Oddziaływanie człowieka na środowisko w pomieszczeniach

Transkrypt

1 WENTYLACJA KLIMATYZACJA Oddziałyanie człoiea na środoiso omieszczeniach Dr inż. ANNA BOGDAN Praconia Obciążeń Termicznych CIOP-PIB Mgr inż. MARTA CHLUDZIŃSKA Załad Klimatyzacji i Ogrzenicta Politechnia Warszasa W artyule zebrano inormacje na temat odstaoych rocesó życioych człoiea, tj. metabolizmu, oddychania i rocesó termoregulacji oraz rzedstaiono ich ły na otaczające człoiea środoiso. Znajomość arametró determinujących ształtoanie się środoisa najbliższym otoczeniu człoiea może oazać się rzydatna racach roadzących do oraienia odczualnej jaości oietrza i zięszenia eetyności racy. DOBÓR arametró oietrza omieszczeniu oraz ształtoanie rzełyu oietrza oinno yniać ze znajomości zaróno mechanizmó regulujących odczucia cielne użytonió omieszczenia, ja i ilości cieła, ilgoci i biozanieczyszczeń generoanych rzez człoiea i oddaanych do otoczenia. Zaenienie sutecznej entylacji i eetynego usuania zanieczyszczeń ze strey racy ymaga nie tylo zbadania zasięgu oddziałyania strumienia naieanego, jego temeratury oraz ilgotności, ale rónież eentualnych załóceń tego rozłyu oodoanych, m.in. rzez strumienie onecyjne, czy roces oddychania. Poznanie szystich czynnió łyających na ształtoanie się mirolimatu oół człoiea ozoli na torzenie instalacji o ięszej suteczności i eetyności. Procesy życioe człoiea Na ilość cieła roduoanego i ydatoanego rzez człoiea a zarazem na jego odczucie omortu cielnego mają ły 3 rocesy izjologiczne: 1. Wytarzanie energii/cieła rzemianie metabolicznej,. Proces oddychania, 3. Proces zarządzania energią cielną organizmie roces termoregulacji. Ad.1. Metabolizm Energia ochodząca z rzemian chemicznych rodutó żynościoych rzeznaczana jest na odtrzymanie uncji życioych, ydatoana na racę oraz ięszości usuana z organizmu ostaci cieła. Ilość cieła oddaanego rzez człoiea do otoczenia oraz temeratura sóry, ciała i enętrzna człoiea zależą od metabolicznej roducji cieła, tóra zrasta raz ze zrostem atyności człoiea/intensyności racy. Jednostą metabolicznej roducji cieła jest 1 met (róny 58,W/m ) deinioany jao metabolizm osoby odo- czyającej znajdującej się ozycji siedzącej. W rzyadu zmiany atyności czasie, ystęującej zazyczaj odczas racy izycznej, średnią artość metabolizmu oreśla się na odstaie obliczenia średniej ażonej ze szystich artości metabolizmu dla ażdego cylu raca-odoczyne. Doładne obliczenia artości metabolizmu oierają się na omiarach izjologicznych z udziałem ludzi oreśleniu zużycia tlenu i roducji dutlenu ęgla oietrzu ydychanym. Wynii badań odstaia się nastęnie do nastęującego rónania [1]: M = 350(0,3R + 0,77)V o /A d u W/m R (resiratory quotient) iloraz ilości oietrza ydychanego V CO do ilości dychanego V O, V O objętościoa ilość zużyanego tlenu (dla 0 C, 101,35Pa), l/min., ole oierzchni ciała g Bois, m, Wartość R zależy od atyności człoiea, diety, arunó izycznych i jest oreślana rzez omiar stężenia tlenu oraz dutlenu ęgla oietrzu dychanym i ydychanym. Acetoalnym oszacoaniem R jest rzyjęcie artości średniej, rónej 0,83 dla leiej lub stacjonarnej racy (M <1,5 met) oraz roorcjonalne zięszanie tej artości aż do R = 1,0 dla racy ciężiej (M = 5,0). Zazyczaj artość R jest raczej rzyjmoana na ostaie tej zależności niż doładnie badana, gdyż nie łya ona znacząco na doładność obliczenia artości metabolizmu (10% błąd rzyjęciu R sutuje tylo 3% błędem obliczonej artości M). Kolejną metodą na oreślenie zużycia tlenu jest jego obliczenie na ostaie omiaru częstości surczó serca. W tabeli 1 rzedstaiono zależność między zużyciem tlenu a częstością surczó serca dla różnych oziomó atyności. TABELA 1. Przybliżone artości zużycia tlenu zależności od częstości surczó serca [1] Poziom atyności Zużycie tlenu, l/min Częstość surczó serca, ud./min Lea raca < 0,5 < 90 Praca umiaroana 0, Cięża raca 1 1, Bardzo cięża raca 1, Estremalnie cięża raca > CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 5/008

2 Rys. 1. Przyładoe artości metabolicznej roducji energii odane met Najczęstszym roziązaniem, szczególnie dla racy oniżej 1,5 met, jest rzyjmoanie artości metabolizmu z tablic i innych oracoań, ja n. rys. 1. Ad.. Oddychanie Z untu idzenia entylacji i limatyzacji istotniejszy jest roces oddychania zenętrznego, olegający na doroadzeniu cząstecze tlenu atmoserycznego do nętrza omóre rzy jednoczesnym usunięciu z omóre dutlenu ęgla []. Ja yazują omiary sirometryczne człoiea znajdującego się stanie soczynu, oddech dzieli się na 3 azy: dechu (trającą o.,5 s), ydechu (,5 s), rzerę (1,0 s). Przy dechu oietrze obierane jest z najbliższego otoczenia nosa i ust, ta ięc rędość odległości 5 cm od ust róna jest 1,5 cm/s. Z tego oodu rzyjmuje się, że strumień oietrza rzy dechu ma mały ły na otoczenie człoiea. Zaobseroano [3], że rzyadu ydechu strumień oietrza yłyający z ust/nosa zaburza najbliższe otoczenie człoiea, gdyż ydychane oietrze (rzy założeniu, że człoie yonuje leą racę izyczną) ma temeraturę 31 o C, ilgotność zględną róną 96% oraz zaiera: 78,09% N, 0,95% O, 0,03% CO i 0,93% Ar. Gęstość ta ogrzanego oietrza ynosi o. 1,156 g/ m 3, stąd oietrze to torzy zazyczaj unoszący się obło (strumień onecyjny) obo głoy człoiea. Prędość oddychania zależna jest od oziomu atyności człoiea (metabolizmu) i masy ciała człoiea, tóre to arametry łyają na ielości salanego ciele O. W rzyadu osoby yonującej leą racę izyczną i o rzeciętnej masie ciała częstotliość oddechó będzie róna 10 od./min, a onieaż objętość ażdego oddechu róna jest 0,6l, to na tej odstaie można rzyjąć, iż czasie oddychania człoie ydycha o. 6 l/min. Strumień objętości oietrza ydychanego róny jest zatem m 3 /s, rzy średniej dla rzeciętnej osoby oierzchni otoró nosoych ynoszącej x 0,65 cm, ta ięc rędość oietrza na ylocie z nosa ynosi 1,85 m/s, natomiast ierune strumienia ydychanego oietrza ynosi o. 45 oniżej oziomu nosa (dla osoby stojącej rosto). Jednoczesny ydech z dóch otoró nosoych ooduje utorzenie dóch strumieni oietrza o ącie rozarcia między nimi ynoszącym 30, rzy czym strumienie te nie ulegają ołączeniu [4]. Przy rozatryaniu łyu człoiea na stan oietrza omieszczeniach należy jedna zasze amiętać, iż może on być zmienny zależności od indyidualnych łaściości człoiea. Ad.3. Termoregulacja Wszystie ssai zostały yosażone mechanizmy utrzymujące stałą temeraturę środoisa enętrznego organizmu, dzięi czemu temeratura ri rzełyającej rzez serce aha się jedynie nieznacznie i ynosi o. 37 C (zmiana ciągu dnia o 0,5-0,7 K). Temeratura ciała jest najniższa czasie snu, e czesnych godzinach rannych a najyższa e czesnych godzinach ieczornych; u obiet temeratura ciała zmienia się zależności od oresu cylu miesiączoego []. Temeratura ciała utrzymyana jest na stałym oziomie za omocą ośroda termoregulacji znajdującego się części rzedniej odzgórza mózgu, tóry działa na zasadzie termostatu ontrolującego inne ośrodi. Wły zmiany temeratury ciała na zachoanie uładu termoregulacji schematycznie oazano na rys.. Rys.. Fizjologiczna reacja człoiea na zmianę temeratury ciała Nadmierne ychłodzenie ciała oreślane jest hiotermią, nadmierny zrost temeratury enętrznej hiertermią. Temeratura sóry yższa niż 45 C oraz niższa niż 18 C yołuje ból. Sade temeratury enętrznej do 8 C może roadzić do zmian sercoo-naczynioych i do śmierci, natomiast temeratura oyżej 46 C ooduje nieodracalne uszodzenia mózgu. Cieło, ytorzone ciele człoiea, transortoane jest rzez re i częścioo rzeodzone rzez tani, aby dotrzeć do sóry i nastęnie być oddane do otoczenia, ielości zależnej od środoisa termicznego, tórym rzebya organizm. System termoregulacji moduluje strumień cieła z nętrza ciała do jego oierzchni TABELA. Oddaanie cieła rzez człoiea ozostającego stanie soczynu temeraturze oietrza ynoszącej 0 C [5] Procent Udziały sosób Oddaanie cieła 100 cieło jane lub romienioanie 45% 80 odczualne s, 60 79% rzeodzenie 40 i oecja 34% 0 cieło jane 0 utajone odaroanie H O 19% oddychanie % droga ymiany cieła rzez sórę 88% rzez łuca 1% CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 5/008 41

3 rzede szystim rzez zmianę strumienia ciełej ri doroadzanego do sóry. Najażniejszą rolę ymianie cieła miedzy człoieiem a otoczeniem odgrya sóra człoiea [5], tórej artość rzeodzenia może się zmieniać od 8 W/(m K) rzy najmniejszym surczu naczyń, rzez 15 W/(m K) u człoiea znajdującego się arunach omortu cielnego do 50 W/(m K) lub naet ięcej odczas intensynego ocenia się środoisu gorącym [, 5]. W rzyadu obniżenia temeratury enętrznej nastęuje obniżenie temeratury ri rzełyającej rzez odzgórze, tóra hamuje termodetetory, co ooduje zięszone ytarzanie cieła lub zmniejszoną jego utratę za ośrednictem []: ośroda ytarzającego drżenie mięśnioe (rzestaje on być hamoany rzez ośrode termoregulacji, obec czego ojaiają się dreszcze i ytarza się cieło mięśniach szieletoych (termogeneza drżenioa)), środó ontrolujących uład sółczulny obudzenie tego uładu ooduje ydzielanie się z zaończeń neuronó noradrenaliny, od łyem tórej rzyśiesza się metabolizm omóre mięśni szieletoych i omóre tani tłuszczoej, ośrodó ontrolujących ydzielanie gruczołó dorenych, hormonó gruczołu tarczoego, ośroda naczynioego naczynia sórne zężają się i zmniejsza się utrata cieła rzez sórę. W rezultacie obniża się temeratura oierzchni sóry i maleje utrata cieła. Wystęuje to najostrzej na oierzchni eryeryjnych części ciała, a najsłabiej na głónych n. na czole. W zimnym środoisu temeratura rą i stó możne saść o onad 10 K, odczas gdy temeratura czoła tylo o 1 K [5]. W środoisu gorącym natomiast nastęuje rozszerzenie naczyń i zintensyioanie rzełyu ri do sóry. Podyższenie temeratury oierzchni sóry ooduje zrost utraty cieła zaróno rzez romienioanie ja i rzez onecję i rzeodzenie. Pojaia się taże ydzielanie otu, tórego odaroanie z oierzchni rzynosi rónież odciążenie aloryczne []. Oddziałyanie człoiea na otaczające środoiso Organizm człoiea jest uładem o małej sraności, ahającej się od 0 do 0%, a naet rzyjmującej artości ujemne, oresach iedy energia otencjalna zamieniana jest na cieło i oddaana do otoczenia (n. schodzenie ze schodó). Procesy termoregulacji i oddychania ołączeniu z nisą sranością organizmu sraiają, że człoie ma znaczący ły na ształtoanie się arametró oietrza bezośrednim otoczeniu. Strumienie onecyjne W soojnym i omortoym środoisu istnieje oół ciała ludziego ruch onecyjny yołany różnicą temeratury omiędzy oietrzem a oierzchnią ciała. Strumień objętości oietrza strumieniu onecyjnym generoanym rzez człoiea jest zbliżony do strumienia naieanego z instalacji, dlatego oinien być brany od uagę rocesie rojetoania rozdziału oietrza omieszczeniu. Konecyjny rzeły oietrza jest laminarny, z cieną arstą graniczną dolnych częściach ciała ludziego i szybi oraz turbulentny z grubą arstą graniczną na ysoości głoy [7]. Przeły oietrza oół ciała człoiea jest istotnym czynniiem omortu cielnego i odczualnej jaości oietrza, łyającym na artość temeratury sóry. Sobodny onecyjny ruch transortuje oietrze, tóre może być zanieczyszczone yłami, biozanieczyszczeniami lub arą odną ydzielaną rzez ciało człoiea do strey oddychania. Proces oddychania nie łya na rędość oietrza strumieniu onecyjnym ształtującym się nad głoą, jednaże otoczeniu nosa i ust człoiea można zaobseroać ostaanie obłou zmieniającego ształt strumienia onecyjnego tym obszarze lub też torzącego osobny strumień onecyjny [6]. Obło ten nie łya na rędość osi strumienia onecyjnego nad głoą, jednaże rzyadu nisotemeraturych źródeł cieła, jaim jest n. człoie, obło ten oinien być tratoany jao osobny strumień onecyjny. Obliczenia strumienia onecyjnego ształtującego się nad człoieiem odlegają tym samym zasadom, ja strumienie onecyjne ształtujące się nad irtualnym, untoym źródłem cieła (tab.3) TABELA 3. Wzory oisujące strumienie onecyjne rozijające się nad człoieiem Strumień objętości oietrza, V [6, 8] Liczba Archimedesa Ar [8] Pęd strumienia onecyjnego M [6, 8] Strumień energii inetycznej E [6, 8] V = umax r u v max rędość osioa, m/s r v szeroość roilu g t r rędości, m v Armax = β β sółczynni umax rozszerzalności objętościoej M = ρ u oietrza, 1/K max r v g rzysieszenie ziemsie, m/s 3 E = ρ u ρ gęstość oietrza, max r v 3 g/m 3 Zysi ilgoci (ocenie się, oddychanie) Na zysi ilgoci, tórych źródłem jest człoie sładają się da rocesy: oddychanie oraz odaroanie otu i ody z oierzchni sóry. Wielość emisji ilgoci, ochodząca z rocesu oddychania, jest uncją ilości dychanego oietrza oraz różnicy zaartości ilgoci ydychanym i dychanym oietrzu. Strumień inhaloanego oietrza zależy głónie do rocesó metabolicznych, ale nieielim stoniu rónież od rodzaju yonyanej czynności (ruchu ramion i nóg) [9]. Wdychane oietrze, na drodze onecji i odaroania ilgoci z arsty śluzoej dróg oddechoych, ogrzea się i absorbuje arę odną. W yniu tych rocesó oietrze dołyające do łuc osiąga temeraturę róną enętrznej temeraturze organizmu oraz stan nasycenia arą odną. Nastęnie oietrze o nieco zmienionym sładzie jest usuane z organizmu. Podczas tego rocesu oietrze leo ochładza się (co ooduje częścioe yrolenie ilgoci), ale nadal jest cielejsze i ilgotniejsze niż oietrze otoczeniu. Parametry usuanego oietrza enym stoniu zależą od łaściości oietrza dychanego. Zysi ilgoci ochodzące z rocesu oddychania, a doładniej różnica zaartości ilgoci między oietrzem ydychanym i dychanym ynosi [10]: x y x = 0, , t 0,80 x g/g suchego oietrza, x y zaartość ilgoci oietrzu ydychanym, g/g suchego oietrza, 4 CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 5/008

4 x zaartość ilgoci oietrzu dychanym, g/g suchego oietrza, t temeratura oietrza dychanego, C. Przyjmując średnią temeraturę omieszczeniu na oziomie o. 0 C otrzymuje się zależność nastęującej ostaci: x y x = 0,09 0,80 x g/g suchego oietrza. Wyorzystując oyższą zależność i czyniąc ila dodatoych założeń można oszacoać ilość ydzielonej ilgoci na drodze oddychania. Ja zostało to oisane, człoie o rzeciętnej masie ciała yonujący leą racę izyczną inhaluje o. 6 l/min., co daje 0,36 m 3 /h, zatem omieszczeniu o temeraturze 0 C i o. 50% ilgotności zględniej (x = 0,0073 g/g suchego oietrza) otrzymuje się emisję ilgoci ilości 10 ml/h. Drugie źródło emisji ilgoci do otoczenia to odaroanie otu i ody z oierzchni sóry. Dla arunó omortu cielnego rzyjmuje się, że odaroaniu ulega cała masa ydzielonego otu, a jej ilość zależy od artości metabolizmu. Dyuzja ary odnej rzez sórę stanoi część rocesu aroania utajonego, tóry nie odlega ontroli uładu termoregulacji organizmu [9]. Strumień ary odnej dyundujący do otoczenia jest uncją różnicy ciśnienia nasyconej ary odnej temeraturze sóry oraz ciśnienia cząstoego ary odnej otoczeniu. Proces ten można zaisać rónaniem: m& strumień ilgoci ochodzący z odaroania z oierzchni sóry, g/s, β sółczynni rzeniania masy ary odnej rzez sórę, g/(m s Pa), ole oierzchni ciała g Bois, m, s ciśnienie nasycenia ary odnej temeraturze sóry, Pa, ciśnienie cząstoe ary odnej otaczającym oietrzu, Pa. Na odstaie ynió racy [11] artość sółczynnia rzeniania strumienia ary odnej rzez sórę osoby ozycji siedzącej znajdującej się stanie omortu cielnego ynosi β = 1, g/(m s Pa). Przyjmując odobne aruni otoczenia ja orzednim rzyadu otrzymuje się strumień ary odnej emitoanej do otoczenia ilości o. 3 ml/h. Zysi cieła & = β A ( ) g/s m Ponieaż średnia temeratura oierzchni sóry człoiea jest yższa niż temeratura oietrza umiaroanym środoisu otaczającym go, człoie stanoi rónież źródło janych zysó cieła są one rzeazyane na drodze onecji i romienioania oierzchni sóry i odzieży oraz rocesie oddychania. Zysi cieła ostałe rocesie oddychania można oisać zorem: ( ) W, o = V& c ρ t y t o zysi cieła janego rzeazyane do otoczenia rocesie oddychania, W, V & strumień objętości oietrza ydychanego, m 3 /s, s, c cieła łaście oietrza, J/(g K), ρ gęstość oietrza, g/m 3, t temeratura oietrza dychanego, C, t y temeratura oietrza ydychanego, C. Oreślenie artości cieła rzeazyanego yniu oddychania oiera się na oreśleniu temeratury oietrza usuanego z organizmu, zależnego od arametró oietrza dychanego i oisanego rónaniem [10]: t = 3,6 + 0,066 t + x C, t temeratura oietrza dychanego, C, t y temeratura oietrza ydychanego, C, x zaartość ilgoci oietrzu dychanym, g/g suchego oietrza. Ponieaż jedna zysi cieła janego, ochodzące z rocesu oddychania, są stosunoo nieduże można założyć, że temeratura oietrza usuanego z łuc jest róna 34 C [9]. Wymiana cieła na drodze romienioania i onecji zachodzi dla człoiea odobnie ja rzyadu ażdego ciała izycznego, zatem zysi cieła ochodzące z onecji można oisać nastęującą zależnością: = A α t ) W, cieło rzeazyane do otoczenia na drodze onecji, W, oierzchnia ciała ludziego g Bois, m, sółczynni uzględniający stosune ola oierzchnia ciała orytego odzieżą do ola oierzchni ciała odrytego, α sółczynni rzejmoania cieła rzez onecję, W/(m K), t temeratura oierzchni odzieży, C, t temeratura oietrza dychanego, C. Wartość sółczynnia dużym stoniu zależy od użyanego zestau odzieży jego artość ynosi o. 1,0 dla człoiea bez odzieży oraz o. 1,5 rzyadu ciężiego ubioru olarnego [13]. Rozatrując ły człoiea na środoiso omieszczeniach ogranicza się dużym stoniu ormę stroju, tym samym rónież artość sółczynnia, tórą można rzyjąć tych arunach na oziomie 1,1. Wartość sółczynnia rzejmoania cieła α zależy od rodzaju onecji oół człoiea. W rzyadu małych rędości oietrza ymiana cieła odbya się rzez onecję sobodną, a artość sółczynnia jest uncją różnicy temeratury oierzchni ubrania i otoczenia. Przy ięszych rędościach ystęuje onecja ymuszona i α jest jej uncją. Graniczną artością rędości oietrza otoczeniu, dla tórej należy stosoać zór na onecję sobodną jest 0,1 m/s [9]. Po uzględnieniu tych założeń zależność rzyjmuje ostać: Ostatnim z czynnió jest romienioanie. Jedna z uagi na at, że człoie jest nisotemeraturoym źródłem cieła, jego ilość rzeazyana tym rocesie jest stosunoo nieiela. Zysi cieła rzeazyane na drodze romienioania oisane są zależnością [9]: t ) 1,5 = A,39 W. CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 5/008 43

5 ilość cieła rzeazana na drodze romienioania, W, oierzchnia ciała ludziego g Bois, m, sółczynni uzględniający stosune ola oierzchnia ciała orytego odzieżą do ola oierzchni ciała odrytego, t temeratura oierzchni odzieży, C, t mr średnia temeratura romienioania, C. Biorąc od uagę szystie możliości rzeazyania cieła do otoczenia i załadając aruni analogiczne ja rzyadu szacoania emisji ilgoci, jane zysi cieła ochodzące od człoiea oscylują na oziomie 85 W rzeazyanych do oietrza oraz 106 W rzez romienioanie, aumuloanych ścianach i meblach. Przy czym o. 98% zysó rzeazanych do oietrza ochodzi z onecji naturalnej, a jedynie o. % z rocesu oddychania. Zaachy 4 [ + 73 ) ) 4 ] + 8 = 4,0 10 A mr 73 Do otoczenia człoiea, oza zysami cieła i ilgoci, rzeazyane są zanieczyszczenia oodujące odczuanie, rzez inne rzebyające omieszczeniu osoby, zaachó. Za odczuanie zaachó odoiada zmysłu ęchu, zloalizoany jamie nosoej (rys. 3) [7]. Na nieieliej oierzchni jamie nosoej zloalizoane są: recetory chemiczne rażlie na onad 100 tys. bodźcó (z yjątiem nietórych ziązó n. tlenu ęgla czy radonu) oraz termorecetory rażlie na temeraturę i zględną ilgotność oietrza W, atyność duża, 6 met 11 oló, osoba aląca, odczas alenia 5 oló, osoba aląca, średnio 6 oló. Podsumoanie Coraz ięcej uagi rzyiązuje się do jaości środoisa racy i yoczynu. Jest to sute nie tylo rosnącej śiadomości, ale rónież coraz częściej ojaiających się tz. chorób cyilizacyjnych, ja n. alergie, tóre ymuszają odnoszenie jaości oietrza enętrznego. Doładna znajomość mechanizmó ształtujących mirolimat otaczający człoiea umożliia storzenie środoisa omortoego i zdroego dla człoiea. Publiacja oracoana na odstaie ynió uzysanych ramach I etau rogramu ieloletniego t. Poraa bezieczeństa i arunó racy inansoanego latach rzez Ministersto Naui i Szolnicta Wyższego/Narodoe Centrum Badań i Rozoju. Głóny oordynator: Centralny Instytut Ochrony Pracy Państoy Instytut Badaczy. L I T E R A T U R A [1] ASHRAE, HVAC Fundamentals Handboo, 001 [] Traczy W, Z., Trzebsi A.: Fizjologa człoiea z elementami izjologii linicznej i stosoanej. PZWL, Warszaa 004 [3] Goodello H. D., Tahti E.: Industrial ventilation design guideboo. USA, ACADEMIC PRESS, 001 [4] Hyldgaard C.E.: Human as a Source o Heat and Air Pollution, Proc. o the 4 th International Conerence on Air Distribution in Rooms Roomvent 94, Kraó 1994, Vol. 1, [5] Śliosi L.: Mirolimat nętrz i omort cielny ludzi omieszczeniach, Wrocła, 000, Oicyna Wydanicza Politechnii Wrocłasiej [6] Hyldgaard, C.E.: Thermal Plumes Above a Person, Proceedings o the 6th International Conerence on Air Distribution in Rooms, ROOM- VENT 98, eds. E. Mundt, T.-G. Malmström, Stocholm 1998, Vol. 1, [7] Fanger P. O., Poiołe Z., Wargoci P.: Środoiso enętrzne. Wły na zdroie, omort i ydajność racy. Gliice, 003 [8] Mierzinsi, S.: Air motion and temerature distribution above a human body in result o natural convection., KTH, Stocholm1980 [9] Fanger P.O.: Komort cielny, Arady 1974 [10] McCutchan J. W., Taylor C. L.: Resiratory heat Exchange Edith varying temeratur es and humidity o insired air. J. Al. Physiol. 4: , 1951 [11] Inouye T., Hic F. K., Telser S. E., Keeton R. W.: Eect o relative humidity on heat loss o men exose to environments o 80, 76 and 7 F. ASHRAE Trans. 59: , 1953 [1] Nielsen M., Pedersen L.: Studies on the heat loss by radiation and convection rom the othed human body. Acta Physiol. Scand. 7: 7, 195 [13] Herasic L.P.: Procedure in the calculation o the heat exchange o the othed human body. Yale Jour.. Biol. And Med. 19: march 1947 Czasoismo Rys. 3. Rozmieszczenie recetoró jamie nosoej [7] Do oceny jaości oietrza odczualnej rzez człoiea stosuje się jednostę ol Ol z łac. olactus (oonienie). Charateryzuje ona ogólną ilość zanieczyszczeń odczuanych rzez ludzi, ydzielanych rzez 1 zorcoą osobę (czyli dorosłego człoiea, ieu średnim, o standardzie higienicznym 0,7 ąieli/dzień i codziennie zmieniającego bieliznę, racującego biurze lub innym budynu użyteczności ublicznej, ozycji siedzącej, arunach omortu cielnego). Wartości olach, zanieczyszczeń ydzielanych rzez człoiea, odane racy [7] ynoszą: odoczyne ostaie siedzącej, 1 met 1 ol, umiaroana atyność, 4 met 5 oló, CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA rou 008 jest doinansoane rzez Ministersto Naui i Szolnicta Wyższego 44 CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA nr 5/008