Makroekonomia 1 Wykład 14 Naturalna stopa bezrobocia i krzywa Philipsa

Transkrypt

1 Makroekonomia Wykład 4 Naralna sopa bezrobocia i krzywa hilipsa Gabriela Grokowska Kaedra Makroekonomii i Teorii Handl Zagranicznego

2 Oryginalne badanie hilipsa A. W. hilips (LSE, 958: obserwacja empiryczna doycząca zależności między poziomem zmian płac (inflacji płacowej a bezrobociem w Wielkiej Bryanii (

3 Badanie Samelsona i Solowa 960: powórzenie badania hilipsa dla USA (dane jemna zależność między inflacją a bezrobociem w USA Nazwa: krzywa hilipsa

4 Wczesna inerpreacja krzywej hilipsa Wyższej inflacji owarzyszy niższe bezrobocie i odwronie: Jeśli rośnie popy agregaowy, o zwykle rosną ceny i prodkcja Wzros prodkcji powodje zwiększenie zardnienia, a zardnienie zmniejsza bezrobocie Można WYBIERAĆ cel roblem wybor odpowiedniej poliyki gospodarczej Laa 60-e i okres poplarności poliyki keynesowskiej i wybór coś- za-coś Narzędzia poliyki fiskalnej i pieniężnej jako środki do osiągnięcia pożądanego poziom inflacji i bezrobocia 4

5 Upadek i odrodzenie krzywej hilipsa Laa 970-e: kraje OECD doświadczyły jednocześnie wysokiej inflacji i wysokiego bezrobocia Obecnie krzywa hilipsa rozmiana jes jako zawiązek między sopą bezrobocia a sopą zmiany inflacji: wzros bezrobocia prowadzi nie yle do niskiej inflacji, ile o spadk jej sopy

6 Inflaion rae (CI Krzywa hillipsa dla olski, laa , dane roczne Char 3. hillips' crve, Unemploymen rae

7 Sopa inflacji Krzywa hillipsa dla olski, laa , dane kwaralne Krzywa hillipsa dla olski sopa bezrobocia

8 lan wykład Jak możemy wykorzysać krzywą AS dla rozmienia relacji między inflacją, oczekiwaną inflacją a sopą bezrobocia Jak zmieniało się rozmienie krzywej hilipsa w czasie? Badania empiryczne: związek inflacji i bezrobocia w czasie i w różnych krajach rawo Okna

9 Od krzywej AS do krzywej hilipsa rzypomnijmy: e ( F(, z Załóżmy konkrena posać fnkcji F: F(, z z Zaważ, iż spełnia ona wcześniej przyjęe założenia: im wyższa sopa bezrobocia, ym niższe płace; im większa warość z (np. bardziej hojny sysem zasiłków dla bezrobonych, ym wyższe płace; paramer mierzy siłę wpływ bezrobocia na płace (i ceny

10 Definicja sopy inflacji i sopy oczekiwanej inflacji e e e e e e

11 Od krzywej AS do krzywej hilipsa ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( z z z z e e e e

12 Użyeczne przybliżenie ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( 2 y x y x x y xy x y y x y x xy y x y x

13 Od krzywej AS do krzywej hilipsa e e e z z z ( ( ( ( (

14 Inflacja a bezrobocie e ( z Sopa inflacji zależy zaem od oczekiwanej sopy inflacji, sopy bezrobocia, marży, innych czynników wpływających na proces salania płac (z oraz od siły wpływ bezrobocia na płace (.

15 ierwona wersja krzywej hilipsa Załóżmy, że analizjemy gospodarkę, w kórej przecięna sopa inflacji wynosi zero: w niekórych laach przyjmje warość dodanią, w innych jemną Nie jes o zgodne z ym, co obserwjemy w większości współczesnych gospodarek (w USA deflacja wysąpiła po raz osani w 955 rok Ale generalnie w czasach, gdy swoje prace pblikowali hillips, Solow i Samelson, przecięna inflacja była bliska zer

16 Krzywa hillipsa przy zerowych oczekiwaniach inflacyjnych Jeśli w procesie negocjacji płac, oczekje się zerowej inflacji, wówczas: ( z Jes o dokładnie jemna relacja między sopą inflacji a sopą bezrobocia, jaką hillips odkrył dla Wielkiej Bryanii, a Solow i Samelson dla USA rzy danym oczekiwanym poziomie cen (równym poziomowi z rok poprzedniego, niższe bezrobocie prowadzi do wyższych płac. Z kolei wyższe płace przekładają się na wyższe ceny

17 Spirala płac i cen Niskie bezrobocie prowadzi do wyższych płac nominalnych. W relacji na wyższe płace, firmy podnoszą ceny poziom cen rośnie. W reakcji na wyższy poziom cen, w kolejnym rok pracownicy żądają wyższych płac nominalnych. Wyższe płace nominalne przekładają się na dalszy wzros cen. W reakcji na wyższe ceny, pracownicy żądają wyższych płac. Id.

18 owierdzenie przewidywań oryginalnej krzywej hilipsa w laach 960-ych (USA,

19 Załamanie jemnej relacji między sopą inflacji a sopą bezrobocia w laach 970-ych (USA,

20 Czem krzywa hilipsa zniknęła? W laach 970-ych gospodarka świaowa zosała dwkronie doknięa przez szok nafowy nagły wzros cen ropy nafowej, kóry spowodował gwałowny wzros pozapłacowych koszów prodkcji co oznaczało wzros cen w relacji do wynagrodzeń (wzros marży oznacza o wzros cen przy każdym poziomie bezrobocia Uczesnicy proces negocjacji płacowych zmieli sposób formłowania swoich oczekiwań inflacyjnych, co z kolei wynikało ze zmian w przebieg inflacji: Sopa inflacji w sposób rwały osiągała warości dodanie (a nie jak wcześniej raz dodanie, raz jemne Inflacja sała się wyraźnie bardziej porczywa: wzrosło prawdopodobieńswo, że po wysokiej inflacji w jednym rok, akże inflacja w kolejnym będzie wysoka

21 Adapacyjne oczekiwania inflacyjne e Wydarzenia la 970-ych można inerpreować jako wzros paramer. Okres la 960-ych: było bliskie zero, a inflacja oczekiwana wynosiła zero W laach 970-ych oczekiwania adapacyjne; w połowie la 970-ych szacowana była na bliską

22 Co zmienią adapacyjne oczekiwania? z z z z ( ( 0 ( 0 ( rzy =, sopa bezrobocia nie yle wpływa na poziom inflacji, ile na zmianę sopy inflacji: wysokie bezrobocie prowadzi do spadk sopy inflacji i odwronie.

23 Zmiana sopy inflacji a sopa bezrobocia Najlepiej dopasowana linia prosa ma równanie: 6%

24 Zmodyfikowana wersja krzywej hilipsa W cel odróżnienia od radycyjnej krzywej hilipsa, równanie ( z nazywane jes: zmodyfikowaną krzywą hilipsa, krzywą hilipsa oparą o oczekiwania przyspieszającą krzywą hilipsa (niska sopa bezrobocia powodje wzros inflacji, a więc przyspieszenie wzros cen (

25 Krzywa hilipsa a naralna sopa bezrobocia Hisoria krzywej hillipsa związana jes z pojęciem naralnej sopy bezrobocia wprowadzonym na poprzednim wykładzie Oryginalna krzywa hillipsa: nie ma czegoś akiego, jak naralna sopa bezrobocia jeśli jeseśmy goowi olerować wyższą inflację, możemy osiągnąć dowolnie niską sopę bezrobocia i rzymywać ją dowolnie dłgo Koniec la 960-ych, Milon Friedman i Edmnd helps podważyli ezę o wysępowani akiej zamienności między sopą inflacji a sopą bezrobocia

26 Naralna sopa bezrobocia Milon Friedman i Edmnd helps: Zamienność między sopą bezrobocia a sopą inflacji może wysępować ylko wówczas, gdy podmioy negocjjące płace sysemaycznie mylą się przewidjąc inflację (oczekjąc niższej inflacji niż będzie w rzeczywisości Jeśli rząd będzie chciał rzymywać niską sopę bezrobocia koszem wyższej inflacji, zamienność w pewnym momencie zniknie nie można rzymywać sopy bezrobocia na poziomie niższym od pewnego poziom, kóry Friedman i helps nazwali naralną sopą bezrobocia

27 Krzywa hilipsa a naralna sopa bezrobocia raz jeszcze Naralna sopa bezrobocia z definicji o aka sopa bezrobocia, przy kórej fakyczny poziom cen równy jes oczekiwanem poziomowi cen Innymi słowy o aka sopa bezrobocia, przy kórej fakyczna sopa inflacji jes równa oczekiwanej sopie inflacji

28 Krzywa hilipsa a naralna sopa bezrobocia raz jeszcze O ile ylko fakyczna inflacja jes równa oczekiwanej: z z z z n e e ( 0 ( (

29 Wracając do ogólnego przypadk Z powyższego wynika, że: Wracając do równania: Zaś przy oczekiwania adapacyjnych z z n n ( ( n e e z ( n

30 NAIRU Skoro: ( n Zmiana sopy inflacji zależy od różnicy (odchylenia fakycznej sopy bezrobocia od naralnej sopy bezrobocia: kiedy fakyczna sopa bezrobocia przewyższa naralną, sopa inflacji spada i odwronie A zaem naralną sopę bezrobocia możemy rozmieć jako sopę, przy kórej sopa inflacji jes sała, sąd jes ona czasem nazywana eż NAIRU (nonacceleraing inflaion rae of nemploymen: sopa bezrobocia nie przyspieszająca inflacji

31 Różnice w poziomie naralnej sopy bezrobocia między krajami Zaważmy, że: n z A zaem, jeśli kraje różnią się poziomem marży, insycjonalnymi warnkowaniami rynk pracy oraz siłą relacji między zmianami sopy bezrobocia a sopą inflacji, będą różnić się poziomem sopy NAIRU

32 NAIRU: USA vs Japonia Jak mierzyć NAIRU? Najprossza meoda: średni poziom bezrobocia w dłższym okresie Średnia sopa bezrobocia w Japonii ( : 2%, a w USA: 6,% Skąd różnica? Inna organizacja wewnęrzna przedsiębiorsw w ych krajach w Japonii znacznie mniejsze przepływy na rynk pracy (niższa sopa zwolnień i zardnień

33 Szacnki NAIRU dla różnych krajów, 996 Fakyczna sopa bezrobocia Udział NAIRU w rzeczywisej sopie bezrobocia Kraj NAIRU Asralia Asria Belgim Canada Denmark Finland France Germany Greece Iceland Ireland Ialy Japan Neherlands New Zealand Norway oland orgal Spain Sweden Swizerland Unied Kingdom Unied Saes Ero area Toal OECD

34 Zmiany naralnej sopy bezrobocia w czasie Skoro n z możemy się spodziewać, że NAIRU nie jes sałe w czasie, ale zmienia się, np. wraz ze zmianami w sile monopolisycznej firm, poziomie zasiłków dla bezrobonych id. Jak o sprawdzić? Zwykle poprzez zmiany w średniej dłgookresowej sopie bezrobocia

35 Szacnki NAIRU w krajach OECD

36 Szacnki NAIRU w krajach OECD

37 Fakyczna sopa bezrobocia a NAIRU

38 Fakyczna sopa bezrobocia a NAIRU: USA

39 Wysoka inflacja a krzywa hillipsa Wzros inflacji oznacza zwykle akże wzros jej wahań Zmiana zachowań podmioów negocjjących płace krósze konraky indeksacja wynagrodzeń To z kolei prowadzi do wzmocnienia związk między inflacją a bezrobociem Czem?

40 Indeksacja wynagrodzeń a krzywa hillipsa Załóżmy, że część pracowników ( orzymje wynagrodzenie indeksowane wg bieżącej inflacji, a część nie (ich płace salane są na podsawie oczekiwań inflacyjnych e ( ( n

41 Indeksacja wynagrodzeń a krzywa hillipsa O ile oczekiwana sopa inflacji jes równa inflacji z poprzedniego rok: ( W przypadk, gdy przyjmje posać: W przypadk, gdy przyjmje posać: ( n 0 ( n 0 (, równanie, równanie ( n e

42 Indeksacja wynagrodzeń a krzywa hillipsa A zaem wprowadzenie indeksacji wynagrodzeń wzmacnia wpływ bezrobocia na inflację ( ( n

43 rodk, bezrobocie i inflacja Do ej pory założenie, że Y = N, zaś L sała g W rzeczywisości zmiany prodk (jego wzros nie przekładają się na idenyczne zmiany bezrobocia (jego spadek

44 Relacja między sopą wzros KB a sopą bezrobocia, USA

45 Fakyczna relacja Linia najlepszego dopasowania: 0,4( g 3% Aby sopa bezrobocia nie wzrosła, KB msi wzrosnąć przynajmniej o 3%; jes o konsekwencją fak, że w rzeczywisości zmieniają się zasoby siły roboczej oraz rośnie prodkywność Aby bezrobocie się nie zmieniło, zardnienie msi rosnąć w ym samym empie, co zasób siły roboczej. Np.: jeśli zasób siły roboczej zwiększa się o,7% rocznie, zardnienie msi wzrosnąć o,7% Jeśli dodakowo prodkywność rośnie o,3%, o KB msi rosnąć o 3%, aby poziom zardnienia się nie zwiększył USA: Średnio od la 960-ych, średni wzros zasobów siły roboczej i prodkywności wynosił łącznie ok. 3% Ten poziom wzros KB = wzros normalny

46 Fakyczna relacja Linia najlepszego dopasowania: 0,4( g 3% aramer 0,4 oznacza z kolei, że % wzros ponad o, co porzeba do rzymania sałej sopy bezrobocia, prowadzi o zmniejszenia sopy bezrobocia o 0,4 pk. rocenowego Czem? W reakcji na zwiększenie popy o %, firmy zwiększają zardnienie ylko o 0,6% (koszy sałe pls koszy szkolenia pracowników skłaniające firmy do reglacji czas pracy, nie wielkości zardnienia oza ym wzros zardnienia nie prowadzi do idenycznego spadk sopy bezrobocia, gdyż w okresach spadk bezrobocia, rośnie zwykle sopa akywności zawodowej, a zaem nowe miejsca pracy zajmowane są nie ylko przez bezrobonych, ale akże przez osoby akywizjące się na rynk pracy

47 rawo Okna Linia najlepszego dopasowania: 0,4( g 3% aramer 0,4 oznacza z kolei, że % wzros ponad o, co porzeba do rzymania sałej sopy bezrobocia, prowadzi o zmniejszenia sopy bezrobocia o 0,4 pk. procenowego A zaem: % wzros KB ponad wzros normalny 0,6% wzros zardnienia 0,4% spadek sopy bezrobocia ( g n A zaem wzros KB powyżej wzros normalnego prowadzi do spadk bezrobocia (i odwronie g

48 rawo Okna w różnych krajach Oszacowania warości paramer β (zmiana sopy bezrobocia w pk. procenowych pod wpływem wzros KB o procen: Kraj USA 0,39 0,39 Wielka Bryania 0,5 0,5 Niemcy 0,20 0,37 Japonia 0,02 0,2

49 Koniec wykład 4. Dziękję i zapraszam ydzień!