Termodynamiczny model działania broni z odprowadzeniem gazów prochowych w okresie napędzania suwadła

Transkrypt

1 BIULETYN AT VOL. LVIII, NR 3, 9 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych w oresie naędzania suwadła GRZEGORZ LEŚNIK, ZBIGNIE SURMA, STANISŁA TORECKI, RYSZARD OŹNIAK ojsowa Aademia Techniczna, ydział Mechatronii, Instytut Technii Uzbrojenia, -98 arszawa, ul. S. Kalisiego Streszczenie. racy rzedstawiono model fizyczny broni automatycznej działającej na zasadzie odrowadzenia części gazów rochowych z rzestrzeni zaocisowej rzewodu lufy oraz termodynamiczny model matematyczny zjawis zachodzących w lufie i omorze gazowej od chwili odsłonięcia otworu gazowego do chwili zaończenia działania ciśnienia gazów rochowych na zesół suwadła. wyniu numerycznego rozwiązania zaroonowanych równań otrzymuje się m.in. ciśnienie w omorze gazowej oraz charaterystyi ruchu naędzanego zesołu suwadła (z tłoiem i tłoczysiem) dla rzyjętego uładu onstrucyjnego broni. Przedstawiony model matematyczny oraz oracowany na jego odstawie rogram omuterowy mogą stanowić odstawę rojetowania broni automatycznej z odrowadzeniem gazów. Słowa luczowe: balistya wewnętrzna, broń automatyczna, omora gazowa Symbole UKD: 63.5 O z n a c z e n i a c izobaryczne cieło właściwe gazów rochowych; c v izochoryczne cieło właściwe gazów rochowych; E race wyonane rzez gazy rochowe w lufie; E s energia otencjalna srężyny owrotnej; E zo energia inetyczna zesołu odrzucanego broni; F ole owierzchni rzeroju orzecznego otworu, tórym gazy rochowe rzeływają z lufy do omory gazowej; F r ole owierzchni rzeroju orzecznego otworu, tórym gazy rochowe wyływają z omory gazowej do otoczenia;

2 194 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia I entalia gazów rochowych rzeływających z lufy do omory gazowej lub omory gazowej do lufy; I r entalia gazów rochowych wyływających z omory gazowej do otoczenia; I w entalia gazów rochowych wyływających z lufy do otoczenia; wyładni adiabaty gazów rochowych; s sztywność srężyny owrotnej; l rzemieszczenie (droga) ocisu w rzewodzie lufy; l ot droga ocisu w lufie do otworu gazowego; l w całowita droga ocisu w rzewodzie lufy; L droga zesołu suwadła; L droga zesołu suwadła do otworów rzedmuchowych; m masa ocisu; M masa zesołu suwadła; ciśnienie gazów rochowych w lufie; ot ciśnienie gazów rochowych w lufie w chwili odsłonięcia otworu gazowego rzez ocis; ciśnienie gazów rochowych w omorze gazowej; w ciśnienie gazów w omorze gazowej w chwili wylotu ocisu z lufy; Q cieło dostarczane do rzestrzeni zaocisowej rzewodu lufy w wyniu salania ładunu miotającego; q s cieło salania rochu, z tórego wyonany jest ładune miotający; R stała gazowa gazów rochowych; s ole rzeroju orzecznego rzewodu lufy; s ole rzeroju orzecznego omory gazowej; s t ole rzeroju orzecznego tłoa gazowego; S 1 oczątowe ole owierzchni ziaren rochowych ładunu miotającego; t czas; T temeratura gazów rochowych w lufie; T temeratura gazów rochowych w omorze gazowej; T temeratura oczątowa; T 1 temeratura salania rochu; u 1 wsółczynni liniowego rawa szybości salania rochu; U energia wewnętrzna gazów rochowych w lufie; U energia wewnętrzna gazów rochowych w omorze gazowej; V rędość ocisu; V ot rędość ocisu w chwili odsłonięcia otworu gazowego; rędość zesołu odrzucanego broni; objętość omory nabojowej lufy; objętość oczątowa omory gazowej; x wstęne ugięcie srężyny owrotnej; α owolumen gazów rochowych;

3 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych β względna masa gazów, tóre wyłynęły z omory gazowej do otoczenia; γ względna masa gazów, tóre wyłynęły z lufy do otoczenia; δ gęstość rochu; ζ wsółczynni strat rzeływu gazów z lufy do omory gazowej; ζ r wsółczynni strat wyływu gazów z omory gazowej do otoczenia; ζ w wsółczynni strat wyływu gazów z lufy do otoczenia; η względna masa gazów, tóre rzełynęły z lufy do omory gazowej; θ funcja wyładnia adiabaty gazów rochowych (θ = 1); χ 1, λ 1 wsółczynnii ształtu ziaren rochowych; Λ 1 oczątowa objętość ziaren rochowych; φ wsółczynni rac drugorzędnych gazów rochowych; ψ względna część salonego ładunu miotającego; ψ ot względna część salonego ładunu miotającego w chwili odsłonięcia otworu gazowego rzez ocis; ω masa ładunu miotającego. 1. stę Jednym z najbardziej rozowszechnionych sosobów naędzania części mechanizmów rzeładowania małoalibrowej automatycznej broni alnej jest wyorzystanie energii części gazów rochowych, odrowadzanych z rzestrzeni zaocisowej rzewodu lufy do omory gazowej. Od charaterysty geometryczno-masowych węzła gazowego zależy charater rzeływu gazów z lufy do omory gazowej, a w onsewencji dynamia ruchu naędzanych elementów broni. Naęd zesołu suwadła można umownie odzielić na dwa oresy: ierwszy trwający od chwili odsłonięcia otworu gazowego do wylotu ocisu z lufy i drugi od wylotu ocisu do zaończenia działania gazów rochowych na naędzany zesół suwadła. Ja wynia z wcześniejszych badań [1], energia inetyczna zesołu suwadła w ońcu ierwszego oresu (w chwili wylotu ocisu z lufy) stanowi zaledwie ila rocent energii niezbędnej do rawidłowego działania automatyi broni. Pozostała część energii rzeazywana jest zesołowi suwadła w drugim (owylotowym) oresie. związu z owyższym, celem niniejszej racy będzie model fizyczny i matematyczny secyfii działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych. Dla rozatrywanego uładu sformułowano model matematyczny zjawis zachodzących w lufie i omorze gazowej od chwili odsłonięcia otworu gazowego do chwili zaończenia działania gazów rochowych na zesół suwadła. wyniu numerycznego rozwiązania (za omocą oracowanego rogramu) rzedstawionych równań otrzymuje się m.in. wyresy ciśnienia w omorze gazowej oraz charaterysty ruchu (rędości i drogi) naędzanego zesołu suwadła dla rzyjętego uładu onstrucyjnego broni.

4 196 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia. Model fizyczny uładu lufa węzeł gazowy.1. Ores I od chwili odsłonięcia otworu gazowego do chwili wylotu ocisu czasie ruchu ocisu od otworu gazowego do wylotu lufy (l ot < l l w ) wystęuje rzeływ części gazów rochowych z rzestrzeni zaocisowej rzewodu lufy do omory gazowej. sute tego siła ciśnienia gazów w omorze gazowej naędza zesół suwadła o masie M, nadając mu rędość i energię inetyczną E zo. tym oresie może też wystęować rzeływ gazów z omory gazowej do lufy (rzestrzeni zaocisowej). Ponadto rzez zastosowany w omorze gazowej zawór regulacyjny część gazów wyływa z omory gazowej do otoczenia. Schemat uładu w rozatrywanym oresie rzedstawiono na rysunu Rys. 1. Model fizyczny uładu w I oresie: 1 srężyna owrotna; zesół suwadła; 3 omora zamowa; 4 zame; 5 łusa; 6 tło gazowy; 7 otwór (zawór) regulacyjny; 8 boczny otwór w lufie; 9 ocis; 1 lufa Charaterystyi w ońcu tego oresu, a w szczególności ciśnienie w gazów rochowych w lufie, ciśnienie w gazów rochowych w omorze gazowej oraz droga L w i rędość w odrzucanego zesołu, będą warunami oczątowymi do analizy oresu II (owylotowego)... Ores II od chwili wylotu ocisu z lufy (owylotowy) Model fizyczny badanego uładu w oresie II rzedstawiono na rysunu. rozatrywanym oresie (owylotowym) rędość i droga L zesołu suwadła zwięszają się wsute działania siły ciśnienia na czołową owierzchnię tłoa gazowego. Jednocześnie maleje ciśnienie w rzewodzie lufy wsute wyływu gazów rochowych do otoczenia rzez rzerój s oraz rzeływu części gazów z lufy do omory gazowej rzez otwór gazowy. oresie tym nie można również wyluczyć rzeływu zwrotnego gazów rochowych (z omory gazowej do lufy). Natomiast ciśnienie w omorze gazowej owinno się oczątowo

5 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych zwięszać, a nastęnie maleć (lub tylo maleć), stosownie do zmian ciśnienia w lufie. a) b) Rys.. Model fizyczny uładu w II oresie: a) w oczątowym etaie oresu II; b) o odsłonięciu otworów rzedmuchowych rzez tło gazowy (oniec oresu II) 3. Model matematyczny Przedmiotem oisu matematycznego będą zjawisa zachodzące w lufie oraz w omorze gazowej, związane m.in.: ze salaniem ładunu miotającego, naędzaniem ocisu i zesołu suwadła, rzeływem części gazów między rzestrzenią zaocisową rzewodu lufy i omorą gazową, wyływem części gazów z omory gazowej rzez otwór regulacyjny do otoczenia, wyływem (o wylocie ocisu) części gazów z lufy do otoczenia. Model matematyczny działania rozatrywanego uładu został oracowany rzy założeniu adiabatyczności rozatrywanych rocesów (rzemian) termodynamicznych, quasiustaloności wyływu (z lufy, z omory gazowej) i rzeływu (między lufą i omorą gazową) gazów rochowych oraz sztywności elementów mechanicznych uładu i szczelności suwliwego ołączenia tłoa gazowego z omorą gazową.

6 198 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia Ze względu na secyfię rozatrywanego uładu, jego działanie odzielone zostało na dwa oresy charaterystyczne Równania roblemu w oresie I oresie I wystęuje rzeływ części gazów z lufy do omory gazowej oraz wyływ części gazów z omory gazowej rzez otwór (zawór) regulacyjny do otoczenia. Ponadto w oresie tym odbywa się równoczesny naęd ocisu oraz zesołu suwadła. zależności od onstrucji omory gazowej i arametrów ją charateryzujących, możliwy jest również w tym oresie rzeływ gazów z omory gazowej do lufy. Równania tego oresu to: równanie bilansu energii w rzewodzie lufy a) rzy rzeływie gazów rochowych z lufy do omory gazowej o odstawieniu: du = dq de di (1) ( ) ( ) ( ) du = d c ωψ ηt = c ω T d ψ d η+ ψ ηdt równanie (1) rzyjmuje ostać v v ( ) dq = d c v T1 T ωψ = qsωd ψ mv de = d ϕ = ϕmvdv di = c ωtd η dψ dη dv θq RT ω θrtω θϕmv ( ) drt s dt dt dt dt = ( η) ωψ (1a) b) rzy rzeływie gazów rochowych z omory gazowej do lufy o odstawieniu: du = dq de + di () ( ) ( ) ( ) du = d c ωψ ηt = c ω T d ψ d η+ ψ ηdt v v ( ) dq = d c v T1 T ωψ = qsωd ψ

7 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych mv de = d ϕ = ϕmvdv di = c ωt d η otrzymamy dψ dη dv θq RT ω + RT RT ω θϕmv ( ) ( ) drt s dt dt dt dt = ( η) ωψ (a) równanie bilansu energii w omorze gazowej a) rzy rzeływie gazów rochowych z lufy do omory gazowej o uwzględnieniu: du = di dezo des di (3) r ( ωη ( β) ) ω( ( η β) ( η β) ) du = d c T = c T d d + dt v v di = c ωtd η dezo d = M = Md L des = d s + xl = s( L + x) dl będziemy mieli di = c ωt d β r dη d dβ RT RT ω θ M + L + x + RT ω ( ) ( ) s drt dt dt dt dt = ( β) ωη (3a) b) rzy rzeływie gazów rochowych z omory gazowej do lufy o uwzględnieniu: du = di dezo des dir (4) ( ωη ( β) ) ω( ( η β) ( η β) ) du = d c T = c T d d + dt v v

8 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia di = c ωt d η dezo d = M = Md L des = d s + xl = s( L + x) dl di = c ωt d β r będzie drt dt dη dβ d θ RTω M s( L + x) dt dt dt = ωη ( β) (4a) równanie stanu gazów rochowych w lufie = sl 1 ( η) ωψ RT ω + δ ( ψ) αω( ψ η) równanie stanu gazów rochowych w omorze gazowej = ( β) RT s L αω( η β) ωη + (5) (6) równania względnej masowej szybości rzeływu gazów z lufy do omory gazowej dη ξf = rzy dt ω RT + 1 (7) dη ξf = > dt ω 1 RT rzy (7a) równania względnej masowej szybości rzeływu gazów z omory gazowej do lufy

9 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych dη ξf = rzy dt ω RT + 1 (8) dη ξf = rzy > dt ω 1 RT (8a) równanie względnej masowej szybości wyływu gazów z omory gazowej do otoczenia równanie ruchu zesołu suwadła 1 1 dβ ξrfr = dt ω RT (9) d dt ( ) s L+ x = t s (1) M równanie rędości zesołu suwadła dl dt = (11) równanie względnej masowej szybości salania ładunu miotającego (doływu gazów) d ψ dt S λ 1 1 = 1+ 4 ψ 1 Λ 1 χ1 u (1) równanie ruchu ostęowego ocisu ( ) 1 ω 1 η gdzie ϕ = 1 + ; 3 m równanie rędości ocisu dv s =, (13) dt ϕm dl V dt = (14)

10 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia arunami oczątowymi dla oresu I są: ciśnienie ot gazów rochowych w lufie, względna część ψ ot salonego ładunu oraz droga l ot i rędość V ot ocisu w chwili odsłonięcia otworu gazowego. 3.. Równania modelu w oresie II Ores II trwa od chwili wylotu ocisu z lufy do chwili rzebycia rzez zesół suwadła drogi L do otworów rzedmuchowych. oresie tym rzebiegają nastęujące rocesy: salanie ładunu miotającego, rzeływ gazów omiędzy lufą i omorą gazową, wyływ części gazów rzez otwór (zawór) regulacyjny z omory gazowej do otoczenia, wyływ części gazów z lufy do otoczenia oraz dalszy naęd zesołu suwadła. Równaniami modelu matematycznego dla tego oresu będą: równanie bilansu energii w rzewodzie lufy a) rzy rzeływie gazów rochowych z lufy do omory gazowej o odstawieniu: du = dq di di w (15) ( ) ( ) ( ) du = d c ωψ η γt = c ω T d ψ d η d γ+ ψ η γdt v v ( ) dq = d c v T1 T ωψ = qsωd ψ di = c ωtd η otrzymamy di = c ωtd γ w s drt dt dt dt dt d ψ ( q RT) RT d η d γ θ θ + = ψ η γ (15a) b) rzy rzeływie gazów rochowych z omory gazowej do lufy odstawienie: du = dq + di di w (16) ( ) ( ) ( ) du = d c ωψ η γt = c ω T d ψ d η d γ+ ψ η γdt v v ( ) dq = d c v T1 T ωψ = qsωd ψ di = c ωt d η

11 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych... 3 daje di = c ωtd γ w s drt dt dt dt dt dt dt dη dγ dψ dψ dη RT θ + θq RT = ψ η γ (16a) równanie stanu gazów rochowych w lufie = slw 1 ( ) ωψ η γrt ω + δ ( ψ) αω( ψ η γ) (17) równanie względnej masowej szybości wyływu gazów z lufy do otoczenia 1 1 d γ ξ s w =. dt ω RT (18) Pozostałe równania tego oresu: równania bilansu energii w omorze gazowej (3), (3a) i (4), (4a), równanie stanu gazów rochowych w omorze gazowej (6), równania (7) i (7a) względnej masowej szybości rzeływu gazów z lufy do omory gazowej, równania (8) i (8a) względnej masowej szybości rzeływu gazów z omory gazowej do lufy, równanie (9) względnej masowej szybości wyływu gazów z omory gazowej do otoczenia, równania (1) i (11) mechanii ruchu zesołu suwadła, równanie (1) względnej masowej szybości salania ładunu miotającego (doływu gazów), są identyczne ja w oresie I. ynii z ońca oresu I stanowią waruni oczątowe dla oresu II. 4. Symulacje racy uładu lufa węzeł gazowy Symulacje działania uładu lufa węzeł gazowy rzerowadzono dla arabina alibru 5,56 mm. Dane do obliczeń w ostaci charaterysty onstrucyjnych uładu oraz właściwości energetyczno-balistycznych rochu, rzedstawiono w tabeli 1.

12 4 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia Dane do symulacji Tabela 1 Masa ładunu miotającego ω [g] 1,6 Masa ocisu m [g] 4, Pole rzeroju orzecznego rzewodu lufy s [mm ] 4,75 Objętość omory nabojowej lufy [cm 3 ] 1,6 Całowita droga ocisu w rzewodzie lufy l w [m],4771 Droga ocisu w lufie do chwili odsłonięcia otworu gazowego l ot [m],434 Średnica otworu gazowego d ot [mm] Średnica otworu regulacyjnego w omorze gazowej d r [mm] Objętość oczątowa omory gazowej [cm 3 ],39 Pole rzeroju orzecznego omory gazowej s [mm ] 95, Pole rzeroju orzecznego tłoa gazowego s t [mm ] 95, Masa odrzucanego zesołu broni (suwadła z tłoiem gazowym i tłoczysiem) M [g],547 Sztywność srężyny owrotnej s [N/m] 195 stęne ugięcie srężyny owrotnej x [m],15 Droga zesołu suwadła do otw. rzedmuchowych L [mm] 7 sółczynnii strat rzeływu gazów ζ, ζ r, ζ w 1 Cieło salania rochu ładunu miotającego q s [MJ/g] 5,14 Siła rochu f [MJ/g] 1,8 Kowolumen gazów rochowych α [dm 3 /g] 1,371 yładni adiabaty gazów rochowych 1, Gęstość rochu δ [g/m 3 ] 155 sółczynni rawa szybości salania u 1 [m/(s Pa)],6 1 9 Początowe ole owierzchni ziarna rochowego S 1 [mm ] 3,68 Początowa objętość ziarna rochowego Λ 1 [mm 3 ],47 χ 1,368 sółczynnii ształtu ziaren rochowych λ,69 μ

13 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych... 5 aruni oczątowe otrzymano z rozwiązania roblemu głównego balistyi wewnętrznej dla lasycznego uładu miotającego w odniesieniu do chwili odsłonięcia otworu gazowego rzez ocis: ot = 116,5 MPa, V ot = 78,5 m/s, ψ ot =,5933. wyniu rozwiązania owyższego roblemu otrzymano wynii rzedstawione na rysunach 3 i 4. Charaterystyczne dla rozatrywanego uładu wynii obliczeń zestawiono w tabeli., [MPa] ,, t w,4,6,8 1, 1, 1,4 t [ms] Rys. 3. yresy ciśnienia gazów rochowych w funcji czasu t: w lufie; w omorze gazowej L[mm], [m/s] L,, t w,4,6,8 1, 1, 1,4 t [ms] Rys. 4. yresy drogi L i rędości zesołu suwadła w funcji czasu t

14 6 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia ybrane wynii obliczeń Tabela Czas oresu I t w [ms],76 Całowity czas naędzania suwadła do rędości m t m [ms] 1,466 Ciśnienie wylotowe w lufie w [MPa] 57,9 Ciśnienie ońcowe gazów w lufie [MPa] 16,7 Ciśnienie masymalne gazów w omorze gazowej m [MPa] 57,3 Ciśnienie ońcowe gazów w omorze gazowej [MPa] 13,7 Prędość zesołu suwadła w chwili wylotu ocisu z lufy w [m/s],4 Prędość masymalna zesołu suwadła m [m/s] 7,9 Energia inetyczna zesołu suwadła w chwili wylotu ocisu z lufy E w [J] 1,3 Masymalna energia inetyczna zesołu suwadła E m [J] 16,4 Droga zesołu suwadła w chwili wylotu ocisu z lufy L w [mm],6 Całowita (masymalna) droga suwadła L [mm] 7 Prędość wylotowa ocisu V w [m/s] 94,8 Prędość wylotowa ocisu w uładzie bez węzła gazowego V w [m/s] 98,7 [MPa], L[mm] [m/s] L t [ms] Rys. 5. yresy ciśnienia gazów w omorze gazowej, rędości i drogi L zesołu suwadła w funcji czasu t

15 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych... 7 [MPa] [m/s] L [mm] Rys. 6. yresy ciśnienia gazów w omorze gazowej i rędości zesołu suwadła w funcji jego drogi L Ponadto rzerowadzono obliczenia ciśnienia w omorze gazowej oraz rędości i drogi L zesołu suwadła dla wydłużonego ruchu suwadła (t > 1,466 ms), (L > 7 mm), bez uwzględniania otworów rzedmuchowych. ynii w ostaci wyresów zobrazowano na rysunach 5 i 6. [MPa] [m/s] ,,1,,3,4,5,6,7,8,9 1, L [mm] Rys. 7. yresy ciśnienia gazów w omorze gazowej i rędości zesołu suwadła w oczątowym oresie naędzania

16 8 G. Leśni, Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia 5. niosi Zarezentowany model matematyczny jednocześnie zachodzących zjawis w lufie i omorze gazowej oraz oracowany na jego odstawie rogram omuterowy umożliwiają symulacje niezbędne do rawidłowego zarojetowania broni automatycznej, działającej w oarciu o odrowadzenie części gazów rochowych z rzewodu lufy. Z rzerowadzonych symulacji wynia m.in., że: niecałe 8% energii inetycznej zysuje zesół suwadła w oresie I (do chwili wylotu ocisu z lufy); ozostała część energii rzeazywana jest suwadłu w oresie II (owylotowym); siła od srężyny owrotnej na odcinu 7 mm ma omijalnie mały wływ na ruch suwadła, w ońcowej fazie rozatrywanego rocesu stanowi o. % siły od ciśnienia gazów rochowych; wydłużenie drogi suwadła z 7 mm do 5 mm sowodowało zwięszenie jego rędości o 34% i energii inetycznej o 8%; znaczący rzyrost rędości i energii suwadła odbywa się na odcinu do ooło 5 mm, dalsze wydłużanie ruchu suwadła owoduje zwięszenie energii inetycznej zaledwie o ila rocent; rzeływ części gazów rochowych z rzestrzeni zaocisowej lufy do omory gazowej w rozatrywanym uładzie owoduje sade rędości wylotowej ocisu o ooło,4%. Praca nauowa finansowana ze środów na nauę w latach 7-1 jao rojet rozwojowy Nr O R 1 4. Artyuł włynął do redacji 4..9 r. Zweryfiowaną wersję o recenzji otrzymano w licu 9 r. LITERATURA [1] Z. Surma, S. Toreci, R. oźnia, Model balistyczny uładu miotającego z odrowadzeniem gazów rochowych, Biul. AT, 11, arszawa, 5. [] S. Toreci, Balistya wewnętrzna, AT, arszawa, 198. [3] S. Toreci, Z. Surma, R. oźnia, Naęd suwadła broni automatycznej w owylotowym oresie strzału, Biul. AT, 3, 6. [4] S. iśniewsi, Termodynamia techniczna, NT, arszawa, 198. G. LEŚNIK, Z. SURMA, S. TORECKI, R. OŹNIAK Thermodynamic model of wor of gas oerated weaon Abstract. The hysical model of the automatic gas oerated weaon as well as a mathematical model of henomena inside the barrel and the gas chamber from the moment of assing gas ort by bullet to the moment end roulsion of slide unit are resented in this aer. Numerical solution of the

17 Termodynamiczny model działania broni z odrowadzeniem gazów rochowych... 9 roosed equations for considered weaon structural system gives ressures inside the gas chamber as well as motion arameters of the roelled slide unit (with iston and rod). Presented mathematical model and numerical rogram mae grounds to rojecting of automatic gas oerated weaon. Keywords: interior ballistics, automatic weaon, gas chamber Universal Decimal Classification: 63.5

18