Makroekonomia II POLITYKA FISKALNA. Plan. 1. Ograniczenie budżetowe rządu

Transkrypt

1 Makroekonomia II Wykład 6 POLITKA FISKALNA Wykład 6 Plan POLITKA FISKALNA. Ograniczenie budżeowe rządu. Obliczanie długu i deficyu.2 Sosunek długu do PK.3 Wypłacalność rządu.4 Deficy srukuralny i cykliczny 2. Inflacja i represja finansowa 2. Dług a inflacja 2.2 Represja finansowa 3. Równoważność Ricardiańska 3. Podsawowe rozumowanie 3.2 Argumeny przeciwników

2 Wykład 6 Moywacja POLITKA FISKALNA Tempo wzrosu realnego PK w czasie epizodów bankrucwa rządu Obliczanie długu i deficyu /. Ograniczenie budżeowe rządu Srukura budżeu Wydaki rządowe Nabycie owarów i usług o zakupy dóbr i usług (w ym inwesycyjnych) Zasiłki socjalne są dokonywane na rzecz podmioów, od kórych nie orzymywane jes żadne świadczenie zamienne Płaności odsekowe neo o płaności na rzecz wierzycieli (posiadaczy rządowych papierów warościowych) pomniejszone o płaności od dłużników. 2

3 . Obliczanie długu i deficyu 2/. Ograniczenie budżeowe rządu Srukura budżeu (c.d.) Dochody rządowe Podaki od produkcji i imporu Podaki od mająku i dochodu Składki na ubezpieczenia społeczne Sprzedaż (dobra sprzedane na rynku oraz wyworzone na użyek własny) Inne dochody (w ym dochody kapiałowe, ransfery, środki z UE). Obliczanie długu i deficyu 3/ Dochody sekora insyucji rządowych i samorząd. (%PK). Ograniczenie budżeowe rządu G e r m a n y J a p a n P o la n d S w e d e n S w i z e r la n d U K U S 3

4 . Obliczanie długu i deficyu 4/ Wydaki sekora insyucji rządowych i samorząd. (% PK). Ograniczenie budżeowe rządu G e r m a n y J a p a n P o la n d S w e d e n S w i z e r la n d U K U S. Obliczanie długu i deficyu 5/. Ograniczenie budżeowe rządu Deficy budżeowy w roku wynosi defici = Dług publiczny na koniec roku - G = Wydaki na dobra i usługi w roku r = realna sopa procenowa T = Podaki pomniejszone o ransfery w roku. r G Uwaga: Oficjalne miary deficyu uwzględniają nominalną sopę procenową. Miara uwzględniająca realną sopę do deficy skorygowany o inflację. T 4

5 . Obliczanie długu i deficyu 6/. Ograniczenie budżeowe rządu Dla oceny bieżącej poliyki fiskalnej waro podzielić deficy na dwie części Płaności odsekowe Deficy pierwony. Obliczanie długu i deficyu 7/. Ograniczenie budżeowe rządu Ograniczenie budżeowe rządu sanowi, że zmiana warości długu publicznego w okresie jes równa deficyowi w okresie : Dług na koniec okresu wynosi: defici r G T 5

6 . Obliczanie długu i deficyu 8/ Dług publiczny (% PK) w 2008 r.. Ograniczenie budżeowe rządu e l g i u m G e r m a n y G r e e c e H u n g a r y I a l y J a p a n L u x e m b o u r g P o l a n d S w e d e n S w i z e r l a n d U K U S. Obliczanie długu i deficyu 9/. Ograniczenie budżeowe rządu Globalny kryzys finansowy spowodował pogorszenie sanu finansów publicznych (deficy; % PK; DM=develope d marke (kraje rozwinięe) średnia. 6

7 . Obliczanie długu i deficyu 0/. Ograniczenie budżeowe rządu Globalny kryzys spowodował wzros zadłużenia (poziom długu, % PK). Obliczanie długu i deficyu /. Ograniczenie budżeowe rządu WNIOSKI: Efekem wysokich deficyów sekora publicznego w przeszłości jes wysoki dług publiczny Dla sabilizacji długu niezbędna jes eliminacja deficyu. Eliminacja deficyu jes możliwa, gdy sekor publiczny osiąga nadwyżkę pierwoną równą płanościom odsekowym. Oznacza o konieczność rwałego podniesienia podaków. 7

8 8. Ograniczenie budżeowe rządu.2 Sosunek długu do PK /2 W gospodarce charakeryzującej się dodanią sopą wzrosu sensowne jes analizowanie sosunku długu do PK. T G g r T G r T G r. Ograniczenie budżeowe rządu.2 Sosunek długu do PK 2/2 Zmiana sosunku długu do PK zależy od dwóch czynników: Różnicy między sopą procenową a sopą wzrosu gospodarczego pomnożoną przez począkową warość sosunku dług/pk. Sosunku deficyu pierwonego do PK. T G g r

9 .3 Wypłacalność rządu /9. Ograniczenie budżeowe rządu Sekor prywany jes skłonny nabywać obligacje skarbowe, ylko jeśli wierzy, że rząd spłaci dług. Skończona warość sosunku długu do PK jes warunkiem koniecznym urzymywania obligacji skarbowych przez sekor prywany. Eksplodująca warość sosunku długu do PK jes warunkiem wysarczającym uznania rządu za niewypłacalny. Dynamika dług/pk (b) jes opisana równaniem b r gb d.3 Wypłacalność rządu 2/9. Ograniczenie budżeowe rządu Przypadek a: (r g)<0. Równanie sabilne. (Przyjmijmy sałą warość d =0) b 45 b =(+r g )b b 9

10 .3 Wypłacalność rządu 3/9. Ograniczenie budżeowe rządu Przypadek b: (r g)<0. Równanie sabilne. (Przyjmijmy sałą warość d >0) b 45 b =(+r g )b + d b.3 Wypłacalność rządu 4/9. Ograniczenie budżeowe rządu Przypadek 2a: (r g)>0. Równanie niesabilne. (Przyjmijmy sałą warość d =0) b b =(+r g )b 45 b 0

11 .3 Wypłacalność rządu 5/9. Ograniczenie budżeowe rządu Przypadek 2b: (r g)>0. Równanie niesabilne. (Przyjmijmy sałą warość d <0) b b =(+r g )b + d 45 b.3 Wypłacalność rządu 6/9. Ograniczenie budżeowe rządu WNIOSKI W przypadku, gdy (r g)<0 i oczekuje się niezmienionej warości nadwyżki/deficyu pierwonej/ego w sosunku do PK, sosunek długu do PK pozosanie skończony, niezależnie od począkowej warości nadwyżki/deficyu pierwonej/ego. W przypadku, gdy (r g)>0 i oczekuje się niezmienionej warości nadwyżki pierwonej w sosunku do PK, przyszłe nadwyżki pierwone muszą być wysarczająco wysokie, aby pokryć dzisiejszą warość zobowiązań rządu.

12 .3 Wypłacalność rządu 7/9 (r g) w wybranych nowych krajach członkowskich. Ograniczenie budżeowe rządu rg ulgaria Poland Czech Republic R omania year Graphs by kraj.3 Wypłacalność rządu 8/9 (r g) w krajach rozwinięych. Ograniczenie budżeowe rządu rg Germany UK Japan U S year Graphs by kraj 2

13 .3 Wypłacalność rządu 9/9 (r g) w Południowej Europie. Ograniczenie budżeowe rządu rg Greece Porugal Ialy Spain year Graphs by kraj.4 Deficy srukuralny i cykliczny /6. Ograniczenie budżeowe rządu Nawe ekonomiści keynesowscy dosrzegają rudności w sosowaniu poliyki fiskalnej jako sabilizacyjnej, wynikające z Niewielkiej elasyczności Długich opóźnień Jednym ze sposobów radzenia sobie z ymi rudnościami jes sosowanie auomaycznych sabilizaorów Auomayczne sabilizaory o akie rozwiązania w budżecie, kóre powodują auomayczny wzros wydaków i spadek podaków (bez działań legislacyjnych) w okresie recesji. 3

14 .4 Deficy srukuralny i cykliczny 2/6. Ograniczenie budżeowe rządu Efekem ubocznym auomaycznych sabilizaorów jes endencja do wzrosu deficyu w okresach recesji i spadku przy ożywieniu gospodarczym. Aby odróżnić zmiany w deficycie wynikające z cykli koniunkuralnych od zmian w nasawieniu w poliyce fiskalnej, powinniśmy rozparywać deficy odpowiadający produkowi poencjalnemu. Deficy srukuralny pokazuje warość deficyu, kóra byłaby rejesrowana przy danym nasawieniu w poliyce fiskalnej, gdyby produkcja odpowiadała poziomowi pełnego zarudnienia (bezrobocie na poziomie nauralnym)..4 Deficy srukuralny i cykliczny 3/6 Deficy sekora publicznego w USA. Ograniczenie budżeowe rządu f in a n c ia l b a la n c e s c y c lic a lly - a d j u s e d b a la n c e s 4

15 .4 Deficy srukuralny i cykliczny 4/6 Deficy sekora publicznego w Niemczech. Ograniczenie budżeowe rządu f in a n c ia l b a la n c e s c y c lic a lly - a d j u s e d b a la n c e s.4 Deficy srukuralny i cykliczny 5/6 Deficy sekora publicznego w Japonii. Ograniczenie budżeowe rządu f in a n c ia l b a la n c e s c y c lic a lly - a d j u s e d b a la n c e s 5

16 .4 Deficy srukuralny i cykliczny 6/6 Deficy sekora publicznego w Polsce. Ograniczenie budżeowe rządu f in a n c ia l b a la n c e s c y c lic a lly - a d j u s e d b a la n c e s 2. Dług a inflacja /2 2. Inflacja i represja finansowa Deficy budżeowy może być finansowany dwoma meodami Pożyczkami od sekora prywanego lub emisją pieniądza. Moneyzacja długu jes procesem polegającym na emisji rządowych papierów warościowych i zmuszeniu banku cenralnego do ich zakupu. Zakup papierów przez bank cenralny jes finansowany emisją pieniądza, kóre są wykorzysywane do pokrycia deficyu. defici p cb p = warość dodakowo wyemiowanych rządowych papierów warościowych w rękach podmioów prywanych cb = warość dodakowo wyemiowanych rządowych papierów warościowych w rękach banku cenralnego 6

17 2. Dług a inflacja 2/2 2. Inflacja i represja finansowa Wyższa inflacja pomaga zredukować dług: Zmniejsza realną warość długu (najsilniejszy wpływ na długoerminowy dług o sałej sopie oprocenowania, denominowany w walucie lokalnej). Wpływa na deficy pierwony, przy nieindeksowanych progach podakowych w sysemie progresywnych podaków. Redukcja relacji długu do PK w USA dzięki inflacji. 2.2 Represja finansowa /2 2. Inflacja i represja finansowa Represja finansowa polega na wdrażaniu przez rząd poliyk zmierzających do przekierowania prywanych funduszy na zakup rządowych papierów warościowych. Działania polegają na ezpośrednim przekierowaniu funduszy pożyczkowych do rządu z insyucji finansowych (funduszy emeryalnych i banków), ezpośrednim lub pośrednim ograniczeniu wysokości sóp procenowych, Regulacji międzynarodowych przepływów kapiału, Zacieśnieniu z.wiązków między bankami a rządem 7

18 2.2 Represja finansowa 2/2 2. Inflacja i represja finansowa 3. Podsawowe rozumowanie /4 3. Równoważność Ricardiańska Koncepcja Równoważności Ricardiańskiej sprowadza się do swierdzenia, że Dla danego poziomu i rozłożenia w czasie wydaków rządowych, sposób finansowania ych wydaków nie ma znaczenia, zn. realna konsumpcja, inwesycje i dochód nie są od sposobu finansowania zależne Dokładniej, finansowanie przez zwiększone wpływy podakowe lub finansowanie długiem nie ma znaczenia dla poziomu konsumpcji. W ym sensie podaki i dług są równoważne. 8

19 3. Podsawowe rozumowanie 2/4 3. Równoważność Ricardiańska Wyobraźmy sobie, że wydaki rządowe są niezmienione, ale rząd redukuje podaki Czy planowana konsumpcja musi ulec zmianie? Wprawdzie dzisiejszy dochód do dyspozycji rośnie, ale może zmienić się oczekiwany dochód do dyspozycji w przyszłości W szczególności, obniżenie podaków dziś i zwiększenie długu będzie wymagało w przyszłości wzrosu podaków, aby dług rządu był spłacony. Racjonalni konsumenci spodziewając się wzrosu podaków, nie zwiększą konsumpcji, przeznaczając wzros dochodu do dyspozycji na oszczędności. Obniżka podaków nie ma wpływu na wielkość konsumpcji! 3. Podsawowe rozumowanie 3/4 3. Równoważność Ricardiańska Horyzon czasowy obejmuje dwa okresy Realna sopa procenowa r=5%, Poziom długu na począku wynosi zero, 0 =0 Wydaki rządowe w obu okresach wynoszą G =0. and G 2 =0 Począkowo rząd prowadzi poliykę zrównoważonego budżeu zn. T =0. and T 2 =0. ieżąca warość obciążeń podakowych 2 T T 0. r 9

20 3. Podsawowe rozumowanie 4/4 3. Równoważność Ricardiańska Rząd obniża podaki w pierwszym okresie do T =0.05, nie zmieniając poziomu wydaków Wydaki w pierwszym okresie są finansowane emisją długu = G T =0.05. W drugim okresie rząd spłaca wszyskie długi z odsekami. W ym celu gromadzi podaki T 2 =(+r) =(+0.05) 0.05= ieżąca warość obciążeń podakowych w ym scenariuszu Dla gospodarsw domowych oba scenariusze oznaczają akie same obciążenia podakowe. Obligacje skarbowe nie sanowią akywów, uwzględnianych przy planowaniu konsumpcji. 3.2 Argumeny przeciwników /3 3. Równoważność Ricardiańska Równoważność zachodzi, gdy konsumen żyje wiecznie. Jeśli większe podaki będą zbierane po śmierci, bieżąca konsumpcja może wzrosnąć Ale arro argumenuje, że rodzice dbają o dobroby dzieci, kóre zapłacą wyższe podaki i przekazują im spadki Nawe jeśli isnieją ransfery międzypokoleniowe Wiele rodzin pozosaje bezdzienych Nie wszyscy rodzice są alruisami 20

21 3.2 Argumeny przeciwników 2/3 3. Równoważność Ricardiańska Gospodarswa domowe podlegają ograniczeniom płynności. Konsumpcja jes ograniczona przez brak dosępu do rynku pożyczek. Krókowzroczność konsumenci kierują się jedynie bieżącym dochodem przy usalaniu wielkości konsumpcji. Wprowadzenie podaków może zakłócić inne decyzje gospodarswa domowych, ponieważ mają wpływ na ceny relaywne. Podaki od dochodu mogą mieć np. wpływ na podaż pracy. 3.2 Argumeny przeciwników 3/3 3. Równoważność Ricardiańska Ricardiańska obniżka podaków w USA? 2