I. Charakterystyka zagospodarowania przestrzennego

Transkrypt

1 )ałą z ik S tet z a diag oza st ategi z a Aglo e a ji Opolskiej az z o e ą pote jałó I. Charakterystyka zagospodarowania przestrzennego )agospoda o a ie p zest ze e oż a ozu ieć jako ik p o esu sze oko pojętej gospoda ki p zest ze ej, któ pla o a ie p zest ze e sta o i z oś i stęp e 14. W p o esie t ie ze udział iele pod iotó, p z z zagad ie ie pla o a ia p zest ze ego spo ządza ia studió u a u ko ań i kie u kó zagospodarowania p zest ze ego i iejs o h pla ó zagospoda o a ia p zest ze ego o az po iąza ego z nim wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospoda o a ia te e u ależ do zadań włas y h g i y. Działal ość ta ie jest o jęta ezpoś ed ią sp a ozda zoś ią stat st z ą. Da e a te at akt oś i t zak esie są poz ski a e za po o ą a kiet peł ia h p zez sa o ząd, ie sta o ią ate iału peł i ś isłego i po ó al ego skali k aju, z łasz za od iesie iu do studió u a u ko ań 15. Położe ie geograficzne i warunki naturalne Według egio aliza ji fiz z ogeog afi z ej Polski op a o a ej p zez J. Kondrackiego 16 Aglo e a ja Opolska z ajduje się ie al ałoś i a te e ie egio u Nizi Śląskiej, jed ie f ag e t połud io o s hod iej zęści obszaru, w gminach Izbicko, Gogoli i )dzieszo i e, hodzi skład W ż Śląskiej, jako zęść ezo egio u Cheł u skło Gó Ś iętej A. Poza t ostat i ejo e, te e AO jest z eguł ó i lu falist. Do i a tą p zest ze ą jest doli a Od, p ze iegają a p zez ś odek o sza u, t Opole, osiągają a sze okość kilku kilo et ó, o sta o i p zeszkodę p o adze iu sie i i f ast uktu. Sa a zeka jest peł i ska alizo a a i sta o i szlak żeglo klas III, a ię o z a ze iu regionalnym 17. Z u agi a iezado alają sta u ządzeń h d ote h i z h, a z łasz za a iedo ó ete ji gó skiej zęś i do ze z, doli Od i N s Kłodzkiej są a ażo e a 14 Parysek J Wprowadzenie do gospodarki przestrzen ej, W d. Nauko e UAM, Poz ań, s. -21; 15 Rozpo ządze ie RM z d ia listopada. sp a ie p og a u adań stat st z h stat st ki pu li z ej na rok Dz. U. z 2012 r., poz. 1391; [dostęp:...] 16 Kondracki J Geografia regionalna Polski, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. 17 Rozpo ządze ie RM z d ia aja. sp a ie klas fika ji ś ódlądo h d óg od h. Dz. U. z., N, poz. 695) [dostęp.. ]

2 ie ezpie zeńst o po odzi. Ostat ia katast ofal a po ódź iała iejs e., po odują skali oje ództ a ś ie ć osó i st at ate ial e zędu ld zł. Ga Cheł u z udo a jest z apie i t iaso h i ju ajski h, sta o ią h podsta ę oz oju iejs o ego p ze słu e e to ego i apie i zego. Su o e te do a e są w okolicach Gogolina (Chorula), Tarnowa Opolskiego, w samym Opolu na potrzeby iejs o h zakładó. Aglo e a ja Opolska jest też o sza e eksploata ji i h su o ó, jak azalt okoli a h Nie odli a, su o e ilaste, piaski. Eksploata ja złóż po oduje z a z e miejscowe przekształ e ia powierz h i zie i, a także z a z e up ze sło ie ie Aglomeracji. O sza a i aj iększ h p zekształ eń p zest ze i są Opole i o sza p z ległe do iasta, zajęte pod z óż i o a e fu k je, a także st efa zu a izo a a ejo ie iast Krapko i e i Gogoli o az )dzieszo i e az z )akłada i Kokso i z i sa e zakład zaj ują około ha o az Elekt o ia Opole B zeziu g. Do zeń Wielki ó ież zaj ują a az z i f ast uktu ą to a z szą ą około ha. Bardzo istotne znaczenie ma położe ie AO na trasie III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego, łą zą ego )a hod ią Eu opę B ukselę p zez Nie, Polskę z Uk ai ą, po iędz Aglo e a ją W o ła ską a Ko u a ją Gó ośląską, sta o ią ą aj iększ w Pols e ok ęg p ze sło z adal istot udziałe kopal i t a i hut i t a. ) położe ie t iąże się a dzo duże z a z e układzie ko u ika j Polski autost ad A, magistrali kolejowych E-30, E-59 i CE- po p a ej st o ie Od, o sługują ej. i. Elekt o ię Opole, o az Od jako d ogi od ej. T as te, z łasz za autost ada i agist ala kolejowa E- są jątko o o iążo e u he t a z to osó, jak i t a spo te to a ó. Po p o adze iu odpłat oś i za p zejazd a autost adzie A z ósł p o le o iąże ia d ogi k ajo ej, sta o ią ej t asę alte at ą do autost ad. Sz zegól ie e algi z f ag e te jest pół o a o od i a Opola, któ a p zej uje u h ze sz stki h głó h d óg p o adzą h do iasta. Położe ie jest jed ak p zede sz stki atute AO, po ie aż oje ództwo posiada najlepszy w skali kraju wskaź ik iędzygałęziowej dostęp oś i tra sportowej, 18 I te s e zagospoda o a ie i up ze sło ie ie iesie ze so ą koszt ś odo isko e, z d ugiej jed ak st o iąże się z t po sta a ie sieci infrastruktury, z łasz za t a spo to ej, e e get z ej, ale i iepło i zej i gazo ej gaz p oduko a jest zdzieszo i kiej kokso i. W te sposó Aglo e a ja jest o sza e o óż o aki h i silnych po iąza ia h gospoda z h o az sa o sta zal, a ę z posiadają pe e rezerwy 18 EC_TRANSPORTOWA_ pdf [ dostęp:...] Wskaź ik te jest s tet z ą ia ą zaje ej pote jal ej dostęp oś i zaso ej k ajo h oś odkó osad i z h o az ęzłó t a spo to h e ęt z h i g a i z h, u zględ iają ą sz stkie podsta o e rodzaje transportu p opo ji do i h udziału p a p ze ozo ej o az ażo ą pozio e oz oju społe zno-gospodarczego Ko o i ki T., Ślesz ński P., Rosik P., Po ia o ski W.. Dostęp ość p zest ze a jako p zesła ka kształto a ia polskiej polit ki t a spo to ej, Biuletyn KPZK PAN nr

3 w zakresie energii, o sta o i og o atut pla o a iu p o esó i est j h. Na tej azie z a zo o iele st ef i est j h t pu g ee field 19. Ponadto znaczne p zekształ e ia gospoda ki, t lik ida ja ielu zakładó. i. cementowni w Opolu, uk o i Le i ie B zeski, )akładó O u i z h Ot ęt K apko i a h po odują z a z ą podaż te e ó i est j h t pu o field 20. Struktura przestrzenna głów e fu k je tere u Według aktual ego Pla u )agospoda o a ia P zest ze ego Woje ództ a Opolskiego P)PWO a te e ie Aglo e a ji Opolskiej óż ia się astępują e odzaje st ef funkcjonalno przestrzennych: - obszary skoncentrowanego zainwestowania (intensywnego zagospodarowania) o wysokim stopniu urbanizacji, zdominowane funkcjami mieszkalnymi, produkcyjnymi i transportowo-i f ast uktu al i, z elat ie iejsz udziałe i h fu k ji; jest to st efa e ęt z a aglo e a ji Opole i te e ota zają e iasto, głó ie gminach Do zeń Wielki, Dą o a, Ko p a h i e, P ószkó, Ta ó Opolski, Ch ząsto i e, w iejszej zęś i Tu a a i Łu ia o az te e g i Gogoli i zęś io o K apko i e 21 ; oraz - obszary ekstensywnie zagospodarowane i uż tko a e pozostała zęść AO gdzie w zagospoda o a iu p zest ze i do i ują fu k je ol i ze połud io o - za hod ia zęść g i Le i B zeski, Nie odli, St zele zki, Wal e o az pozostała zęść g. K apko i e o az leś e i rekreacyjno- po z ko e pół o o s hod ia zęść AO g i Popieló, Mu ó, pozostałe zęś i g i Łu ia i Turawa, oraz gminy Ozimek i Izbicko). W samym Ozi ku z a z ą olę odg a fu k ja p oduk j a p ze sł, a g i ie Iz i ko rolnictwo. Wielofu k j ha akte ep eze tuje g i a )dzieszo i e, z do i ują ą olą p ze słu w ieś ie i duż z a ze ie rolnictwa na obszarze wiejskim. Opole sta owi węzeł st uktu osad i zej i społe z o gospoda zej ałego oje ództ a, o sza ko e t a ji p o esó oz oju społe z o-gospoda zego, d spo ują pote jałe o z a ze iu k ajo, a K apko i e jako iasto po iato e jest oś odkie o z a ze iu po adlokal. Część te e u, sz zegól ie g i ależą e do po iató i h iż opolski, ogą z ajdo ać się st efie oddział a ia oś odkó taki h jak Kędzie z Koźle, Brzeg czy Strzelce Opolskie, te jednak, z uwagi na óż i ę skali, sa e podlegają oś odko i opolskie u. Ogól ie jed ak układ osad i z sp z ja k stalizo a iu układu aglo e a j ego okół Opola. Podk eśla się z a t ha akte osad i t a iejskiego i aj ższy w kraju stopień urbanizacji wsi. W P)PWO óż ia się też układy pas owe, któ e kształtują się opa iu o ko ta ze t a spo to e, gdzie od a się ko e t a ja p zeo ażeń p zest ze h zdłuż 19 Tereny inwestycyjne t pu g ee field to i est je ealizo a e a te e a h ieuż a h dot h zas p zez p ze sł lu usługi 20 Te e i est j e t pu o field to te e a azie ist ieją h już, zęsto zdeg ado a h, ud kó i i f ast uktu p ze sło ej 21 Po. Ślesz ński P., Deli ita ja iejski h o sza ó fu k jo al h stoli oje ództ, PAN, ekspe t za wykonana dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa,

4 głó h iągó i f ast uktu ko u ika j ej. Głó e pas o sta o i III pa eu opejski korytarz transportowy, o ej ują g i adod zańskie z Opole o az Iz i ko. I e korytarze transportowo-osiedleń ze ają e z a ze ie k ajo e to: - ko ta z pół o połud ie, łą zą ś odko ą Polskę z B a ą Mo a ską zdłuż DK g i Łu ia, Tu a a, Opole, Dą o a, - ko ta z sta opolski, łą zą o sza kilku Aglo e a ji Polski ś odko ej i s hod iej zęsto ho ską, kiele ką, lu elską z Opole zdłuż DK i li ii kolejo ej Opole Fosowskie (-Często ho a, p ze iegają p zez g i Ozi ek, Nie odli i Ch ząsto i e Z po ższego p zedsta ie ia ła ia się o az Aglo e a ji Opolskiej jako układu ęzło ego, ko e t z ego, położo ego a p ze ię iu li z h pas ko ta z zi te s fiko a ego zagospoda o a ia, ze zde do a ą do i a ją pas a III ko ta za paneuropejskiego. W śl ko ep ji pola za j o-d fuz j ej ko ep ji oz oju p z jętej w dokumentach na szczeblu krajowym 22, od dostęp oś i i d a iki oz oju o sza ó sta o ią h oś odki z ostu, z łasz za iejskie o sza fu k jo al e iast oje ódzki h, zależ oz ój o sza ó, a któ e oś odki te oddziałują. Dlatego też sz zegól ą u agę ależ z ó ić a polit kę p zest ze ą i i est j ą o sza u st ef e ęt z ej Aglo e a ji. Pozostałe te e AO ają od ie e u a u ko a ia oz ojo e. Sta o ią o e ie zaplecze Opola, dzięki do ej dostęp oś i i spe fi z alo o i zaso o ogą z skać sze sze z a ze ie. St ef ol i ze, o p ze adze gle ż z h i ko z st h a u ka h ag okli at z h, ogą stać się azą dla p zet ó st a i p ze słu ol o-spoż zego. St ef leś e i położo e ad z io ika i od i ogą ć te e a i oz oju fu k ji ek ea j h. Duże z a ze ie i do e pe spekt a p zet ó st o d e a. Dzięki ó o ie ej sie i kształ o h oś odkó lokal h ał h iast i si g i h, ogą łat iej u zest i z ć p o esa h oz ojo h i p zekształ e ia h st uktu al h. Obecnie o ko z st ej s tua ja społe z o-gospoda zej ó i się iasta h: Gogoli i P ószkó, o niekorzystnej w przypadkach Lewina Brzeskiego i Niemodlina 23. Obszar rozwoju funkcji turystycznej, obejmuje gminy: Ozimek, Turawa, Zdzieszowice, Gogoli, Iz i ko. Jest to o sza e hują się soki pote jałe kultu o i p z od i z, a także pe pote jałe i f ast uktu al i az tu st z ej. Udział te e ó o jęt h o sza o ą o h o ą p z od aha się od % g i ie Gogoli do, % gm. Turawa i 84% w gm. Ozimek. Doli a Od jest te e e ożli ego oz oju fu k ji z iąza ej z t a spo te rzecznym, to a ó o az tu st ką p z padku e italiza ji szlaku żeglo ego. W P og a ie dla Od - 24 z a zo o li z e zada ia ają e a elu pop a ę 22 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, str spodarowania_kraju.aspx [dostęp:.. ] 23 Rapo t,, st

5 a u kó h d ote h i z h, sko e t o a e jed ak głó ie a o h o ie p ze i po odzio ej. S tua ja t zak esie a te e ie Aglo e a ji zależ p ze ażają ej mierze od decyzji podejmowanych na szczeblu krajowym i inwestycji prowadzonych poza AO Cze ha h i oj. śląski. O owiązują e doku e ty polityki przestrze ej g i G i hodzą e skład Aglo e a ji Opolskiej peł i speł iają óg posiada ia o o iązują h Studió u a u ko ań i kie u kó zagospoda o a ia p zest ze ego, jako podsta o h doku e tó ok eślają h i h polit kę p zest ze ą. Według sta u a dzień g ud ia oku, g i Aglo e a ji podjęło aktualiza ję o o iązują h do tej po doku e tó. W p z padku g i Izbicko, St zele zki, Ta ó Opolski, o o iązują Studia u h alo e oku, o skaz ać oże a i h z a zą ą dezaktualiza ję i ko ie z ość p z stąpie ia do op a o a ia doku e tu adek at ego do aktual ej i spodzie a ej aj liższ h lata h s tua ji społe z o-gospodarczej gminy. Cha akte studió u a u ko ań i kie u kó zagospoda o a ia p zest ze ego po oduje dos ć s o od e de zje g i zak esie skazań do o ję ia pla a i iejs o i i kie u kó p zez a ze ia te e u. Op ó z o sza ó, dla któ h spo ządze ie pla ó jest o o iązko e a podsta ie a t. ust. pkt. usta z d ia a a. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (upzp) 25, g i kształtują te zapis zasadzie dowolnie, co po oduje ie az z a z e oz ież oś i ustale ia h o podobnym charakterze i kierunkach oz oju. I tak ładze posz zegól h g i skazał do o ję ia pla a i od, % po ie z h i gminy w Walcach i 4,4% w Opolu (!) do 100% w Turawie i niemal 100% w Dą o ie z zego o jęto dotąd odpo ied io, % i, %. Naj iększe po ie z h ie do p zez a ze ia g u tó ol h a ele ie ol i ze skaza o g i a h Łu ia ha, Ozi ek ha i Dą o a ha, a leś h a ele ieleś e analogicznie - Łu ia a h ha i Ozi ku ha. Pokrycie miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego O o iązują e iejs o e pla zagospoda o a ia p zest ze ego pla iejs o e, spo ządzo e a podsta ie usta z d ia lip a. o zagospoda o a iu przestrzennym oraz na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospoda o a iu p zest ze edług sta u a g ud ia oku zaj ują po ie z h ię, k 2, z li około 38,4% powierzchni Aglomeracji Opolskiej (analogiczna wartość dla kraju wynosi 27,9%. W oku t łą z ie o owiązywało pla ów miejs o h, z zego aj ię ej 53, w g i ie K apko i e. [ta. ]. Spoś ód sz stki h g i aj iększą po ie z h ię o ję ia iejs o i pla a i zagospoda o a ia p zest ze ego % posiadają g i : Łu ia o az Popieló. Pok ie pla ist z e spadło jed ie w g i ie Ko p a h i e iku u h le ia de zją sądu. iejs o h pla ó a po ie z h i ha. W g i ie tej iez ło z ie podjęto p a e pla ist z e a o sza ze ha. W zapisa h o o iązują h pla ó iejs o h aj ię ej 31,6% powierzchni zaj ują 25 Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zmianami 113

6 te e uż tko a e ol i zo. W dalszej kolej oś i: te e za udo ieszka io ej 21%, ziele i i ód 15,3%, zabudowy techniczno-produkcyjnej, %. Naj iejszą po ie z h ię, %, zaj ują te e ko u ika j e. Ko plet ą elekt o i z ą azę da h dot zą h pla o a ia p zest ze ego za ie a s ste i fo a ji p zest ze ej oje ództ a opolskiego portal informacyjno p o o j Opolskie I te e ie 26. Spoś ód sz stki h jed ostek, p z padku jed ej g i Mu ó, ie o o iązuje żade pla u h alo a podsta ie usta z oku i t lko jede a o usta ześ iejszej, o ej ują po ie z h ię, k 2, p ze ażają ej zęś i % za ie ają te e infrastruktury technicznej. Wielkość te e ó zajęt h p zez posz zegól e pla jest z óż icowana, przy czym iększość z i h sta o i pu kto e z ia ześ iej o o iązują h op a o ań. Sa o atęże ie p a pla ist z h oże ć jed ie skaź ikie agi p z kład ej p zez ładze lokal e do tego zada ia, ależą ego szak do podsta o h zadań łasnych gmin. W skali Aglo e a ji, pok ie pla ist z e ie kazuje z tel ego z iązku z akt oś ią udo la ą i i est j ą. I tak, g i a Dą o a, ezpoś ed io p z legają a do g a i Opola, a któ ej te e ie z ajduje się głó ęzeł autost ado - P ąd, o sługują iasto, a pok ie z iko e ha =, % po ie z h i, a dalsze p a e o ej ują ha, zaś g i a Popieló, o charakterze rolniczo-leś kazuje pok ie zupeł e. Naj iększa skala przekształ eń gru tów ol h a ele ie ol i ze iała iejsce w g i a h: P ószkó ha i Ta ó Opolski ha, a leś h a ele ieleś e w Turawie (99 ha) i Tarnowie Opolskim (37 ha). ) a z a ielkość pok ia pla ist z ego g i, ześ iej t akto a a z jednoznacznie poz t ie jako az działań a ze z ładu p zest ze ego 27 od ieda a za z a udzić ko t o e sje z u agi a oz ia zapis a h pla a h p zez a zeń 28. Na et p z j ują iskie do elo e gęstoś i zalud ie ia 29 oz a za to p z kłado o g. P ószkó te e ieszka io e dla osó. T zase fakt z a lud ość g i osiła osó i iąż spada. iosła os.. Naj iększa podaż te e ó o p zez a ze iu ieszka io któ e agają posaże ia i e odzaje i f ast uktu i usługi przeliczeniu na 1000 mieszkań ó aktual ie za ieszkują h. stępo ała g i a h: Popieló, ha, Łu ia, ha i P ószkó ha, aj iższa w gminach o i i al pok iu Mu ó, Dą o a, St zele zki,. W od iesie iu do ieko z st h u a u ko ań de og afi z h ó ić oż a o adpodaży tere ów udowla y h, o skutko ać oże p o le a i fi a so i g i w p z padku zgłosze ia osz zeń kupu ie u ho oś i pod ele pu li z e, z łasz za d ogi [dostęp:...] 27 estrzenne/planowanie_przestrzenne/strony/badanie_statystyczne.aspx dla zabudowy jednorodzinnej działki 2, rodziny 4-osobowe = 40 os./ha, dla zabudowy wielorodzinnej 100 os./ha

7 Akt ość sa o ządó p zez a za iu te e ó pod za udo ę z jed ej strony potwierdza te de je su u a iza j e g i a h okół Opola, ogól ie jed ak ś iad z o ieadekwat oś i skali pra pla isty z y h do potrzeb. Plany zagospodarowania przestrzennego w opracowaniu Na ko ie. p z goto a iu ło a te e ie Aglo eracji Opolskiej projektów pla ów o łą z ej po ie z h i, k 2 A alizują p o es pla o a ia p zest ze ego g i a h Aglo e a ji oż a iosko ać, iż iększoś i g i p o edu a pla ist z a t a k ó ej iż lata [ta. ]. W p z padku Opola zau ażal e jest dłuże ie zasu spo ządza ia iejs o h pla ó zagospoda o a ia p zest ze ego w ostatnich 4 latach od 12 do 15 pla ó iejs o h ło t ak ie op a o a ia od o aj iej lat. W ika to z dłuże ia p o esu pla ist z ego duż h iasta h ędą ego ko sek e ją, ieu egulo a h stosu kó g u to h o az sil iejszego iż a te e a h iejski h z óż i o a ia fu k ji te e u. W p z padku pozostał h g i, iększoś i u h ała o p z stąpie iu do spo ządze ia miejscowego planu zagospodarowania przest ze ego jest ealizo a a zasie k ótsz iż lata, z d ugiej jed ak st o li z a podej o a h u h ał t h jed ostka h jest aź ie iższa. P ojekt pla ó iejs o h ędą h t ak ie spo ządza ia, po ad % o ej ują te e już o jęte pla a i. Sz zegól ie zja isko to dot z g i Gogoli %, Le i B zeski %, Do zeń Wielki % i Ch ząsto i e %. Wspól ia o ikie t h g i jest z a z a ielkość skali Aglo e a ji, ko z st e położe ie i zględ ie duża d a ika akt oś i gospoda zej i i est ji. G i : Gogoli, Ch ząsto i e i Do zeń Wielki p zep o adzają także z ia studió, g. Le i B zeski z ia doko a o 2012 r. )ja isko to oże ś iad z ć o dezaktualiza ji o o iązują h doku e tó pla ist z h lu o znacznym wpł ie pote jal h i esto ó a de zje g i zak esie i h ładzt a planistycznego. Naj iększą akt ość ealiza ji p o esó pla ist z h z iąza h z op a o a ie pla ó iejs o h a te e dot h zas i i ie o jęte a ko ie r., wykazywała spo ia a ześ iej g i a Ko p a h i e, a także Opole i g. Tu a a o az K apko i e, t s. ha.ta ostat ia g i a ła lata h najaktywniejsza w u h ala iu pla ó a te e a h i i ześ iej ieo jęt h. Ś ed ia po ie z h ia miejscowych planó zagospoda o a ia p zest ze ego ędą h t ak ie op a o a ia oku osiła ha i ła aź ie ższa iż lata h pop zed i h - 162,7 ha, , ha, jed ak egula ie iższa iż ś ed ia Pols e ,1 ha, ,8ha, , ha. Ś ed io aj iększe po ie z h io o pla ł trakcie opracowania w g i a h Gogoli, ha o az Ko p a h i e ha. Większa po ie z h ia o jęta pla e poz ala a a dziej ko plekso e uję ie te e u i łaś i sz ko tekst zapisó, co odpowiada za ó o i te jo usta oda, jak i poglądo auko por. Parysek 2006 op. cit. 115

8 Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu De zje o a u ka h za udo i zagospoda o a ia te e u da a e są p zez ójtó u ist zó, p ez de tó iast p z padku aku planu miejscowego. Decyzje o ustale iu lokaliza ji i est ji elu pu li z ego dot zą za k iętego katalogu eló, ok eślo ego a t. usta z d ia sie p ia. o gospoda e ie u ho oś ia i Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.). Niekorzyst z pu ktu idze ia ładzt a pla ist z ego g i zja iskie jest ozpo sze h ie ie się lokaliza ji i est ji a podsta ie de zji t ie tz. usta spe jal h, o p z padku ielu i est ji p. d óg k ajo h oz a za decydowanie o zagospodarowaniu te e u poza sz ze le sa o ządo. Istot a zędzie pla o a ia p zest ze ego Pols e, t Aglo e a ji Opolskiej są de zje o a u ka h za udo. W p z padku g i taki h jak Łu ia, Popieló, z tez Ta ó Opolski, któ h z a zą odsetek sta o ią te e o jęte pla a i a zędzie to ie odg a żad ej oli. Bio ą pod u agę pozostałe jed ostki, sz zegól ie duża li z a de zji o a u ka h za udo została da a Opolu. Naj iększ odsetek % sta o ił de zje da e pod lokaliza ję funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej i p ze ażał o e p z padku sz stki h pozostał h g i. Sz zegól odzaje t z h dla inwestycji o charakterze publicznym planowanych do realizacji na terenach nie posiadają h pla u iejs o ego jest de zja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu pu li z ego. Łą z ie, do g ud ia oku, Aglo e a ji da h zostało i h aj ię ej Opolu i g i ie Dą o a. Głó po ode tak dużej, stosu ku do innych gmin, liczby wydanych decyzji jest stosu ko o ałe pok ie t h jed ostek planami miejscowymi. Oferta tere ów i westy yj y h Istot atute Aglo e a ji Opolskiej jest z a ze ie li z h te e ó inwestycyjnych oraz funkcjonowanie specjalnych stref ekonomicznych. Tereny inwestycyjne w licz ie są oz iesz zo e ó o ie ie, iększoś i uz ojo e iez ęd ą i f ast uktu ę te h i z ą. Wielkość posz zegól h te e ó aha się iędz a ha. P o le e iektó h p z padka h jest oz zło ko a ie łas oś io e posz zegól e oferowane o sza ają ielu łaś i ieli. Na te e ie AO działają podst ef specjalnych stref ekonomicznych: Wał z skiej SSE podst ef Opolu Opole o łą z ej po ie z h i, ha. Głó i inwestorzy to: Stegu, Art.-Odlew, PZStelmach, IFM ecolink, Kamex, HFG (Heerema), Pola is. St efa ta plasuje się zołó e tego odzaju o sza ó iędz a odo rankingu FDI (XVI m. w 2010 r.). Katowickiej SSE podst ef K apko i a h, zaj ują e łą z ie, ha inwestorem podst efie p z ul. Opolskiej została fi a MetsaTissue oraz podstrefa w Gogolinie o powierzchni 19,3 ha. 116

9 Aglo era ja Opolska jest o szare zróż i owa y pod względe zagospodarowa ia przestrze ego. Opró z o szarów i te syw ie zagospodarowa y h, zur a izowa y h i uprze ysłowio y h z a z e poła ie to tereny zagospodarowane ekste syw ie: rol i ze, leś e i rekrea yj e. Największa podaż tere ów i westy yj y h i ru h i westy yj y skupiają się a o szara h i te syw ie zagospodarowa y h, stąd też troską władz pu li z y h powi o yć zapew ie ie ardziej rów o ier ego rozprzestrze ie ia pro esów rozwojowy h a ały o szarze Aglo era ji. )aawa sowa ie i harakter pra pla isty z y h ie są zytel ie związa e z pozio e rozwoju i aktyw oś ią gospodar zą g i, o oże yć przeszkodą w ra jo al y zagospodarowa iu tere u Aglo era ji. 117

10 II. Mieszkań y i kapitał społe z y Aglo era ji Opolskiej Roz iesz ze ie lud oś i Aglo e a ję Opolską za ieszkuje lisko t s. ieszkań ó, o sta o i ie al 1/3 lud oś i województwa opolskiego. Aglomeracja ma charakter monocentryczny z głó skupiskie, któ jest iasto Opole li zą e, t s. ieszkań ó, % ałego zespołu iejskiego. Po i o tego głó oś odek iejski ie do i uje pod zględe li z ieszkań ó ad o sza e pod iejski, t s. ieszkań ó. Ś ed ia gęstość zaludnienia Aglomeracji wynosi 145,9 os/km 2 i jest ższa iż oje ództ ie opolski os/km 2. Róż i e zagęsz ze iu lud oś i g i a h Aglo e a ji są jed ak z a z e. Naj iększa gęstość zalud ie ia stępuje w Opolu (1253 os/km 2 ), gdzie jest kilkukrotnie ższa iż okoli z h g i a h, aj iższa zaś gminach o charakterze rolniczym St zele zki, Iz i ko o az sil ie zalesio h Mu ó, Popieló, Tu a a. Rys. 23. Gęstość zalud ienia w Aglomeracji Opolskiej w 2012 roku źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Ba ku Da y h Lokal y h GUS. W ostat i h lata h oż a zau aż ć te de je do depopulacji Aglomeracji Opolskiej. W latach li z a ieszkań ó tego o sza u z iejsz ła się o lisko, % t s.. W t zasie z alała li z a ieszkań ó za ó o Opola, jak i o sza u pod iejskiego. Spadek li z ieszkań ó ł jed ak ie ó o ie. Głó e iasto Aglo e a ji od oku ut a iło ok. % lud oś i ieszkań ó zaś okoli z e g i łą z ie ok. 3,2% (6941 ieszkań ó. 118

11 Strategia rozwoju Aglomeracji Opolskiej na lata Wykres 2. Li z a ieszkań ów Aglo era ji Opolskiej w lata h Strefa podmiejska Opole źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Ba ku Da y h Lokal y h GUS. Rys. 24. Dynamika z ia li z y lud oś i w Aglo era ji Opolskiej w lata h źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Ba ku Da y h Lokal y h GUS. Naj iększ odpł lud oś i iał iejs e g i ie Mu ó, któ ej li z a ieszkań ó spadła o lisko %. Wz osła ato iast li z a ieszkań ó g i położo h aj liżej Opola: Łu ia ok., %, Ch ząsto i ok., %, Do ze ia Wielkiego ok. % o az Dą o ok. %. Wskazuje to a stępo a ie Aglo e a ji Opolskiej t po ego dla iększ h iast procesu suburbanizacji. Saldo migracji Pot ie dze ie po ższej tez jest a tość salda ig a ji dla posz zegól h g i Aglo e a ji skazują a, że oś ie li z a ieszkań ó g i pod iejski h, a z iejsza się lud ość Opola i g i pe fe j h. W lata h - aj iększ dodatnim saldem ig a ji e ęt z h ha akte zo ał się g i Do zeń Wielki o az Ko p a h i e. 119

12 Odpł ieszkań ó o aj iększ atęże iu t zasie od oto a o Opolu o az w g i ie )dzieszo i e. Mig a je a o sza ze Aglo e a ji dot zą głó ie osó ieku p oduk j. Uje e a toś i salda ig a ji e ęt z h dla osó t ieku latach e ho ał po iat k apko i ki o az iasto Opole, dodat ie zaś po iat opolski. Sz zegól ie soki jest odsetek ig a ji g upie p zedp oduk j ej z iasta Opola. Aglo e a ja a ażo a jest a z a z e ig a je lud oś i do sąsied i h oś odkó et opolital h: W o ła ia z Kato i. Są to głó e kie u ki ig a ji poza oje ódzki h z oje ództ a opolskiego. W lata h -, % ig a ji z oje ództ a opolskiego ukie u ko a h ło do oje ództ dol ośląskiego i śląskiego 32. Moż a zate p z jąć, że podo e te de je p a dopodo ie stępują Aglo e a ji Opolskiej. Aglo e a ja odz a za się duż atęże ie migracji zagranicznych. W latach za g a i ę je hało lisko, tys. ieszkań ów Aglomeracji (w tym 410 z Opola), po ó iło zaś t do Opola. Wię ej osó jeżdża za g a i ę z obszaru podmiejskiego (saldo migracji zagranicznych dla obszaru podmiejskiego wynosi -6 przy - 1,9 dla Opola). Należ p z t pa iętać, że po ższe stat st ki od oszą się jed ie do e igra ji a po yt stały za ejest o a ej, pod zas gd stępują jesz ze i e fo ie ejest o a a e ig a ja stała z e ig a ja za o ko a o ieustalo h oz ia a h. Migracje zag a i z e dot z ł głó ie osó ieku p oduk j. Ruch naturalny D ugi ele e te ają pł a z ia li z lud oś i jest ruch naturalny. Czynnik ten ma dużo iejszy wpływ a li z ę lud oś i tego o sza u, jed ak p z j ują a toś i uje e -0,72 pogłę ia egat e te de je. T lko pięć g i za oto ało dodat ie a toś i sku ulo a ego p z ostu atu al ego lata h -2012: Zdzieszowice 62 (3,82, Do zeń Wielki 42 (2,91, Ta ó Opolski 25 (2,58, Niemodlin 6 (0,44 oraz Izbicko 1 (0,18. Naj iejszą a tość p z ostu atu al ego od oto a o gminach: Krapkowice -92 (-3,91, Ozi ek -71 (-3,54) oraz Strzeleczki -70 (-,. W ałej Aglo e a ji lata h - z a ło o oso ię ej iż się u odziło. Podregio Opolski ha akte zuje się jed z aj iższ h skaź ikó dziet oś i ś ód pod egio ó Pols e. Wa tość o ego spół z ika dla tego pod egio u oku osiła, p z a toś i, dla k aju. I te p eta ja tego skaź ika a u ka h Aglome a ji Opolskiej ie jest jed ak łat a. Jest to o ie spół z ik pote jal, któ ie u zględ ia, spo i a ej już, e ig a ji iefo al ej. Fakt z a li z a ko iet ieku p ok ea j oże ć zate iższa, a t sa a tość skaź ika zupeł ie i a. Prognoza demograficzna W aj liższ h lata h spodzie a jest dalszy spadek li z y lud oś i Aglomeracji Opolskiej. P og oz dla tego o sza u do oku p ze idują, że st a i o ie ałe t się ieszkań ó 33. Podobnie jak dotychczas spadek liczby mieszkań ó podo stop iu 32 Raport o sta ie zagospodaro a ia przestrze ego oje ództ a opolskiego. 33 P og oza jest efekte ko ekt Prog ozy dla po iató i iast a pra ie po iatu oraz podregio ó na lata Głó ego U zędu Stat st z ego. 120

13 dotk ie za ó o Opole, jak i o sza pod iejski. Opole ut a i około t s. ieszkań ó, %, pod zas gd okoli z e g i po iejszą się o około, t s. ieszkań ó, %. Wykres 3. Prognoza zmian liczby lud oś i Aglo era ji Opolskiej a lata źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Ba ku Da y h Lokal y h GUS. Struktura wiekowa populacji Struktura wiekowa Aglomeracji jest typowa dla populacji starzeją ej się. P ze ażają grupy w wieku mobiln z łasz za -34 lata) oraz w wieku przedemerytalnym (55-64 lata). W az z dłużają się t a ie ż ia p z a osó sta sz h, zaś z ia a t u i modelu ż ia po oduje, że odzi się o az iej dzie i. P o es sta ze ia się jest sz zegól ie ido z Opolu, gdzie ludzie sta si sta o ią po ad % lud oś i. Jed o ześ ie odsetek osó łod h jest ta aj iższ ałej Aglo e a ji i wynosi 14,7%. Gminy podmiejskie ha akte zują się łodszą st uktu ą ieko ą popula ji. O sza pod iejski e huje się t, że oso ieku p zedp oduk j i pop oduk j sta o ią odpo ied io po % społe z oś i. Naj łodszą de og afi z ie g i ą jest Le i B zeski, gdzie udział osó łod h to lisko % ogóle popula ji. St uktu ę popula ji oż a o e ić ó ież dzięki skaź iko i o iąże ia de og afi z ego, któ e pokazuje ela je iędz eko o i z i g upa i ieku lud oś i. Dla ałej Aglo e a ji skaź ik te p z j uje a tość, i jest iższ iż ś ed ia ogól opolska, o az oje ódzka,. Oz a za to zate, że a ieszkań ó Aglo e a ji ieku p oduk j p z padają oso ieku iep oduk j. W aj liższ h lata h spodzie a jest z ost a toś i tego skaź ika, głó ie ze zględu a os ą ą li z ę ludzi starszych. 121

14 Rys. 25. O iąże ie de ografi z e w Aglo era ji Opolskiej w r. źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Ba ku Da y h Lokal y h GUS. Opole jest aż oś odkie akade i ki, któ działają szkoł ższe o az 2 oś odki za iejs o e szkół ższ h. We sz stkich opolskich uczelniach w 2012 roku studio ało łą z ie osó. Na każde ieszkań ó Opola p z pada stude tó. Co oku u opolski h u zel i opusz za po ad t s. a sol e tó. Jest to z a z pote jał rozwojowy Aglomeracji. Opie ają się na informacjach zawartych w Narodo y Spisie Po sze h y Lud oś i i Mieszkań oku, sza o ać oż a, że ie ałe % lud oś i tego o sza u posiada ższe kształ e ie, lisko / ieszkań ó posiada kształ e ie ś ed ie, a kolej e % kształ e ie zasadnicze zawodowe 34. Aglo e a ja Opolska ha akte zuje się dużą popula ją osó iejszoś i ie ie kiej. Według Narodo ego Spisu Po sze h ego Lud oś i i Mieszkań na obszarze 7 gmin Mu ó, Popieló, P ószkó, St zele zki, Ta ó Opolski, Tu a a o az Wal e iejszość ie ie ka sta o i % lud oś i. Naj iększa jest g i ie St zele zki, gdzie lisko / ieszkań ó dekla uje a odo ość ie ie ką. Kapitał społe z y Waż ą olę kształto a iu oz oju odg a kapitał społe z, któ edług Ro e ta Putnama od osi się tu do taki h e h orga iza ji społe zeńst a, jak zaufa ie, or y i po iąza ia, które ogą z iększyć spra ość społe zeńst a ułat iają skoordy o a e działa ia 35. Ko t uato e idei Put a a jest F a is Fuku a a, edług któ ego kapitał społe z oż a zdefi io ać jako zesta iefor al y h artoś i i or ety z y h 34 Sza u ki a podsta ie da h dla po iató : k apko i kiego, opolskiego o az. Opola. 35 Put a R, Sa ot a g a k ęgle. Upadek i od odze ie spól ot lokal h Sta a h )jed o zo h, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa. 122

15 spól y h dla zło kó określo ej grupy i u ożli iają y h i skute z e spółdziała ie 36. Jest to zate u iejęt oś ią spółdziała ia óż h g up i organizacji w celu realizacji łas h i te esó. Kapitał społe z jest t ud do u h e ia i z ie ze ia. Naj zęś iej stosuje się astępują e ia : pozio zaufa ia społe z ego, ot a tość społe z oś i lokal ej, liczba fundacji i sto a z szeń z f ek e ja o a h. W Diagnozie społe z ej 37 Pod egio Opolski został sklas fiko a a t ze iej poz ji ś ód polski h pod egio ó pod zględe zaso oś i kapitału społe z ego 38. Głó ą ia ą uż tą tej diag ozie ła li z a sto a z szeń za ejest o a h a da obszarze. Na koniec oku a o sza ze Aglo e a ji Opolskiej za ejest o a h ło 39 fundacji i sto a z szeń, z li % sz stki h tego t pu pod iotó za ejest o a h w oje ództ ie opolski. Li z a o ga iza ji o -profit w Aglomeracji w latach z osła o ie al % pod iotó. Na ada o sza ze p z padają ś ed io podmioty a t s. ieszkań ó. Wa tość ta jest ższa iż ś ed ia dla oje ództ a, i k aju (29,98). Mi o sokiej ś ed iej dla ałej Aglo e a ji, stępo ał z a z e óż i e po iędzy posz zegól i g i a i pozio ie akt oś i społe z ej, ozu ia ej jako u zest i t o w sto a z sze ia h i fu da ja h. Naj iększ skupiskie o ga iza ji NGO ło Opole, gdzie działało fu da ji o az sto a z szeń, o oz a za, że a tys. mieszkań ó p z padało taki h o ga iza ji. Na d ugi iegu ie ł g i Dą o a i Do zeń Wielki, któ h p z padało jed ie pod iotó a t s. ieszkań ó. 36 Fuku a a F., Kapitał społe z, : Kultu a a z a ze ie, L.E. Ha iso, S.P. Hu ti gto eds., ) sk i S- ka, K akó. 37 Czapiński J., Pa ek T. ed., Diag oza społe z a. Wa u ki i jakość ż ia Polakó. Rapo t, Polskie To a z st o Stat st z e, Ce t u Roz oju )aso ó Ludzki h, Wa sza a. 38 Według adań Działka, za iesz zo h Kapitały ludzkie i społe z e a ko kure yj ość regio ó, Opolsz z z a ha akte zuje się iski pozio e kapitału społe z ego, zego głó ą p z z ą jest iski pozio zaufa ia społe z ego. 39 Na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS. 123

16 Rys. 26. Li z a stowarzyszeń i fu da ji a tys. ieszkań ów Aglo eracji Opolskiej w 2012 r. źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Ba ku Da y h Lokal y h GUS. Akt ość óż ego odzaju pod iotó t ze iego sekto a działają h a o sza ze oje ództ a opolskiego zdaje się ć do e ia a p zez ieszkań ó. Rok o z ie z asta k ota, jaką pod iot te ot z ują a a h p zekaz a ia % podatku a o ga iza je poż tku pu li z ego. W latach suma wszystkich otrzymanych przez takie o ga iza je fu dusz z osła o lisko % z, l do l złot h. To ó ież oże ć óż ikie kapitału społe z ego i ś iad z ć oże o zaufa iu do o ga iza ji poza ządo h. ) d ugiej jed ak st o soki pozio akt oś i sto a z sze io ej z iąza oże ć ze z a z ą li ze oś ią iejszoś i ie ie kiej. )au aża to J. Działek 40 piszą, że w oje ództ ie opolski działa iele orga iza ji iejszoś i ie ie kiej, o przekłada się a ysokie skaź iki ży ia sto arzysze io ego. Wydaje się ty sa y, że grupa h iejszoś io y h arodo y h, regio al y h, religij y h akty ość sto arzysze io a oże ieć harakter kapitału społe z ego za ykają ego. Podział kapitału społe z ego a ekskluz za kają, bonding) oraz inkluzywny (bridging p o adził Ro e t Put a. Pie sz t p e huje, p zede sz stki, zo ie to a ie a z a ia ie ięzi e ąt zg upo h. Opt aliza ja spółp a zło kó g up po oduje jed ak z ie hę e ie do ko taktó z i i i zęsto u ie ożli ia spółdziała ie. ) ykle te rodzaj kapitału ypra o a y jest przez grupy, t orzo e przez podo e do siebie pod jaki ś istot y zględe jed ostki, jak p. rasa, pozio aterial y, status społe z y lu ideologia 41. D ugi t p zaś opa t jest a zaufa iu, poz alają spółp a o ać óż jed ostko i g upo społe z. Ma ha akte łą zają i jest pe ego odzaju 40 Działek J.,, Geog afia kapitału społe z ego. Regio al e z óż i o a ie zaso ó kapitału społe z ego w Polsce, [w:] Kapitały ludzkie i społe z e a ko kure yj ość regio ó, Katowice 41 Ba z ko ska A., Poz t, egat z eut al? P ta ie o atu ę kapitału społe z ego, [ :] Studia edukacyjne 22/

17 po oste udo a zdłuż óż i dzielą h posz zegól e g up. Po o e p z o e ie kapitału społe z ego ogą ć ada ia zaufa ia społe z ego i ot a toś i społe z oś i lokal ej. W i iejsz op a o a iu p z o e ie t h d ó h aspektó ko z sta o wyniki adań a kieto h p zep o adzo h a a h Diag ozy społe z ej w latach Pozio ogól ego zaufa ia pod egio ie opolski kształtuje się a elat ie iski pozio ie. ) opi ią, że iększoś i ludzi oż a ufać a t o sza ze zgadzało się, % ada h oku,, %,, % o az, % espo de tó roku. Poziom zaufania w pod egio ie opolski jest iższ iż ał k aju. Wykres 4. Pozio zaufa ia społe z ego w podregio ie opolski i w Polsce w latach ,1 11,5 13,4 13,4 12,55 12,61 8,95 12,2 podregion opolski Polska Ź ódło: op a o a ie łas e a podsta ie da h.diag oza. o Mia ą, któ a skaz ać oże a pozio kapitału społe z ego jest ó ież f ek e ja w o a h. Woje ództ o opolskie jest jed z oje ództ gdzie f ek e cja wyborcza jest aj iższa k aju. S tua ja gląda podo ie od iesie iu do Aglo e a ji Opolskiej, gdzie odsetek osó, któ e zięł udział o a h jest dużo iższ od ś ed iej k ajo ej. Nieko ie z ie usi to oz a zać pas ość o atelską ieszkań ó Aglo e a ji Opolskiej. W ikać to oże a p z kład ze spo ia ej ześ iej ukrytej migracji 44. A alizują f ek e ję o a h ostat i h lata h 45 su ąć oż a ge e al iosek, że społe z ość Aglo e a ji aj hęt iej u zest i z o a h p ez de kich, aj iej hęt ie zaś o a h pa la e ta h. W a alizie skupio o się a o a h sa o ządo h jako aj a dziej lokal h i dot zą h ezpoś ed io społe z oś i lokal ej. W oku f ek e ja o a h sa o ządo h Aglo e a ji iosła,62% i ła iższa od f ek e ji ogól opolskiej, %, ale ższa od oje ódzkiej %. Naj iejsz odsetek o ó u zest i z ł o a h g i ie Ch ząsto i e, %, 42 W iki posz zegól h adań a kieto h są udostęp ia e a st o ie.diagnoza.com 43 Odsetek odpo iedzi iększoś i ludzi oż a ufać a skali: iększoś i ludzi oż a ufać, ost oż oś i igd za iele, t ud o po iedzieć a p ta ie: Ogól ie ze z io ą, z u aża Pa i, że oż a ufać iększoś i ludzi, z też sądzi Pa i, że postępo a iu z ludź i ost oż oś i igd za iele? 44 Heff e K., Rapo t egio al Woje ództ o Opolskie, Opole. 45 Analizie poddano wybory prezydenckie w latach 2005 i 2010, wybory parlamentarne 2005, 2007 i 2011 oraz o sa o ządo e lata h 06 i

18 aj ższ zaś g i ie Le i B zeski, %. W astęp h o a h sa o ządo ch, w oku f ek e ja o za a ada o sza ze z osła do, % i t aze ła iższa za ó o od f ek e ji ogól opolskiej, % jak i oje ódzkiej, %. Naj iejsz odsetek o ó u zest i z ł o a h g i ie Łu ia, %, naj iększ zaś g i ie St zele zki, %. W p z padku t h d ó h głoso ań zau aż ć oż a a dzo duże óż i e e f ek e ji posz zegól h g i a h. P z kłade oże ć g i a St zele zki, gdzie óż i a e f ek e ji po iędz głoso a ia i oku i 10 iosła lisko %. Rys. 27. Śred ia frekwe ja w wy ora h sa orządowy h w lata h r. źródło: opra o a ie łas e a podsta ie.pk.go.pl. 126

19 Rys. 28. Śred ia frekwe ja w wy ora h parla e tar y h w latach r. źródło: opra o a ie łas e a podsta ie.pk.go.pl. Rys. 29. Śred ia frekwe ja w wy ora h prezyde ki h w lata h r. źródło: opra o a ie łas e a podsta ie.pk.go.pl. Według Strategii Roz oju Woje ództ a Opolskiego oje ództ o opolskie jest regionem o korzystnych warunkach do zamieszkania i ysokiej jakoś i ży ia 46. Aglomeracja Opolska ha akte zuje się a dzo soki pozio e i f ast uktu społe z ej. U agę z a a łat dostęp do pla ó ek kultu al h z eduka j h. 46 Strategia Roz oju Woje ództ a Opolskiego do roku,

20 Na do e a u ki jakoś i ż ia z a zą pł a ó ież ielkość ieszkań, któ a a te e ie Aglo e a ji p z j uje aj ższe a toś i ś ód sz stki h aglo e a ji iast oje ódzki h. Ś ed ia ielkość ieszka ia Aglo eracji Opolskiej wynosi 81,8 m 2 i jest lisko % ższa iż podo a ielkość dla aglo e a ji Pols e, 2. Ś ed ią ogól opolską p ze ższa ó ież skaź ik et ażu p z padają ego a jed ego ieszkań a, któ Aglo e a ji Opolskiej osi, 2 /os. Naj iejszą a tość tego skaź ika za ejest o a o ał h iasta h: Le i B zeski i )dzieszo i e. Naj ższą zaś a te e a h rolniczych w gminie Strzeleczki. Rys. 30. Śred i etraż ieszka ia przypadają y a jed ą oso ę w Aglo eracji Opolskiej w 2012 roku. źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Ba ku Da y h Lokal y h GUS. 128

21 Rys. 31. Odsetek osó korzystają y h z po o y społe z ej w Aglo era ji Opolskiej w r. źródło: opra o a ie łas e a podsta ie Banku Danych Lokalnych GUS. W Aglo e a ji Opolskiej z po o społe z ej ko z sta lisko poło ę iejsz odsetek osó iż ś ed io k aju. W oku z tego t pu po o ko z stało po ad t s. osó, % sz stki h ieszkań ó. W o ę ie g i Aglo e a ji stępo ało jed ak a dzo duże z óż i o a ie t zak esie. Naj iejsz odsetek e efi je tó po o społe z ej odnotowano w Opolu, %, aj iększ g i ie Le i B zeski, %. 129

22 Konkluzje strategiczne: Kluczowymi wyzwaniami strategicznymi z zakresu demografii Aglomeracji Opolskiej są: postępują a depopula ja o szaru i starze ie się społe z oś i lokal ej. Syg alizowa e pro le y ogą sta owić wyzwa ie w taki h dziedzi a h jak: jakoś i usług edy z y h i opieki społe z ej oraz fu k jo owa ia tra sportu pu li z ego. De ydują a dla pote jal y h ieszkań ów przy ywają y h do Aglo era ji oże yć wysoka jakość ży ia oraz do ry dostęp do usług społe z y h. Pote jał społe z y Aglo era ji Opolskiej jest, jak na polskie waru ki, ardzo wysoki i jego rozwój powi ie yć priorytetowy. Wysoka aktyw ość stowarzysze iowa przy rozwoju współpra y iędzy posz zegól y i orga iza ja i oże sta owić duży i puls rozwojowy. Struktura społe z oś i według eko o i z y h grup wieku sprawia, że Aglo era ja wydaje się yć atrak yj a dla i westorów. 130

23 III. Gospodarka i rynek pracy Aglomeracja Opolska posiada wielo ieko e t ad je z iąza e z p oduk ją p ze sło ą, ko sek e ji zego sta o i o a sil fu da e t gospoda ki egio u. Naj aż iejsz i fila a i p ze słu Aglo e a ji są działal oś i z iąza e z p zet ó st e spoż z o o o o-warzywnym, mleczarskim), p oduk ją o ó z su o ó ie etali z h p ze sł e e to o- apie i z, p oduk ja o ó eto o h o az gipso h, p oduk ja szkła i jego o ó, a także p ze sł etalo p oduk ja o ó z metali oraz produkcja metali). Aglomeracja Opolska z ajduje się także ś ód zoło h p odu e tó ależą h do a ż kokso i zej o az e e get z ej. W efek ie, a tość doda a utto ge e o a a p zez p ze sł egio ie, a także zde do a a p ze aga tego sektora w strukturze zatrudnienia (ponad 1/3) należą do aj ższ h k aju. Poza ogat dziedzi t e p ze sło a sokie z a ze ie p ze słu Aglo e a ji Opolskiej pł ają zaso su o ó atu al h, a dalszej pe spekt ie oz ijają a się spółp a a u zel i ższ h z p zedsię io st a i p ze sło i. Nie iej jed ak, akład a działal ość B&R p zeli ze iu a ieszkań a ależą tu do aj iższ h k aju, p zez o gospoda ka egio u ha akte zuje się iską i o a j oś ią o az sła oś ią sfe B&R 47. Istotnym elementem gospodarki tego obszaru jest także sokoto a o e ol i t o, ależą e do ajlepiej oz i ięt h k aju, któ e u sp z jają lokal e a u ki te e o e o az kli at z e. Po adto óż iają e skali k aju z a ze ie a także a ża tu st z a. Aglo e a ja Opolska jest siedzi ą ie t lko dla p zedsię io ó ofe ują h usługi z zakresu lokal ej tu st ki, ale p zede sz stki dla o ga izato ó i poś ed ikó jazdó turystycznych. Struktura gospodar za pod iotów AO Podsta o skaź ikie ok eślają akt ość gospoda zą lud oś i jest liczba pod iotó za ejest o a h ejest ze REGON p z padają a a t s. ieszkań ó. W 2012 roku w Aglome a ji Opolskiej iosła o a. B ła to a tość ższa od ś ed iej, za ó o dla oje ództ a opolskiego (977), jak i dla ałego k aju (1 032), p zez o skazać oż a a stosu ko o wysoki stopień p zedsię io zoś i ieszkań ó Aglo e a ji. Łą z ie 2012 r. w Aglomeracji Opolskiej zarejestrowanych w ejest ze REGON ło pod iotó. Spoś ód sz stki h g i aj iększe zagęsz ze ie pod iotów gospodarczych stępuje e t al h g i a h Opole, Ko p a h i e o az Łu ia, a także g i ie Nie odli. Stosu ko o aj iższą p zedsię io zoś ią ha akte zują się g i połud io e Iz i ko, St zele zki, Wal e i )dzieszo i e, któ h li z a pod iotó gospoda z h wpisanych do rejestru REGON jest nawet o poło ę iższa iż ś ed ia k ajo a. 47 Raport Regionalny województwo opolskie, K. Heffner 131

24 Rys. 32. Li z a pod iotów wpisa y h do rejestru REGON a tys. ieszkań ów w g i a h Aglo era ji Opolskiej w 2012 roku Ź ódło: Op a o a ie łas e a podsta ie GUS Li z a pod iotó gospoda z h Aglo e a ji Opolskiej lata h 2012, poza iez a z spadkie oku, z astała, p z z ł to t e d o se o a ał k aju, t także oje ództ ie opolski. Jed akże d a ika z ostu skaź ika li z pod iotó gospoda z h p z padają h a t s. ieszkań ó ła stosu ko o iska i oku iosła Aglo e a ji, % i ła po ó al a do a toś i dla ałego k aju. A alizują ez zględ ą li z ę pod iotó gospoda z h posz zegól h g i a h Aglo e a ji, oż a st ie dzić, iż do i ują ą olę po żej % sz stki h pod iotó peł i Opole. D ugi, óż iają się pod zględe li z pod iotó oś odkie jest g i a K apko i e, a któ ej te e ie zlokalizo a h jest % sz stki h pod iotó. W dalszej kolej oś i % udziału, z ajdują się g i Nie odli o az Ozi ek. Pozostałe jed ostki posiadają podo ą ep eze ta ję, p z z aj iższ odsetek %, posiadają g i Iz i ko, Mu ó, St zele zki o az Wal e. Spoś ód pod iotó gospoda ki a odo ej działają h a te e ie Aglo e a ji Opolskiej oku, t s., % sta o ił pod iot sekto a p at ego. Sekto pu li z li z ł ato iast, t s. pod iotó, z li zaled ie, % sz stki h pod iotó działają h a terenie Aglomeracji. W po ó a iu do oku, oku p z ło pod iotó z ost o 3,8%), p z z ikało to ze z ostu li z pod iotó p at h o 525 jednostek i zde do a o ok. % spadkie li z pod iotó sekto a p at ego. ) ia te ł 132

25 zgod e z t e de za ó o k ajo, jak i oje ódzki, p z z te po i skala zmian w p z padku Aglo e a ji Opolskiej ł ższe. W sekto ze p at do i ują oso fiz z e p o adzą e działal ość gospoda zą i sta o ią o e, % sz stki h pod iotó p at h, o pł a a a dzo duże z a ze ie tej g up rozwoju sektora prywatnego w gospoda e Aglo e a ji. D ugą g upę sta o ią spółki ha dlo e, któ h udział osi, % i jest o, % ższ iż pozio dla oje ództ a opolskiego i iez a z ie iższ iż pozio dla k aju, któ osi, %. Li z a spółek ha dlo h z udziałe kapitału zag a i z ego Aglo e a ji Opolskiej oku sta o iła, % li z sz stki h pod iotó. B ł to ik ższ od a toś i za ó o dla k aju, %, jak i oje ództ a opolskiego, %. Stosu ko o duż, po ó a iu do a toś i k ajo ej i oje ódzkiej, odsetek udziału kapitału zag a i z ego skazuje a istot e z a ze ie i esto ó zag a i z h a ku i pote jał Aglo e a ji ko tekś ie poz ski a ia kapitału poza g a i a i k aju. Li z a spółek ha dlo h Aglo e a ji Opolskiej lata h 2012 s ste at z ie z astała, ze ś ed ią d a iką, % a ok. W po ó a iu do oku, oku ło o pod iotó ię ej. W p z padku spółek z kapitałe zagranicznym trend te ł podo i ś ed ia d a ika osiła, % p z z oku za oto a o iez a z spadek te pa p z pł u tego odzaju pod iotó. Aglo e a ja Opolska jest ó ie at ak j iejs e do i esto a ia kapitału zagranicznego jak sąsiadują e z ią aglo e a je k ako ska, o ła ska o az gó ośląska. Wś ód kapitału zag a i z ego Aglo e a ji Opolskiej o e jest kapitał ie ie ki hole de ski, f a uski, i d jski o az a e kański. Pote jał gospoda z Aglo e a ji Opolskiej udują ik op zedsię io st a, któ h li z a oku osiła 111. Liczba ta, poza spadkiem w 2011 roku, systematycznie osła z podo ą d a iką jak ał k aju ok., %. Spoś ód sz stki h pod iotó w oku,, % sta o ił fi zat ud iają e do p a o ikó. Wa tość ta ła po ó al a do s tua ji ał k aju, t oje ództ ie opolski, z nieznacznie ższ odsetkie a ko z ść Aglo e a ji Opolskiej. Li z a fi zat ud iają h od do p a o ikó osiła Aglo e a ji Opolskiej w 2012 roku 1, o sta o iło, % sz stki h działają h a t te e ie pod iotó. Udział fi o spo i a ej klasie ielkoś i ł iez a z ie iższ iż k aju, % o az oje ództ ie opolski,. Pod iot gospoda ze zat ud iają e po żej p a o ikó sta o ią iez a z odsetek ałej st uktu ze p zedsię io st pisa h do ejest u REGON. W po ó a iu do udziału t hże jed ostek oje ództ ie opolski o az k aju, ido z e są jed ie iez a z e óż i e poz alają e a st ie dze ie, iż st uktu a ielkoś io a duż h p zedsię io st Aglo e a ji Opolskiej jest zgod a z te de ja i k ajo i. Jed akże egat zja iskie jest o se o a t e d spadko p z oś ie li z aj iększ h p zedsię io st, zat ud iają h po żej 000 pracownikó. W stosu ku do oku li z a ta z iejsz ła się o i oku a te e ie Aglo e a ji fu k jo o ało tego t pu 133

26 pod iotó. Podo spadek za oto a o także skali ałego k aju o az oje ództ ie opolskim. Ta.. Struktura wielkoś iowa przedsiębiorstw wpisanych do rejestru REGON w 2012 roku Jednostka terytorialna ogółe i ię ej Polska oje ództ o opolskie % 95,45 3,68 0,75 0,10 0, % 95,79 3,43 0,69 0,08 0,01 Aglomeracja Opolska Ź ódło: Op a o a ie łas e a podsta ie da h GUS % 95,80 3,38 0,72 0,08 0,02 Naj ię ej duż h p zedsię io st, zat ud iają h po żej p a o ikó z ajduje się Opolu 197, z zego sta o ią fi zat ud iają e od do osó, firmy zat ud iają e od do p a o ikó, a - aj iększe fi zat ud iają e po żej 000 osó. Do aj iększ h p a oda ó z sekto a p at ego a te e ie Aglo e a ji Opolskiej ależą fi z a ż p ze sło ej, p oduk j ej, spoż zej o az udo la ej. Są to iększoś i fi zlokalizo a e Opolu. W pozostał h g i a h zau aż ć oż a ato iast z a zą ą do i a ję p zedsię io st z a ż ko z stują h lokal e zaso. W gminach Gogoli o az Ta ó Opolski, ze zględu a ogate pokład apie ia uszlo ego sta o ią ego azę su o o ą dla pot ze p ze słu apie i zego i cementowanego, zlokalizo a e są p zedsię io st a ależą e do g up Gó ażdże S.A. o az Lhoist S.A. ) kolei w przypadku g i Do zeń Wielki i K apko i e zlokalizo a e są jed e z aj iększ h p zedsię io st p ze sło h.i. Elekt o ia Opole S.A., g i ie Ozi ek ato iast p oduk j h.i. Wa ta Glass Jedli e S.A.. Na tle g i oś ie h Opole óż ia się iększ z óż i o a ie a żo p zedsię io st, ś ód któ h z ajdują się także fi tu st z e No a Itaka S.A., P at e Biu o Pod óż Si d ad, z też spoż ze )ott- Polska S.A., Nutricia Sp. z o.o.). 134

27 Rys. 33. Podmioty gospodar ze w Aglo era ji Opolskiej zatrud iają e w roku powyżej 9 pra ow ików Ź ódło: Op a o a ie łas e a podsta ie da h GUS A alizują st uktu ę pod iotó gospoda z h edług Polskiej Klas fika ji Działal oś i ido z a jest do i a ja Aglo e acji Opolskiej sekcji G 48 (handel hurtowy i detali z ; ap a a pojazdó sa o hodo h, łą zają oto kle. W oku sta o iła o a, % sz stki h pod iotó, p z z p ze ażają ej zęś i ep eze to ał ją pod iot zaj ują e się ha dle detali z (57% w 2012 roku). W dalszej kolej oś i z alazł się pod iot ależą e do sek ji F udo i t o - 13,61% oraz C p zet ó st o p ze sło e -, %. W a dziej sz zegóło uję iu, do i ują e po żej pod iotó ł dział : o ót udo la h z iąza h ze z osze ie ud kó o az o ót udo la h spe jalist z h, ha dlu, t a spo tu lądo ego i u o iągo ego, usług z iąza h z ż ie ie, spo agają h usługi fi a so e o az u ezpie ze ia i fundusze e e tal e, zak esie a hitektu i i ż ie ii, opieki zdrowotnej oraz organizacji zło ko ski h. W p z padku zęś i g i Aglo e a ji ido z a jest i h spe jaliza ja w kie u ku ko k et h działal oś i. Sz zegól ie zau ażal e jest to przypadku firm p ze sło h, ko z stują h lokal e zaso. Są to.i. zakład p ze słu spoż zego (Opole), koksowniczego (Zdzieszowice), cementowo- apie i zego Gó ażdże o az zakład e la skie i d ze e Mu ó ko z stują e ogate zaso leś e. Bio ą pod u agę oz iesz ze ie p zest ze e pod iotó gospodarczych ep eze tują h aj a dziej li ze e Aglo e a ji Opolskiej sek je. oż a 48 obja nienia symboli sekcji patrz tab. X. 135