Nastroje społeczne Polaków w listopadzie 2009 roku

Transkrypt

1 K.075/09 Nastroje społeczne Polaków w listopadzie 2009 roku Warszawa, listopad 2009 roku Dwóch na trzech Polaków (6) uwaŝa, Ŝe sprawy w Polsce idą w złym kierunku. Przeciwnego zdania jest dwa i pół razy mniej Polaków (26%). Co dziesiąty respondent () nie ma opinii na ten temat. Dwóch na trzech badanych (6) uwaŝa, Ŝe polska gospodarka jest w kryzysie. Jednocześnie według co piątego respondenta (1) jest to kryzys głęboki. Gospodarczy rozwój dostrzega co trzeci ankietowany (31%), z czego zdecydowana większość (2) określa ten rozwój jako powolny. badanych nie ma zdania na ten temat. Dwie piąte badanych (40%) sądzi, Ŝe będzie mniej więcej tak samo jeśli chodzi o materialne warunki Ŝycia ludności w naszym kraju w ciągu najbliŝszych trzech lat. Według co trzeciego respondenta () ulegną one pogorszeniu, a co czwarty ankietowany (2) prognozuje, Ŝe nastąpi poprawa w tej kwestii. badanych nie ma zdania na ten temat. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; Warszawa; NIP: ; REGON: Bank Pekao S.A. Oddział Warszawa; Nr konta: ; Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy KRS ; Kapitał Zakładowy: ,00 zł t ; f e office@tns-global.pl;

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Od wielu lat z miesięczną częstotliwością TNS OBOP bada nastroje społeczne Polaków. W sondaŝu respondentów pyta się o ocenę kierunku zachodzących w kraju zmian, stanu gospodarki oraz spodziewane zmiany materialnych warunków Ŝycia w perspektywie najbliŝszych 3 lat. Niniejszy raport prezentuje najnowsze wyniki (z listopada br. 1 ) w zestawieniu z pomiarami uzyskanymi od września 2008 r. OCENA KIERUNKU BIEGU SPRAW W KRAJU Dwóch na trzech Polaków (6) uwaŝa, Ŝe sprawy w Polsce idą w złym kierunku. Przeciwnego zdania jest dwa i pół razy mniej Polaków (26%). Co dziesiąty respondent () nie ma opinii na ten temat. CZY PANA(I) ZDANIEM OGÓLNIE RZECZ BIORĄC SPRAWY W POLSCE IDĄ W DOBRYM CZY W ZŁYM KIERUNKU? IX 08 X 08 XI 08 XII 08 I 09 II 09 III 09 IV 09 V 09 VI 09 VII 09 VIII 09 IX 09 X 09 XI 09 w dobrym 3 30% % 21% % 26% 26% w złym 50% % % % 6 6 brak zdania 17% % 10% 1 10% W porównaniu z poprzednim miesiącem nastroje listopadowe utrzymały się na podobnym poziomie. Wyniki prezentują się gorzej w zestawieniu z pomiarami z analogicznego okresu ubiegłego roku o 10 punktów proc. wzrósł odsetek ankietowanych negatywnie oceniających kierunek zachodzących w Polsce zmian. 1 SondaŜ TNS OBOP zrealizowano w dniach 5-8 listopada 2009 r. na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie 1005 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-, przy wiarygodności oszacowania równej 9. 2

3 Im lepsze wykształcenie (od 1 wśród osób, które jako ostatnią ukończyły szkołę podstawową lub gimnazjum, do 4 wśród absolwentów wyŝszych uczelni), tym częściej badani mówią, Ŝe sprawy w Polsce idą w dobrym kierunku. Podobnego zdania są mieszkańcy duŝych miast (3) oraz nastolatkowie (3) i dwudziestolatkowie (). Negatywnie o kierunku zachodzących w Polsce zmian, częściej niŝ pozostali wypowiadają się czterdziestolatkowie (71%), respondenci słabo wykształceni (z wykształceniem podstawowym 77% i zawodowym 76%), a takŝe mieszkańcy wsi (7). CZY PANA(I) ZDANIEM - OGÓLNIE RZECZ BIORĄC - SPRAWY W POLSCE IDĄ W DOBRYM CZY W ZŁYM KIERUNKU? ogółem 26% 6 męŝczyźni kobiety 2 27% 67% 6 10% lat lat lat lat lat 60 lat i więcej % % % podstawowe zawodowe średnie wyŝsze jeszcze się uczy 1 16% 31% 4 30% 77% 76% 60% 46% 61% 1 wieś miasto do 100 tys. miasto tys. miasto pow. 500 tys % 11% w dobrym w złym trudno powiedzieć 3

4 O tym, Ŝe sprawy w kraju idą w dobrym kierunku, przekonani są najczęściej zwolennicy PO (60%) 2. Podobnego zdania - częściej niŝ ogół badanych - są ankietowani o poglądach centrolewicowych (5) i centroprawicowych (37%) oraz ci, którzy interesują się polityką. Z dezaprobatą o kierunku zmian mówią najczęściej sympatycy PiS (7), badani o poglądach prawicowych (7) oraz osoby, które w ogóle nie interesują się polityką (7). CZY PANA(I) ZDANIEM - OGÓLENIE RZECZ BIORĄC - SPRAWY W POLSCE IDĄ W DOBRYM CZY W ZŁYM KIERUNKU? ogółem 26% 6 poglądy lewicowe 21% 6 11% poglądy centrolewicowe 5 3 poglądy centroprawicowe 37% 50% 1 poglądy prawicowe 2 7 6% w ogóle nie interesuje się polityką 21% 7 raczej nie interesuje się polityką 2 67% 10% raczej interesuje się polityką 5 10% bardzo interesuje się polityką 57% PO 60% 2 1 PiS % PSL 16% 8 SLD 2 56% 20% w dobrym w złym trudno powiedzieć 2 Szczegółowe analizy odnoszące się do respondentów popierających PSL są nieuprawnione ze względu na małą liczebność tej grupy. 4

5 OCENA STANU POLSKIEJ GOSPODARKI Dwóch na trzech badanych (6) uwaŝa, Ŝe polska gospodarka jest w kryzysie. Jednocześnie według co piątego respondenta (1) jest to kryzys głęboki. Gospodarczy rozwój dostrzega co trzeci ankietowany (31%), z czego zdecydowana większość (2) określa ten rozwój jako powolny. badanych nie ma zdania na ten temat. Gospodarka znajduje się w stanie dynamicznego rozwoju JAK PAN(I) OCENIA OBECNY STAN POLSKIEJ GOSPODARKI? IX 08 X 08 XI 08 XII 08 I 09 II 09 III 09 IV 09 V 09 VI 09 VII 09 VIII 09 IX 09 X 09 XI 09 0% 1% 1% 0% 1% 1% 1% ROZWIJA SIĘ 57% % % % % 2 31% Gospodarka znajduje się w stanie powolnego rozwoju Gospodarka znajduje się w stanie lekkiego kryzysu 5 51% % % 21% 27% % 40% 4 41% % 5 57% 47% 4 46% JEST W KRYZYSIE 3 37% 47% % 80% 76% 7 67% % 6 Gospodarka znajduje się w stanie głębokiego kryzysu 7% 7% 7% % 1 17% Trudno powiedzieć 7% W porównaniu z poprzednim miesiącem oceny polskiej gospodarki nie zmieniły się znacząco, natomiast w zestawieniu z wynikami uzyskanymi w analogicznym okresie ubiegłego roku opinie o gospodarce są juŝ zdecydowanie gorsze. O 14 punktów proc. zmalał odsetek osób pozytywnie oceniających stan gospodarczy kraju, a jednocześnie o 18 punktów proc. wzrósł udział badanych według których gospodarka jest w kryzysie. 5

6 Odsetek pozytywnych opinii o gospodarce Polski rośnie wraz z lepszym wykształceniem od 17% wśród osób, które jako ostatnią ukończyły szkołę podstawową do 41% wśród absolwentów wyŝszych uczelni. Częściej niŝ inni, o tym, Ŝe gospodarka się rozwija mówią takŝe badani z miast tys. (37%) oraz respondenci od 15. do 39. roku Ŝycia. JAK PAN(I) OCENIA OBECNY STAN POLSKIEJ GOSPODARKI? ogółem 31% 6 męŝczyźni kobiety 30% 6 66% lat lat lat lat lat 60 lat i więcej 37% 3 37% % 56% % 6 66% 1% 7% podstawowe zawodowe średnie wyŝsze jeszcze się uczy 17% 2 37% 41% 3 76% 7 61% 5 5 6% wieś miasto do 100 tys. miasto tys. miasto pow. 500 tys. 26% 37% 30% % 67% gospodarka znajduje się w stanie rozwoju trudno powiedzieć gospodarka znajduje się w stanie kryzysu Wśród osób reprezentujących róŝne poglądy polityczne opinię, Ŝe polska gospodarka rozwija się wyraŝają najczęściej sympatycy centrolewicy (5) i centroprawicy (4) oraz potencjalny elektorat PO 3 (5). Ponadto pozytywnie stan polskiej gospodarki oceniają badani, którzy interesują się polityką - częściej niŝ respondenci którzy nie wykazują zainteresowania tą tematyką. 3 Szczegółowe analizy odnoszące się do respondentów popierających PSL są nieuprawnione ze względu na małą liczebność tej grupy. 6

7 JAK PAN(I) OCENIA OBECNY STAN POLSKIEJ GOSPODARKI? ogółem 31% 6 poglądy lewicowe 2 7 poglądy centrolewicowe 5 4 poglądy centroprawicowe 4 56% 1% poglądy prawicowe 3 6 w ogóle nie interesuje się polityką 2 67% raczej nie interesuje się polityką 2 6 raczej interesuje się polityką 3 5 bardzo interesuje się polityką 3 6 PO PiS PSL SLD % % 3 66% gospodarka znajduje się w stanie rozwoju gospodarka znajduje się w stanie kryzysu trudno powiedzieć 7

8 SPOŁECZNY OPTYMIZM - PROGNOZA ZMIAN MATERIALNYCH WARUNKÓW śycia Dwie piąte badanych (40%) sądzi, Ŝe będzie mniej więcej tak samo jeśli chodzi o materialne warunki Ŝycia ludności w naszym kraju w ciągu najbliŝszych trzech lat. Według co trzeciego respondenta () ulegną one pogorszeniu, a co czwarty ankietowany (2) prognozuje, Ŝe nastąpi poprawa w tej kwestii. badanych nie ma zdania na ten temat. CZY UWAśA PAN(I), śe W CIĄGU NAJBLIśSZYCH TRZECH LAT MATERIALNE WARUNKI śycia LUDNOŚCI W NASZYM KRAJU POPRAWIĄ SIĘ, CZY POGORSZĄ? IX 08 X 08 XI 08 XII O8 I 09 II 09 III 09 IV 09 V 09 VI 09 VII 09 VIII 09 IX 09 X 09 XI 09 Nastąpi wyraźna poprawa 1% 1% 0% 1% 1% 1% 1% 1% POPRAWA 3 27% % 2 20% 2 21% 21% 2 26% 2 Nastąpi pewna poprawa BĘDZIE MNIEJ WIĘCEJ TAK SAMO Nastąpi pewne pogorszenie % 21% % % % 2 31% 37% % 40% 40% % % 30% 31% 26% 2 2 POGORSZENIE % 50% 41% 3 31% 37% 3 31% 36% Nastąpi znaczne pogorszenie 6% 10% 11% 6% 7% 7% 7% Trudno powiedzieć W zestawieniu z poprzednim miesiącem o 7 punktów proc. wzrósł odsetek respondentów, którzy uwaŝają, Ŝe w ciągu najbliŝszych 3 lat materialne warunki Ŝycia ludzi będą mniej więcej takie same. W porównaniu do wyników uzyskanych w analogicznym okresie ubiegłego roku prognozy na temat materialnych warunków Ŝycia ludności nie zmieniły się znacząco. 8

9 Im lepsze wykształcenie (od 11% wśród osób, które jako ostatnią ukończyły szkołę podstawową do 36% wśród absolwentów wyŝszych uczelni), tym częściej badani wyraŝają opinię, Ŝe materialne warunki Ŝycia ludzi poprawią się w 3-letniej perspektywie. Podobnego zdania częściej niŝ pozostali - są dwudziestolatkowie (30%). O tym, Ŝe będzie mniej więcej tak samo częściej niŝ ogół badanych przekonani są nastolatkowie (57%), osoby, które jeszcze się uczą (4) oraz mieszkańcy miast pow. 500 tys. (4). Pogorszenia materialnych warunków Ŝycia spodziewają się najczęściej czterdziesto- i pięćdziesięciolatkowie (odpowiednio 4 i 4), a takŝe osoby słabo wykształcone (z wykształceniem podstawowym 4 i zawodowym 4). CZY UWAśA PAN(I), śe W CIĄGU NAJBLIśSZYCH TRZ ECH LAT MATERIALNE WARUNKI śycia LUDNOŚCI W NASZYM KRAJU POPRAWIĄ SIĘ CZY POGORSZĄ? ogółem 2 40% męŝczyźni kobiety 27% % 3 1% lat lat lat lat lat 60 lat i więcej 2 30% 27% 20% % 3 41% % 1% 1% podstawowe zawodowe średnie wyŝsze jeszcze się uczy 11% 1 27% 36% % wieś miasto do 100 tys. miasto tys. miasto pow % % 40% % 2 1% nastąpi poprawa będzie mniej więcej tak samo nastąpi pogorszenie trudno powiedzieć 9

10 Im większe zainteresowanie polityką (od 1 wśród osób w ogóle nie interesujących się polityką do 4 wśród badanych bardzo zainteresowanych tą tematyką), tym częściej respondenci spodziewają się poprawy materialnych warunków Ŝycia ludzi w ciągu najbliŝszych 3 lat. Częściej niŝ inni poprawy oczekują takŝe zwolennicy PO 4 (4) oraz osoby o poglądach centrowych (centrolewicowych 40% i centroprawicowych 3). Wraz z mniejszym zainteresowaniem polityką (od 2 wśród bardzo interesujących się polityką do 4 wśród w ogóle nie interesujących się polityką) rośnie udział badanych, którzy uwaŝają, Ŝe będzie mniej więcej tak samo jeśli chodzi o warunki materialne w ciągu najbliŝszych 3 lat. Podobnego zdania- częściej niŝ inni są sympatycy SLD (46%). O tym, Ŝe materialne warunki Ŝycia ulegną pogorszeniu, częściej niŝ pozostali mówią zwolennicy PiS (5) oraz osoby o poglądach prawicowych (3). CZY UWAśA PAN(I), śe W CIĄGU NAJBLIśSZYCH TRZECH LAT MATERIALNE WARUNKI śycia LUDNOŚCI W NASZYM KRAJU POPRAWIĄ SIĘ CZY POGORSZĄ? ogółem 2 40% poglądy lewicowe poglądy centrolewicowe 40% 3 2 poglądy centroprawicowe 3 40% 27% poglądy prawicowe 2 31% 3 w ogóle nie interesuje się polityką raczej nie interesuje się polityką 2 40% 3 raczej interesuje się polityką 3 31% bardzo interesuje się polityką % PO % PiS 17% 2 5 PSL 21% 3 4 SLD 2 46% 20% nastąpi poprawa będzie mniej więcej tak samo nastąpi pogorszenie trudno powiedzieć 4 Szczegółowe analizy odnoszące się do respondentów popierających PSL są nieuprawnione ze względu na małą liczebność tej grupy. 10

11 PORÓWNANIE TRZECH WSKAŹNIKÓW NASTROJÓW SPOŁECZNYCH W listopadzie br., tak jak dzieje się od roku, wartości ocen netto wszystkich trzech wskaźników utrzymały się na ujemnym poziomie, co oznacza, Ŝe nastroje Polaków wciąŝ są pesymistyczne. W najnowszym sondaŝu poprawie (o 5 punktów proc.) uległa wartość oceny netto stanu polskiej gospodarki. Jednocześnie (o 3 punkty proc.) obniŝyła się wartość oceny netto kierunku zmian w kraju. Ocena netto 3-letniej prognozy materialnych warunków Ŝycia ludzi utrzymała się na podobnym poziomie. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku największe zmiany odnotowano w przypadku oceny netto stanu gospodarki (spadek o 32 punkty proc.). ObniŜeniu (o 14 punktów proc.) uległa teŝ wartość oceny netto kierunku zmian w kraju. Ocena netto 3-letniej prognozy materialnych warunków Ŝycia ludzi nie zmieniła się znacząco. OCENY NETTO IX 08 X 08 XI 08 XII 08 I 09 II 09 III 09 IV09 V 09 VI 09 VII 09 VIII 09 IX 09 X 09 XI 09 KIERUNEK ZMIAN W KRAJU STAN GOSPODARKI 3-LETNIA PROGNOZA MATERIALNYCH WARUNKÓW śycia LUDZI dane w pkt. proc. 11

12 Czy Pana(i) zdaniem - ogólnie rzecz biorąc - sprawy w Polsce idą w dobrym czy w złym kierunku? Dane proc. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE męŝczyźni kobiety lat lat lat lat lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyŝsze jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PO PSL PiS Sojusz Lewicy Demokratycznej Ŝadna inne niezdecydowani w dobrym w złym trudno powiedzieć LICZBA OSÓB

13 Jak Pan(i) ocenia obecny stan polskiej gospodarki? Dane proc. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE OCENA KIERUNKU BIEGU SPRAW męŝczyźni kobiety lat lat lat lat lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyŝsze jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PO PSL PiS Sojusz Lewicy Demokratycznej Ŝadna inne niezdecydowani w dobrym w złym trudno powiedzieć gospodarka znajduje się w stanie dynamicznego rozwoju gospodarka znajduje się w stanie powolnego rozwoju gospodarka znajduje się w stanie lekkiego kryzysu gospodarka znajduje się w stanie głębokiego kryzysu trudno powiedzieć LICZBA OSÓB

14 Czy uwaŝa Pan(i), Ŝe w ciągu najbliŝszych trzech lat materialne warunki Ŝycia ludności w naszym kraju poprawią się, czy pogorszą? Dane proc. OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA REGION AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO - ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ STOSUNEK DO WIARY POGLĄDY POLITYCZNE ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ AKTUALNE PREFERENCJE WYBORCZE OCENA KIERUNKU BIEGU SPRAW męŝczyźni kobiety lat lat lat lat lat 60 lat lub więcej podstawowe, gimnazjalne zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne licencjat, wyŝsze jeszcze się uczy wieś miasto do 100 tys. miasto tys. miasto pow. 500 tys. małopolski wschodni katowicki dolnośląski wielkopolski pomorski centralny pracuje zawodowo nie pracuje zawodowo kierownicy i specjaliści prywatni przedsiębiorcy pracownicy administracji i usług robotnicy rolnicy gospodynie domowe emeryci i renciści uczniowie i studenci bezrobotni dobra średnia zła wierzący i regularnie praktykujący wierzący i niereg. praktykujący wierzący lecz niepraktykujący niewierzący lewicowe centrolewicowe centroprawicowe prawicowe trudno powiedzieć w ogóle się nie interesuje raczej się nie interesuje raczej się interesuje bardzo się interesuje PO PSL PiS Sojusz Lewicy Demokratycznej Ŝadna inne niezdecydowani w dobrym w złym trudno powiedzieć nastąpi wyraźna poprawa nastąpi pewna poprawawa będzie mniej więcej tak samo nastąpi pewne pogorszenie nastąpi znaczne pogorszenie trudno powiedzieć LICZBA OSÓB