Makroekonomia II. Plan

Transkrypt

1 Makroekonomia II Wykład 4 KONSUMPCJA Wyk. 4 Plan 1. Keynesowska funkcja konsumpcji 2. a realna sopa procenowa 3. Teoria cyklu życia 4. Teoria dochodu permanennego 5. Podsumowanie 1

2 Wyk. 4 Moywacja Załamanie na rynkach finansowych Consumpion 1. Keynesowska funkcja konsumpcji 1/3 jes najważniejszym wydakiem (wydaki na spożycie w % PKB, średnia ) China Sweden Russia Korea Hungary France Japan Ausralia Germany Ialy Brazil Poland Lihuania UK US 2

3 1. Keynesowska funkcja konsumpcji 2/3 jes sabilnym wydakiem (empo wzrosu PKB i konsumpcji w kryzysie ) GDPgr CONSgr Lihuania Greece Ialy UK Japan France US Germany Sweden Russia Ausralia Korea Poland Brazil China 1. Keynesowska funkcja konsumpcji 3/3 J.M. Keynes*: (...) men are disposed, as he rule and on he average, o increase heir consumpion as heir income increases, bu no by as much as he increase in heir income Keynesowska funkcja konsumpcji C d c 0 C d = planowana konsumpcja Y T = dochód do dyspozycji; c Y = krańcowa skłonność do konsumpcji c Y Y T Hipoeza Absolunego Dochodu: mechanicznie reaguje na zmiany bieżącego dochodu. *The General Theory of Employmen, Ineres and Money 3

4 2. a realna sopa procenowa 1/12 Ograniczenie budżeowe 2. a realna sopa procenowa 2/12 Krzywe obojęności 4

5 2. a realna sopa procenowa 3/12 Wpływ wzrosu sopy procenowej na ograniczenie budżeowe 2. a realna sopa procenowa 4/12 Opymalny wybór konsumena 5

6 2. a realna sopa procenowa 5/12 Efek subsyucji po wzroście sopy procenowej 2. a realna sopa procenowa 6/12 Efek subsyucyjny i dochodowy po wzroście sopy procenowej 6

7 2. a realna sopa procenowa 7/12 Rozważmy konsumena, kóry podejmuje decyzję o poziomie wydaków ylko w dwóch okresach eraz i w przyszłości. y = realny bieżący dochód konsumena; y f = realny dochód w przyszłości r = realna sopa procenowa c = realna bieżąca konsumpcja; c f = realna konsumpcja w przyszłości Ograniczenie budżeowe: bieżąca warość sumy dochodów = bieżąca warości sumy wydaków konsumpcyjnych f 1 r y y r f c c 1 2. a realna sopa procenowa 8/12 Reprezenaywny konsumen maksymalizuje warość funkcji użyeczności 1 u uc, c 1 Jeśli konsumen zachowuje się zgodnie za regułami maksymalizacji, wedy f u c u c f 1 r 1 7

8 2. a realna sopa procenowa 9/12 W długim okresie r= u c u c f Jednoski wygładzają konsumpcję w czasie (eliminują wahania konsumpcji). 2. a realna sopa procenowa 10/12 ESTYMACJA WPŁYWU STOPY PROCENTOWEJ NA KONSUMPCJĘ Elasyczność międzyokresowej subsyucji konsumpcji opisuje zależność między sopą wzrosu konsumpcji w czasie +1 i realną sopą procenową w okresie +1: c c 1 r 1 Havranek e al. (2013) Cross-counry heerogeneiy in ineremporal subsiuion, IES Working Paper 11/2013 8

9 2. a realna sopa procenowa 11/12 2. a realna sopa procenowa 12/12 Oczekiwana realna sopa procenowa po opodakowaniu Oszczędzający zachowują jedynie część (1 ) całkowiej sopy zwrou r a 1 e i 9

10 3. Teoria cyklu życia 1/22 F. Modigliani*: (...) The poin of deparure of he life cycle model is he hypohesis ha consumpion and saving decision of households a each poin of ime reflec a more or less conscious aemp a achieving he preferred disribuion of consumpion over he life cycle, subjec o he consrain imposed by he resources accruing o he household over is lifeime Hipoeza cyklu życia: nie zależy wyłącznie od bieżącego dochodu, ale akże od oczekiwanych zarobków i zgromadzonych akywów *The Life Cycle Hypohesis of Saving, he Demand for Wealh and he Supply of Capial 3. Teoria cyklu życia 2/22 Rozważmy dalekowzrocznego konsumena, kóry(ego) Pragnie urzymywać sały poziom konsumpcji w ciągu całego życia Oczekiwana długość życia wynosi T Planuje być akywnym zawodowo przez N la Nie chce zosawić spadku: planowane wydaki konsumpcyjne są równe całkowiym oczekiwanym zarobkom i warości akywów Nie orzymuje odseek od gromadzonych oszczędności (sopa procenowa wynosi 0) 10

11 3. Teoria cyklu życia 3/22 Przyjęe założenia prowadzą do wniosku, że w dowolnym okresie będzie równa sałej części 1/T całkowiych oczekiwanych zasobów konsumena Funkcja konsumpcji przybiera posać C 1 T Y L T N e e Y Li Ti A i 1 Y L = realny dochód z pracy w okresie T = realna warość podaków w okresie Y Lie = bieżąca warość oczekiwanych dochodów z pracy w okresie T ie = bieżąca warość oczekiwanych podaków w okresie A = warość posiadanych akywów 3. Teoria cyklu życia 4/22 Hipoeza cyklu życia pozwala wyjaśnić zależność między konsumpcją i oszczędnościami a eapem życia konsumena Dochody młodych pracowników, wchodzących na rynek pracy, są sosunkowo niskie i sopy oszczędności są niskie, a nawe ujemne. W miarę wzrosu dochodów w rakcie kariery zawodowej sopy oszczędności rosną Osiągnięcie wieku emeryalnego przynosi spadek dochodów i przeznaczenie zgromadzonych akywów na finansowanie konsumpcji sopa oszczędności jes ujemna. 11

12 3. Teoria cyklu życia 5/22 Hipoeza cyklu życia prezenacja graficzna 3. Teoria cyklu życia 6/22 Oszczędności w cyklu życia prezenacja graficzna 12

13 3. Teoria cyklu życia 7/22 Wygładzanie konsumpcji w cyklu koniunkuralnym Dane: U.K. Family Expendiure Survey badanie obejmujące 7000 gospodarsw domowych w okresie dosarcza danych demograficznych, o zarobkach i wydakach Trzy kohory: urodzeni między 1928 i 1935 (dla la ), urodzeni między 1936 i 1943 (dla wszyskich la), urodzeni między 1944 i 1951 (dla la ). Trzy szczyy cyklu koniunkuralnego w U.K.: , , and Teoria cyklu życia 8/22 Cykl koniunkuralny a konsumpcja w UK 13

14 WNIOSEK: 3. Teoria cyklu życia 9/22 Zmiany konsumpcji są zsynchronizowane ze wahaniami dochodu w cyklu koniunkuralnym Wyjaśnienia: Podaż pracy i konsumpcja są dobrami komplemenarnymi. Recesja powoduje wzros bezrobocia, a boom spadek Wahania cykliczne mają wpływ na oczekiwania konsumenów doyczące przyszłego kszałowania się dochodów 3. Teoria cyklu życia 10/22 Wygładzanie konsumpcji w cyklu życia na przykładzie gospodarsw w UK

15 3. Teoria cyklu życia 11/22 WNIOSEK: Wykresy zarówno dochodu, jak i konsumpcji mają kszał odwróconej liery U, z maksimum osiąganym w mniej więcej ym samym wieku Wyjaśnienia Ograniczenia płynności Liczba i wydaki na dzieci mają kszał odwróconej liery U: należy uwzględnić zmiany w porzebach gospodarswa domowego, czyli rozważyć konsumpcję na głowę. Na wykresach przedsawiono średnie warości dla danych przedziałów wiekowych (kohor), bez uwzględnienia roku urodzenia. 3. Teoria cyklu życia 12/22 Ograniczenia płynności w USA (dane sprzed kryzysu, odseek rodzin) Dochód Wiek Złożony wniosek i odmowa Niezłożony wniosek z obawy przed odmową Dolny kwinyl 13.2 % 11.9 % Drugi kwinyl 19.4 % 10.2 % Środkowy kwinyl 15.7 % 6.6 % Czwary kwinyl 12.7 % 2.6 % Górny kwinyl 4.5 % 2.9 % 25 do % 11.2 % 45 do % 6.1 % 55 i więcej 2.6 % 1.8 % 15

16 3. Teoria cyklu życia 13/22 Wygładzanie konsumpcji w UK (Family Expendiure Survey ); dochód i konsumpcja na głowę Teoria cyklu życia 14/22 Wygładzanie konsumpcji w UK (Family Expendiure Survey ); dane pogrupowane wg roku urodzenia 2. 16

17 3. Teoria cyklu życia 15/22 Z hipoezy cyklu życia wynika, że konsumpcja nie reaguje silnie na zmiany w bieżącym dochodzie Y L, kórym nie owarzyszą zmiany w oczekiwanym przyszłym dochodzie Aby o wyraźnie pokazać, załóżmy że bieżący dochód po opodakowaniu wynosi Y Ld, a oczekiwany de dochód po opodakowaniu jes równy Y L Wedy funkcja konsumpcji ma posać C 1 d YL N 1 T Y de L A 3. Teoria cyklu życia 16/22 Przykład: Reprezenaywny konsumen ma 30 la, a oczekiwana długość życia wynosi 80 la. Planowany wiek przejścia na emeryurę wynosi 70. Zaem T=50 i N=40. Krańcowa skłonności do konsumpcji L C Y d L L T Gdyby zmiana dochodu była rwała, wedy jej wpływ na konsumpcję byłby dużo silniejszy. Krańcowa skłonność do konsumpcji wynosi C C 1 N 1 N 0.8 d de Y Y T T T 17

18 3. Teoria cyklu życia 17/22 WNIOSEK: Jednorazowa, przejściowa zmiana dochodu (np. wzros o 100) będzie miała aki sam wpływ na konsumpcję, jak aka sama zmiana warości akywów zosanie równomiernie rozłożona na konsumpcję w ciągu całego życia (wzros o 2 rocznie w naszym przykładzie) Trwała zmiana dochodu (np. wzros o 100) doprowadzi do znaczącego wzrosu dochodu w każdym z okresów (wzros o 80 w naszym przykładzie) 3. Teoria cyklu życia 18/22 Ogólna posać funkcji konsumpcji, wynikająca a eorii cyklu życia: C C Y L d, (Akywa, oczekwiane Zgodnie z eorią cyklu życia: nie jes proporcjonalna do bieżącego dochodu. Część konsumpcji nie wyjaśniona zmianami bieżącego dochodu zależy od oczekiwanych zarobków i zgromadzonych akywów. Auonomiczna konsumpcja nie jes sała w miarę wzrosu dochodu rośnie mająek i funkcja konsumpcji przesuwa się w górę. zarobki 18

19 3. Teoria cyklu życia 19/22 Króko i długookresowe funkcje konsumpcji C LR C F S R C F 2 S R C F 1 S R C F 0 Y L d 3. Teoria cyklu życia 20/22 Długookresowy wpływ mająku i różnych jego składników na konsumpcję Międzynarodowe porównania relaywnej wagi dwóch składników mająku akywów finansowych i nieruchomości 19

20 3. Teoria cyklu życia 21/22 Długookresowy wpływ mająku i różnych jego składników na konsumpcję, c.d. Oszacowania elasyczności konsumpcji względem różnych składników mająku Kraje Akcje Nieruchomości Ausralia, Kanada, Holandia, Irlandia, Szwecja, UK, US Finlandia, Francja, Niemcy, Włochy, Japonia, Norwegia, Hiszpania Alissimo e al. (2005) Wealh and Asses Price Effecs on Economic Aciviy, ECB Occasional Paper, No Teoria cyklu życia 22/22 US Survey of Consumer Finances (2010) would spend more if asses appreciaed in value would spend less if asses depreciaed in value agree srongly agree somewha neiher agree nor disagree disagree somewha disagree srongly

21 4. Teoria dochodu permanennego 1/6 Wg Friedmana konsumpcja jes proporcjonalna do dochodu permanennego Y perm = dochód permanenny C perm Y Dochód permanenny o oczekiwany średni poziom dochodu z mająku ludzkiego (oczekiwanych zarobków) i akywów Bieżący dochód z reguły nie jes równy permanennemu, bo zawiera składnik przejściowy: Y Y perm Y rans 4. Teoria dochodu permanennego 2/6 Zasosowanie eorii permanennego dochodu wymaga sprecyzowania formuły szacowania dochodu permanennego Friedman zakładał adapacyjną formułę kszałowania oczekiwań: Y perm Y perm Y Y, 0 j 1 perm 1 j 1 1 Podmioy korygują swoje swoje wcześniejsze oszacowanie dochodu permanennego o odseek j błędu popełnionego w poprzednim okresie 21

22 4. Teoria dochodu permanennego 3/6 Teoria permanennego dochodu jes zgodna z proporcjonalną do dochodu konsumpcją w długim okresie i mniej niż proporcjonalna w krókim, bo W długim okresie zmiany dochodu są permanenne, bo krókookresowe, przejściowe spadki i wzrosy się znoszą W krókim okresie, w laach niskiego dochodu, gdy przejściowy dochód jes ujemny, dochód permanenny jes większy niż bieżący i sosunek konsumpcji do dochodu bieżącego jes wysoki 4. Teoria dochodu permanennego 4/6 Indeksy koniunkury (opymizmu konsumenów i firm) są orzymywane z badań ankieowych doyczących oceny syuacji makroekonomicznej W Sanach Zjednoczonych przeprowadzane jes przez Uniwersye Michigan badanie nasrojów konsumenów i konsruowany jes Index of Consumer Senimen. Pyania doyczą zarówno zmiennych makroekonomicznych, jak i indywidualnych oczekiwań doyczących dochodu i warości mająku 22

23 4. Teoria dochodu permanennego 5/6 Indeks nasrojów konsumenckich i poziom konsumpcji w USA 4. Teoria dochodu permanennego 6/6 Tes Teorii Permanennego Dochodu: elasyczność konsumpcji względem dochodu bieżącego i permanennego 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 EU15 BELGIUM DENMARK GERMANY IRELAND GREECE SPAIN FRANCE ITALY LUXEMBOURG NETHERLANDS AUSTRIA PORTUGAL FINLAND SWEDEN UK curren income permanen income 23

24 5. Podsumowanie Nowoczesne eorie konsumpcji pozwalają wyjaśnić nasępujące faky empiryczne: Krańcowa skłonność do konsumpcji w długim okresie jes wyższa niż w krókim okresie. Gospodarswa domowe o średnio niższym dochodzie (np. czarnych) mają wyższe sopy oszczędności niż gospodarswa o średnio wyższym dochodzie (np. białych), gdy osiągają en sam poziom dochodu Sopy oszczędności są wyższe dla jednosek, kórych dochody rosną i mniejsze dla jednosek, kórych dochody maleją 24