Zewnętrzne źródła finansowania. Raport dla PMG Consulting MŚP w województwie lubelskim INQUIRY, 31 sierpnia 2009

Transkrypt

1 Zewnętrzne źródła Raport dla PMG Consulting MŚP w województwie lubelskim INQUIRY, 31 sierpnia 2009

2 Spis treści 1. Tło projektu 2. Cele projektu 3. Struktura projektu 4. Struktura próby 5. Podsumowanie 6. Wyniki badania 2

3 Tło projektu Niniejszy raport przedstawia wyniki badania marketingowego, zrealizowanego jako część projektu pn. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata Jednym z poddziałań programu jest ułatwienie dostępu przedsiębiorstw do źródeł inwestycji. W ramach poddziałania realizowane będą projekty obejmujące wsparcie finansowe funduszy poŝyczkowych, prowadzące do: ułatwienia przedsiębiorcom moŝliwości korzystania z, pozabankowych źródeł inwestycji, zwiększenia liczby działających na terenie województwa funduszy poŝyczkowych dywersyfikacji oraz rozwoju lokalnego i regionalnego rynku usług poŝyczkowych wzmocnienia działalności funduszy poŝyczkowych ułatwienia podejmowania działalności gospodarczej i powstawania przedsiębiorstw (przede wszystkim innowacyjnych, w tym opartych na wykorzystaniu nowych technologii o znaczącym potencjale rynkowym. Ostatecznym beneficjentem mogą być tylko przedsiębiorstwa realizujące przedsięwzięcie na terenie województwa lubelskiego. 3

4 Cele projektu Głównym celem projektu jest znalezienie odpowiedzi na pytania dotyczące dostępności, barier i oczekiwań sektora MŚP względem źródeł. PMG Consulting przeprowadziło badania wtórne oraz wywiady bezpośrednie z przedstawicielami róŝnych instytucji udzielających wsparcia finansowego. W wyniku tych badań zidentyfikowane zostały obszary zagadnień, które zostały zweryfikowane badaniem telefonicznym (CATI). Badanie telefoniczne (CATI) przeprowadziła agencja badawcza Inquiry na próbie N=206 w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. 4

5 Struktura projektu Badanie zrealizowano metodą wywiadów telefonicznych CATI. Badanie ilościowe Metoda: CATI (wywiady telefoniczne) Próba: N=206 Przedsiębiorstwa z sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MŚP) z województwa lubelskiego 5

6 Podsumowanie 6

7 Streszczenie Najlepiej znaną formą działalności gospodarczej są kredyty, leasing i poŝyczki; zdecydowana większość respondentów słyszała o nich. Warto przy tym zwrócić uwagę, Ŝe: leasing jest rzadko wymieniany spontanicznie zdarza się, Ŝe przedsiębiorcy nie traktują tej usługi jako formy ; w grupie największych przedsiębiorstw często wymieniano factoring; wśród odpowiedzi spontanicznych pojawiły się takŝe dotacje unijne. W ponad 2/3 spośród badanych przedsiębiorstw próbowano korzystać z źródeł ; w grupie największych firm z sektora MŚP odsetek ten sięga 83%. Z zewnętrznego korzystały niemal wszystkie firmy, w których podjęto taką próbę: połowa firm zatrudniających do 10 pracowników; 2/3 firm zatrudniających od 11 do 50 pracowników; 4/5 firm zatrudniających od 51 do 250 pracowników. W większości przypadków korzystano z kredytu (86%), czasem z leasingu (38%). Pozostałe formy wykorzystywane są stosunkowo rzadko. Są to jednocześnie najbardziej atrakcyjne formy, zdaniem badanych przedsiębiorstw. 7

8 Streszczenie, c.d. Ponad połowa firm korzystających z zewnętrznego przeznacza środki na inwestycje (co stanowi 42% całej próby) wykorzystywanie środków na inwestycje jest szczególnie częste w duŝych firmach; małe firmy (do 10 osób) wykorzystują przyznane środki najczęściej jako kredyt obrotowy. Utrudnienia w pozyskaniu źródeł napotkała 1/3 firm starających się o nie, przy czym najczęściej mówiły o tym firmy z grupy do 10 pracowników. Wskazywano róŝne przyczyny, najczęściej konieczne zabezpieczenia oraz (wśród innych ) procedury. Mimo, Ŝe niewielu przedsiębiorców korzysta z źródeł, wielu z nich nie potrafi ocenić oferty dostępnej na rynku lubelskim. Pojawiły się teŝ głosy krytyczne, w których najczęściej wymieniano procedury i koszt uzyskania wsparcia. Firmy nadal zamierzają korzystać ze środków, szczególnie te, które juŝ z takiej formy korzystały w przeszłości (65% vs. 38%). Połowa z nich deklaruje na inwestycje kwotę przekraczającą zł. 8

9 Wnioski Podstawowe bariery w korzystaniu z źródeł to: brak doświadczenia; wymagane zabezpieczenia; koszty uzyskania wsparcia; uciąŝliwe procedury. Firmy, które starają się o środki zewnętrzne zazwyczaj są w stanie je uzyskać. Tylko w 5% spośród badanych firm, pomimo starań, nie uzyskano wsparcia. 9

10 WYNIKI BADANIA 10

11 Znajomość źródeł inwestycji Przez znajomość spontaniczną rozumiemy odpowiedź na pytanie: O jakich źródłach inwestycji słyszał Pan/i kiedykolwiek? Przez znajomość wspomaganą rozumiemy odpowiedź na pytanie wspomagane wymienionymi przez ankietera rodzajami źródeł inwestycji: Czy słyszał/a Pan/i kiedykolwiek o jako źródłach Znajomość całkowita jest sumą znajomości spontanicznej i wspomaganej. 11

12 Znajomość spontaniczna N=206 Ogółem Ogółem O O jakich jakich źródłach źródłach inwestycji inwestycji słyszał słyszał Pan/i Pan/i kiedykolwiek? kiedykolwiek? Kredyt 84% PoŜyczka 41% Leasing Środki/ dotacje/ fundusze UE Poręczenie Factoring Emisja papierów wartościowych Anioł Biznesu/Venture Capital Inne 26% 22% 12% 11% 2% 1% 8% - do - do - do z Urzędu Pracy - do z Urzędu Pracy - dotacje, subwencje - dotacje, subwencje - Fundusz leśny - Fundusz leśny - Fundusz Ochrony Środowiska - Fundusz Ochrony Środowiska - Lubelski Fundusz Pomocowy - Lubelski Fundusz Pomocowy - fundusze pomocowe - fundusze pomocowe śadne Najczęściej spontanicznie wymienianym źródłem są kredyty i poŝyczki. W dalszej kolejności pojawiły się leasing i fundusze unijne. 6% 12

13 Znajomość spontaniczna Wielkość Wielkość firmy firmy O O jakich jakich źródłach źródłach inwestycji inwestycji słyszał słyszał Pan/i Pan/i kiedykolwiek? kiedykolwiek? 89% 87% 77% 41% 43% 39% 33% 32% 28% 24% do 10 osób, N= osób, N= osób, N=54 17% 14% 15% 11% 12% 13% 11% 8% 4% 1% 2% 1% 1% Kredyt PoŜyczka Leasing Środki/ dotacje/ fundusze UE Poręczenie Factoring Emisja papierów wartościowych NiezaleŜnie od wielkości firmy kredyt był wymieniany najczęściej we wszystkich grupach. Anioł Biznesu/Venture Capital 13

14 Znajomość całkowita N=206 Ogółem Ogółem Czy słyszał/a Pan/i kiedykolwiek o jako jako Czy słyszał/a źródłach Pan/i kiedykolwiek o źródłach Kredyt Leasing PoŜyczka Factoring Poręczenie Emisja papierów wartościowych 98% 89% 85% 67% 67% 47% W znajomości całkowitej najczęściej jako zewnętrzne źródło inwestycji wymieniany był kredyt. Na kolejnych miejscach znalazły się leasing i poŝyczka. Niewielki odsetek osób słyszał o Aniołach biznesu. Anioł Biznesu/Venture Capital 11% 14

15 Znajomość całkowita Wielkość Wielkość firmy firmy Czy słyszał/a Pan/i kiedykolwiek o jako jako Czy słyszał/a źródłach Pan/i kiedykolwiek o źródłach 100% 97% 96% 92% 87% 87% 89% 84% 85% 76% 67% 66% 67% 68% 58% do 10 osób, N= osób, N= osób, N=54 53% 52% 38% 6% 16% 11% Kredyt Leasing PoŜyczka Poręczenie Factoring Emisja papierów wartościowych NiezaleŜnie od wielkości firmy kredyt jest najbardziej popularny. Factoring najczęściej wskazywali przedsiębiorcy z firm zatrudniających od 51 do 250 osób. Anioł Biznesu/Venture Capital 15

16 Znajomość źródeł N=206 O O jakich jakich źródłach źródłach inwestycji inwestycji słyszał słyszał Pan/i Pan/i kiedykolwiek? kiedykolwiek? 14% 98% Czy słyszał/a Pan/i kiedykolwiek o jako jako Czy słyszał/a źródłach Pan/i kiedykolwiek o źródłach 89% 86% Słyszał/a kiedykolwiek Słyszał/a Znajomość całkowita 45% 63% 66% 66% 84% 54% 55% 47% 41% 26% Kredyt PoŜyczka Leasing Poręczenie Factoring Emisja papierów wartościowych 12% 11% 45% 2% 10% 1% 11% Anioł Biznesu/Venture Capital 16

17 N=206 Korzystanie z źródeł Czy Czy firma firma próbowała próbowała kiedykolwiek kiedykolwiek skorzystać skorzystać z z źródeł źródeł Ogółem Ogółem 31% 69% Tak Nie Zdecydowana większość firm próbowała w przeszłości skorzystać z źródeł inwestycji. 17

18 Korzystanie z źródeł Wielkość Wielkość firmy firmy Czy Czy firma firma próbowała próbowała kiedykolwiek kiedykolwiek skorzystać skorzystać z z źródeł źródeł 71% 83% 57% 43% 29% Tak Nie 17% do 10 osób, N= osób, N= osób, N=54 Próby skorzystania z źródeł inwestycji wykazali przede wszystkim przedstawiciele największych firm z sektora MŚP. 18

19 N=206 Korzystanie z źródeł Czy firma skorzystała kiedykolwiek z z Czy firma źródeł skorzystała kiedykolwiek źródeł Ogółem Ogółem 36% 64% Tak Nie Z źródeł inwestycji skorzystało 64% przedsiębiorstw, czyli o 5 pp. mniejsza ilość firm niŝ starających się. 19

20 Korzystanie z źródeł Wielkość Wielkość firmy firmy Czy firma skorzystała kiedykolwiek z z Czy firma źródeł skorzystała kiedykolwiek źródeł 69% 80% 49% 51% 32% Tak Nie 20% do 10 osób, N= osób, N= osób, N=54 Z źródeł inwestycji skorzystało najwięcej duŝych firm z sektora MŚP. 20

21 Rodzaje wybranych źródeł N=146 Ogółem Ogółem Z Z jakich jakich źródłach źródłach inwestycji inwestycji skorzystała skorzystała lub lub próbowała próbowała skorzystać skorzystać firma? firma? Kredyt 86% Leasing 38% PoŜyczka 14% Środki/ dotacje/ fundusze UE 12% Factoring Poręczenie Inne 2% 7% 6% - dofinansowanie stanowisk - dofinansowanie stanowisk - dotacje, subwencje - dotacje, subwencje - Fundusz leśny - Fundusz leśny - Fundusz Ochrony Środowiska - Fundusz Ochrony Środowiska - samofinansująca się jednostka - samofinansująca się jednostka Najczęściej wykorzystywanym zewnętrznym źródłem inwestycji są kredyty. Poręczenia mają najmniejszą ilość zwolenników. 21

22 Rodzaje wybranych źródeł N=146 Wielkość Wielkość firmy firmy 93% Z Z jakich jakich źródłach źródłach inwestycji inwestycji skorzystała skorzystała lub lub próbowała próbowała skorzystać skorzystać firma? firma? 82% 83% 48% do 10 osób, N= osób, N= osób, N=47 31% 34% 23% 19% 13% 13% 6% 4% 13% 6% 2% 2% 2% 2% 2% 7% 6% Kredyt Leasing PoŜyczka Środki/ dotacje/ fundusze UE Factoring Poręczenie Inne Z kredytów i leasingu najchętniej korzystają firmy zatrudniające od 11 do 50 osób. 22

23 N=146 Przeznaczenie źródeł Jakie było przeznaczenie środków z jakich skorzystała Jakie było skorzystała lub przeznaczenie lub próbowała środków z jakich próbowała skorzystać skorzystać Pana Pana firma? firma? Ogółem Ogółem 1% Kredyt inwestycyjny 44% 58% Kredyt obrotowy Inne Przeznaczenie środków finansowych na inwestycje wybrała ponad połowa przedsiębiorstw, spośród tych które skorzystały lub próbowały skorzystać z źródeł. Stanowi to 42% ogółu badanych. 23

24 Przeznaczenie źródeł 70% Kredyt obrotowy 60% 59% Kredyt inwestycyjny 42% 44% 28% do 10 osób, N= osób, N= osób, N=47 W zaleŝności od wielkości firmy róŝne jest przeznaczenie źródeł. Im większa firma, tym częściej deklarowano przeznaczenie na inwestycje, podczas gdy mniejsze firmy chętniej traktują zewnętrzne fundusze jako kredyt obrotowy. 24

25 Utrudnienia w dostępie do źródeł N=146 Ogółem Ogółem Czy firma napotykała utrudnienia w w dostępie Czy dostępie do do firma napotykała utrudnienia źródeł źródeł 70% 30% Tak Nie Zdecydowana większość respondentów, którzy korzystali z źródeł inwestycji, twierdzi Ŝe nie napotkała na utrudnienia. 25

26 Utrudnienia w dostępie do źródeł Czy firma napotykała utrudnienia w w dostępie Czy dostępie do do firma napotykała utrudnienia źródeł źródeł 70% 77% 62% 38% 30% 23% Tak Nie do 10 osób, N= osób, N= osób, N=47 O utrudnieniach wspominały najczęściej firmy zatrudniające do 10 osób. 26

27 Utrudnienia w dostępie do źródeł N=44 Z czego wynikały trudności jakie napotkała firma przy przy okazji Z czego okazji pozyskiwania wynikały trudności pozyskiwania jakie napotkała firma źródeł źródeł Zabezpieczenia 36% Wielkość wkładu własnego BranŜa, w której działa firma 14% 11% Rentowość firmy 11% Forma prawna firmy 9% Inne 52% Jako główne trudności w dostępie do środków finansowych wskazywano zabezpieczenia. Zdecydowanie rzadziej przeszkodą była wielkość wkładu własnego. 27

28 Utrudnienia w dostępie do źródeł Wśród innych utrudnień podczas pozyskiwania funduszy respondenci wymienili takŝe między innymi: biurokrację i formalności brak kompetencji urzędników ograniczenia urzędniczo-prawne strukturę inwestycji nieatrakcyjne warunki ofert bankowych zaległości w płatnościach przez osoby fizyczne zbyt wysokie wymogi stawiane kredytobiorcom zbyt małe zyski osiągane przez firmę 28

29 Atrakcyjność do N=206 Na Na ile ile atrakcyjny atrakcyjny jest jest dla dla firmy firmy jako jako zewnętrzne zewnętrzne źródło źródło średnia średnia skala 1-5, gdzie 1- bardzo nieatrakcyjny, a 5 bardzo atrakcyjny Kredyt Leasing PoŜyczka Anioł Biznesu/Venture Capital Poręczenie 12% 9% 4% 0% 2% Factoring 1% Emisja papierów wartościowych 3% 3% 12% 11% 8% 19% 24% 28% 35% 22% 28% 30% 35% 9% 4% 9% 26% 13% 14% 20% 39% 12% 20% 18% 9% 14% 16% 10% 43% 38% 27% 26% 12% 14% 15% Bardzo atrakcyjny Bardzo nieatrakcyjny Nie wiem Za najbardziej atrakcyjne uznano kredyt i leasing. Na trzecim miejscu w rankingu znalazła się poŝyczka. Wiele osób nie potrafiło ocenić atrakcyjności do ze strony Aniołów biznesu/ Venture Capital, a takŝe emisji papierów wartościowych. 3% 3,15 3,15 3,10 3,10 2,77 2,77 2,62 2,62 2,57 2,57 2,52 2,52 2,45 2,45 29

30 Atrakcyjność ofert źródeł na rynku lubelskim N=206 Czy oferta inwestycji dla małych i średnich przedsiębiorstw Czy oferta przedsiębiorstw dostępna dostępna na na rynku inwestycji rynku lubelskim dla małych i średnich lubelskim jest jest zdaniem zdaniem atrakcyjna atrakcyjna?? 44% 31% 26% Tak Nie Nie wiem Zdecydowana większość respondentów nie potrafi jednoznacznie ocenić atrakcyjności ofert źródeł dostępnych na rynku lubelskim. MoŜe to wynikać ze słabej komunikacji z przedsiębiorcami. Niemal 1/3 osób uwaŝa jednak, Ŝe te oferty są atrakcyjne. 30

31 Atrakcyjność źródeł Czy oferta inwestycji dla małych i średnich przedsiębiorstw Czy oferta przedsiębiorstw dostępna dostępna na na rynku inwestycji rynku lubelskim dla małych i średnich lubelskim jest jest zdaniem zdaniem atrakcyjna atrakcyjna?? 43% 44% 44% 39% 34% 33% 23% 23% 17% Tak Nie Nie wiem do 10 osób, N= osób, N= osób, N=54 Przede wszystkim największe przedsiębiorstwa z sektora MŚP uwaŝają ofertę inwestycji dostępną na rynku lubelskim za atrakcyjną. Ocena atrakcyjności oferty jest związana z wielkością firmy im większe zatrudnienie, tym łatwiej o finansowanie zewnętrzne. 31

32 N=53 Atrakcyjność źródeł Co zdaniem powoduje, Ŝe dostępna na rynku lubelskim oferta Co inwestycji zdaniem inwestycji jest powoduje, jest nieatrakcyjna Ŝe dostępna nieatrakcyjna dla na rynku lubelskim oferta dla małych małych i i średnich średnich przedsiębiorstw? przedsiębiorstw? Procedury Koszty uzyskania wsparcia (prowizje, marŝe, oprocentowanie, itp.) Brak zaufania do instytucji udzielającej wsparcia Czas oczekiwania na decyzję o przyznaniu wsparcia MoŜliwa wysokość wsparcia Dostępność (bliskość) instytucji udzielającej wsparcia Brak doradztwa (pomoc przy sporządzaniu wniosku, kompletowaniu dokumentacji, itp.) Opinia na temat instytucji udzielającej wsparcia Wcześniejsze doświadczenia z instytucją udzielającą wsparcia Inne Nie wiem/ odmowa 23% 15% 15% 15% 13% 9% 2% 11% 2% 49% 75% - Mała konkurencja firm - Mała konkurencja firm - Nie ma kompetentnych osób - Nie ma kompetentnych osób - Niechęć banków do udzielania wsparcia - Niechęć banków do udzielania wsparcia - Potem nie ma jak spłacić, trudności ze spłatą. - Potem nie ma jak spłacić, trudności ze spłatą. - Trudności w udzieleniu kredytów i jakiejkolwiek - Trudności w pomocy udzieleniu finansowej kredytów i jakiejkolwiek pomocy finansowej - Zbyt duŝe wymagania, zbyt mało informacji - Zbyt duŝe na wymagania, temat moŝliwości zbyt mało uzyskania informacji pomocy na temat moŝliwości uzyskania pomocy Za główny powód nieatrakcyjności oferty na rynku lubelskim zostały uznane procedury. Niemal połowa respondentów uwaŝa takŝe, Ŝe na nieatrakcyjność oferty wpływają koszty uzyskania wsparcia. 32

33 N=206 Deklaracja korzystania z źródeł Czy Czy firma firma zamierza zamierza w w przyszłości przyszłości skorzystać skorzystać z z źródeł źródeł 17% 28% 55% Tak Nie Nie wiem Ponad połowa respondentów zamierza w przyszłości skorzystać z źródeł inwestycji. 33

34 Deklaracja korzystania z źródeł Czy Czy firma firma zamierza zamierza w w przyszłości przyszłości skorzystać skorzystać z z źródeł źródeł 63% 51% 55% 32% 30% 18% 19% 19% 15% Tak Nie Nie wiem do 10 osób, N= osób, N= osób, N=54 Grupą najbardziej zainteresowaną zewnętrznymi źródłami są przedsiębiorstwa zatrudniające od 51 do 250 osób. 34

35 Deklaracja korzystania z źródeł Korzystanie Korzystanie w przeszłości przeszłości Czy Czy firma firma zamierza zamierza w w przyszłości przyszłości skorzystać skorzystać z z źródeł źródeł 65% 41% 38% 21% 22% 14% Tak Nie Nie wiem Firmy, które skorzystały z zewn., N=132 Firmy, które nie skorzystały zewn., N=74 2/3 badanych firm, które w przeszłości korzystały z źródeł inwestycji deklaruje ponowne poszukiwanie do zewnętrznego. 35

36 Plany inwestycyjne N=114 Jaki Jaki planują planują Państwo Państwo poziom poziom inwestycji inwestycji w w przyszłości? przyszłości? 50% 14% 13% 6% 9% 8% do PLN PLN PLN PLN Więcej niŝ PLN Nie wiem/ odmowa Jeśli chodzi o plany inwestycyjne, to połowa respondentów zadeklarowała wydatki powyŝej zł. 36

37 Plany inwestycyjne Jaki Jaki planują planują Państwo Państwo poziom poziom inwestycji inwestycji w w przyszłości? przyszłości? do 10 osób, N= osób, N= osób, N=34 45% 40% 68% 23% 20% 13% 13% 13% 6% 6% 3% 3% 10% 8% 9% 13% 3% 9% do PLN PLN PLN PLN Więcej niŝ PLN Nie wiem/ odmowa NajwyŜszy poziom inwestycji przewiduje najwięcej firm zatrudniających od 51 do 250 osób. 37

38 Demografia 38

39 Wielkość firmy N=206 Ilu Ilu pracowników pracowników liczy liczy firma? firma? 26% 38% 35% do 10 osób osób osób 39

40 Rodzaj działalności firmy N=206 W jakiej jakiej branŝy branŝy działa działa firma? firma? 33% 21% 14% 13% 7% 6% 6% Usługi Handel Produkcja Usługi- Handel Produkcja- Usługi- Handel Produkcja- Usługi Produkcja- Handel 40

41 Rodzaj działalności firmy W jakiej jakiej branŝy branŝy działa działa firma? firma? 35% 33% 30% 30% 26% 23% do 10 osób, N= osób, N= osób, N=54 16% 15% 6% 14% 11% 2% 1% 8% 13% 5% 10% 4% 4% 8% 6% Usługi Handel Produkcja Usługi-Handel Produkcja-Usługi- Handel Produkcja-Usługi Produkcja-Handel 41

42 KONTAKT Inquiry sp. z o.o. ul. Głogowska Warszawa a.gornicka@inquiry.com.pl Tel. (22) Fax (22)