudnienie Dokonywały zwolnień Powiększą zatrudnienie Będą dokonywały zwolnień

27 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Największe kancelarie 1/ E1. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej są obecnie: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna

28 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Największe kancelarie / E1. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej są obecnie: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna

29 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Największe kancelarie 3/ E1. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej są obecnie: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna

30 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Największe kancelarie / E1. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej są obecnie: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna

31 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Największe kancelarie / E1. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej są obecnie: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox

32 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Prawnicy in-house P. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej są obecnie: Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox Opóźnienia w terminach płatności Sprawność procesów upadłościowych Przewlekłość postępowań sądowych w sprawach gospodarczych Biurokracja i skomplikowane procedury administracyjnoprawne Wysokość zobowiązań podatkowych Pozapłacowe koszty pracy Inflacja prawa Czas potrzebny na rozpoczęcie działalności gospodarczej Problem korupcji gospodarczej

33 Ocena popytu na rodzaje spraw prowadzonych przez największe kancelarie 1/ R1. Za chwilę odczytam Panu(i) listę spraw, którymi zajmują się firmy prawnicze. W odniesieniu do kaŝdej z nich proszę powiedzieć, czy obecnie Pana(i) firma prowadzi więcej, czy mniej tego typu spraw niŝ przed rokiem? Gospodarcze spory sądowe Windykacja i restrukturyzacja naleŝności Prawo własności intelektualnej i przemysłowej Prawo pracy i układy zbiorowe pracy Obsługa fuzji i przejęć Transakcje na rynku nieruchomości Mniej Więcej

34 Ocena popytu na rodzaje spraw prowadzonych przez największe kancelarie / R1. Za chwilę odczytam Panu(i) listę spraw, którymi zajmują się firmy prawnicze. W odniesieniu do kaŝdej z nich proszę powiedzieć, czy obecnie Pana(i) firma prowadzi więcej, czy mniej tego typu spraw niŝ przed rokiem? Zamówienia publiczne Mediacje Podatki i cła Kompleksowe audyty prawne Obsługa prawna pozyskiwania kapitału Wprowadzenie spółek na giełdę oraz doradztwo (związane z rynkiem kapitałowym) Mniej Więcej 3

35 Prognozy zmian cen usług prawniczych Największe kancelarie R3. Jak Pan(i) sądzi, patrząc na to, co się obecnie dzieje, czy w ciągu najbliŝszych miesięcy ceny usług prawniczych: TopBox Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień 00 3 Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna Będą rosły jeszcze szybciej niŝ teraz Będą rosły wolniej Będą niŝsze Będą rosły w tym samym tempie Będą takie same jak teraz Trudno powiedzieć Będą rosły

36 Ocena popytu na usługi prawnicze Największe kancelarie R10. Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliŝszych miesięcy popyt na usługi prawnicze, oferowane przez Pana(i) firmę: TopBox Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna Jesień Wiosna Będzie rósł szybciej niŝ teraz Będzie rósł wolniej Będzie niŝszy Będzie rósł w tym samym tempie Będzie taki sam jak teraz Trudno powiedzieć Będzie rósł

37 Ocena sytuacji na rynku pracy w branŝy usług prawniczych - największe kancelarie 1/ R. Jak Pan(i) ocenia w chwili obecnej sytuację na rynku pracy w branŝy usług prawniczych? Czy łatwo jest znaleźć: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień Jesień 00 Wiosna 007 Jesień tak nie

38 Ocena sytuacji na rynku pracy w branŝy usług prawniczych - największe kancelarie / R. Jak Pan(i) ocenia w chwili obecnej sytuację na rynku pracy w branŝy usług prawniczych? Czy łatwo jest znaleźć: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień Jesień Wiosna 007 Jesień tak nie 3

39 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna Plany dotyczące zatrudnienia Największe kancelarie R6. Czy w najbliŝszym czasie Pana(i) kancelaria planuje zatrudnić nowe osoby? R7. A jakie osoby planuje Pan(i) zatrudnić? Proszę wskazać wszystkie pasujące odpowiedzi: TAK Tak Nie n=11* n=10* n= n=1* n=* 00 Jesień n= 00 Wiosna n= Doświadczonych adwokatów lub radców prawnych Niedoświadczonych adwokatów lub radców prawnych Doświadczonych prawników / konsultantów prawnych Niedoświadczonych prawników / konsultantów prawnych Personel pomocniczy Inne

40 Plany dotyczące zwolnień Największe kancelarie R. Czy w najbliŝszym czasie Pana(i) kancelaria planuje zwolnić jakieś osoby? R9. Jakie osoby planuje Pan(i) zwolnić? Proszę wskazać wszystkie pasujące odpowiedzi: 00 Jesień 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 006 Jesień 006 Wiosna TAK 1 1 Tak Nie n=3* n=0 n=3* n=1* n=6* 00 Jesień n=* 00 Wiosna n=7* Doświadczonych adwokatów lub radców prawnych Niedoświadczonych adwokatów lub radców prawnych Doświadczonych prawników / konsultantów prawnych Niedoświadczonych prawników / konsultantów prawnych Personel pomocniczy Inne

41 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej, sytuacji kancelarii oraz obsługiwanych przez nie firm. Lokalne rynki usług prawniczych. 1 Warszawa, czerwiec 0

42 Charakterystyka kancelarii lokalnych i struktura ich klientów 1/ Wielkość zatrudnienia obsługiwanych firm Pochodzenie kapitału obsługiwanych firm Total Total do 9 osób od 10 do 9 osób od 0 do 9 osób od 0 do 1000 osób powyŝej 1000 osób Firma polska Firma zagraniczna

43 Charakterystyka kancelarii lokalnych i struktura ich klientów / Stawka godzinowa w PLN Total PoniŜej powyŝej Brak danych/trudno powiedzieć 6 6

44 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej kancelarie lokalne 1/ E1. Jak Pan(i) sądzi, czy sprawy naszego kraju zmierzają w dobrym, czy teŝ w złym kierunku? Jesień Wiosna Jesień 007 Wiosna 1 Total W złym kierunku W dobrym kierunku

45 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej Kancelarie lokalne / E. Jak ocenia Pan(i) zmianę sytuacji gospodarczej w Pana(i) województwie w ciągu ostatnich miesięcy? Jesień 1 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna Total Pogorszyła się Poprawiła się

46 Ocena ogólnej sytuacji ekonomicznej Kancelarie lokalne 3/ E3. Jak według Pana(i) będzie zmieniać się sytuacja gospodarcza w ciągu najbliŝszych miesięcy? Jesień 7 00 Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna 1 6 Total Pogorszy się Poprawi się

47 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Kancelarie lokalne / E3A. Jak Pan(i) ocenia wyniki ekonomiczne firm, dla których świadczycie Państwo usługi, gdy porównuje je Pan(i) z sytuacją sprzed miesięcy? E. Jak Pan(i) myśli, jakie wyniki ekonomiczne osiągną firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ciągu następnych miesięcy? Wyniki obecnie Wyniki w przyszłości Jesień 1 00 Wiosna Brak danych 007 Jesień Brak danych 007 Wiosna Brak danych Poprawiły się Pogorszyły się Będą znacznie gorsze niŝ obecnie Nieco gorsze Nieco lepsze Będą znacznie lepsze niŝ obecnie 6 0

48 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Kancelarie lokalne Wiosna 0 / E3A. Jak Pan(i) ocenia wyniki ekonomiczne firm, dla których świadczycie Państwo usługi, gdy porównuje je Pan(i) z sytuacją sprzed miesięcy? E. Jak Pan(i) myśli, jakie wyniki ekonomiczne osiągną firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ciągu następnych miesięcy? Wyniki obecnie Wyniki w przyszłości Total Total Poprawiły się Pogorszyły się Będą znacznie lepsze niŝ obecnie Będą znacznie gorsze niŝ obecnie Nieco lepsze Nieco gorsze

49 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Kancelarie lokalne E. Jak Pan(i) ocenia, czy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ostatnich miesiącach: E6. Jak Pan(i) ocenia, czy w ciągu następnych miesięcy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi: Inwestycje obecnie Inwestycje w przyszłości Jesień Wiosna Jesień Wiosna Zwiększały inwestycje Zmniejszały inwestycje Będą zwiększały inwestycje Będą zmniejszały inwestycje

50 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Kancelarie lokalne E. Jak Pan(i) ocenia, czy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ostatnich miesiącach: E6. Jak Pan(i) ocenia, czy w ciągu następnych miesięcy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi: Inwestycje obecnie Inwestycje w przyszłości Total zmniejszały inwestycje zwiększały inwestycje będą zmniejszały inwestycje będą zwiększały inwestycje

51 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Kancelarie lokalne E7. Jak Pan(i) ocenia, czy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ostatnich miesiącach: E. A jak ocenia Pan(i), czy w ciągu następnych miesięcy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi: Zwolnienia obecnie Zwolnienia w przyszłości Jesień Wiosna Jesień Wiosna Powiększały zatrudnienie Dokonywały zwolnień Powiększą zatrudnienie Będą dokonywały zwolnień

52 Ocena sytuacji obsługiwanych firm Kancelarie lokalne E7. Jak Pan(i) ocenia, czy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi w ostatnich miesiącach: E. A jak ocenia Pan(i), czy w ciągu następnych miesięcy firmy, dla których świadczycie Państwo usługi: Zwolnienia obecnie Zwolnienia w przyszłości Total powiększały zatrudnienie dokonywały zwolnień powiększą zatrudnienie będą dokonywały zwolnień

53 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Kancelarie lokalne 1/3 E9. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej w Pana(i) województwie są obecnie: Total Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox 1 Total Total

54 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Kancelarie lokalne /3 E9. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej w Pana(i) województwie są obecnie: Total Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox Total Total

55 Bariery w prowadzeniu działalności gospodarczej Kancelarie lokalne 3/3 E9. Jak Pan(i) ocenia, jak duŝym problemem w prowadzeniu działalności gospodarczej w Pana(i) województwie są obecnie: Total Bardzo powaŝny problem Raczej powaŝny problem TopBox Total Total

56 Ocena popytu na poszczególne sprawy prowadzone przez firmy prawnicze 1/ R1. Za chwilę odczytam Panu(i) listę spraw, którymi zajmują się firmy prawnicze. W odniesieniu do kaŝdej z nich proszę powiedzieć, czy obecnie Pana(i) firma prowadzi więcej czy mniej tego typu spraw niŝ przed rokiem: Total Total 3 0 Total mniej więcej

57 Ocena popytu na poszczególne sprawy prowadzone przez firmy prawnicze / R1. Za chwilę odczytam Panu(i) listę spraw, którymi zajmują się firmy prawnicze. W odniesieniu do kaŝdej z nich proszę powiedzieć, czy obecnie Pana(i) firma prowadzi więcej czy mniej tego typu spraw niŝ przed rokiem: Total Total 9 16 Total mniej więcej

58 Ocena popytu na poszczególne sprawy prowadzone przez firmy prawnicze 3/ R1. Za chwilę odczytam Panu(i) listę spraw, którymi zajmują się firmy prawnicze. W odniesieniu do kaŝdej z nich proszę powiedzieć, czy obecnie Pana(i) firma prowadzi więcej czy mniej tego typu spraw niŝ przed rokiem: Total 10 3 Total 11 Total 9 9 mniej więcej

59 Ocena popytu na poszczególne sprawy prowadzone przez firmy prawnicze / R1. Za chwilę odczytam Panu(i) listę spraw, którymi zajmują się firmy prawnicze. W odniesieniu do kaŝdej z nich proszę powiedzieć, czy obecnie Pana(i) firma prowadzi więcej czy mniej tego typu spraw niŝ przed rokiem: Total Total Total mniej więcej 9

60 Prognozy zmian cen usług prawniczych w województwie - Kancelarie lokalne R3. Jak Pan(i) sądzi, patrząc na to, co się obecnie dzieje, czy w ciągu najbliŝszych miesięcy ceny usług prawniczych w Pana(i) województwie: TopBox Jesień Wiosna Jesień Wiosna będą rosły jeszcze szybciej niŝ teraz będą rosły wolniej będą niŝsze będą rosły w tym samym tempie będą takie same jak teraz trudno powiedzieć Będą rosły

61 Prognozy zmian cen usług prawniczych w województwie - Kancelarie lokalne R3. Jak Pan(i) sądzi, patrząc na to, co się obecnie dzieje, czy w ciągu najbliŝszych miesięcy ceny usług prawniczych w Pana(i) województwie: TopBox Total będą rosły jeszcze szybciej niŝ teraz będą rosły wolniej będą niŝsze będą rosły w tym samym tempie będą takie same jak teraz trudno powiedzieć Będą rosły

62 Ocena popytu na usługi prawnicze Kancelarie lokalne R10. Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliŝszych miesięcy popyt na usługi prawnicze, oferowane przez Pana(i) firmę? Jesień Wiosna 007 Jesień 007 Wiosna Będzie rósł szybciej niŝ teraz Będzie rósł wolniej Będzie niŝszy Będzie rósł w tym samym tempie Będzie taki sam jak teraz

63 Ocena sytuacji na rynku pracy w branŝy usług prawniczych 1/ R. Jak Pan(i) ocenia w chwili obecnej sytuację na rynku pracy w branŝy usług prawniczych w Pana(i) województwie? Czy łatwo jest znaleźć: Total Total 9 9 tak nie 63

64 Ocena sytuacji na rynku pracy w branŝy usług prawniczych / R. Jak Pan(i) ocenia w chwili obecnej sytuację na rynku pracy w branŝy usług prawniczych w Pana(i) województwie? Czy łatwo jest znaleźć: Total Total 9 1 tak nie 6

65 Plany dotyczące zatrudnienia 1/ R6. Czy w najbliŝszym czasie Pana(i) kancelaria planuje zatrudnić nowe osoby? Jesień Wiosna Jesień 007 Wiosna Nie, nie planuję zatrudnić Tak, planuję zatrudnić

66 Plany dotyczące zatrudnienia / R7. A jakie osoby planuje Pan(i) zatrudnić? Tylko Partnerzy planujący zatrudnienia n=3 n= n= n=69 n=31 00 Jesień n=3 00 Wiosna n= Jesień n=9 007 Wiosna n= n=10* n=7* n=6* n=6* n=6* Personel pomocniczy Doświadczonych prawników/konsultantów Doświadczonych adwokatów lub radców Niedoświadczonych prawników/konsultantów Niedoświadczonych adwokatów lub radców Inne

67 Plany dotyczące zwolnień 1/ R. Czy w najbliŝszym czasie Pana(i) kancelaria planuje zwolnić jakieś osoby? Jesień Wiosna Jesień 007 Wiosna Tak, planuję zwolnić Nie, nie planuję zwolnić

68 Plany dotyczące zwolnień / R9. Jakie osoby planuje Pan(i) zwolnić? Tylko Partnerzy planujący zwolnienia n=3* 100 n=* n=* 0 n=3* 67 n=3* Jesień n=* Wiosna n=3* Jesień n=1* 007 Wiosna n=6* Personel pomocniczy Doświadczonych prawników/konsultantów Doświadczonych adwokatów lub radców Niedoświadczonych prawników/konsultantów Niedoświadczonych adwokatów lub radców Inne

69 Wiosna 0 pytania specyficzne 69 Warszawa, czerwiec 0

70 , TopBox Przewidywane konsekwencje deregulacji zawodów prawniczych Xp10. Jakie konsekwencje dla rynku usług prawnych przyniesie Pana(i) zdaniem deregulacja zawodów prawniczych? Deregulacja spowoduje, Ŝe usługi świadczone przez prawników staną się bardziej dostępne i tanie Deregulacja spowoduje, Ŝe obniŝy się jakość usług świadczonych 6 1 Deregulacja spowoduje, Ŝe obniŝy się prestiŝ zawodu prawniczego Największe kancelarie Kancelarie lokalne Prawnicy In-House

71 Liczebności Przewidywane konsekwencje deregulacji zawodów prawniczych Xp11. Jakie mogą być Pana(i) zdaniem potencjalne skutki prawne wprowadzenia deregulacji zawodów reglamentowanych? Total Kancelarie Prawnicy lokalne in-house Liczba osób odpowiadających na pytanie n=161 n=9 n=1 n=1 Negatywne (NET) Negatywne ogólnie ObniŜenie jakości usług ObniŜenie kwalifikacji osób świadczących usługi prawnicze ObniŜenie zaufania do podmiotów świadczących usługi, Największe kancelarie niewiarygodność, obniŝenie statusu/wartości zawodu Chaos, brak pewności co do kwalifikacji świadczących usługi Przegrane sprawy, ryzyko szkód dla klientów 1 Konieczność naprawy błędów niewykwalifikowanych podmiotów świadczących usługi - - Utrudnienie postępowań - - ZagroŜenie korupcją, nieuczciwością - - Trudności związane z egzekwowaniem odpowiedzialności cywilnej od osób świadczących usługi prawnicze bez kwalifikacji Pozytywne (NET) Pozytywne - ogólnie Zwiększona dostępność usług Zwiększenie konkurencji na rynku usług prawniczych 10 6 Spadek cen usług 1 - Zmniejszenie bezrobocia po studiach - - Zwiększenie jakości usług Rynek zweryfikuje podmioty 13 3 Nic się nie zmieni Ceny usług nie ulegną zmianie Inne Nie wiem / Brak odpowiedzi 1-3 Początkowy okres pewnego zamieszania potem i tak rynek zweryfikuje sytuacje Ŝe fachowców i tak będzie tyle ile trzeba, a niefachowców rynek przesieje ZagroŜenie dla klienta z uwagi na brak doświadczenia i wiedzy osób zajmujących się usługami prawnymi. Chaos i utrudnienie postępowań oraz niewiarygodność podmiotów. Jedni będą musieli przestrzegać pewnych form etycznych, a inni nie przy takich samych uprawnieniach. Naruszy to zasady równości. Będzie się zdarzać, Ŝe trzeba kończyć sprawy, których ktoś nie dokończył. Myslę, Ŝe będzie zdecydowanie więcej procesów odszkodwawczych przeciwko prawnikom. Będzie prościej rozpocząć działalność gospodarczą, moŝe wzrosnąć dostępność usług ograniczonych reglamentacją. Zawody prawnicze - nie cena jest barierą, tylko niechęć do korzystania z usług prawniczych. "Ja uwaŝam, Ŝe i tak rynek usług prawniczych będzie szedł w kierunku poprawy jakości i w związku z tym deregulacja nie będzie miała większego znaczenia. Bardziej widze problem Ŝeby zachować jakość usług oferowanych przez osoby, które posiadają uprawnienia." 71

72 Najczęściej stosowany sposób rozliczeń z klientami Xp. Jaki sposób rozliczeń z klientami stosowany jest przez Pan(i) kancelarię najczęściej? Rozliczenie godzinowe 0 Ryczałt 3 6 Success fee Inne 1 1 Największe kancelarie Kancelarie lokalne Prawnicy In-House

73 Współpraca z zewnętrzną kancelarią prawną Prawnicy in-house P11. Czy Pan(i) firma współpracuje z zewnętrzną kancelarią prawną? P. Czy w perspektywie najbliŝszego roku zamierza Pan(i) renegocjować wynagrodzenie zewnętrznej kancelarii prawnej, współpracującej z Pani/Pana firmą? Prawnicy in-house 1 13 TAK n=* 79 7 Tak Nie Nie, nie zamierzam renegocjować umowy o współpracy z zewnętrzną kancelarią prawną 60 Tak, zamierzam renegocjować umowę o współpracy i wprowadzić alternatywne w stosunku do rozliczeń godzinowych, sposoby wynagrodzenia Tak, zamierzam renegocjować umowę o współpracy i obniŝyć uśrednioną stawkę godzinową 7 Współpracująca z moją firmą zewnętrzna kancelaria prawna, sama zaproponowała zmianę sposobu wynagradzania w kierunku alternatywnych sposobów rozliczeń

74 Planowanie rozbudowy działu prawnego, współpraca z kancelariami - prawnicy in-house P13. Czy Pan(i) firma będzie w przyszłości rozbudowywać wewnętrzny dział prawny, czy zatrudnić więcej niŝ obecnie prawników zewnętrznych? Zamierzamy w przyszłości rozbudować wewnętrzny dział prawny i zredukować liczbę prawników zewnętrznych 3 63 Zamierzamy ograniczyć obsługę prawną firmy, a co za tym idzie zredukować zatrudnienie w wewnętrznym dziale prawnym i ograniczyć liczbę prawników zewnętrznych 0 Zamierzamy zatrudniać więcej niŝ obecnie prawników zewnętrznych i zredukować liczbę prawników w wewnętrznym dziale prawnym 7 0 P1. Czy w Pani/Pana firmie istnieje panel doradców, czyli krótka lista kancelarii prawnych z których usług firma korzysta? Prawnicy in-house Tak Nie

75 Indeksy 7 Warszawa, czerwiec 0

76 Indeksy objaśnienia Wszystkie wskaźniki zostały obliczone metodą balance statistics. Mogą przyjmować wartości od 0 do 00 pkt. wartość 100 pkt oznacza równy udział optymistów jak i pesymistów. Wartości powyŝej 100 pkt. oznaczają przewagę optymistów nad pesymistami w ocenach lub oczekiwaniach. Wartości poniŝej 100 pkt. oznaczają przewagę pesymistów. PoniŜej przedstawiamy sposób obliczenia wskaźników przyjęte wagi do ich konstrukcji. Jeśli przy jakimś numerze pytania z kwestionariusza nie widnieje waga to znaczy Ŝe jest ona równa 1. WK Index (indeks ogólny) -średnia waŝona z E, E3, E, E6, E7, E, E9, E10, E11, E, E13, R1(waga: kaŝdy item 0,), R7 (waga: kaŝda odpowiedź 1), R9(waga: kaŝda odpowiedź 1), R10 (waga: ) ABC Index (indeks opisujący obszar gospodarki i wyników biznesowych klientów kancelarii) -średnia z E, E3, E, E6, E7, E, E9, E10, E11, E, E13 Economy Index (indeks opisujący obszar gospodarki) średnia z E, E3, E, E6, E7 Business Index (indeks opisujący obszar wyników biznesowych klientów kancelarii) średnia z E, E9, E10, E11, E, E13 Lex Index (indeks opisujący wyników samych kancelarii) -średnia waŝona z R1(waga: kaŝdy item 0,), R7 (waga: kaŝda odpowiedź 1), R9(waga: kaŝda odpowiedź 1), R10 (waga: ) Expectations Index (indeks opisujący oczekiwania partnerów) -średnia waŝona z E3, E, E7, E9, E11, E13, R7 (waga: kaŝda odpowiedź 1), R9(waga: kaŝda odpowiedź 1), R10 (waga: ) Current Index (indeks opisujący oceny bieŝącej sytuacji przez partnerów) -średnia waŝona z E, E6, E, E10, E, R1(waga: kaŝdy item 0,) 76

77 Kontakt Ipsos Polska Taśmowa 7 (wejście C, 9p.) Warszawa Tel.: Fax: Krzysztof Chmielewski, krzysztof.chmielewski@ipsos.com Maria Jasińska PR and Communication Manager Wolters Kluwer Polska Ltd. mjasinska@wolterskluwer.pl Tel.: Mobile:

78 Dziękuję za uwagę 7 Warszawa, czerwiec 0