Praca dyplomowa z zakresu nauk o życiu ogólne zasady pisania i zbierania źródeł

Transkrypt

1 Praca dyplmwa z zakresu nauk życiu Praca dyplmwa z zakresu nauk życiu gólne zasady pisania i zbierania źródeł Izabela Szatrawska 1, Lidia Wądłwska 2 1 Katedra Pedaggiki Ogólnej, 2 Katedra Żywienia Człwieka, Uniwersytet Warmińsk-Mazurski Olsztyn 2015 Zalecenia gólne Praca dyplmwa jest materialnym dwdem panwania wiedzy, umiejętnści i kmpetencji z zakresu studiwaneg kierunku studiów. Praca dyplmwa pwinna wykazać, że dyplmant: psiada minimalny zasób wiedzy dpwiadający jeg specjalnści naukwej/zawdwej i ptrafi ją wykrzystać d pracwania na piśmie większeg tematu, w spsób, który dpwiada pdstawwym wymaganim pracy naukwej, jest przygtwany d pdjęcia pracy zawdwej zgdnie z kierunkiem studiów, psiada pdstawwe umiejętnści w zakresie pracy naukw-badawczej. Dyplmant pisząc pracę pwinien wykazać, że ptrafi: kreślić stan niewiedzy w danej dyscyplinie naukwej i sfrmułwać prblem badawczy, dbrać i zastswać dpwiednie metdy/narzędzia badawcze służące weryfikacji pstawinych w pracy hiptez lub realizacji celu, dknać analizy danych eksperymentalnych i syntezy uzyskanych wyników (sfrmułwać wniski), pracwać pracę dyplmwą treści i strukturze dpwiadającej wymaganim pracy charakterze naukwym. Praca licencjacka jest pracą prmcyjną (na stpień). Z teg pwdu musi zawierać pełną dkumentację zebraneg materiału, umżliwiającą prześledzenie i zweryfikwanie pprawnści tku rzumwania, dbru metd, interpretacji wyników i wniskwania. Rla prmtra Praca dyplmwa nie jest całkwicie samdzielną pracą twórczą. Jest pracą kierwaną przez prmtra. Prmtr psiada fachwą wiedzę i umiejętnści, które pzwalają na zesplenie wymagań stawianych pracy dyplmwej z zaintereswaniami i mżliwściami studenta. Prmtr: zatwierdza jej plan (m.in. cel i zakres badań), pmaga przy wybrze metd dświadczalnych (lub je wskazuje), akceptuje stateczną wersję pracy kierwaną d recenzji. Prmtr: radzi pmaga krytykuje. Rla dyplmanta Prmtr pełni funkcję mistrza, natmiast dyplmant jeg ucznia. Samdzielny wkład autrski dyplmanta pdczas przygtwania pracy dyplmwej dtyczy spsbu pracwania: zagadnień literaturwych związanych z tematem pracy, dkumentacji wyników badań (tabele, ryciny, itp.), merytrycznej interpretacji rezultatów badań, strny redakcyjnej. Dyplmant dpwiada za jakść pracy, zwłaszcza jej frmę (styl, gramatykę, rtgrafię w tekście pracy). Prmtr jedynie infrmuje dyplmanta, że praca wymaga krekty językwej. Reguły dtyczące pszanwania prawa autrskieg muszą być przestrzegane. Dtyczy t prawidłwści pwływania się na źródła (piśmiennictw). Wszystkie ważne infrmacje pchdzące z prac innych autrów muszą być napisane własnymi słwami i znaczne tzw. dnśnikiem literaturwym. Maksymalny pzim użytych w pracy cytwań (całych, nieprzetwrznych fragmentów prac innych autrów wykrzystanych w pracwaniu własnym) nie pwinien przekrczyć 10%. Przestępstw plagiatu nie pdlega przedawnieniu. Stpnie i tytuły naukwe zdbyte nieuczciwie będą dbierane. 1

2 Praca dyplmwa z zakresu nauk życiu Plan realizacji pracy dyplmwej Realizacja typwej, eksperymentalnej/badawczej pracy naukwej składa się z następujących działań: Studium literatury związanej z tematem pracy, Sfrmułwanie prblemu badawczeg celu pracy, Określenie zakresu badań tj. wskazanie zadań, które należy zrealizwać, Wybór materiału badań i właściwych technik badawczych, Przeprwadzenie eksperymentu/zbieranie danych (np. w badaniach bserwacyjnych), Opracwanie wyników badań, m.in. sprządzenie tabel i rycin, analiz statystycznych, Krytyczna analiza wyników badań własnych i ich dyskusja, Udzielenie dpwiedzi na cel pracy, Pisemne pracwanie treści pracy. Praca dyplmwa układ frmalny Strna tytułwa w jęz. plskim i angielskim wg aktualnych wymagań wzór na strnie internetwej Wydziału. Praca dyplmwa pwinna zawierać następujące rzdziały (pdana bjętść rzdziałów jest rientacyjna): Spis treści 1. Streszczenie (0,5-1 strna; p plsku, angielsku) 2. Wykaz skrótów (niekniecznie) 3. Wstęp (1-2 strny) 4. Zagadnienie w świetle piśmiennictwa (5-8 strn d 20 strn) 4.1. pdrzdziały Cel pracy (1-3 akapitów) 6. Materiał i metdy (wyczerpując) 6.1. Organizacja badań 6.2. Badana próba (materiał badawczy) pdrzdziały Metdy pdrzdziały Analiza statystyczna 7. Wyniki i ich mówienie (4-8 strn tekstu d 10 strn, bez tabel i rycin) 7.1. pdrzdziały Dyskusja (4-8 strn tekstu d 10 strn) 8.1. pdrzdziały Pdsumwanie i/lub wniski 10. Piśmiennictw (w prządku alfabetycznym) 11. Wykaz tabel (niekniecznie) 12. Wykaz wykresów/rycin (niekniecznie) 13. Załączniki (niekniecznie, ale wyczerpując udkumentwane wyniki) Przykładwy spis pdrzdziałów 3. Przegląd piśmiennictwa 3.1. Histria wegetariańskieg spsbu dżywiania Odmiany wegetarianizmu i ich charakterystyka Wegetarianizm i jeg skutki dla zdrwia Wpływ wegetarianizmu na stan dżywienia i zdrwie dzieci i młdzieży Wpływ wegetarianizmu na stan dżywienia i zdrwie kbiet w ciąży i karmiących Wpływ wegetarianizmu na stan dżywienia i zdrwie sób drsłych i starszych Zalecenia żywieniwe dla wegetarian. 2

3 Praca dyplmwa z zakresu nauk życiu Ważnymi elementami pracy dyplmwej są: plan pracy i jeg przejrzystść, dbór piśmiennictwa (źródeł) i umiejętnść jeg wykrzystania. Te elementy w największym stpniu zależą d umiejętnści i kreatywnści dyplmanta w najmniejszym stpniu d prmtra i stanwią główne kryteria ceny pdczas recenzji. Praca dyplmwa pwinna być spójna, tzn. ramy pracy i jej zawartść wyznaczają: tytuł pracy cel wniski. Ta triada musi być zgdna. Frmalne wymagania i kmpzycja tekstu 1. Tekst pracy należy pisać bezsbw stswać tryb bierny: pracwan, przedstawin. Należy unikać pisania w pierwszej sbie liczby pjedynczej, np. napisałem, zrbiłem lub frmy nasz kraj. Tak wln pisać jedynie autrytetm. 2. Należy używać czasu przeszłeg (badania są przecież przeszłścią), a czasu teraźniejszeg używać spradycznie i wyłącznie d pisania gólnie znanych prawd i praw przyrdy. 3. Należy unikać wszelkich frm zabarwieniu emcjnalnym. 4. Praca ma być zgdna z zasadą harmnii. Pdrzdziały i wszystkie części pracy pwinny mieć zachwane prprcje i dpwiednią bjętść (liczbę strn). 5. Tytuły tabel i rycin pwinny w pełni dzwierciedlać ich zawartść, a bjaśnienia tabel i rycin pwinny umżliwić pełne ich zrzumienie bez dwłania się d tekstu (tabele i ryciny pwinny być samczytające się ). 6. W wykazie źródeł piśmiennictw pwinn być pnumerwane i uszeregwane alfabetycznie. 7. Praca pwinna być napisana pprawną plszczyzną, z przestrzeganiem gólnie przyjętych zasad rtgrafii i interpunkcji. 8. Przed ddaniem pracy prmtrwi za każdym razem p naniesieniu pprawek należy przeczytać całą pracę i pprawić błędy! 9. Wymagania edytrskie: frmat arkusza papieru: A4 (pisane jednstrnnie), czcinka: Times New Rman lub Arial, Calibri, wielkść czcinki pdstawwej: 12 pkt, wielkść czcinki dla głównych tytułów bld 14 pkt, dla pdtytułów bld 12 pkt, dstęp między wierszami: 1,5 wiersza, tytuły i pdtytuły nie są ddzielne d tekstu żadną ddatkwą przerwą (Enterem), tekst wyjustwany (tj. wyrównany bustrnnie), z wyjątkiem tytułów i pdtytułów, marginesy: z lewej 3,5 cm, z prawej 2,5 cm, górny i dlny 2,5 cm, nazwy łacińskie pisać kursywą, w tekście nie stswać żadnych pgrubień ani pdkreśleń, wymieniania w słupku, zaznaczania tekstu punktrami czasem jest taka ptrzeba, ale należy t stswać w uzasadninych przypadkach, nie stswać WIELKICH LITER w tytułach, tekście, tabelach, rycinach (np. nie stswać piswni ROZDZIAŁ tylk Rzdział), nie stawiać krpek p tytułach rzdziałów i pdrzdziałów, tytułach tabel i rycin, numerwanie strn w prawym dlnym rgu, brak numeru na pierwszej strnie, tabele i ryciny muszą być numerwane w spsób ciągły w całej pracy; należy użyć ddzielnej numeracji dla rycin i ddzielnej dla tabel, tytuły tabel pdaje się nad tabelą i znacza: Tabela 1. Tekst tytułu, tytuły rycin pdaje się pd ryciną i znacza: Rycina 1. Tekst tytułu, akapity (wcięcie d lewej pierwszeg wiersza) należy ustalić w całej pracy takie same, najlepiej d 0,5 d 1 cm (max 1,5 cm), 3

4 Praca dyplmwa z zakresu nauk życiu w maszynpisie pracy dyplmwej jest dpuszczalny akapit zrbiny klawiszem Tab pd warunkiem, że praca nie idzie d druku w prfesjnalnym wydawnictwie, tekst pisać w spsób ciągły, bez dzielenia pustymi wersami, rzdziały pnumerwać cyframi arabskimi z krpką p cyfrze arabskiej (1. Wstęp). każdy rzdział należy rzpcząć d nwej strny, p następujących znakach interpunkcyjnych. :, ; zawsze spacja p znaku, a nie przed znakiem, czyli znaki przyklejne d tekstu, nawiasy przyklejne d tekstu: (tekst w nawiasie). pprawnie stswać myślniki i łączniki - wg zasady, że myślnik ddziela samdzielne wyrazy, a łącznik łączy pdwójne nazwisk lub dwuczłnwy wyraz (Kwalska-Iksińska, żywieniwzależny). tytuły należy pisać zgdnie z zasadami języka plskieg, czyli pierwsza litera jest Wielka, a pzstałe litery małe jedynie w nazwach własnych wszystkie wyrazy pisze się wielką literą, np. Gminny Ośrdek Kultury w Wilkasach, tytuły gazet: np. Gazeta Prawna. Grupwanie tekstu w akapity Tekst pwinien być pisany spójnymi akapitami, w których pisywane są drębne prblemy. Każdy akapit rzpczyna się wcięciem pierwszeg wiersza. Nwe zdania są dpisywane klejn, aż d wyczerpania zagadnienia. Twrzenie akapitów pwinn ułatwiać czytanie i zrzumienie tekstu. Pjedynczy akapit nie pwinien się składać z jedneg zdania, ale także nie pwinien być zbyt długi. Akapit dłuższy niż ½ strny wymaga zastanwienia, czy zstał dbrze sknstruwany, i z reguły wymaga pdzielenia na mniejsze części. Przykład cytwania tabel i rycin w tekście (w rzdziale Wyniki ): Wykazan różnice w wartści energetycznej racji pkarmwych chłpców związane z miejscem zamieszkania. Chłpcy mieszkający na wsi spżywali średni 300 kcal mniej d chłpców z dużych miast (dpwiedni 2700 vs kcal; tab. 1, ryc. 3, zał. 2). Analgiczne różnice wykazan u dziewcząt (tab. 2, ryc. 4, zał. 2). Dbór źródeł (piśmiennictwa) Pdręczniki wyłącznie akademickie, mngrafie wyłącznie naukwe; krzystanie z pdręczników dla szkół średnich jest wykluczne, spradycznie mżna krzystać z książek i publikacji ppularn-naukwych. Strny internetwe wyłącznie tzw. prfesjnalne, np. rganizacji i twarzystw naukwych (np. lub prjektów badawczych (np. Nie mżna krzystać z kmercyjnych strn internetwych (np. prducentów suplementów) lub np. Wikipedii. Czaspisma wyłącznie naukwe (recenzwane), na przykład: Plish Jurnal f Fd and Nutritin Sciences Eurpean Jurnal f Nutritin Public Health Nutritin American Jurnal f Clinical Nutritin American Dietetic Assciatin British Jurnal f Nutritin Jurnal f Obesity Nutritin Review Nutritin Research Zdrwie Publiczne Przegląd Epidemilgiczny Przegląd Lekarski i wiele, wiele innych 4

5 Praca dyplmwa z zakresu nauk życiu Pdstawwe style cytwania źródeł w tekście i sprządzania ich wykazu Wykaz źródeł Cytwanie źródła w tekście pracy Styl A-1 Alfabetyczny, numerwany Nazwisk i rk publikwania pracy, nazwiska uszeregwane alfabetycznie Styl A-2 Alfabetyczny, numerwany Nazwisk i rk publikwania pracy, nazwiska uszeregwane wg rku Styl B Alfabetyczny, numerwany Numerwane Styl C W klejnści cytwania, numerwany Numerwane Źródła w tekście pdaje się w nawiasach () lub [] lub indeksie górnym. W bszarze nauk życiu w pracach naukwych nie używa się przypisów dlnych, aby sprządzić wykaz źródeł. Przykład 1 cytwania źródła w tekście: Rzsądne zwyczaje żywieniwe były pzytywnie skrelwane z krzystnym prfilem wskaźników bichemicznych krwi, a zachdnie zwyczaje żywieniwe były skrelwane z niekrzystnym prfilem wskaźników bichemicznych krwi chrób układu krążenia [Hu i in. 2002]. Przykład 2 cytwania źródła w tekście: Rzsądne zwyczaje żywieniwe były pzytywnie skrelwane z krzystnym prfilem wskaźników bichemicznych krwi, a zachdnie zwyczaje żywieniwe były skrelwane z niekrzystnym prfilem wskaźników bichemicznych krwi chrób układu krążenia [2]. Przykład 3 cytwania w tekście strny internetwej jak źródła: W cenie żywienia wykrzystan Wskaźnik Zdrweg Jedzenia (HEI), w wersji z 2005 rku, pracwany przez ekspertów Departamentu Rlnictwa USA [10]. Przykład 4 cytwania źródła w tekście tuż p cytwanym nazwisku: W badaniach prwadznych przez Zatńskieg i in. [7] stwierdzn występwanie 4 spójnych wzrów żywieniwych, które były związane z cechami scjdemgraficznymi takimi jak płeć, wiek, pzim wykształcenia, stan cywilny, dchdy. Przykładwy akapit pracy i spsób cytwania źródeł Analiza cech dżywiania występujących wspólnie stanwi punkt wyjścia d dalszych badań nad współzależnścią pmiędzy żywieniem a zdrwiem. Zespół Hu [Fung i in. 2001; Hu i in. 2000, 2003; Lpez- Garcia i in. 2004] pisał 2 główne wzry żywieniwe. Rzsądne zwyczaje żywieniwe były pzytywnie skrelwane z krzystnym prfilem wskaźników bichemicznych krwi, a zachdnie zwyczaje żywieniwe były skrelwane z niekrzystnym prfilem wskaźników bichemicznych krwi chrób układu krążenia [Hu i in. 2000]. W dalszych badaniach wykazan związek bu zwyczajów żywieniwych z dysfunkcją śródbłnka naczyń, która jest pierwszym krkiem z rzwju zmian miażdżycwych [Lpez-Garcia i in. 2004]. Newby [2004a,b] pisał 6 wzrów żywieniwych sób drsłych. Wykazan, że wzór żywieniwy charakteryzujący się wyskim spżyciem nisktłuszczwych prduktów mlecznych i żywnści wysk błnnikwej mże wpływać na mniejsze rczne przyrsty BMI u kbiet i mniejsze przyrsty bwdu talii u sób bu płci [Newby i in. 2004a]. W badaniach prwadznych przez Zatńskieg i in. [cyt. za Ostrwska 1999] stwierdzn występwanie 4 spójnych wzrów żywieniwych, które były związane z cechami scjdemgraficznymi takimi jak płeć, wiek, pzim wykształcenia, stan cywilny, dchdy. W cytwanych pracach z pwdzeniem wykrzystywan analizę czynnikwą [Fung i in. 2001; Hu 2003; Hu i in. 2000; Lpez-Garcia i in. 2004; Newby i in. 2004a,b; Ostrwska 1999]. Przykładwe uszeregwanie wykazu piśmiennictwa alfabetyczne 1. Fung T.T., Rimm E. B., Spiegelman D., Rifai N., Tfler G.H., Willett W.C., Hu F.B., 2001, Assciatin between dietary patterns and plasma bimarkers f besity and cardivascular disease risk. Am. J. Clin. Nutr., 73, Hu F.B., 2003, Plant-based fds and preventin f cardivascular disease: an verview. Am. J. Clin. Nutr., 78, Hu F.B., Rimm E.B., Stampfer M.J., Ascheri A., Spiegelman D., Willet W., 2000, Prspective study f majr dietary patterns and risk f crnary heart disease in men. Am. J. Clin. Nutr., 72, Lpez-Garcia E., Schulze M.B., Fung T.T., Meigs J.B., Rifai N., Mansn J.E., Hu F.B, 2004, Majr dietary patterns are related t plasma cncentratins f markers f inflammatin and endthelial dysfunctin. Am. J. Clin. Nutr., 80,

6 Praca dyplmwa z zakresu nauk życiu 5. Newby P.K., Muller D., Hallfrisch J., Andres R., Tucker K.L., 2004a, Fd patterns measured by factrs analysis and antrpmetric changes in adults. Am. J. Clin. Nutr., 80, Newby P.K., Muller D., Tucker K.L., 2004b, Assciatins f empirically derived eating patterns with plasma lipid bimarkers: a cmparisn f factr and cluster analysis methds. Am. J. Clin. Nutr., 80, Ostrwska A., 1999, Styl życia a zdrwie. Z zagadnień prmcji zdrwia. Wyd. IFiS PAN, Warszawa, Spsób zapisania źródeł w wykazie piśmiennictwa wybrane przykłady Czaspism wersja 1: 1. Nazwiska autrów z inicjałami, rk, Tytuł pracy. Tytuł czaspisma, numer zeszytu, strny d-d. 1. Rinin A.S., Turila K., 1999, Fd preferences and its factrs. Pl. J. Fd Nutr. Sci., 12, Czaspism wersja 2: 1. Nazwiska autrów z inicjałami, Tytuł pracy. Tytuł czaspisma, rk, numer zeszytu, strny d-d. 1. Rinin A.S., Turila K., Fd preferences and its factrs. Pl. J. Fd Nutr. Sci., 1999, 12, Rzdział w książce wersja 1: 2. Nazwiska autrów z inicjałami, rk, Tytuł rzdziału. (w:) Tytuł książki. (red.) Nazwiska redaktrów z inicjałami. Wydawnictw, miejsce wydania, strny d-d. 2. Charzewska J., 2010, Ocena stanu dżywienia. (w:) Żywienie człwieka. Pdstawy nauki żywieniu. (red.) Gawęcki J., Hryniewiecki L. PWN, Warszawa, Rzdział w książce wersja 2: 2. Nazwiska autrów z inicjałami, Tytuł rzdziału. (w:) Tytuł książki. (red.) Nazwiska redaktrów z inicjałami. Wydawnictw, miejsce wydania rk, strny d-d. 2. Charzewska J., Ocena stanu dżywienia. (w:) Żywienie człwieka. Pdstawy nauki żywieniu. (red.) Gawęcki J., Hryniewiecki L. PWN, Warszawa 2010, Książka wersja 1: 3. Nazwiska autrów z inicjałami, rk, Tytuł książki. Wydawnictw, miejsce wydania, strny d-d. 3. Gawęcki J., Hryniewiecki L., 2010, Żywienie człwieka. Pdstawy nauki żywieniu. PWN, Warszawa. Książka wersja 2: 3. Nazwiska autrów z inicjałami, Tytuł książki. Wydawnictw, miejsce wydania rk. 3. Gawęcki J., Hryniewiecki L., Żywienie człwieka. Pdstawy nauki żywieniu. PWN, Warszawa Strna internetwa pdać pełną ścieżkę i datę uzyskania infrmacji z dnia Opracwan na pdstawie tekstu: Klepacka J., Kłębukwska L., Kłbukwski J., Knpka I., Michalak J., Pradnik dyplmanta. Zalecenia dtyczące realizacji i pracwywania prac inżynierskich i magisterskich. Wersja PDF na strnach internetwych WNŻ, UWM, Olsztyn